Bezinning Oegstgeester
kerken op 'arm en rijk'
CS
Remonstranten worstelen met interneprobleme
Onderzoek naar kansen kolenwinning in eigen bodem moet snel beginne
Cursus kerk en ontwikkelingssamenwerking
vraagt van deelnemers volledige inzet
VRIJDAG 17 OKTOBER 1
OEGSTGEEST - De kerken in Oegstgeest - rooms-katho-
liek, hervormd en gereformeerd - hebben een werk
groep gevormd die vragen rond het onderwerp "kerk en
ontwikkelingssamenwerking" aan de orde gaat stellen.
Motief: tegenover de naar schatting 800 miljoen armen,
hongerigen en rechtelozen in deze wereld past geen on
verschilligheid of berusting.
Voordat de groep praktisch aan de kelingssamenwerking"
slag gaat, acht zij een diepgaande
bezinning nodig op wat de bijbel
zegt over "arm en rijk". "En dat is
meer dan we tot nu toe hebben
gedacht". Belangstellende kerk
leden zijn uitgenodigd, deel te
nemen aan een cursus "kerk en
ontwikkelingssamenwerking",
die een heel seizoen duurt.
Twee ronden
Eerst worden vier oecumenische
diensten gehouden over het the
ma "arm - rijk": op 16 november
in de Pauluskerk (ds. H. van An-
del), op 21 december in de Groene
Kerk (ds. K. Vegter), op 18 januari
in de gereformeerde kerk (ds. C.
A. ter Linden) en op 15 februari in
de rooms-katholieke kerk (pas
tor D. Koster). Ook niet-cursisten
zijn daar uiteraard welkom.
Na deze verdieping in bijbelse ge
gevens en in de manier waarop
het christendom daarmee in zijn
geschiedenis is omgegaan, begint
de volgende ronde: deskundige
toelichtingen op de economi
sche, politieke en sociaal-cultu
rele kanten van het ontwikke
lingsprobleem. Die ronde wordt
afgesloten met een uiteenzetting
over de Nederlandse ontwikke
lingspolitiek.
Prof. dr. H. Linneman, hoogleraar
ontwikkelingseconomie aan de
Vrije Universiteit, is gevraagd de
economische kant te belichten (2
maart), dr. H. M. de Lange, lid van
de werkgroep "Kerk en ontwik-
Nederlandse Raad van Kerken,
behandelt de politieke aspecten
(30 maart), mevrouw drs. E.
Postel-Coster, cultureel antro
pologe, de sociaal-culturele (27
april) en de ontwikkelingseco-
noom drs. R. Rote het Neder
landse ontwikkelingsbeleid (25
mei). Al deze bijeenkomsten
worden gehouden in het Ge
meentecentrum.
In het volgende seizoen, 1981-1982,
staat de praktische verwerking
van de gegevens op het pro
gramma. Werkgroepen zullen
dan een probleem of situatie na
der uitwerken.
Bewust
De Oegstgeester groep gaat er van
uit, dat belangstellenden heel
bewust voor deze cursus inteke-
nenen. "Dat hoort bij de ernst van
het probleem". "Het deelnemen
vraagt uw volledige inzet", zegt
de oproep. "Wij bieden u een cur
sus aan, waarin u met hoofd en
hart zich een seizoen lang zult
moeten bezig houden met de
vraag hoe wij als christenen zou
den moeten/kunnen omgaan met
onze medebewoners op deze aar
de die geen recht schijnen te
hebben op een menswaardig be
staan. We zullen moeten probe
ren, de knelpunten aan te wijzen
en erachter zien te komen hoe wij
in Nederland een onderdeel zijn
van de wereldwijde problema
tiek van arm en rijk".
De Oegstgeester werkgroep bestaat
uit de predikanten Van Andel,
Pastor Happel. De Antonius-pa-
rochie in Leiden-Zuidwest krijgt
zondag een nieuwe pastor, de 45-
jarige franciscaan W.H. Happel.
Hij is zes jaar verbonden geweest
aan de Heilige Geestparochie in
Alphen aan den Rijn en volgt in
Leiden pater H. van Eeuwijk op,
die naar Gorkum vertrok.
In de Antoniusparochie werkt ook
pastor C. van Haasteren, maar
slechts in gedeeltelijke dienst.
De dienst waarin pastor Happel
zich aan de Leidse parochie ver
bindt begint om 11 uur. De koren
van de parochie verlenen mede
werking. Na afloop is er in de
kerk zelf gelegenheid, persoon
lijk met de nieuwe herder kennis
te maken.
Vreemden-vrienden
Missiedag. Zondag is het in alle
rooms-katholieke kerken We
reldmissiedag". Dan wordt er
geld ingezameld voor de missie.
Dit jaar staat deze dag in Neder
land, België en Duitsland onder
het motto "Vreemden worden
vrienden". Dat is geïnspireerd
door het groeiende aantal men
sen in de kerk - religieuzen en
leken - dat uit het vertrouwde
dienstbetoon van onderwijs en
ziekenzorg stapt en het leven gaat
delen met armen, onderdrukten
en andere groepen van de bevol
king.
Rector Jos Schoenmakers, direc
teur van de Pauselijke Missie
werken Nederland, hoopt, dat de
economische teruggang, evenals
vorig jaar, geen invloed zal heb
ben op de opbrengst van deze in
zameling, "want de aanvragen
van de kerken in de Derde Wereld
blijven doorgaan". Verleden jaar
bracht de missie-actie 4,4 miljoen
ft Viering. Morgenavond verleent
de jongerengroep "The Lord s
Folks" medewerking aan een eu
charistieviering in de kerk aan de
Herensingel te Leiden (7 uur).
Voorganger is pastor P. de Rid
der.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepen te Meteren en Est
(Geld.) kandidaat H M. Klaassen
Putten, in de streekgemeente
Zuid-Lim burg-Centrum J.P.
Broeder Borssele.
i "Mensen in Nood". De Neder
landse afdeling van de rooms-ka
tholieke hulporganisatie "Men
sen in Nood" heeft f 125.000 be
schikbaar gesteld voor de Alge
rijnse stad Al Asnam, die door
een aardbeving is getroffen.
Rome-Reformat
Brochure. De taakgro*
Reformatie" van de
meerde Kerken in 1
heeft een brochure g
die een overzicht bev;
gesprek tussen mom:
ken en protestanten
tweede Vaticaanse coi
boekje leent zich vooi
lijke lezing, maar wil
sprekken op gang br<
sen rooms-katholieken
tanten. Het was de san
dan ook niet begonne
opsomming van feitel
vens. Elk hoofdstukje i
van gespreksvragen
De brochure is getiteld
herkenning en erkenni
Deze uitgave van de Cen
Vormingswerk 'Hervor
Vrouwendienst, De Ho
en het Toerustingscen
de Gereformeerde Ke
besteld worden in D
(Centrale voor Vormi
postbus 1100.
Antwerpen. Morgen I
Nederlandse evangel
Hoekendijk zyn eerste
Day" op Vlaamse bode
uur in het sportpaleis ir
pen. Voor het vervoer
langstellende Belgen e
landers worden ten min
tobussen ingezet. De bi
sten zijn om 11 uur, half
's avonds.
"Een jeugdmanifestatie r
als middelpunt", noeml
dijk zelf zijn "One Way
ft Geboortenbeperking. I
katholieke bisschoppe
me bijeen, hebben zi<
sproken voor een gro
derzoek naar de proble
geloofsgenoten die de
nen van de kerk ten aai
de anti-conceptie
hoedsmiddelen) ov<
Hoewel zij het eens zij
kritiek van de kerk o|
boortecontrole" (behal
riodieke onthouding), v
een verduidelijking op
toch belangrijk.
Bewoners van het Karamoja-gebied in het noordoosten van Oeganda
nuttigen het per konvooi aangevoerde voedsel. De kerk van Oeganda werkt
eraan - met steun van de Nederlandse Stichting Oecumenische Hulp - deze
straks i
i hun eigen oogst te laten eten.
Ter Linden, Vegter en P. Sierat,
pastor Koster, de werelddiake
nen Mary Klumpers, Peter Bo-
gaart en Jaap Breetvelt, Josien
Schothorst en Hans van den
Breemer van de commissie Mis
sie, Ontwikkelingssamenwer
king en Vrede en Nelly Smeenk
namens de gereformeerde zen
dingswerkgroep.
Een priesterwijding op zaterdag 8
november in Amersfoort is voor
de Heilige Kruis-parochie aldaar
aanleiding geworden tot het or
ganiseren van een "ambten-
markt." Onder het motto "Werken
in de kerk" willen de initiatief
nemers meer bekendheid geven
aan wat mensen in volledige
dienst binnen de Rooms-Katho-
lieke Kerk doen en aan wat hen
bezielt om zich juist in deze tijd
voor de kerk beschikbaar te stel
len.
"Al te vaak", zo zeggen de pastores
Ambtenmarkt
in parochie
Amersfoort
van deze parochie, "merken wij
nog. dat velen nauwelijks weten
wat een pastor zoal doet Men kan
nu eens achter de schermen ko
men kijken".
In het ontmoetingscentrum "De
Vuurvogel" (Liendertse
die dag - 8 november, vi
tot half 3 - twintig sta
richt. Vier onderwerpt
centraal: liturgie, veria
parochieopbouw en du
ning. Een groot aantal
de meesten werkzaam i
kenaat Amersfoort .zal c
zijn om zelf aan ieder
iets weten wil te vertelle
gen werk. Ook enkele the
opleidingen zullen met K
i nforma t lemateriaal
zijn.
Sinds 1968 hebben dertien re
monstrantse predikanten het
ambt verlaten. Er zijn er nu
nog 35 in totaal, 22 in volledi
ge dienst, 13 in deelwerk. On
der hen zijn weinig jongeren.
Het laat zich ook niet aanzien,
dat het seminarium de ko
mende tijd veel predikanten
kan afleveren. Nu is het aan
tal predikantsplaatsen ook
wel afgenomen, maar een te
kort is in de toekomst toch niet
uitgesloten.
De teruggang van het ledental
x de vergrijzing zijn nog niet
tot stilstand gekomen. Er is
geen aanwas van nieuwe le
den. Het jeugd- en jongeren
werk, dat vroeger in vrijzin
nige kringen zo aansloegstelt
niet veel meer voor.
Mevrouw A. A. in 't Veld, die
een en ander signaleert in een
artikel in het Remonstrants
Weekblad, vindt die negatie
ve ontwikkeling zeker ingrij
pend, maar de vraag naar de
taak van de kerk in de sa
menleving is, volgens haar,
voor het leven van de ge
meente nog ingrijpender. In
de Remonstrantse Broeder
schap is namelijk een duide
lijk conflict aan het licht ge
komen tussen leden die de
maatschappelijke verant
woordelijkheid van de kerk
beklemtonen en leden die
meer de nadruk leggen op het
persoonlijke geloof en de per
soonlijke verantwoordelijk
heid. De een wil de bijbelse
verkondiging niet van het
politieke gebeuren scheiden,
de ander wenst geen politiek
in de kerk.
Die tegenstelling heeft zells
geleid tot de oprichting van
de groep "Waakt en Weegt",
verontruste remonstranten
die duidelijk te kennen geven
dat zij bepaalde ontwikkelin
gen in de broederschap af
keuren.
In de gaten
Deze stroming hield afgelopen
zaterdag nog een vergadering
in Utrecht, waarin EO-redac-
teur J. Vermaat een lans brak
met het Interkerkelijk Vre
desberaad (IKV). Vermaat
schilderde het IKV nog niet af
als een "communistische
mantelorganisatie", maar
dichtte dit bezinnings- en ac
tie-orgaan van een aantal
kerken (waaronder de re
monstranten) wel standpun
ten toe "die passen in de
So vj et-strategie"
"Waakt en Weegt" zal de zaak
zeker nauwlettend in de gaten
houden. De groep zal niet
schromen haar verontrusting
over bepaalde "radicale
standpunten" van predikan
ten en kerkeraden bij het be
stuur van de broederschap of
ficieel kenbaar te maken.
Het is voor de Remonstrantse
Broederschap van het aller
grootste belang, zo schrijft
mevrouw In 't Veld in het
weekblad, "met elkaar te
proberen, begrippen als vrij
heid en verdraagzaamheid
opnieuw te ijken, en de ver
schillende opvattingen aan
elkaar te toetsen". "Maar",
voegt zij eraan toe, "wij kun
nen niet stil blijven staan bij
onze eigen interne proble
men". "Samen met andere
kerken zullen wij de vragen
van vrede en gerechtigheid
die op ons afkomen
moeten i
Toerusting
Zij onderstreept het belang van
een krachtige toerusting bin
nen de broederschap. "Het is
onvermijdelijk dat onze
agenda de komende jaren
zeer vol zal blijven". "Het is
een uitdaging, in deze situatie
vol te houden en onze
krachten te mobilise
Veel zal in samenwe
moeten gebeuren, zowc
andere kerken als doo
sterking van de eigen
nale verbanden. Als h€
dikantenkorps inkrimj
het meer van vrijwil
moeten komen.
Er zijn remonstranten d
pen dal de broederscha
aantrekkingskracht kai
ben met name voor de U
van 35 tot 55 jaar. Mei
In 't Veld ziet in de genu
"nog veel leven" aam
"Het beleid, plaatseli
landelijk, moet erop g
zijn, dat levend te houd
(Van c
i redactie economie)
DEN HAAG - Hoe snel zullen we
weten of exploitatie van de Ne
derlandse kolenvoorraden kans
op succes biedt? Die vraag komt
sterk naar voren nu minister Van
Aardenne (economische zaken)
als een soort „meevaller" een be
langrijke - geheel nieuwe - post
op zijn begroting heeft staan voor
1981: 150 miljoen gulden voor
onderzoek, ontwikkeling en de
monstratie op het terrein van de
steenkool. Dat is het geld dat bij
de aanbieding van de „Kolenno-
ta" (deel twee van de Energieno
ta) nog niet beschikbaar was,
maar straks dus wel.
Overigens is die 150 miljoen gulden
een gemiddelde voor de komen
de vijf jaar, zo is aangekondigd.
Nu dit geld er is, neemt de druk
toe van de kant van de mijn-
bouwkundigen, die willen dat er
spoedig wordt uitgezocht of onze
„eigen kolenrijkdommen" op
enige termijn toch een belangrijk
aandeel in de energievoorziening
kunnen krijgen.
Deze mijnbouwkundigen willen
dat de Rijks Geologische Dienst
(RGD) meer mankracht en meer
middelen krijgt om zo spoedig
mogelijk met een grootscheepse
inventarisatie te beginnen van de
kolenlagen onder ons land. Voor
stellen van de RGD om dit werk
te doen liggen nu op het ministe
rie van economische zaken. Ge
schat wordt dat de dienst per jaar
10 tot 15 miljoen gulden nodig
heeft en 20 tot 25 extra (hoogge
kwalificeerde) personeelsle
den.
Behalve die 150 miljoen gulden
komt in het wetenschapsbudget
van minister Van Trier nog 20
miljoen gulden voor voor onder
zoek op kolengebied. Er kan dus
de komende jaren veel worden
gedaan in het kader van het stre
ven naar herinvoering van kolen
(door import uit allerlei landen),
welke energiedrager tegen de
eeuwwisseling als brandstof voor
met name 40 procent van de
stroomopwekking zou moeten
worden gebruikt.
Omdat de 150 miljoen gulden pas in
een laat stadium op de begroting
werd gezet, is er nog geen verde
ling gemaakt. Bekend is wel dat
er zeer veel geld nodig zal zijn
voor kolenvergassing. Die ver
deling zal pas tot stand komen, in
overleg met het ministerie van
volksgezondheid en milieu-hy-
giëne als de voorstellen op tafel
liggen voor het zogenaamd Na
tionaal Onderzoekprogramma
Kolen (NOK), dat in de Kolenno-
ta van de regering werd aange
kondigd.
Duidelijkheid
Er dient duidelijkheid te komen
over de Nederlandse kolenlagen,
die volgens sommige schattingen
100 miljard ton zouden bevatten.
Daartoe moeten vele diepe bo
ringen worden verricht. Op
sommige plaatsen zijn al lagen
van 500 meter dikte getraceerd.
De RGD-voorstellen ter inventa
risatie naar beschikbaarheid en
winbaarheid zullen worden af
gewogen tegen de beschikbare
middelen. In aanmerking zal ook
worden genomen of het aanne
melijk is te verwachten dat het
onderzoek nieuwe gegevens over
een mogelijke exploitatie ople
vert.
Men heeft lang algemeen aange
nomen dat de conventionele
mijnbouw tot het verleden zou
behoren. De Nederlandse mijnen
waren gesloten en onderzoeken
nadien hadden steeds tot uit
komst dat daarin moest worden
berust. Maar er bestaan nu nieu
we, geavanceerde technieken,
die toch weer conventionele
mijnbouw in het verschiet bren
gen. Die zal dan niet meer zoda
nig worden uitgevoerd dat men
sen onder de grond het werk
doen. Machines (een soort robots)
zullen dat doen. Ondergronds
komen er nog maar enkele men
sen aan te pas ter bediening en ter
controle van de apparatuur.
Er zijn trouwens ook weer bepaalde
nieuwe technieken nodig om dit
laatste mogelijk te maken. Bij de
huidige stand van de techniek
kan de mens tot een diepte van
1500 meter in de aarde doordrin
gen. In Rusland kijkt men nu al
ïaar de mogelijkheid om
op 2000 meter te bren
gen. Technisch zijn er veel din
gen binnen bereikt, die dat vroe
ger niet waren. Economisch ech
ter is het perspectief nog wel wat
moeilijker. In de eerste plaats
pioet het onderzoek betaald kun
nen worden, in de tweede plaats
moet winning tegen aantrekke
lijke prijzen kunnen gebeu-
Milieubezwaren
Vooral dat laatste is nog niet zover.
Maar men verwacht dat de ko-
lenprijzen zullen blijven stijgen -
alleen over het tempo daarvan
bestaat geen reële schatting - en
dat te eniger tijd (misschien over
20 jaar) Nederlandse kolen con
currerend opnieuw kunnen wor
den gedolven, op welke manier
dan ook, want er zijn ook allerlei
onconventionele methoden in
ontwikkeling. Als dat moment er
is moet de inventarisatie gereed
zijn en definitief hebben duide
lijk gemaakt of er mogelijkheden
zijn.
Verder zijn er milieubezwaren, die
ook de mijnbouwmensen wel
onderkennen. Gezien de grote
kolenrijkdommen in de gehele
wereld en het feit dat steenkool in
de volgende tientallen jaren
steeds belangrijker zullen wor
den (mede om olie te vervangen)
vinden zij echter dat er technolo
gieën moeten worden ontwik
keld om de belasting voor het
milieu te voorkomen of door be
strijding ter vermindering. Dat is
geen taak voor de mijnbouw
kundigen en-of geologen.
Deze deskundigen willen snel on
derzoek op grote schaal, in de we
tenschap ook dat het tegenwoor
dig door technieken, waarbij
schuin wordt geboord de bereik
baarheid van dieper liggend ge
steente veel beter is. Het huidige
programma van de RGD voor
onderzoek naar steenkoolvoor
komens is te bescheiden., Daarin
ligt het beslissingsmoment om
een mijn te starten te laat. Dat
tijdstip is nu 1995, maar het duurt
daarna 10 jaar voordat de ontgin
ning daarna op gang komt. En
daarom moet de RGD meer haast
kunnen maken.
Zekerheid hebben
Dit laatste pleidooi klonk ook tij
dens een onlangs gehouden
hoorzitting van de vaste commis
sie voor economische zaken van
de Tweede Kamer over de Ko-
lennota. Daar werd namens het
Koninklijk Nederlands Geolo
gisch Mijnbouwkundig Genoot
schap en de afdeling mijnbouw
kunde van de TH Delft betoogd
dat er in het algemeen belang ze
kerheid over de kolennjkdom
moet komen. Men erkent wel dat
in mijnbouwkringen over de
kansen niet eensluidend wordt
gedacht. Maar, zo zegt men, pas
een forse aanpak kan uitkomst
geven. Gesteld werd dat het rap
port-Martens, dat enkele jaren
geleden concludeerde dat niet tot
opening van mijnen moet wor
den overgegaan, „geen eeuwig
heidswaarde" heeft.
In dit verband werd erop gewezen
dat in de techniek van exploratie
en exploitatie grote vorderingen
zijn gemaakt. In de toekomst zal
de mijnwerker misschien een
„proces-operator" worden. De
vraag. „Wie wil er nog in de mij
nen?", bleek aan de hand van een
voorbeeld uit West-Duitsland di
rect te kunnen worden beant
woord. Zo is op de linker Rijnoe
ver (bij Ruhrkolen AG) het aantal
aanmeldingen van jongeren voor
de ondergrondse mijnbouw gro
ter dan ooit. Men kan daar trou
wens een vak leren waarmee zo
wel ondergronds als boven
gronds kan worden gewrkt.
Ook van de kant van de TH Delft
zelf werd bevestigd dat er geen
problemen zijn met werknemers
voor het ondergrondse werk. De
TH heeft wel problemen met haar
activiteiten op mijnbouwkundig
gebied (daarbij gaat het uiteraard
niet alleen om steenkool, er zijn
vijf afstudeerrichtingen). De af
deling heeft 30 stafleden, maar
kan met die bezetting de toeloop
niet aan, terwijl bovendien met
inkrimping rekening moet wor
den gehouden.
GEEN VOORLICHTING
Er zijn nu 300 studenten, onder wie
60 eerstejaars. In feite zouden er
75 eerstejaars moeten zijn om aan
de aanvragen te kunnen voldoen.
(Het voorbeeld van een aanvraag
uit Zuid Duitsland voor tWM
mijningenieurs bij een project
voor de opslag van radioactief af
val in zoutmijnen bracht in de
kamercommissie enige hilariteit
teweeg). Men zou op de
voorlichting moeten ge'
dit beroep, maar dat dur
afdeling niet aan, want
haar capaciteitsproblen
hogen. Al met al werd ge.
kunnen niet doen wat n
zijn voor dit vak.
Op deze hoorzitting werd
ding gemaakt van de
Steenkool bank Ni
(SSN), die op non-pr
gaat werken met bydrs
industrieën, onderzoe
lingen en (eventueel) i
heid. Bedrijven en ins'
als DSM, Kema, TNO. SI
en Gasinstituut staan e
De steenkoolbank wil c
kei zijn tussen leveren
gebruikers. Doel is hoevi
importkolen van goede
in depot te hebben en
monsters te kunnen to
gegadigden.
De bank werd opgericht
achtergrond van de zeke
er straks aan de kwal iter
sen zullen worden
Sléchts in de VS bestaat
gelijke organisatie. Ond
raplu van het Inten
Energie Agentschap zal
getracht met die bank
werking te krijgen De B
tional Coal Board is g
seerd in deelneming aan
die dus zal verkennen
kwaliteiten steenkool
markt komen, uit welk
<)ir ifkomitig /ijn enho
logische situatie in die n
waar ook ter wereld.