Rajai geeft YS
weinig hoop op
oplossing
een
PvdA: „Steun aan
Suriname nodig
Iraakse troepen in Abadan
Griekenland
komtterng
in de NAVO
Nieuw Italiaans kabinet op brede basis
Soares
treedt
af uit
protest
Gijzelingskwestie
Poolse vrije vakbond
negeert bureaucratie
deux-pieces blijft een grote rol spelen in de mode.
Tiet beeft bet aanzien van een japon
en bet gemak van de rok-en-blouse-dracbt.
MAANDAG 20 OKTOBER 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
r Abadan. Voor het eerst drongen Iraakse
TEHERAN/BAGDAD
(UPI/Reuter/GPD) - Voor
de eerste maal sinds het
uitbreken van de oorlog
zijn Iraakse troepen giste
ren buitenwijken van de
Iraanse stad Abadan bin
nengedrongen. Dit werd
gisteravond door de radio
en de televisie van Iran zelf
bekendgemaakt.
Volgens deze berichten drongen de
Irakezen de stad binnen door
burgers als dekking te gebruiken.
Er vinden gevechten van man te
gen man plaats, waarbij de Ira-
niërs zich 'van barricade tot bar
ricade' verdedip^n AhaHan ge
legen in de olierijke provincie
Choezestan, bezit een zeer be
langrijke raffinaderij.
Ook in de oliehavenstad Chor-
ramsjar woedden gisteren felle
straatgevechten. De Irakezen
schijnen er nog steeds niet in ge
slaagd te zijn deze stad volledig
onder hun controle te brengen.
De secretaris-generaal van de isla
mitische conferentie, Habib Sjat-
ti, reisde gisteren opnieuw naar
Teheran, om daar over mogelijk
heden voor het beëindigen van de
oorlog te spreken. Voordat hij uit
Islamabad vertrok antwoordde
Sjatti op vragen naar de kansen
van zijn missie nu de Iraanse
premier Mohammed Ali Radjai
voor de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties blijk gaf van
een onverzoenlijke houding Dit
ligt in Gods hand". Sjatti had
eerder besprekingen met de
Iraakse regering gevoerd.
Zijn kans op succes wordt niet
hoog aangeslagen. De president
van Irak. Saddam Hoessein, nep
zijn militairen gisteren op de
hoofden van de vijanden af te
hakken. "U bent het zwaard van
God op aarde en de hoofden die u
WFHAKT zijn die van de agres
sieve volgelingen van Chomeini.
de maniak", zei het Iraakse
staatshoofd in een televisieuit
zending ter gelegenheid van het
mohammedaanse feest Eid al-
Adha.
Zijn grote vijand, jyatollah Cho
meini, riep van zijn kant het
Iraanse volk op zich te bewape
nen en zich voor te bereiden op de
totale motilisatt en le ht.lige
oorlog.
Chomeini vroeg het leger 'zonder
tijd te verliezen' wapens uit te
delen aan iedereen die bereid is
zich op te offeren.
Jordanië
Er is geen sprake van een Jordaan
se militaire lucht-, zee- of land-
brug naar Irak. Hel Jordaanse'
ministerie van voorlichting heeft
speciaal een man naar Akaba ge
stuurd om in dit gewoonlijk rus
tige en warme vakantieoord aan
de Rode Zee nieuwsgierige en
wantrouwige journalisten rond te
leiden door het havencomplex,
en van de Jordaanse vreedzame
bedoelingen te overtuigen.
11K
LISSABON (Reuter) - Mario
Soares, de secretaris-generaal
van de Portugese Socialisti
sche Partij, heeft gisteren zijn
functie 'tijdelijk' neergelegd.
Hij doet dit om te protesteren
tegen de steun die deze partij
blijft geven aan een nieuwe
kandidatuur van generaal
Eanes, president van de re
publiek. Soares zal worden
vervangen door de voorzitter
van de partij Antonio Mace-
do.
Soares had de gehele nacht van
zaterdag op zondag voor de
nationale commissie van de
PS ervoor gepleit de steun
van de partij aan president
Eanes in te trekken naar aan
leiding van diens persconfe
rentie begin vorige week
waarin hij partij koos voor de
"sociaal-democratie" van
premier Sa Carneiro. Soares
is er echter niet geslaagd een
meerderheid mee te krijger.
correspondenten)
WASHINGTON, BEIROET, TEHERAN - Irans eerste-minister Moham
med Ali Rajai heeft de VS weinig hoop gegeven op een snelle vrijlating
van de Amerikanen die bijna een jaar geleden in Teheran werden gegij
zeld. Hij heeft tijdens zijn bezoek aan de VN (waar de Veiligheidsraad de
oorlog tussen Iran en Irak besprak) niet met Carter of andere hoge Ameri
kaanse regeringsfunctionarissen willen spreken.
Wel kondigde hij aan dat het Iraan
se parlement spoedig zijn voor
waarden voor vrijlating van de
gegijzelden zou stellen en dat dit
wat zijn regering betreft het laat
ste woord zou zijn. Intussen sug
gereerde hij, dat een gunstige in
vloed zou uitgaan van terugtrek
king van de Amerikaanse
AWACS-vliegentuigen (vliegen
de waarnemings- en commando
posten) uit Saoedi-Arabië.
Rajai gaf zowel tijdens het debat in
de Veiligheidsraad als later tij
dens zijn persconferentie te ken
nen dat de VS behoren tot de lan
den die Irak steunen, als deelne-
KRAKOW (Reuter/AFP) - De on
afhankelijke Poolse vakbond
Solidariteit zal zich vanaf van
daag als wettig geregistreerd be
schouwen ongeacht het feit of de
rechtbank wel of niet met de regi
stratie akkoord gaat. Vakbonds
leider Lech Walesa heeft dit gis
teren gezegd in een toespraak in
Krakow.
Solidariteit is nog steeds niet door
de rechtbank in Warschau gele
galiseerd en Walesa waarschuw
de de autoriteiten dat zij de klok
niet terug kunnen draaien. Hij zei
dat de arbeiders niets te vrezen
hebben omdat Solidariteit nu een
massabeweging is, die vermoe
delijk zes miljoen leden achter
zich zal krijgen. "Als wij niet ge
registreerd kunnen worden kan
bureaucratie ons niets schelen,
vanaf vandaag zullen wij optre
den alsof wij officieel geregi
streerd waren", aldus de vak
bondsleider.
De rechtbanken zijn al bijna een
maand over de officiële registra
tie van Solidariteit aan het dub
ben. Waar alles om draait is het
feit dat in de statuten van de bond
geen gewag wordt gemaakt van
de leidende rol van de commu
nistische partij.
Het officiële persbureau PAP
bracht gisteren een interview met
de rechter die de aanvraag van
Solidariteit behandelt, Stanislaw
Pawela. Deze herinnerde eraan
dat de nieuwe vakbonden moe
ten steunen op de overeenkom
sten van de regering met de sta
kers in Gdansk en op de ideologi
sche verklaring betreffende hun
karakter.
"In deze overeenkomsten staat
vermeld op welke beginselen de
nieuwe bonden gebaseerd zullen
zijn. Wij hebben zo'n beginsel
verklaring niet in de statuten van
Solidariteit teruggevonden", al
dus de rechter. Hij merkte verder
op dat de statuten van solidariteit
alleen verwijzen naar de Poolse
grondwet en de internationale
arbeidsorganisatie.
Solidariteit heeft al eerder gesteld
dat het noemen van de rol van de
partij in de statuten niet nodig is,
aangezien daarin al trouw aan de
grondwet wordt beloofd, terwijl
in diezelfde grondwet de leiden
de rol van de communistische
partij van Polen stevig is veran
kerd.
De vertraging in de registratie van
Solidariteit werd gisteren ook in
verband gebracht met een bij
eenkomst van minister van bui
tenlandse zaken van de landen
van het Pact van Warschau, die
dit weekeinde in Warschau
plaatsvond. Een aantal lidstaten
heeft zijn misnoegen over de
nieuwe Poolse bonden laten blij
ken.
De Poolse radio en televisie, die
Solidariteit steeds meer publici
teit gaven sinds de waarschu
wingsstaking van één uur op 3
oktober, zwijgen op het ogenblik
over de rondreis van Walesa door
Polen.
mer in een internationale samen
zwering die Chomeini's regime in
Teheran ten val zou moeten
brengen. Volgens R^jai verschaf
fen de Amerikaanse waarne
mingstoestellen, die het westelij
ke deel van de Perzische Golf
bewaken, inlichtingen aan Irak
en hij noemdé de vrees voor een
aanval van Iran op de Saoedische
olievelden, een voorwendsel om
de vliegtuigen te kunnen sturen.
Rajai verlangde ook dat de Jor
daanse koning Hoessein zou
worden verboden via de haven
van Akaba voorraden en mate
rieel voor het Iraakse leger aan te
Rajai, die tijdens de persconferen
tie een ontblote voet op tafel leg
de om de sporen te tonen van de
martelingen die de geheime poli
tie van de inmiddels overleden
sjah hem heeft doen ondergaan,
is inmiddels weer onderweg naar
Teheran. Hij verbleef te New
York in een pand naast het huis
van de vader van een der in Tehe
ran gegijzelde Amerikaanse di
plomaten.
Hoewel Carter en zijn minister van
buitenlandse zaken Edmund
Aanslag op
Marcos
mislukt
MANILLA (Reuter) - President
Marcos van de Filippijnen is gis
teren aan de dood ontsnapt toen
een bom ontplofte in een confe
rentiezaal waar hij de opening
verrichtte van een congres van
reisagenten uitde Verenigde Sta
ten.
Een vrouw, die zei namens de "be
vrijdingsbeweging van de zesde
april" te spreken, stelde zich gis
teren verantwoordelijk voor de
bomaanslag. Deze beweging
heeft sedert 22 augustus ver
schillende bomaanslagen ge
pleegd, waarbij één dode en 43
gewonden vielen.
Muskie de weg hadden vrijge
maakt voor een rechtstreeks con
tact met Irans premier, terwijl
Washington bol stond van de ge
ruchten over een spoedig thuis
komst van de gegijzelden, heeft
Rajai zich onverbiddelijk een
man van de harde lijn be
toond.
Minister van buitenlandse zaken
Edmund Muskie heeft gisteren
verklaard dat de VS in beginsel
geen partij willen kiezen in de
oorlog tussen Iran en Irak. Maar
hij hield de deur open voor de
mogelijkheid dat na vrijlating
van de gegijzelden de economi
sche sancties tegen Iran, inclusief
het wapenembargo, zouden wor
den opgeheven. Volgens Rajai
hadden de VS in feite al monde
ling hun verontschuldigingen
gemaakt voor hun beleid ten tijde
van de sjah en zouden die nog
slechts op papier moeten worden
gezet.
Muskie, vaagjes, sloot wapenle
veranties niet met zoveel woor
den uit. Reagan-promotor en
oud-president Gerald Ford wees
ze echter, het lot van de gegijzel
den ten spijt, met een beroep op
het Amerikaans belang op lange
re termijn volledig van de hand.
De Republikeinen vrezen dat
Carter erin zal slagen de gegijzel
den nog voor de verkiezingen vrij
te krijgen en zij veronderstellen
dat hij ter wille van zijn eigen dan
vrijwel niet te stuiten herverkie
zing bereid is daarvoor een hoge
prijs te betalen.
Volgens meldingen van internatio
nale persbureaus zou het feit dat
Rajai duidde op een „spoedige"
beslissing over de gegijzelden en
zaterdag tijdens een tweede ge
sprek met VN-secretaris-gene-
raal Waldheim ook twee Ameri
kaanse VN-diplomaten aanwezig
waren in Washington worden
uitgelegd als „een doorbraak" in
de gijzelingsaffaire. Maar politie
ke waarnemers in de Amerikaan
se hoofdstad wijzen erop dat het
Witte Huis er in deze verkiezings
tijd alle belang bij heeft de hoop
op vrijlating levend te houden.
Bovendien zou het aanwezig zijn
van de beide Amerikanen bij het
gesprek met Waldheim ook uit-
Zwaar bewaakt verlaat de Iraanse premier Rajai zijn logeeradres i
New York om de Veiligheidsraad van de VN bij te wonen.
gelegd kunnen worden als een
compromis van Rajai ten opzich
te van de gematigde president
Bani-Sadr, die de gijzelingskwes
tie zo snel mogelijk geregeld wil
Gisteravond gaf het bureau van de
Iraanse premier een verklaring
uit, waarin nog eens uitdrukke
lijk werd herhaald dat Iran niet
van plan is de gegijzelden vrij te
laten, zolang de VS niet tege
moetkomen aan de bekende ei
sen, waar dan nu de terugtrek
king van de AWACS-toestellen
uit Saoedi-Arabië bij gekomen is.
Toch hebben de uitlatingen van
Rajai in de Arabische wereld de
nodige consternatie gewekt, sig
naleert onze correspondent in
Beiroet, Rienko Wilton. De Liba
nese pers, de beste barometer van
de politieke stemming in heel de
Arabische wereld, reageerde ui
terst fel op alleen al de mogelijk
heid van een uitwisseling van de
gegijzelden voor terugtrekking
van de vliegende radarstations
uit Saoedi-Arabië eniAmeri-
kaanse druk op de Jordanië om
koning Hoesseins steun aan Irak
te doen stopzetten.
Arabische diplomaten in Beiroet
wijzen erop dat Saoedi-Arabie
destijds zelf om de vliegende ra
darstations gevraagd heeft, en
dat Jordanië's steun aan Irak
vooral van politieke en logistieke
aard is. Bovendien kwam Tehe-
rans proefballon, zo commenta
rieert men in Beiroet, niet zo
maar uit de lucht vallen. Het was
een antwoord op duidelijke anti-
Iraakse uitspraken van president
Carter, die Irak's militaire acties
tegen Iran kortgeleden als
„agressie" omschreef. De pers m
Irak zelf beschouwt een mogelij
ke Amerikaans-Iraanse overeen
komst inzake de gegijzelden als
„immoreel" en als een „verkie
zingsstunt van Carter".
ATHENE (AFP) - De Griekse pre
mier Rallis heeft gisteren beves
tigd dat zijn regering akkoord is
gegaan met het "plan-Rogers" in
zake terugkeer van Griekenland
in het militaire verband van de
NAVO. Voorstellen voor terug
keer waren aan Athene voorge
legd door de opperbevelhebber
van de NAVO in Europa, gene
raal Rogers.
Goedingelichte kringen in de
Griekse hoofdstad hadden al
eerder gemeld dat het plan was
aangenomen door de regering. In
antwoord op een verklaring van
oppositieleider Papandreou zei
Rallis dat "geen enkel soeverein
recht van Griekenland zal wor
den aangetast door het besluit tot
terugkeer en dat integendeel zijn
defensiekracht zal worden ver
sterkt".
Griekenland was in juli 1974 uit de
militaire organisatie van de NA
VO getreden nadat Turkse troe
pen het noorden van Cyprus wa
ren binnengevallen. Athene vond
dat het voor zijn standpunt inza
ke de kwestie Cyprus te weinig
steun van het Atlantisch bond
genootschap ondervond.
Over de terugkeer van Griekenland
is de afgelopen vier jaar bijna
voortdurend onderhandeld. Een
regeling van de kwestie stuitte
echter steeds af op de kwestie
Cyprus, maar veel meer nog op de
ver uiteenliggende standpunten
van Griekenland en Turkije over
de bevoegdheden in het lucht- en
het zeegebied van de Egeische
De doorbraak naar een oplossing is,
naar verluidt, tot stand gekomen
tijdens de laatste ontmoetingen
tussen de twee landen, waarbij
van de zijde van de Amerikaanse
regering politieke en diplomatie
ke bijstand werd verleend. Af
gelopen donderdag had generaal
Rogers in Napels een gesprek
met het hoofd van de Griekse ge
nerale staf, generaal Agamemnon
Gratsios, en vrijdag in Ankara
met het Turkse staatshoofd, ge
neraal Kenan Evren.
PARAMARIBO - Ondanks ernsti
ge bezorgdheid over de huidige
ontwikkelingen in Suriname,
blijft steun voor de regering-Chin
a Sen de beste houding voor de
Nederlandse overheid. Aldus
luidt de slotconclusie van een
PvdA-delegatie, bestaande uit
partijvoorzitter Max van den
Berg, tweede fractievoorzitter Ed
van Thijn en tweede vice-voorzit-
ter Bram Peper.
De rechtsorde in Suriname is ver
reweg het meest belangrijke ge
spreksonderwerp geweest. Van
den Berg: „Uit onze contacten
met Surinamers begrepen wij dat
er allereerst een einde moet ko
men aan de rechtsonzekerheid
zoals dat blijkt uit een vergader
verbod, beknotting van de pers
vrijheid en een willekeurige
rechtsgang. Ons is de verzekering
gegeven dat de rechtsorde in de
toekomst zal worden gehand
haafd. De Surinaamse regering is
er zich van bewust dat excessen
in strijd met de internationale
rechtsorde haar goede naam in
opspraak kunnen brengen
Van den Berg heeft nog altijd grote
problemen met het decreet van
de bijzondere rechtspleging. „We
hebben het als een vreemd uni
cum bekeken tot nu toe en doen
dat nog. Maar ook hebben wij de
bereidheid ontmoet bij de Suri
naamse regering om het decreet
op een aantal punten aan te pas
sen. Met betrekking tot de zeven
mensen die 13 augustus gearres
teerd zijn, onder wie de sergean
ten Sital en Mijnals, is er met
klem aangedrongen op een snelle
berechting of de vrijlating als er
geen overtuigend bewijs tegen
hen op tafel kan worden gelegd.
Overigens heeft de PvdA-delega
tie ondanks beloften vooraf geen
gelegenheid gekregen met de
gearresteerden te spreken.
(ADVERTENTIE)
ROME - Italië heeft weer een nieu
we regering. Kabinetsformateur
Arrialdo Forlani presenteerde za
terdagochtend bij president Per-
tini een lijst van nieuwe minis
ters, die 's middags reeds werden
beëdigd. Daarmee kwam ëen
einde aan een van de kortste ka
binetscrisissen uit de parlemen-
ADVERTENTIE)
taire geschiedenis van Italië.
iForlani was in staat in twintig da
gen tijd de formatie rond te krij
gen door een tussentijds gesloten
bondgenootschap tussen socia
listen en sociaal-democraten.
Hierdoor kon de bestaande coali
tie van christen-democraten, so
cialisten en republikeinen met
een vierde partij worden uige-
breid en is een stabiele meerder
heid in het parlement verzekerd.
Het kabinet bestaat nu voor de
helft uit christen-democraten, die
13 ministerzetels bezetten, en
voor de andere helft uit zeven so
cialisten, drie sociaal-democra
ten en drie republikeinen.
De continuiteit met het vorige ka
binet van Francesco Cossiga is
overigens verzekerd door de
veertien ministers, die eenvoudig
op dezelfde post blijven, en de
vijf die slechts van departement
hebben gewisseld. Behalve voor
Forlani zelf zijn er maar zeven
gezichten, en daarbij zijn
zelfs vier van mensen die nog
nooit eerder minister zijn ge
weest. Daar tegenover staat het
geval, van minister van buiten
landse zaken Emilio Colombo,
die het absolute record houdt
door op verschillende posten
deel te hebben uitgemaakt van
maar liefst 21 kabinetten.
Onder degenen die uit het vorige
kabinet zijn gebleven, bevindt
zich verder Virginio Rognoni, de
minister van binnenlandse za
ken, die prestige heeft gewonnen
door de tientallen arrestaties van
linkse en rechtse terroristen die
de laatste maanden zijn verricht.
Tot de weinigen van wie het
heengaan wordt betreurd, be
hoort minister van landbouw
Giovanni Marcora, wiens vakbe
kwaamheid ook buiten Italië
werd erkend. Hij wordt opge
volgd door de christen-democra
tische fractievoorzitter in de se
naat, Giuseppe Bartolomei,
wiens verdiensten uitsluitend op
het partijpolitieke vlak lig
gen.
Aanstaande woensdag zal Forlani
in het parlement zijn regerings
verklaring afleggen. Daarvan zal
de liberale partij laten afhangen
of ze de regering van buitenaf zal
steunen, waardoor de parlemen
taire basis nog breder zal worden.
Ook de communisten nemen een
afwachtende houding aan: ze
blijven in elk geval in de opposi
tie, maar zijn bereid tot grotere
flexibiliteit als er in het rege
ringsprogramma rekening wordt
gehouden met hun eisen ten aan
zien van werkgelegenheid en
steun aan het zuiden, maar vooral
als er blijk wordt gegeven van
grotere openheid voor hun par
lementaire inbreng.
Al met al ziet het ernaar uit dat het
kabinet-Forlani een rustiger en
daardoor ook langer leven be
schoren zal zijn dan zijn voorgan
ger.
