Bombardement
op atoomeentrale
Irak werk Israël
Tv-debat maakt weinig duidelijk
Prikacties gaan door: spanning in Polen stijgt
Problemen rond nienwe partijleider Labour
President
Italië
benoemt
formateur
Billygate loopt
met sisser af
P (£F£SCT/£l/t
LEIDSE SPAARBANK 5
VRIJDAG 3 OKTOBER 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
De voorzitter van de Italiaanse
christen-democraten, Arnaldo
Forlani
(Van onze correspondent
lHein ten Kortenaar)
ROME - Met zijn gebruikelijke
voortvarendheid gaf president
Pertini van Italië gistermorgen,
vier dagen nadat hij hals over kop
uit Hong Kong naar huis reisde
voor de regeringscrisis, een for
matie-opdracht aan de voorzitter
van de Italiaanse christen-demo
craten, Arnaldo Forlani. De ver
wachtingen van zijn welslagen
zijn niet hooggespannen, maar
zijn formatiebesprekingen zullen
de partijen in elk geval een kans
geven, hun standpunten nader te
bepalen.
Tot nu toe zijn ze nog nauwelijks
bekomen van de verrassing van
afgelopen zaterdag, toen de rege-
ring-Cossiga eerst het vertrou
wen van de Kamer kreeg en nog
geen uur later in een geheime
stemming een nederlaag leed, die
haar deed besluiten tot onmid
dellijk aftreden. Zo hadden de
stiekeme overlopers het mis
schien niet eens bedoeld, maar
het was wel een duidelijk bewijs,
dat de basis van het Jcabinet te
smal en te wankel was.
Het was in april in zee gegaan, met
de bedoeling te bewijzen, dat het
land ook zonder, of zelfs tegen de
communisten bestuurd kon
worden. Wat het heeft bewezen,
is eerder het tegendeel. Binnen
de regeringspartijen zelf wapen er
krachtige stromingen, die erop
bleven aandringen om wel met de
communisten samen te werken.
Deze stromingen zullen de kabi
netsformatie er niet gemakkelij
ker op maken.
Bij de christen-democraten houdt
de vleugel van oud-partijleider
Zaccagnini en oud-premier An-
dreotti zich afzijdig van het par
tijbestuur, maar laat evenmin af,
te wijzen op de noodzaak om re
kening te houden met de com
munisten, tenslotte nog altijd de
op een na grootste partij van het
land, die beschikt over een brede
aanhang onder de arbeidersbe
volking. Het ziet er niet naar uit,
dat Forlani zich hierdopr zal laten
leiden. Uit zijn eerste verklaring
na de formatieopdracht bleek,
dat hij denkt aan een uitbreiding
van de coalitie met sociaal-demo
craten en liberalen. Hierbij zal hij
vermoedelijk weerstand ontmoer
ten van de huidige bondgenoten,
socialisten en republikeinen.
Naast deze kleinschalige burent-
wisten zijn er echter twee objec
tieve redenen, waarom er zo snel
mogelijk een zo stabiel mogelijke
regering moet worden gevormd.
De eerste is de dreigende interna
tionale toestand, de tweede, nog
dwingender, reden wordt ge
vormd door de binnenlandse
economische crisis en de toene
mende arbeidsonrust. Deze laat
ste concentreert zich vooral
rondom de Fiatfabrieken in Tu
rijn, die dadelijk na hel aftreden
van Cossiga terugkwamen op
hun besluit om 14.000 arbeiders
te ontslaan, en in plaats daarvan
24.000 voor drie maanden op
wachtgeld wilden stellen.
Het leek er een ogenblik op. dat
daarmee een wapenstilstand was
bereikt de algemene staking, die
voor 2 oktober was uitgeroepen,
werd nog diezelfde avond door de
vakbonden herroepen. Maar
sindsdien is de strijd weer opge
laaid: de vakbonden verwijten
Fiat, dat zij niet gekend zi jn in de
samenstelling van de wachtgeld-
lijsten en beschuldigen het be
drijf ervan, dat het de wachtgel
ders op 1 januari alsnog wil ont
slaan.
Fiat ontkende dit, onder andere in
paginagrote advertenties in alle
dagbladen („Deze bladzijde zou
zijn gebruikt om reclame te ma
ken voor een auto die de arbei
ders niet willen fabriceren
maar slaagde er niet in de vak
bonden te overtuigen. Naar alle
waarschijnlijkheid zal er alsnog
een algemene landelijke protest
staking worden uitgeroepen.
WENEN - Polen beleeft vandaag de eerste
grote landelijke botsing tussen de nieuwe
onafhankelijke vrije vakbgnd Solidari
teit" en de regeringOndanks beloften en
dreigementen van de regering, die niets
van werkonderbreking wil weten, hield
de bond vast aan haar beslissing een al
gemene waarschuwingsstaking van een
uur uit te roepen die vanmiddag tussen
12.00 en 13.00 uur wordt gehouden. De
l-uurs staking valt "Samen met het tijd
stip waarop veel Polen voor het week
einde ophouden met werken.
De Poolse regering heeft gisteren nog na
drukkelijk gezegd dat de regering ver
plicht is de overeenkomsten met de ar
beiders na te komen. De Poolse president
Henryk Jablonsky wees er tegelijkertijd
op dat een staking alleen als uiterste
middel mag worden gebruikt, en dat de
ze „prikactie" een schending van het ak
koord van Gdansk met de overkoepe
lende vakbond van stakingsleider Wale
sa) betekent.
De êén-uursstaking zal iedere week wor
den herhaald, zo heeft de nieuwe vak
bond aangekondigd tot de regering
openlijk heeft beloofd dat zij de overeen
komsten die zij en de stakers halverwege
september hebben ondertekend letterlijk
zal nakomen en dat zij zal zal ophouden
het oprichten van nieuwe onafhankelij
ke vakbonden te saboteren. Als op 20 ok
tober nog geen enkele wezenlijke voor
uitgang is geboekt won de regering ge
confronteerd met een eendaagse algeme
ne staking.
vakbond heeft meegedeeld dat
zich ongeveer 5 miljoen leden hebben
aangemeld. De meeste van hen zijn af
komstig van de oude communistische
vakbond, die tot voor de oprichting van
de nieuwe bond 13 miljoen leden telde. De
nieuwe vakbond .^Solidariteit" is in feite
een federatie die verscheidene bedrijfs
takken in de industrie vertegenwoor
digt. waaronder scheepswerven de ha
venarbeiders en een zeer groot aantal af
zonderlijke fabrieken
De verschillende bedrijfstakken hebben
zich als geheel aangemeld om de nieuwe
vakbeweging een brede basis te geven om
van start te gaan23 vrije vakbonden in
oprichting proberen zich afzonderlijk te
laten registreren.
De standpunten tussen de regering en de
nieuwe vakbond hebben zich de afgelo
pen week aanziennlijk verhard. Terwijl
de regering vorige week nog opriep tol
samenwerking tussen de oudeen nieuwe
vakbond haalt zij deze week krachtig uil
met aanvallen op wat zij beschrijft als
..anti-socialistische elementen" binnen
de nieuwe bond, die de vakbondsleden
bewust naar een staking toedrijven en
proberen het land in een chaos te storten.
De regering doelt hierop de leden van het
Poolse Arbeiderszelfverdedigingscomite
(KOR), dat nauwe banden met de vrije
vakbonden onderhoudt, hoewel dit door
KOR zelf en de vakbonden zoveel moge
lijk wordt geminimaliseerd.
De nieuwe secrtaris van de Poolse commu
nistische partij Stanislaw Kania, van
wie men aanneemt dat hij het afgelopen
weekeinde in Moskou is geweest en dat de
Kremlinleiders hem een stevige waar
schuwing hebben gegevenheeft gisteren
een bijzondere zitting van het 150 leden
tellende Poolse Centrale Comité uitge
schreven. De zitting begint vandaag en
zal naar verwacht meerdere dagen du
ren. Het Centrale Comité zal tijdens deze
zitting een datum vaststellen voor een
tussentijds partijcongres, dat naar
wordt verwacht zal worden gehouden
rondom de jaarwisseling en dat zal moe
ten beslissen over een radicale hervor
ming van de Poolse communistische par
tij en over de houding, die moet worden
aangenomen met betrekking tot de met
de stakers gesloten overeenkomsten.
Intussen is de atmosfeer in Polen gespan
nen. Die spanning wordt nog versterkt
omdat de Polen zich bewust zijn van de
aanwezigheid van Russische en Oost-
duilse troepen langs de grens. Berichten
over nieuwe Russische manoeuvres doen
daar nog een schepje bovenop. Volgens
de Amerikaanse militaire inlichtingen
dienst wekken die oefeningen de schijn
van repetitie vooreen inval in Polen.
Maar ook in Warschau zelf zijn er Poolse
betrouwbare bronnen die menen dat het
niet lang meer kan duren voordat de
Russen hun geduld verliezen en tot ge
weld zullen overgaan. Ook wordt ner-
moedt dat, net als tn Tsjecho-Slowakije
en Afghanistan gebeurde, de Sowjets
daartoe „uitgenodigd" zullen worden.
Voor deze goed geïnformeerde Polen
vormt de gespannen situatie in het Mid
den-Oosten indirect een bedreiging voor
hun land. Want, redeneren zij, wat er nu
in Polen gebeurt houdt bij lange na de
aandacht van het Westen niet zo gevgn-
gen als het geval \vas tijdens de stakin
gen van augustus en september
De regering en de nieuwe vakbond kijken
betden met bezorgdheid nieuwsgierig
heid uit naar de mate van succes van de
staking van vandaag. De nieuive vak
bond is overtuigd van de sohdartteit van
haar leden. De vraag is hoeveel andere
Polen, die nog altijd lid van de oude
bond zijn of lid zijn van geen van beide,
hun sympathie met de stakers rullen be
tuigen en hoeverre dat merkbaar zal
zijn. Zeker is dat ondanks de belofte dat
de nieuwe vakbond toegang heeft tot de
media de Polen opnieuw ajhankeltjk
zijn van buitenlandse bronnen om echte
informatie over hun eigen stakingssitua
tie te krijgen.
(Van onze speciale verslaggever George Mavros)
TEHERAN - Het bombardement op een Iraakse kerncen
trale aan de rand van Bagdad is dinsdag uitgevoerd door
Israëlische Phantom-gevechtsvliegtuigen. Dat onthulde
een westerse ambassadeur die zijn naam niet gepubli
ceerd wenst te zien gisteren in de Iraanse hoofdstad Tehe
ran Een hoge Iraanse militaire bron heeft dit beves
tigd.
BEIROET-Beeld van de Iraanse
ambassade in Beiroet vlak na een
raketaanval. Volgens Iran is de
aanslag het werk van een pro-I ra-
kese Palestijnse guerrilla-groepe
ring.
de
Volgens deze onafhankelijk
kaar verkregen informatie
Israëlische luchtmacht twee
Phantoms, geschilderd in de
Iraanse kleuren, hebben ingezet.
De ambassadeur (van een Euro-
ADVERTENTIE)
WASHINGTON - „Billygate". het
schandaaltje rond de betrekkin
gen van president Carters broer
met Libië, is - tot diepe teleur
stelling van vele Republikeinen -
met een sisser geëindigd in plaats
van een knal. De senaatscommis
sie. die het onderzoek naar Billy
Carter leidde, heeft in de defini
tieve versie van zijn eindrapport
niet alleen geen aanwijzingen ge
vonden voor strafbare handelin
gen of van opzettelijke fouten,
maar waar aanvankelijk nog
werd gezegd dat Billy's onnozele
daden „veroordeling rechtvaar
digen" heet het ten slotte dat „een
berisping" op haar plaats zou
zijn.
Wel staat er nog in het werkstuk dat
president Carter er onverstandig
aan heeft gedaan om via zijn
broer Libië te verzoeken ter wille
van de gegijzelde Amerikanen in
Teheran te bemiddelen, en dal
Billy's gebruik van zijn relaties
met het Witte Huis „ernstige kri
tiek" verdient. Maar verder blijkt
dat het ministerie van justitie de
zaak langs normale wegen heeft
aangepakt, terwijl het Witte Huis
niet wordt beticht van pogingen
om invloed uit te oefenen op de
uiteindelijke beslissing Billy
straffeloos maar te laat alsnog te
laten registreren als vertegen
woordiger van een vreemde
staat.
de Republikeinen in de
vinden dat een reeks
van regeringsfunctionarissen die
bij de zaak waren betrokken, zo
als veiligheidsadviseur Zbigniew
Brzezinski en minister van justi
tie, Benjamin Civiletti, veel har
der hadden moeten worden aan
gepakt. De bejaarde StTom
Thurmond. Republikeins sena
tor voor Zuid-Carolina, die Brze
zinski tijdens de hoorzittingen
ervan leek te betichten leugens te
vertellen, vond dat het onderzoek
INVAL - De Haagse politie heeft
gisteren bij een inval in een leeg
staand pand twintig personen
aangehouden op verdenking van
handel in of gebruik van heroïne.
Tevens werd ongeveer 30 gram
heroine in beslaggenomen.
De politie hield het pand al enige
dagen in het oog. Gisteren rond
het middaguur viel ongeveer vijf
tien mensen van de Haagse poli
tie het pand binnen. Van de 20
gearresteerden mochten 14 na
verhoor weer naar huis. De oven-
ge zes worden verdacht van han
del in heroïne en zullen worden
voorgeleid.
duidelijk patroon van wan-
j" had onthuld.
In de slotfase hebben de Republi
keinse leden van de commissie
voortdurend gepoogd met nieu
we amendementen op het ont-
werp-rapport de zaak slepende te
houden. Daarbij stond hen dui
delijk het politieke motief voor
ogen dat met een voortduren van
het onderzoek de Democratische
president Carter bij de komende
verkiezingen schade kan worden
toegebracht.
10^
77<r7&77/<55%&5V7£
7oa:Z 77%
C£Fïï5CT/6l/£ &£Arr£ 77.47%)
LONDEN (DPA/Reuter) - De Brit
se Labourpartij zal in januari 1981
een bijzondere conferentie hou
den over een nieuwe procedure
voor verkiezing van de partijlei
der. De afgevaardigden hebben
hiertoe besloten tijdens een ver
ward en opgewonden debat op de
partijconferentie in Blackpool.
Met de goedkeuring door het con
gres van een resolutie die eenzij
dige ontwapening op atoomge
bied opneemt in het partijpro
gramma voor de volgende alge
mene verkiezingen, die in 1984
worden verwacht, behaalde de
linkervleugel opnieuw een over
winning.
Tot dusver zijn besluiten van het
congres niet bindend geweest
vooreen Labourregenng, maar in
de bittere worsteling die Labour
verdeelt is een van de hoofdpun
ten de vraag, hoeveel de partijlei
ding te zeggen krijgt over de te
volgen politiek.
Woensdag besloten de afgevaar
digden met een kleine meerder
heid dat voortaan niet slechts de
parlementsleden de partijleider
zouden kiezen zoals tot dusver,
maar dat vakbonden en activis
ten daar ook een stem bij zouden
krijgen.
verwinning
Dat was een grote
voor links. Maar in verwarde i
verhitte gesprekken achter de
schermen verwierpen de af
gevaardigden 24 uur lang drie
verschillende verkiezingsme
thoden. Gisteren stemden zij met
grote meerderheid voor behan
deling van het vraagstuk op een
speciaal congres in het nieuwe
jaar. De kloof tussen linkervleu
gel en de gematigden in de partij
is groter geworden dan ooit.
De kwestie van de partijlefding is
een van de hoofdpunten van het
congres, vooreen deel doordat de
68-jarige oud-premier. James
Callaghan. heeft laten doorsche
meren dat hij nog dit jaar zal af
treden als partijleider. Hij heeft
echter geen datum genoemd en
ook niet gezegd of hij zich op
nieuw kandidaat zal stellen.
De gematigden zijn bang dat een
nieuwe verkiezingsmethode de
leiding aan de oud-minister van
energie. Tony Benn. zou geven,
die zulke extreem linkse denk
beelden heeft dat Labour daar
door de komende algemene ver
kiezingen zou verliezen, zoals zij
zeggen.
Oud-minister Shirley Williams, die
de leiding heeft van de campagne
van de rechtervleugel voor be-
hoi^i van de greep op de partij
politiek, zei: "de mensen worden
nu bang. De partij heeft het recht
een leider te kiezen maar heeft in
de verste verte het recht niet een
premier aan te wijzen".
pees land) was hierover zeer dui
delijk. Dinsdag werd vanuit Bag
dad gemeld dat Iraanse toestellen
de kernreactor in aanbouw (gele
verd door Frankrijk en gebouwd
met hulp van Franse technici)
hadden gebombardeerd. Volgens
de Iraakse autoriteiten zou de
schade gering zijn. Zij claimden
dat slechts een materiaalloods op
het complex was getroffen.
Volgens Israëlische bronnen zou de
schade aanzienlijk groter zijn en
het kernprogramma van Irak
twee jaar achterop geraakt.
Woensdag ontkende het Iraanse
opperbevel echter dat Iraanse
toestellen het kerncomplex had
den gebombardeerd. De chef-staf
van de Iraanse luchtmacht ver
klaarde wel dat tegelijk met de
aanval op de centrale de Iraanse
luchtmacht doelen in de omge
ving van Bagdad had be
stookt.
Waarnemers in de hoofdstad van
Teheran wijzen erop dat het
bombardement wel degelijk ef
fectief was en het complex vrij
wel met de grond gelijk is ge
maakt. Zij zien het ook als onlo
gisch dat het Iraanse opperbevel
een geslaagde aanval op dit voor
Irak uiterst belangrijke project
niet op eigen conto zou schrijven.
Israël heeft sinds het Franse besluit
om Irak een kerncentrale te leve
ren fanatiek geprotesteerd tegen
het geven van kerntechnologie
aan Irak. Het is een publiek ge
heim dat terwijl Israëlische di
plomaten in Parijs, Washington
en andere westerse regeringscen
tra hardnekkig waarschuwden
tegen de voorgenomen Franse
kernleverantie, de Israëlische
geheime dienst op het project
werd gezet om zoveel mogelijk
informatie te verzamelen. De Is
raëlische protesten baatten ech
ter niet, want Parijs leverde de
kerncentrale volgens contract
af.
Al direct na het uitbreken van de
oorlog tussen Irak en Iran gaf het
hoofd van de Israëlische Israel
generaal Sgguy, Iran openlijk het
advies zo snel mogelijk de Iraak
se atoominstallaties bij Bagdad
uit te schakelen. Zowel in een tv-
als dagbladinterview zei Saguy
dat met alle middelen moest
worden belet dat Irak een kern-
mogendheid zou worden. „Een
atoomwapen in handen van de
bloeddorstige extremist Saddam
Hoessein betekent een directe
bedreiging voor landen als Saoe-
di-Arabie. Koeweit en Iran", al
dus Saguy.
Onze correspondent in Jeruzalem.
Jaap van Wesel, tekent hierbij
aan. dat er technisch gesproken
drie kandidaten zijn die het bom
bardement op de kerncentrale by
Bagdad kunnen hebben uitge
voerd. Iran. Iraël en Amerika.
Ook Frankrijk heeft vliegtuigen
die Bagdad kunnen bereiken,
maar geen Phantoms. Voor de Is
raëlische luchtmacht is het tech
nisch gesproken mogelijk om
Bagdad te bereiken, maar het is
een heel moeilijke en gevaarlijke
missie om ongemerkt voor vijan
delijke radar tot Bagdad door te
dringen.
De Israeli's hebben wel belang bij
uitschakeling van de centrale,
omdat Jeruzalem vreest dat Irak
overeen paar jaar een atoombom
kan produceren. Dat is een ge
dachte die velen dwars zit, van
daar dat dit project in den begin
ne gepaard is gegaan met myste
rieuze gebeurtenissen. Vorig jaar
ontplofte in Frankrijk de in aan
bouw zijnde reactor. Kandidaten
voor de aanslag: de Israëlische
geheime dienst, maar ook de
Franse, die de gevlogen van de
politieke beslissing van Giscard
op deze wijze trachtte te dwars
bomen.
Vervolgens werd onlangs in Frank
rijk een Egyptisch kerngeleerde
vermoord die aan hetzelfde pro
ject werkte. Daders onbekend.
Een dag voor het bombardement
van dinsdag op de kerncentrale
in Bagdad schreef de Ameri
kaanse columnist Jack Anderson
dat het Pentagon een Israëlische
actie tegen de kernreactor vrees
de. Maar de Franse staatssecreta
ris van defensie ontkende na het
bombardement dat de Israeli's er
iets mee te maken hadden.
De Israëlische adjunct-minister
van defensie, Mordechai Zipori,
en de woordvoerder van het Is
raëlische leger, hebben vandaag
beiden de juistheid van dé be
richten uit het buitenland tegen
gesproken.
Zipori noemde de berichten "las
ter" in een interview met het
dagblad 'Ma'Ariv', en de leger-
woordvoerder zei: "van a tot t
verzonnen".
Strauss en Schm idt spraken drie en een half uur
Van onze correspondent
'Hans Amesz)
BONN - Het'televisiedebat tussen
bondskanselier Helmut Schmidt
(SPD) kandidaat-kanselier Franz
Josef Strauss (CSU) FDP-voor-
zitter en minister van buiten
landse zaken Hans-Dietrich
Genscher en CDU-voorzitter en
oppositieleider Helmut Kohl
heeft precies drie en een half uur
geduurd, een uur langer dan oor
spronkelijk was gepland. On
danks deze enorme tijd zijn de
twee gespreksleiders en de vier
politici er niet in gtJaagd om ook
maar een moment de indruk te
wekken dat er sprake was van
een eerlijke, zakelijke discussie.
Cr vielen uitsluitend globale be
schuldigingen en moerasachtige
waarheden. Ongeveer drie uur
werden besteed aan geboor in het
verleden. Strauss en Kohl be
weerden keer op keer dat als het
aan de sociaal-democraten had
gelegen de Bondsrepubliek nu
geen leger zou hebben en geen lid
van het Atlantisch Bondgenoot
schap zou zijn. Omgekeerd ne
pen Schmidt en Genscher dat
West-Duitsland nu volledig g« I
soleerd zou zijn als CDU en CSU
de afgelopen elf jaar aan de macht
in Bonn waren geweest
De Union, zoals de beide christelij
ke partijen in Duitsland worden
gemoemd, was toch als enige po
litieke partij in Europa tegen de
ondertekening van het slotak
koord van de Conferentie van
Helsinki geweest en de Union
had toch tegen alle verdragen
met het Oosten gestemd. Strauss
beweerde dat Helmut Schmidt
een gevangene" van zijn eigen
"linkse partij" is, die in toene
mende mate door een zogenaam
de Moskou-fractie zou worden
beheerst.
Hij. Strauss, was daarentegen in
staat politiek van de CDU-CSU
beslissend te beïnvloeden. Kohl
nep dat hij zich schaamde voor
een bondskanselier als Schmidt
die veronderstelt dat de Union
niet in staat is om de vrede te be
waren. De kanselier noemde
Franz Josef Strauss een man van
de onvrede, iemand die in zyn ei
gen partij niet eens de vrede kan
bewaren, die zich tegenover
buurlanden "met een ongehoor
de zelf overschatting" gedraagt.
Hij maakte Kohl uit voor een
..christelijke citatenvervalser".
Hans-Dietrich Genscher wilde
weten waarom de CDU-CSU in
de twintig jaar dat zu in Bonn re
geerde dat alles niet had gedaan
wat zij nu zegt te willen.
De éën zei dat de ander paniek en
onrust zaaide. De ander dat het
omgekeerde juist het geval was.
Strauss beschuldigde Schmidt
ervan dat hij en zijn parti) de
meest schummige verkiezings
strijd hadden gevoerd die ooit op
Duitse bodem is uitgevochten
Schmidt herinnerde Strauss er
aan dat deze hem had uitgemaakt
voor "oorlogskanselier" en "rijp
voor de zenuwinrichting". En/<>
voort, enzovoort.
