Schitterend boek
over Waddenzee
"Wij zijn wegwerpkinderen"
J
Winkler Prins
Encyclopedie
over WO II
nu compleet
boeken-boeken-boeken-boeken-boeken-boeken
Candy
kom
terug
Nieuwe
jeugd
boeken
BMjËjHfo]
Mamma
ruilen:
best leuk
NIEUW
OP DE
BOEKEN
PLANK
Opgroeien in tehuizen is ook niet alles
MAANDAG 13 OKTOBER 1980
EXTRA
PAGINA 23
"De laatste handelsreiziger".
Ivan Wolffers. Prijs 19.50
"Geniet nou 'es" Jaap Vegter.
Prijs f 10,-
"Een goed huwelijk". Doris Les
sing. Prijs f37J>0
"Ripley, een man van talent".
Patricia Highsmith. Prijs
f2750.
Uitg. Bert Bakker.
"Geld en geweten", 2 delen. C.
Fasseur.
Een bundel opstellen over an
derhalve eeuw Nederlands
bestuur in de Indonesische
Archipel,
uitg. Martinus Nijhoff, prijs
f 39,50 per deel.
"Handboek tuinieren". W.
Oudshoorn en G. Bambach.
"Het grote Kruidenboek". Prof.
dr. R£. Schultes. Uitg. Zomer
en Keuning. prijs f2990, na l
januari f3750
"Ónder de wolkenwals". Bouke
B. Jagt.
Uitg. Elsevier.
In de Groenboekerij-serie (uitg.
Zomer en Keuning) zijn drie
nieuwe boeken verschenen:
"350 tuinplanten en hun toepas
sing" Ron Herwig.
Met veel kleurenillustraties,
prijs f32,50.
"Snoeien"
Een stap voor stap gids over het
snoeien van hagen, boinen,
heesters, en rozenstruiken,
prys f 19,90
"Planten voortkweken als hob
by". JaapHage
Zelf zaaien, stekken, enten en
marcotteren in kamer, kas en
tuin, pnjs f 19.90.
Van de Encyclopedie van de Twee
de Wereldoorlog is nu ook het
laatste deel verschenen. Het oor
deel dat met enig voorbehoud na
de publikatie van deel 1 over dit
werk werd gegeven, kan alleen
maar worden bevestigd.
De encyclopedie voldoet stellig aan
de eerste eis die men aan haar
moet stellen: zij brengt op logi
sche, overzichtelijke wijze en in
kort bestek een groot aantal ge-
gevens over de oorlog binnen
handbereik.
De uitwerking van het concept is
echter niet voldoende evenwich-
tig geweest. Aan een spion als
Anton van der Waals, die zo vre
selijk heeft huisgehouden in de
rijen van het verzet, worden zeg
ge en schrijve tien regels gewijd,
aan de zangeressen Vera Lynn en
Jettie Pearl twee keer zoveel.
Onevenredig veel aandacht wordt
besteed aan allerlei receptjes, zo
als voor tulpebollenkoekjes. tul-
pebollenpuree, pannekoeken
van spinazie en aardappelen en
ontbijtkoek uit aardappelpuree;
ze hadden toch wel onder één
trefwoord afgehandeld kunnen
worden. Dan had er wat meer
ruimte beschikbaar gekomen
voor bijv. het proces van Neu
renberg dan nu wel erg karig is
beschreven.
Verder zijn er wat personen buiten
deze encyclopedie gebleven die
er per se in hadden gemoeten.
Onbegrijpelijk is dat Weinreb
helemaal niet in het. stuk voor
komt na alle lawaai rond zijn per
soon. Vermelding had ook ver
diend de in Zwitserland werken
de Duitse spion Rudolf "Lucy"
Roessler ("De oorlog werd in
Zwitserland gewonnen") aan wie
de Russen zoveel te danken had
den.
Het best is de encyclopedie in sa
menvattende beschrijvingen, zo
als bijv. over toneel, dans, mu
ziek, sport in de oorlog, zij het dat
de aanpak van die onderwerpen
hier en daar nogal verschilt.
"Winkler Prins Encyclopedie van
de Tweede Wereldoorlog", deel 2.
Uitgegeven door Elsevier, Am
sterdam. Prijs f 185 (twee delen).
RUUD PAAUW
Nieuwe belevenissen van Noortje
en haar broertje Peter in Morgen
ga ik mamma ruilen, geschreven
door Rita Törnqvist.
Mamma loopt de hele dag te zuch
ten, omdat Noor en Peter vakan
tie hebben en er thuis maar een
rommel van maken. Tante Mieke
loopt ook te zuchten, juist omdat
het bij haar thuis zo stil en rustig
Een mamma-ruil is gauw afge
sproken: Tante Mieke komt voor
de beide kinderen' zorgen en
moeder vertrekt naar tante Mie-
ke's huis om eens lekker uit te
rusten, (de omslag van het boek
vermeldt dat Noor en Peter naar
tante Mieke mogen, maar het
omgekeerde is het geval).
Noortje stelt zich van alles voor om
met tante te gaan doen. Uiteinde
lijk wordt het allemaal wat an
ders dan in haar fantasie, maar de
lol is er niet minder om.
Een gezellig boek voor kinderen
vanaf 4 jaar vol herkenbare situa
ties en belevenissen. Aan de
vorm is veel zorg besteed: dat
maakt het boek aantrekkelijk om
te bekijken en voor te lezen.
Door de eenvoudige zinnen en de
hoofdstukjes van éen bladzijde
lang is het verhaal ook goed te
lezen voor kinderen vanaf 7 jaar.
Uitg. Ploegsma, ill Jaap Nieu-
wenhuis. orijs f 15.75.
MARGOT KLOMPMAKER
Al jarenlang leefde bij de wadden
vereniging de wens in een boek de
jeugd te laten zien wat de waarde
is van het Waddenzeegebied, niet
alleen voor de directe omgeving,
maar ook voor Nederland, Euro
pa en de wereld. Het diende een
boek te zijn dat op open, toegan
kelijke wijze bij elk kind in Ne
derland belangstelling en liefde
voor het wel en wee van de Wad
denzee zou oproepen
Dat waren de woorden tijdens de
presentatie van "Wijs met de
Waddenzee", een boek waarvan
de samenstellers hopen dat het
aan bovengenoemde punten zal
voldoen.
Zo n boek samen te stellen is geen
eenvoudige opgave voor een ver
eniging die in haar bulletins en
brochures vaak stekelig uit de
hoek komt en scherp stelling
neemt. Uitgangspunt voor dit
boek was om geen lange klaag
zang te houden over "hoe mooi
het vroeger wel was, en hoe veel
er al is verdwenen".
De samenstellers wilden speciaal
voor kinderen de nadruk leggen
op de mooie natuur van het Wad
dengebied en op welke manier al
dat moois in stand kan worden
gehouden. In deze op^et lijkt men
wel geslaagd: er valt in dit 160
bladzijden tellende boek veel te
zien, te lezen, te verbazen en te
genieten.
Dat ondervinden de drie kinderen
Willigenburg. De 12-jarige
Yvonne en haar twee jongeren
broers zwerven al jaren van de
ene instelling naar de andere. Ze
leven in de veronderstelling dat
hun ouders gestorven zijn. Totdat
Yvonne ontdekt dat haar vader
en moeder beiden nog leven,
maar door de familie worden
doodgezwegen.
Het meisje doet dan alle moeite om
haar moeder te vinden. Dat lukt.
maar de ontmoeting tussen moe
der en kinderen valt bitter tegen.
Toch geeft Yvonne niet op. Ze
slaagt erin ook haar vader op te
sporen en besluit hem op te zoe
ken. Hun weerzien is voor vader
en dochter een onvergetelijke
gebeurtenis.
Als uitgangspunt voor haar verhaal
koos schrijfster Thea Beekman
een 3-tal kinderen die zij al jaren
kent. "Wij zijn wegwerpkinde
ren" berust dus op de werkelijk
heid. Wat vooral opvalt is dat
Yvonne en haar broers ondanks
al hun problemen gelukkig niet
als zielige kinderen naar voren
komen.
Duidelijk is dat het opgroeien in
een tehuis met groepsleiders in
plaats van een vader en een moe
der heel anders is dan de opvoe
ding in gezinsverband.
Korte informatieve hoofdstukken
die in duidelijke taal vertellen
over de fauna en flora, maar ook
over het wonen en werken in het
waddengebied, worden afgewis
seld met verhalen van Mies Bou-
huys. Kleurige illustraties en
prachtige foto's brengen de tekst
tot leven.
Het opvoeden in een kindertehuis
verloopt volgens uitgestippelde
"pedagogisch verantwoorde"
richtlijnen. Zelden wordt een
kind zonder reden tot de orde ge
roepen of zomaar geslagen. Alles
wordt beredeneerd: als er
problemen zijn moet erover "ge
praat" worden.
Opvoeding in tehuizen gaat vol
gens een vast patroon. Alles
wordt overwogen, niets gebeurt
impulsief.
Thea Beekman
Yvonne erv aart het dan ook als een
verademing wanneer de moeder
van een schoolvriendinnetje heel
anders blijkt te zijn. Het ene mo
ment valt ze onredelijk tegen
haar kinderen uit en mept ze om
de oren, even later lacht ze weer
hartelijk met de kinderen mee!
Yvonne ondergaat de- scheidbui
van deze vrouw als een zegen:
"Heerlijk om op je kop te krij
gen!"
Tekenend voor de onzekere situatie
van de kinderen is de bewuste
manier waarop tehuiskinderen
met hun gevoelens omspringen.
Je moet oppassen met genegen
heid voor leiders of pleegouders,
want daar heb je jezelf mee wan
neer je weer eens moet verhui-
Toch hebben deze kinderen, meer
nog dan normaal, behoefte aan
liefde en aandacht. En om die te
krijgen lokken veel kinderen be
wust een reactie uit door zich op
een bepaalde manier te gedragen:
Yvonne's broertje is ontzettend
vervelend om aandacht te krij
gen. Zijn gedrag bezorgt zijn
pleegmoeder vaak een huilbui,
voor hem een teken dat ze van de
jongen houdt!
Een schitterend boek overeen even
fraai gebied, waarmee helaas veel
te achteloos wordt omgespron
gen. Duidelijk worden de geva
ren aangegeven die het wadden
gebied bedreigen. Gevaren die
moeten worden bedwongen wil
men dit stukje uniek natuurge
bied behouden.
Hoewel het onderwerp genoeg
emoties bij de lezer kan oproepen
gebeurt dat lang niet altijd.
De geschiedenis van de kinderen
wordt verteld bij monde van de
12-jange Yvonne. De schrijfster
heeft echter de fout begaan te
vaak allerlei gebeurtenissen
langdradig te beschrijven in
plaats van zich te concentreren
op de handeling, die veel spre
kender is.
Op de plaatsen waar de betrokke
nen direkt met elkaar geconfron
teerd worden ontstaat een
boeiende dialoog, gaat het ver
haal leven en weet de schrijfster
te overtuigen. Maar de actie ver
zandt al gauw weer in de ellen
lange overpeinzingen en be
schouwingen die Thea Beekman
via hoofdoersoon Yvonne kwijt
wil.
Want in een aantal passages is dui
delijk te merken dat de schrijfster
haar eigen ideeën wil spuien: be
paalde moraliserende opmerkin
gen wijzen daar op. Dat maakt de
ik-vorm van het verhaal niet zo
geloofwaardig. Zeker geen slecht
boek. van Thea Beekman maar
helaas niet pakkend en boeiend
genoeg geschreven.
Heel anders is Ik ben Fedde van An
Rutgers van der Loeff. Een boek,
geschreven ter gelegenheid van
50 jaar kinderbescherming in
Nederland, waarvan nu een her
ziene herdruk is uitgebracht.
Het beschrijft voornamelijk het
trieste relaas van de 18-jarige
Fedde, aangevuld met de even
eens ontmoedigende ervaringen
van andere klanten van de kin
derrechter.
Een beklemmend boek. dat je on
der het lezen meermalen wil
wegleggen om nooit meer in te
kijken Want wat hier naar voren
wordt gebracht aan menselijke
ellende en vooral onmacht om er
iets aan te veranderen (ondanks
ieders goede wil), verschaft be
paald geen leesplezier.
An Rutgers heeft zich grondig geo
riënteerd in de wereld van de
kinderbescherming voor zij dit
boek schreef.
Het is haar gave als geen ander in te
leven in de gedachtenwereld van
de personen in haar boeken. En
dat leidt tot levensechte figuren
met herkenbare emoties. Ook in
dit geval is het reilen en zeilen
van Fedde en andere jongemen-
sen zö aangrijpend neerzet dat
hun ervaringen grote indruk ma
ken pp de lezer.
Een indrukwekkend boek dat wel
iswaar in eerste instantie voor
kinderen is geschreven (vanaf 10
jaar), maar ook voor volwassenen
zeker de moeite waard is.
Uitg. Meulenhoff Informatief, prijs
f34,50.
Zonder sentimenteel te worden of
overdreven emoties op te roepen
wordt Fedde's worsteling ge
volgd om zich in de maatschappij
staande te houden.
Opvallend is de nuchterheid
waarmee Fedde zichzelf steeds
genadeloos ontleedt: door het ja
renlange verblijf in tehuizen en
het getouwtrek tussen allerlei in
stanties weet hij feilloos zijn ei
gen situatie en zijn motieven ach
ter bepaalde handelingen te pei
len. Zoals het met opzet verve
lend of grof zijn om maar aan
dacht en genegenheid te krijgen.
Het grote verschil tussen "Wij zijn
wegwerpkinderen" en "Ik ben
Fedde" is in de eerste plaats de
veel sterkere karaktertekening in
laatstgenoemde boek.
Daarbij komt dat An Rutgers de
"verhalende gedeelten" tot een
minimum weet te beperken. Haar
boek barst van de actie.
Thea Beekman is teveel blijven
steken in het geven van achter
grondinformatie over de levens
loop van Yvonne en haar broers.
Het gebrek aan actieve handeling
en dialoog wreekt zich hier dui
delijk.
Wat uit beide boeken sterk naar vo
ren komt is het karakter van "be
voogde" kinderen: ondanks de
\oortdurende botsing met de
samenleving (logisch gezien hun
ervaringen) blijven het mensen
met herkenbare behoeften zoals
ieder andei. Ook zij zoeken vei
ligheid, geborgenheid en zeker
heid.
Vooral de wetenschap dat een an
der mens om hen geeft en hen be
grijpt is een noodzakelijke le
vensbehoefte.
Het zijn mensen die het ongeluk
hebben altijd in de hoek te zitten
waar de meeste klappen vallen,
en daar in veel gevallen nooit uit
zullen komen, ondanks het feit
dat iedereen best welwillend is.
Dat geeft mensen die het wel goed
getroffen hebben een onbehaag
lijk gevoel van onmacht en on
vrede dat blijft knagen en tot na
denken stemt
"Ik ben Fedde" uitg. Ploegsma,
f 15,90.
"Wij zijn wegwerpkinderen", uitg.
Lemniscaat 18.50.
MARGOT KLOMPMAKER
Natuurboeken voor iedereen:
"Roek vliegt naar de stad". Una Ja
cobs. Uitg. De Vries Brouwers,
tiet noe en waarom ran iucm
"Het hoe en waarom van water
Hel hoe en waarom van aarde'
"Het hoe en waarom van de worm".
Vier delen 6,75 p.d. Uitg. Van
Reemst.
Blokboekjes is de naam van een
speciale serie zelfstandig te lezen
boekjes voor kinderen die net heb
ben leren lezen. Aantrekkelijk geïl
lustreerd. geen te moeilijke woor
den. nieuwe woorden worden vaak
herhaald zodat een kind ze al lezend
leert. Enkele nieuwe titels:
"De lange zeereis
"En de dief zei ha p".
"Wnl heb je daar".
"Snelle jager"
Uitg. Ploegsma, prys ƒ12.26 p.d.
Wie dol is op honden zal Candy
kom terug niet met droge «gen
kunnen lezen.
Schrijver Meindevt de Jong stelt
het zelfzuchtige gedrag van de
mens die het dier harteloos en
zonder nadenken behandelt ge
nadeloos aan de kaak.
Alles draait om Candy, een jong
hondje, dat in een gezin terecht
komt, waar alleen de kinderen
van het dier houden De twee
volwassenen vinden de hond las
tig en vervelend Tydens een uit
stapje loopt Candy weg: het be
gin van een hard zwervers be-
Toch zal zij tenslotte na een jaar van
honger en ellende, een goed te
huis vinden.
Een aandoenlijk verhaal waaruit
eens te meer blijkt hoe ondoor
dacht mensen een dier in huis
nemen, zonder zich de gevolgen
te realiseren, of zonder de wil zich
een beetje in de geaardheid en
behoeften van hun huisdier te
verdiepen. En dan ligt misluk
king voor de hand. waarvan het
dier natuurlijk de schuld krijgt.
In dit verhaal worden de mensen,
hun handelingen en reacties
vanuit de hond Candy beschre
ven en geïnterpreteerd. Het boek
li een pleidooi vooi een liefde
volle relatie tussen mens en dier.
Voor kinderen vanaf 9 jaar en vol
wassenen van harte aanbevolen.
Uitg. Westfriesland, ill. Maurice
Sendak. prijs 16.90
MARGOT KLOMPMAKER
"Handboek tuinieren". W. Oudshoorn en G.
Bambach
Een indrukwekkend naslagwerk van 854 bladzijden over alle facetten van
modern tuinieren, voorzien van talrijke illustraties en ontwerpen.
Allereerst wordt uitgebreide informatie gegeven over spitten-bemesten-
wieden en sproeien van de tuin tot en met de aanleg van waterpartijen en
pergola's toe.
Een alfabetisch overzicht van allerlei bloemen, bomen, heesters en klim
planten geeft bijzonderheden over de groei, bloei, standplaats, grond
soort enz.
Paarnaast bieden tabellen gegevens omtrent onderhoud en bestrijding
van ziekten en plagen. Een veelzijdig tuinboek met vooral praktische
gebruiksmogelijkheden. Uitg. Zomer en Keuning, prijs f64,50.
{(morgen ga ih
mamma ruilen
Kinderen die trekken van tehuis
naar tehuis, maar nooit een "echt
thuis" vinden, levend in een we
reld bestaande uit groepsleiders,
gezinsvoogden en kinderrech
ters.
Geen onderwerp waarvan je zegt:
fijn om over te lezen. En toch.. De
argeloze lezer die zich verdiept in
de problematiek rond kinderen
die om de een of andere reden
niet bij hun ouders in gezinsver
band kunnen opgroeien, raakt
verbijsterd over de omstandig
heden waaronder deze kinderen
moeten leven en het stempel dat
zij hun hele verdere leven met
zich mee moeten dragen.
Dat is tenminste de indruk na het
lezen van twee onlangs versche
nen boeken (een nieuw en een
herdruk) over het leven van kin
deren in tehuizen, Wij zijn weg
werpkinderen van Thea Beek
man en Ik ben Fedde geschreven
door An Rutgers van der Loeff.
Boeken die je achterlaten met de
vraag: hoe is het in godsnaam
mogelijk!
Wegwerpkinderen. Zo worden ze
genoemd. Kinderen die trekken
van het ene tehuis naar het ande
re om soms te belanden in een
pleeggezin. Maar dan nog blijft
alles onzeker.
