Bouw verliest in
;wee jaar 30.000
irbeidsplaatsen
Jongeren moeten „dokken voor brokken
Rellen op verhogen
kans op imitatiegedrag
BEEB2BE
Rusland niet blij met
Van Agts China-reis
TERDAG 25 OKTOBER 1980
TTERDAM (ANP) - Het Am-
terdamse gemeentebestuur had
r beter aan gedaan op 30 april
en popfestival in het Olympisch
tadion te organiseren. De jeugd
dan een reële keus gehad tus-
rel en popfestival.
de Rotterdamse hoogleraar
i de criminologie, prof. dr. G.P.
[oefnagels gisteren bij de uitrei-
ing van de doctoraal bul aan een
Toep rechten studenten van de
irasmus-universiteit. Onder de
tel „de kroning en de woning"
af Hoefnagels een analyse van
e rellen in de hoofdstad op 30
pril. Die misten volgens de
oogleraar elke relatie met het
eoogde doel: het aan de kaak
.ellen van de woningbehoefte,
e gedragingen van de krakers
gbben de acties voor velen on-
ïloofwaardig gemaakt, zo vindt
s hoogleraar.
met de acties die
in de jaren zestig voerde,
het Hoefnagels op, dat er bij
beweging weinig of geen
of plunderingen
werden gepleegd. Ook werd de
politie niet uitsluitend als „vij
and" gezien. „De 30 april-rellen
en de ongeregeldheden die daar
op volgden zijn samen te vatten
als een tamelijk omvangrijk ge
vecht van geüniformeerde jeugd
tegen niet-geüniformeerde
jeugd, die elkaar min of meer ern
stig beschadigden op kosten van
de verzorgingsstaat". Wat de
hoogleraar het meest opvalt is het
uitblijven van schadeclaims: „De
stratemakers gaan de dag na de
rel weer op de knieën".
Hoefnagels vindt één van de
merkwaardigste reacties van de
overheid, dat de reldeelnemers
niet aansprakelijk zijn gesteld
voor de schade. „Ook de straf
rechter reageerde slechts met
vrijwel nutteloze gevangenis
straffen". Volgens de hoogleraar
had de schade hoofdelijk omge
slagen kunnen worden, omdat
iedereen over persoonlijke ei
gendommen en uitkeringen be
schikt. „De inning zal wel vin
dingrijkheid behoeven".
nenkwamen laten zich volgens
Hoefnagels het best vergelijken
met die uit een voetbalstadion.
„Een door de media en de krakers
aangekondigde happening. Een
happening met beloofde rellen,
veel publiek, televisie en ter
plaatse niet slechts het vak achter
het doel, maar de goeddeels lege
straten van Amsterdam, uitslui
tend benut door demonstranten
en politie die voor de actie was
toegerust".
De juiste oorzaken van het relge-
drag zijn moeilijk vast te stellen.
Deze kunnen volgens Hoefnagels
zijn: vervreemding, anonimiteit,
frustratie en agressie, isolement,
onzekerheid, anti-autoriteit, on
voldoende zorg van de ouders,
geweldfilms, de media, gebrek
aan perspektief en gebrekkige
woonomstandigheden.
Prof. Hoefnagels vindt het noodza
kelijk, dat de overheid met een
antwoord komt. „Het uitblijven
van een antwoord is voor de
jeugdigen een lachtertje. Niet
reageren past niet in hun bele
vingswereld".
Uitzending van rellen door de tele
visie kan volgens de hoogleraar
tot gevolg hebben dat het imita
tiegedrag zich uitbreidt. „Een
jeugdige met een ketting op de
beeldbuis betekent honderd
jeugdigen met een ketting in late
re acties". Waar de rellen goed
voor zijn geweest is volgens
Hoefnagels niet te bepalen. Een
van de effecten kan zijn dat dit
soort rellen de weg vrij maakt
voor een verdere vergroting van
de politiemacht.
Vota bouwprognoses 1980-85
£N HAAG (GPD) - De werkgelegenheid in de bouw zal in
.980 en '81 met 30.000 arbeidsplaatsen teruglopen. De
ituatie op de arbeidsmarkt is van dien aard, dat ook na
olgend jaar de werkloosheidsproblemen in de bouw
uilen voortduren. Dit staat in de Nota Bouwprognoses
980-1085 die minister Beelaerts van Blokland (volks-
luisvesting) gisteren aan de Tweede Kamer heeft aange-
joden.
Het aantal manjaren in de totale
bouwnijverheid, dat in 1979 nog
408.000 bedroeg, wordt voor 1980
op 397.000, voor 1981 op 378.000
en voor 1985 op 363.000 geraamd.
De teruggang vindt plaats in alle
sectoren (woningbouw, bedrijfs
gebouwen, wegen- en water
bouw).
In de woningbouw en de bouw van
bedrijfsgebouwen is in de eerste
zes maanden van dit jaar voor 900
miljoen gulden minder aan
bouwvergunningen uitgegeven
dan in de eerste helft van 1979.
Het sterkst was de daling bij de
bouw van woningen (bijna 700
miljoen lager), bij agrarische ge
bouwen en bij scholen. De groot
ste stijging was te zien in de sec
tor gebouwen voor gezondheids
zorg.
Onder meer als gevolg van de maat
regelen die de regering in mei en
september van dit jaar nam om de
nieuwbouw van woningen te
stimuleren (onder andere extra's
premies), kan er volgens Bee
laerts van Blokland worden uit
gegaan dat er in 1980 voor de
bouw van circa 103.000 woningen
en 7500 woningeenheden voor
één- en tweepersoonshuishou
dens vergunningen zullen wor
den verstrekt. Het programma
voor volgend jaar voorziet in het
afgeven van vergunningen voor
100.000 woningen en 9000 nieuw-
bouwwooneenheden.
Regionaal gezien zal de bouwpro-
duktie 1980 ten opzichte van vo
rig jaar in het westen en noorden
een positief beeld te zien geven,
dit in tegenstelling tot de produk-
tie in het oosten en het zuiden. In
1981 zal de produktie in alle re
gio's achteruit gaan.
geld uitgedrukt zal de totale pro-
luktie in de bouwnijverheid in
980 een waarde vertegenwoor-
ligen van 44,7 miljard gulden.
)at is ongeveer gelijk aan het ni-
•eau van 1978. Verwacht wordt
lat de produktie volgend jaar
net vijf procent zal afnemen tot
13,4 miljard. Niet alleen in de
jouw zelf levert de werkgelegen-
ïeid een somber beeld op. Ook in
indere bedrijfstakken die van de
jouw afhankelijk zijn, zoals in-
itallatie en wooninrichtingsbedri
ven, komt een groot aantal ar
beidsplaatsen op de tocht te
staan. Enkele maanden geleden
iprak staatssecretaris Brokx de
/erwachting uit dat de komende
:wee jaar in totaal 50.000 arbeids
verloren zouden
>UISENBERG
URECTEUR
ÏED. BANK
ïn onze parlementaire redac-
ie)
Onder de maat
SPANBROEK (ANP) - Het so
ciale beleid van de meeste
bouwondernemingen is on
der de maat.
Tot die conclusie komen het
Economisch Instituut voorde
Bouwnijverheid en het Insti
tuut voor Toegepaste Socio
logie na een onderzoek bij een
aantal bedrijven.
In driekwart van de onderzoch
te bedrijven bestaat geen en
kele voorziening op het ge
bied van arbeidsomstandig
heden. Medische zorg en ge
zondheidszorg komen in de
bouwnijverheid nauwelijks
voor en bedrijfsgeneeskun
dige voorzieningen zelfs nog
minder. "Op bijna 40 procent
van de objecten zijn geen
voorschriften op het gebied
van de veiligheid".
SCHIEDAM - Op de Nieuw-
poortweg in Schiedam is gister
middag een 18-jarig meisje ont
voerd. Getuigen hebben gezien
hoe zij door drie mannen in een
auto werd gesleurd.
Bezuinigingen onbegrijpelijk
IN HAAG - Dr. W. F. Duisenberg
s met ingang van 1 mei volgend
benoemd tot directeur van
Nederlandsche Bank. Tevens
het kabinet besloten dr. J
her te benoemen als pre
sident van de nationale bank. Al
gemeen wordt aangenomen dat
Duisenberg zoals wij gisteren be-
ichtten over enige tijd Zijlstra in
lie functie zal opvolgen.
UTRECHT - De colleges van be
stuur van de technische hoge
school in Delft en de rijksuniver
siteiten van Utrecht, Groningen
en Leiden, hebben minister Pais
van onderwijs en wetenschappen
gisteren schriftelijk laten weten
het onbegrijpelijk te vinden dat
de bewindsman in 1981 bijna 2.3
miljoen gulden op nationaal
ruimte-onderzoek wil bezuini
gen. De colleges stellen dat de be
zuinigingsplannen abrupt en on
voorbereid zijn ontstaan en dat ze
alleen daarom al onaanvaardbaar
zijn. De colleges vrezen voor ge
dwongen ontslagen en ernstige
aantasting van de kwaliteit van
het ruimte-onderzoek.
De colleges van bestuur vragen
zich af waarom juist het ruimte
onderzoek zo aanzienlijk door
bezuinigingen moet worden aan
getast. Zij hebben minister Pais
laten weten de voorgenomen be
zuiniging onaanvaardbaar te ach
ten en dringen met klem aan op
het ongedaan maken van de "on
evenredig grote reductie" van het
ruimte-onderzoek.
DEN HAAG - Lachend neemt
de 17-jarige havo-leerlinge An-
ja Rollema uit Hardenberg gis
teren, Dag van de Verenigde
Naties, in de tuin van het Cats-
huis uit handen van premier
Van Agt een fiets in ontvangst.
De fiets was de eerste prijs in een
door het over ontwikkelings
landen en ontwikkelingssa
menwerking rapporterende
tijdschrift Troef uitgeschreven
wedstrijd. De opdracht was:
geef op bondige wijze een me
ning over de wijze waarop de
welvaart in de wereld eerlijker
kan worden verdeeld en wat de
Verenigde Naties hieraan kun
nen doen.
DEN HAAG - De Sowjet-Unie
heeft tot nu toe op geen enkele
wijze, officieel noch officieus, la
ten blijken dat zij niet bijzonder is
ingenomen met het bezoek dat
premier Van Agt en minister Van
der Klaauw de volgende week
aan China zullen brengen. Het
ministerie van buitenlandse za
ken heeft, aldus een woordvoer
der, geen blijken van ongenoegen
ontvangen.
Maar het mededelingenblad van de
Sowjetambassade in Den Haag
heeft, enkele dagen voor het ver
trek, wel een artikel gepubliceerd
dat in het algemeen beoogt het
westen te waarschuwen tegen
samenwerking met China.,
Wat het blad over Nederland
schrijft is in de betrok'- krin
gen met hoongelach o ngen.
'Het Nederlandse coi.o«rtium
Port and Delta, speciaal gevormd
voor het uitvoeren van water
bouwkundige werken in China,
heeft onlangs twaalf miljoen
dollar (een kleine 24 miljoen gul
den) verloren. Het consortium
heeft op Chinees initiatief zijn ac
tiviteiten gestaakt, hoewel het al
kapitaal had geïnvesteerd in
ontwerpen en ander voorberei
dend werk'.
'Port and Delta' werd ten tijde van
het bezoek van staatssecretaris
Beyen aan China in 1978 ge
vormd om te trachten orders in
de wacht te slepen. Voorberei
dend werk heeft, zo zegt men bij
'Port and Delta', 'enkele miljoe
nen' gekost, maar het bedrag van
24 miljoen is 'in de verste verte'
niet bereikt en de miljoenen die
zijn uitgegeven worden niet be
schouwd als een verlies en defini
tief afgeschreven.
Berichten uit China over een twin
tigtal miljardenprojecten, wek
ten hoop op enorme opdrachten.
Maar in het voorjaar van 1979 be
sloot de Chinese regering tot een
aanpassing van haar oorspron
kelijke plannen, waarbij de uit
voering van de grote projecten
werd opgeschort.
Amsterdam wil
sluiting
kerncentrale
Dodewaard
AMSTERDAM - Amsterdam wil
op korte termijn sluiting van de
kerncentrale Dodewaard. Wet
houder Wolffensperger zal een
daartoe strekkend voorstel doen
in de komende vergadering van
de raad van commissarissen van
de gemeenschappelijke Kerne
nergiecentrale Nederland (GKN).
Hij geeft hiermee uitvoering aan
een motie, die in april van dit jaar
in de gemeenteraad is aangeno
men. Amsterdam is een van de
deelnemers in de GKN.
Ziekenfonds
vergoedt kosten
thuisdialyse
DEN HAAG - Nierpatiënten die
aan thuisdialyse doen komen
voortaan in aanmerking voor een
vergoeding voor het ziekenfonds
van de kosten die een dergelijke
behandeling met zich meebrengt.
Het gaat om kosten van veran-
derringen in en aan woningen en
bepaalde gebruikskosten, heeft
het ministerie van volksgezond
heid en milieuhygiëne gisteren
meegedeeld.
De ziekenfondsraad zal de hoogte
van de vergoeding binnenkort
vaststellen.
In kringen van het Nederlandse
bedrijfsleven wordt niet aange
nomen dat de miljardenprojecten
over bijvoorbeeld twee jaar wel
zullen worden uitgevoerd, maar
men heeft de hoop dat Neder
landse bedrijven zullen worden
betrokken bij de uitvoering van
kleinere projecten niet opgege
ven.
Het bezoek van president Valery
Giscard d'Estaing aan China, en
het akkoord over de bouw van
twee nucleaire installaties, heeft
deze hoop versterkt.
Miljoenenorder
ROTTERDAM - In Rotterdam is
gisteren het contract getekend
voor de bouw van twee prod uk-
tentankers van Shell bi] Rijn-
Schelde-Verolme (RSV). Met de
bouw van het tweetal bij de RSV-
werf in Heusden in 130 miljoen
gulden gemoeid. Het ministerie
van economische zaken heeft
met de WIR (Wet op de Investe
ringsregeling) en de waarschijn
lijk binnenkort afkomende in
vesteringspremieregeling de
bouw bij een Nederlandse werf
mogelijk gemaakt. De schepen
gaan met smeerolie varen onder
Nederlandse vlag met een Ne
derlandse bemanning. Volgens
Shell komen de baten ook naar
ons land.
De bouw geeft RSV werk voor ne
genhonderd manjaren verdeeld
over twee jaar.
Minister wil
dna-werkers
beschermen
DEN HAAG - Minister Albeda van
sociale zaken wil komen tot een
wettelijke bescherming van
werknemers die betrokken zijn
bij recombinant-dna-werkzaam-
heden. Hij heeft de Sociaal Eco
nomische Raad (SER) advies ge
vraagd over een wijziging daartoe
van de veiligheidswet.
Recombinant-dna is een techniek
in de moleculaire biologie, waar
bij erfelijk materiaal van ver
schillende soorten organismen
aan elkaar worden gekoppeld en
vervolgens binnengebracht in
een organisme als werkzaam er
felijk materiaal. Op deze wijze
kunnen nieuwe combinaties van
erfelijke eigenschappen ont
staan. die in de natuur niet ol
hoogst zelden voorkomen.
Zowel in het parlement als door de
Koninklijke Nederlandse Aca
demie van Wetenschappen en de
vakbeweging is aangedrongen op
een wettelijke bescherming van
mensen die bij deze werkzaam
heden zijn betrokken.
ULTIMATUM
BIJ SCHELDE
VLISSINGEN - Het produktieper-
soneel bij de koninklijke maat
schappij De Schelde in Vlissin-
gen heeft de directie van het be
drijf gistermiddag een ultimatum
gesteld. Voormalig stakingslei
der H. Sepers heeft de directeur
van het bedrijf, J. Smit, tot
maandagmorgen tien uur de tijd
gegeven duidelijkheid te schep
pen in de uitvoering van het op 1
oktober bereikte "Schelde-ak-
koord". Daarin werd aan de men
sen in de loongroepen twee tot en
met zes een voorschot toegezegd
van 40 gulden per maand, voor
uitlopend op een nieuw fune-
tieclassificatiesysteem. Over de
uitvoering van dit punt in de
overeenkomst en over het terug
betalen van een voorschot aan de
stakers van 130 gulden, bestaat
nog steeds grote onduidelijkheid.
Jinsdag demonstratie tegen verlaging jeugdlonen
TRECHT (ANP) - Hoe kun je als zelfstandig mens rond
komen van een loon van 932 gulden bruto per maand,
at is de vraag waar een werkende jongere van achttien jaar
over enkele maanden voor komt te staan als de plannen
uan het kabinet om fors te snijden in de jeugdlonen door
gaan. Al heeft iemand van achttien jaar naar de mening
yan regering en parlement de volwassen leeftijd bereikt -
•waardoor hij of zij aanspraak kan maken op eigen huis
vesting en dergelijke - geld om van deze verworvenheden
fcebruik te kunnen maken blijft er steeds minder over.
Want er hangen nog steeds geen speciale prijskaartjes
poor jongeren aan de spullen in de winkel, terwijl hun
Koopkracht wel met enkele tientallen procenten omlaag
moet.
een dergelijke verlaging te
yoorkomen hebben elf jongeren
de koppen bij elkaar
gestoken. De organisaties, varië
rend van de KWJ en de VVDM tot
(le CDA-jongeren en de "in nrin-
[fipe solidaire" VVD-jongeren,
Willen door allerlei acties een
krachtig protest laten horen te
lgen de kabinetsplannen. De or
ganisaties hopen dat het parle-
rpient de plannen bij de behande
ling in de kamer over enige tijd
zal afwijzen.
Manifestatie
Volgende week dinsdag, 28 okto
ber, houden de jongeren in
Utrecht een eerste gezamenlijke
manifestatie tegen de verlaging
van de jeugdlonen. De dinsdag
daarvoor was al een prikactie op
de Amsterdamse effectenbeurs
4e OUDE KUNST- EN ANTIEKBEURS
KASTEEL OUD WASSENAAR
te Wassenaar, Park Oud Wassenaar 1
Vr. 24 okt. 18-21 u. Zat. 25, zond. 26 okt. 11-18 u.
Vooraanstaande Antiquairs brengen een grote collectie zeer
hoogwaardig antiek tegen betaalb. prijzen.
Org. Antiek Expo 070-631057
gehouden. Van dit soort verras
singsacties zijn er overigens nog
meer te verwachten, naast de "of
ficiële" protestbijeenkomsten
die her en der in den lande op het
program staan.
De maatregelen die het kabinet in
het kader van haar bezuinigings
plannen heeft aangekondigd
voor jongeren vallen uiteen in
twee delen: een ingrijpende ver
laging van de minimumjeugdlo
nen en een verslechtering van
enkele sociale uitkeringsrechten.
Wat het loon betreft wil de rege
ring de korting voor ieder jaar dat
men jonger is dan 23 verhogen
van 7,5 tot 10 procent. Voor een
20-jarige betekent dat - volgens
een berekening van de jongeren
organisaties - een loonsverlaging
van 90 gulden schoon per maand
(8 procent van het loon), voor een
18-jarige 162 gulden per maand
minder (een daling van 18 pro
cent) en voor 15-jarigen zelfs bij
na een halvering van hun huidige
loon: 289 gulden per maand, een
daling van 48 procent. De wedde
van dienstplichtige militairen,
die aan het minimumjeugdloon
van 18-, 19- en 20-jarigen is ge-
koppels, gaat naar verhouding
omlaag.
Wachttijd
Op het gebied van de uitkeringen
wil de regering een wachttijd van
een half jaar invoeren voor
werkloze schoolverlaters, voor
dat zij in aanmerking kunnen
komen voor een RWW-uitkering.
Ook staat er een verlaging van
deze uitkering op stapel, omdat
die door het voorgestelde ingrij
pen in de jeugdlonen voor een
deel boven het wettelijk mini
mumjeugdloon zou komen te lig
gen. Daarnaast wil de regering de
kinderbijslag voor jongeren die
nog gedeeltelijk leerplichtig zijn
afschaffen, wat per kind 86 gul
den in de maand scheelt. De uit
breiding van het aantal dagen dat
men gewerkt moet hebben voor
men in aanmerking komt voor
een ww- of wwv-uitkering, die zes
weken achtereen of 65 losse da
gen was en nu 130 dagen moet
worden, heeft ook gevolgen voor
jongeren die vaak net hun eerste
baantje hebben.
Goedkopere
arbeidskrachten
Al deze maatregelen moeten er vol
gens het kabinet toe leiden dat de
lasten van de sociale verzekerin
gen minder worden en het be
drijfsleven meer financiële
a^lemruimte krijgt. Jongeren
kunnen wel met wat minder toe,
bovendien hebben zij meestal
nog geen gezinslasten te torsen,
zo motiveerde premier Van Agt
onlangs nog het korten op de
jeugdlonen. Ook zou verlaging
van de jeugdlonen een gunstig ef
fect hebben op de hoge werk
loosheid die er onder jongeren
heerst: zij worden zo nog goed
kopere arbeidskrachten voor
werkgevers.
De argumenten van regeringszijde
om een fors inkomensoffer van
de jeugdloners te vragen worden
met kracht door de jongerenor
ganisaties van de hand gewezen.
Uit de maatregelen blijkt niets
van de zorg voor de laagstbetaal
den waar het kabinet altijd zo vol
van is: het is bot hak- en snijwerk
waarbij iedere redelijkheid vol
gens het principe "de sterkste
schouders dragen de zwaarste
lasten" ontbreekt, zo stellen de
organisaties. Zij vrezen dat de
klok weer. jaren wordt terugge
draaid als de plannen van het ka
binet doorgaan: in het begin van
de zeventiger jaren gingen veel
jongeren nog met zes tientjes per
week naar huis, die toestand
dreigt nu ook weer - de inflatie in
aanmerking genomen met
weeklonen van tussen de 100 en
150 gulden voor zestien- en ze
ventienjarigen.
Ernstige
belemmering
Volgens de jongerenorganisaties
betekent het verder verlagen van
de jeugdlonen een ernstige be
lemmering voor jongeren om op
eigen benen te gaan staan en zich
te ontplooien. De indruk dat jon
geren hun geld alleen maar stop
pen in patat, platen en make up
gaat voor de meesten niet op: Een
jongere die nog thuis woont be
taalt vaak kostgeld, en jongeren
die zelfstandig wonen zijn met de
Na de grote onderwijsdemonstratie in Den Haag nu een grote manifes
tatie van werkende jongeren in Utrecht.
huidige huren en vaste lasten al
gauw de helft van hun loon kwijt.
Verlaging van de jeugdlonen
dwingt jongeren, die wel het
recht hebben gekregen om zelt-
standig te gaan leven, om toch uit
pure geldnood voorlopig nog
maar in het ouderlijk huis te blij
ven. omdat zij van hun schamele
loon niet en een hoge huur en alle
andere levenskosten kunnen be
talen, aldus de jongerenorganisa
ties.
De kostenbesparing die verlaging
van de jeugdlonen en de maatre
gelen in de uitkeringssfeer de
overheid zouden opleveren ver
dwijnen volgens de jongeren
voor het overgrote deel in de zak
ken van de werkgevers. Het
NVV-jongerencontact heeft be
rekend dat de verlaging van de
jeugdlonen de werkgevers onge
veer 550 miljoen gulden aan loon
en sociale lasten scheelt. Hier
door innen de overheid en de so
ciale fondsen 255 miljoen minder
aan opbrengsten, terwijl hun uit
gaven maar met 115 miljoen da
len. Blijftovereen bedrag van 140
mijoen gulden ten nadele van re
gering en sociale fondsen, terwijl
het de bedoeling was te bezuini
gen, aldus de jongeren.
Enige conclusie is dat jongeren als
laagstbetaalden mogen "dokken
voor de brokken" die de werkge
vers hebben gemaakt.
