Voorkinderen tot 10jaar
Knuffel
Herberts huis
Emoties en problemen in de puberteit
Gouden Griffel voor Zeezicht
Voorkinderen vanaf 13 jaar
En de zon werd koud...
Stad in de storm
Oerlanderboek
Sjanetje: lekker makkelijk te lezen
Voorkinderen vanaf 10jaar
Rommelkist
WOENSDAG 1 OKTOBER 1980
Een aardig verhaal over het
jongetje Bas dat verzot is op
zijn knuffeldier. Knuffel
wordt overal mee naar toege-
sleept. Wanneer Bas op een
avond naar bed gaat, is zijn
beer weg. Overal wordt ge
zocht, maar Knuffel is ner
gens te bekennen. Bas is ont
roostbaar. Zelfs de school
kennis met allerlei leuke
spelletjes interesseert hem
maar matig.
Opeens ziet hij een kraampje
dat allerlei speelgoed ver
koopt. Tussen de oude pop
pen en serviesjes staat Knuf
fel. Opgewonden rent Bas
weg om geld te halen. Maar
wanneer hij bij het kraampje
terugkomt, is Knuffel net
verkocht. Gelukkig is zus Ma
rijke er nog, die Bas helpt
door haar grote teddybeer te
ruilen voor Knuffel.
Een kijk-voorleesboek voor
kinderen vanaf 4 jaar. De te
keningen in kleur zijn zo uit
gevoerd dat veel kleuters zich
met de kinderen uit het ver
haal kunnen identificeren.
Ook de grote liefde van Bas
voor z'n knuffeldier zal kin
deren waarschijnlijk wel aan
spreken. Dat is verdienstelijk
van Shirley Hughes, die
Knuffel heeft geschreven en
getekend. Maar of dit boek
een Zilveren Griffel waard is?
Uitg. Heuff, vert. K. Veelenturf,
prijs f 15,50.
Herberts huisHet lijkt wel een
kasteel met al z'n torens, ophaal
brug en touwladders uit de ra
men. Er is altijd dolle pret in zijn
huis, vertelt Herbert.
Bomen en planten worden ge
bruikt als zitmeubels. Herberts
kamer puilt uit van de vreemde
dieren. Bovendien slaapt hij elke
avond in een echte indianentent
op een buffelvel. En dan zou hij
de feestkamer vol cadeaus en
lekkers haast vergeten. Welk
kind droomt nou niet van zo'n
geweldig huis?
Herberts vriendje Ivo wil niets lie
ver dan al dat moois meteen be
kijken. Zo'n huis moet wel fan
tastisch zijn. Helaas heeft Her-
bert opeens verschrikkelijke
haast om weg te komen. Zijn
duim was wel erg dik geweest.
Hoe mpet hij nu aan zijn vriendje
uitleggen dat zijn fantasie op hol
is geslagen?
Gelukkig weet Herberts moeder
raad, en lost alles tot ieders tevre
denheid op. Een grote taart, een
tent en veel pret zorgen voor een
geweldige logeerpartij.
Een fijn voorlees- en kykboek voor
kinderen van 4 tot 6 jaar. Tekst en
plaatjes ondersteunen elkaar
voortreffelijk. De plaatjes geven
het verhaal tot in details weer (en
gaan vaak nóg verder).
Het slot van het verhaal is zonder
woorden weergegeven. De teke
ningen spreken hier voor zich
zelf.
Met dit boek kunnen ouders samen
met hun kinderen vele kanten op.
Voorlezen, het kind zelf laten ver
tellen aan de hand van plaatjes,
woordjes leren enz.
Een Zilveren Griffel voor "Je zou
Herberts huis eens moeten zien",
een van oorsprong Amerikaans
boek, geschreven door Doris
Lund, en geïllustreerd door Ste
ven Kellogg. Voor de vertaling
zorgde Gerda de Visser.
Uitg. Lotus, prijs 14,50.
De Gouden Penseel en een Zilveren Griffel voor één boek. Dat is niet mis.
Maar schrijfster/illustratrice Joke van Leeuwen heeft beide onderschei
dingen wel volkomen verdiend. Haar Huis met zeven kamers is een
kijk-leesboek voor kinderen vanaf 6 jaar, vol dwaze fantastische, grap
pige, geweldige vondsten.
Zeven kamers in een huis zijn het uitgangspunt tot een aantal fantastie-
volle verhaaltjes, v.ersjes en tekeningen. Vooral die in zwart-wit uitge-
voerde tekeningen zijn erg goed. Soms lekker gek, razend knap gete-
kend en vaak een nadere studie waard.
Tekst en plaatjes sluiten ook goed bij elkaar aan. Waar het precies om gaat,
is moeilijk na te vertellen. De samenhang tussen tekst en tekening en de
geestige verhaaltjes moetje zelf lezen en zien.
Een kijk-leesboek dat uitermate geschikt i
bekijken. Je beleeft er allebei plezier aan
samen met kinderen te
Sommige verhaaltjes kunnen ook een aardig uitgangspunt
gesprek over bepaalde situaties, zoals het verhaal over een meisje dat
bang is in het donker.
Uitg. Omniboek. priis f 19.75.
Een huis met zeven kamers gaat over een huis met zeven kamers. Elke
kamer is een apart hoofdstuk. Ik vind het leuke tekeningen en het leukste
hoofdstuk vind ik de dierenkamer met het verhaal dierendagomdat
daar op dierendag mensen in dieren veranderen. In dit boek zijn de
tekeningen best belangrijk. Het boek is gemakkelijk te lezen en ik snap
alles. Ik kan het je aanraden, want het is een heel leuk boek.
BAS BERTINA (9 JAAR)
De Gouden Griffel is dit jaar
toegekend aan de 37-jarige
Simone Schell voor haar boek
Zeezicht. De tweede keer dat
de schrijfster deze griffel
krijgt, want in 1975 werd
haar boek De nacht van de
heksenketelkandij ook be
kroond.
Of Zeezicht inderdaad deze
prijs verdient is moeilijk te
zeggen: Het gegeven en de stijl
van het boek moeten je liggen.
Ik geloof wel dat de schrijfster
veel herkenbare gedachten en
gevoelens in dit verhaal heeft
weten neer te zetten.
Levensecht
Ze beschrijft een levensechte si
tuatie met problemen, die veel
lezers zullen herkennen.
Het scherp stellen van bepaalde
moeilijkheden leidde in een
aantal vorige boeken van Si
mone Schell soms wel eens tot
het neerzetten van "typetjes"'
kinderen met bedachte, sterk
uiteenlopende karakters.
In Zeezicht heeft zij dit weten te
vermijden. De drie jonge
mensen, waar het verhaal om
draait, zijn zo echt als het
maar kan. Net op een leeftijd
die omschreven wordt als "te
groot voor het servet en te
klein voor het tafellaken": De
puberteit. Twee meisjes en een
jongen die kind-af zijn, maar
door volwassenen nog "te
klein" worden bevonden.
Zeezicht beschrijft hun soms hef
tige emoties bij het vragen om.
een volwaardige, volwassen
behandeling.
Onzekerheid.
Centraal staat het meisje Lousa.
Samen met haar moeder,
grootmoeder en broertje Jorg,
woont zij in een oude villa
aan zee. Eens een prachtig
woonhuis, maar door vernie
lingen in de oorlog en slechte
financiële omstandigheden
vervallen tot een eenvoudig
gastenpension in de zomer
Zeezicht
Gewoonlijk vindt Lousa. de zo
mer een fijne tijd: De gasten
en de komst van haar vriendje
Goudvink brengen het oude
huis tot leven.
Maar dit seizoen loopt het alle
maal anders. "De zomer waar
ik zo naar had uitgekeken,
begon met Etta", verzucht
Lousa in het boek.
De brutale, vrijmoedige, en we
reldwijze Etta. Veel te oud
voor de vakantiekolonie,
waarmee ze naar zee is geko
men. Etta en Lousa staan sa
men op de rand van de puber
teit. Het opdringerige gedrag
van Etta voelt het andere
meisje als een bedreiging, en
de twee meisjes liggen con
stant overhoop.
Al Lousa's schijnbare zekerhe
den vallen weg. Haar moeder
behandelt haar nog steeds als
een klein kind en wil haar
niets vertellen over de zorge
lijke financiële situatie. En
dat terwijl Lousa heus wel
merkt dat er iets goed mis is.
Goudvink, haar vroegere
vrindje, laat zich door Etta in
de luren leggen. Etta probeert
trouwens iedereen naar haar
hand te zetten. Dat vindt Lou
sa tenminste. Ze dringt zich
met succes op aan Lousa's fa
milie met branie en een bru
tale mond. Dat is Etta's ma
nier om haar onzekerheid te
verbergen en te zoeken naar
een beetje genegenheid en
waardering. Lousa be
schouwt het als uitsloverij, en
voelt zich een vreemde in haar
eigen huis, met niemand die
haar begrijpt.
Treiteren
De komst van een Duitse jongen
maakt het Lousa nog lastiger.
Deze 14-jarige Ulli is de be
moeizucht en betutteling van
zijn moeder meer dan zat.
Hun vakantieverblijf in Zee
zicht grijpt hij aan om duide
lijk te maken dat hij een zelf
standig mens is met een eigen
mening. Lousa voelt zich
daarom intuïtief tot Ulli aan
getrokken.
Etta en Goudvink treiteren de
Duitse jongen, totdat hij een
keer een ongeluk krijgt. Ge
schrokken verstopt Etta zich
voor iedereen en wordt Goud
vink ziek. Ulli wil de kracht
meting met zijn moeder en
angstige vader tot het einde
toe doorzetten, en als zijn ou
ders vertrekken, weigert hij
mee te gaan.
sa's moeder beschouwt haar
dochter als iemand met wie je
volwaardig over financiële
zorgen kunt praten. Want
Zeezicht moet worden ver
kocht en dit is hun laatste zo-
mer in het huis.
Ook Etta komt weer tevoor
schijn na zich dagenlang op
de zolder van de villa verstopt
te hebben.
Ze lijkt uitgeraasd. Bijna verle
gen biedt ze Lousa aan vrede
te sluiten. Maar meer dan een
gewapende vrede wordt het
niet.
Ulli heeft zijn besluit genomen:
Hij vertrekt naar huis. Zee
zicht is slechts een herinne
ring geworden.
Geloofwaardig
Het worstelen van de drie jonge
mensen met hun volwassen
worden is door de schrijfster
herkenbaar weergegeven in
een geloofwaardige karakter
tekening.
Alleen de plotselinge "vrede"
tussen de twee meisjes doet ge
forceerd aan. Ook is het jam
mer dat de geheimzinnigheid
die de schrijfster legt rond het
oorlogsverleden van Uili's
vader niet nader wordt uit
gewerkt. Wat er zo'n 35 jaar
geleden in Zeezicht gebeurde,
moet de lezer maar raden.
Verder laat dit boek weinig te
raden over. Een gegeven dat
aanspreekt en het feit dat het
verhaal in gewone spreektaal
is geschreven, maken Zeezicht
neet leesbaar.
Uitg. van Goor, prijs f 12 J90.
Door
Margot Klompmaker
Een Zilveren Griffel voor Stad in de storm van Thea Beekman: Omdat dit
boek al eerder in deze krant besproken is, nog even in het kort.
Een historische roman over het leven van de gewone man in het rampjaar
1672. Boeiend en spannend geschreven, maar niet zo makkelijk te lezen.
Voor oudere kinderen en volwassenen.
Uitg. Lemniscaat, prijs f26,50.
koudvan Jean Coué: Ook dit
?en jonge vrouw die haar man verliest en terug-
r gelukkige relatie.
De flash-backvorm waarin dit boek geschreven is, zal niet iedere lezer
kunnen waarderen. Voor de doorzetters toch de moeite waard.
Uitg. Lemniscaat, prijs f 14,50.
Temidden van alle boeken over
abortus, echtscheiding, werk
loosheid moeizame relaties en
weet-ik-wat-voor-problemen is
het een verademing een verhaal
tegen te komen dat een geslaagde
mengeling is van fantasie, hu
mor, ernst en realiteit.
Een griffel kon er voor dit boek
jammer genoeg niet af. Maar dat
dit verhaal hoog gescoord heeft
bij de griffeljury, blijkt wel uit de
vermelding op de zg. Vlag- en
Wimpellijst.
Een lijst boeken die tot op het laat
ste moment een rol hebben ge
speeld bij de jurering, maar net
naast een griffel hebben gegre
pen.
Waar gaat het over Okke logeert
graag bij zijn grootvader, die er
gens in een Twents dorpje woont.
Opa doet nogal geheimzinnig
over een heel oud familiedocu
ment, het Oerlanderboek. Hij
probeert Okke voor het boek te
interesseren, maar die snapt niet
waar opa zich druk om maakt.
Het boek is, op een klein gedeelte
na, in een onbegrijpelijke taal ge
schreven, en Okke is niet van
plan zich daarin te verdiepen.
Ach, opa is kierewiet, denkt Ok
ke.
Zijn vriendje Oene weet wel beter.
Als Okke hem over het boek heeft
verteld, wil hij niets liever dan het
zien en lezen. Want het Oerlan
derboek heeft te maken met ge
heimzinnige krachten. En dat is
iets waarvoor Oene zich bijzon
der interesseert, vooral omdat hij
bij de oude Janna woont. Een
wijze vrouw, die alles weet van de
kracht der kruiden en toveren.
Een leeg landhuis in de buurt
brengt Okke en Oene op het
spoor van de neef van de inmid
dels gestorven eigenaar, een ba
ron. Deze student uit Leiden is op
zoek naar een muntenschat, die
de oude baron vlak voor zijn dood
ergens verborgen zou hebben.
Illustratie Carl Hollander
De twee jongens verrichten op ei
gen houtje het nodige speurwerk.
Ook Janna schijnt meer van de
verblijfplaats van de schat af te
weten.
Een wedloop naar de schat begint.
En er komen wel degelijk ge
heimzinnige krachten aan te pas,
voordat de jongens de munten
ontdekken.
'Een fijn en spannend verhaal datje
in een adem uitleest. Fantasie en
werkelijkheid worden als van
zelfsprekend verweven. De
toverij (nou ja, toverij: veel is ge
baseerd op de kracht van krui
den) die in het verhaal gebruikt
wordt is heel geloofwaardig en
past helemaal in de sfeer ervan.
Echt moeilijke woorden staan er
niet in, en dat maakt het boek
lekker vlot leesbaar voor kinde
ren vanaf 9 jaar. Ook leuk om
voor te lezen. De illustraties van
Carl Hollander passen uitstekend
bij de sfeer van het verhaal, om
dat er een aantrekkelijke ge
heimzinnigheid vanuit gaat.
Uitg. Ploegsma, prijs f 14,90.
Sjanetje woont tijdelijk bij me
vrouw Bloem. Niet zo leuk, want
ze moppert altijd zo. Maar wat
moet je anders als je moeder
overspannen is, en je vader kapi
tein op een passagiersboot?
Elk weekeinde komt haar broer
Erik logeren. Erik is geestelijk
gehandicapt, in de volksmond
achterlijk. Hij begrijpt niet alles
watje zegt, maar is reuze lief. Sja
netje is dol op haar broer. Ze ver
dedigt hem fel, wanneer andere
mensen hem maar vreemd en
raar vinden. "Erik is bizonder",
zegt ze dan.
Soms stuurt hij wel eens de boel in
het honderd. Sjanetje schaamt
zich daar dan wel een beetje over,
maar erg lang kan ze niet boos op
hem blijven. Haar broer kan het
immers ook niet helpen, dat hij
niet alles begrijpt?
Bij mevrouw Bloem is het intussen
wat gezelliger gewqrden Ina, de
zuster van mevrouw Bloem, en
haar vriend de chauffeur zijn
vrolijke mensen, waarmee Sja
netje heel wat pret beleeft. Ook
de nieuwe school valt wel mee,
vooral als Nadia haar vriendin
wordt.
Maar de thuiskomst van vader en
moeder is voor Sjanetje het
mooiste wat ze kan bedenken.
Zelfs mevrouw Bloem, de mop
peraarster, blijkt opeens best wel
lief te zijn.
De schrijfster Thea Dubelaar heeft
met Sjanetje een prima debuut
gemaakt. Ze tekent Sjanetje als
een springlevende meid met een
manier van praten en doen die
volkomen natuurlijk en herken
baar is.
Het is een heerlijk verhaal om te
lezen of voor te lezen. Door de
korte hoofdstukken, de niet te
lange zinnen, en de eenvoudige
woordkeus is het verhaal prima
te begrijpen voor de leeftijds
groep waar het boek ook het bes
te bij past: kinderen van 7 tot 10
jaar.
De problemen rond de omgang met
een geestelijk gehandicapt kind
zijn heel subtiel en zonder de bo
ventoon te voeren in het verhaal
verwerkt. De verschillen in be
nadering van Erik worden weer
gegeven op een manier die ner
gens geforceerd aandoet.
Het enige bezwaar is dat de omgang
met geestelijk gehandicapten
misschien wat al te simpel wordt
voorgesteld. Evengoed is dit met
een Zilveren Griffel bekroonde
boek in veel opzichten de moeite
waard.
Uitg. Ploegsma, ill. Mance Post,
prijs f 13,90.
Sjanetje vind ik een heel leuk ver
haal omdat er grappige dingen
instaan, want eerst was de kelder
overstroomd,en wilde Sjanetje in
haar bikini in de kelder gaan
zwemmen. Ik vind het een mak
kelijk boek om te lezen, je kunt
echt merken dat het een kinder
boek is om zelf te lezen. De twee
zieligste hoofdstukken vind ik:
Ron is weg en Ron wordt gered.
Ron de hond van Sjanetje moet
naar het asiel, want tante Sjaan
is allergies voor honden en krijgt
daar pukkels van, en dan moet
Ron naar het asiel.
Hanneke (9 jaar)
"De rommelkist van grootvader",
geschreven door Elfie Donnelly,
is een "probleemboek": centraal
staat het taboe rond de dood.
Sterven is een onderwerp waar
men liever over zwijgt.
Er zijn ouders die van mening zijn
dat zeker kinderen zo min moge
lijk met doodgaan en alles wat
daarmee samenhangt in aanra
king moeten komen. Een begrij
pelijk, maar aanvechtbaar stand
punt.
De rommelkist van grootvader ver
telt over de vriendschap tussen
de 10-jarige Michael en zijn
grootvader. Opa heeft bij Michael
thuis een kamer vol oude voor
werpen en instrumenten. De jon
gen vindt het fantastisch om tus
sen al die zaken rond te neuzen.
Vooral de rommelkist op zolder is
"te gek". Bovendien is opa sterk
in het vertellen van spannende
verhalen.
Kortom: grootvader en kleinzoon
kunnen het samen uitstekend
vinden.
Wanneer Michael te horen krijgt
dat opa kanker heeft en binnen
afzienbare tijd zal sterven, kan hij
dat nauwelijks bevatten. Opa
dood? Onzin. Langzamerhand
gaat grootvaders gezondheid
echter achteruit. Hij wordt mager
en krijgt steeds meer pijn. Mi
chael begrijpt nu wel dat groot
vader niet lang meer te leven
heeft. Erg? Nee. legt opa uit. Als
je dood bent, heb je tenminste
geen zorgen en geen pijn meer.
Opa breekt dwars door het stil
zwijgen rond zijn ziekte heen.
"Laat iedereen, ook Michael,
maar rustig weten dat ik kanker
heb", roept hij.
Als opa gestorven is, voelt Michael
zich ziek, verdrietig en heel
vreemd. Het lijkt net of zijn
grootvader er nog is.
En in zekere zin is dat ook zo. Want
niemand is echt dood en verge
ten. zolang de herinnering aan de
gestorvene blijft leven.
Elfie Donnelly, oorspronkelijk af
komstig uit Engeland, maar op
gegroeid in Wenen, heeft met dit
schrijversdebuut o.a. in Duits
land erg veel succes gehad. Een
bewerking van het verhaal voor
de televisie ligt al klaar. Toch kan
dit boek me niet echt boeien.
Er zijn al eerder verhalen over de
dood verschenen, speciaal voor
jonge mensen, zoals Vlinder voor
Marianne en We gingen bramen
plukken. Zonder overdreven
emoties wordt in deze twee boe
ken de reactie van een kind op de
dood van iemand uit zijn nabije
omgeving uitgewerkt.
Door de eerlijke en consequente
manier van schrijven heel over
tuigende verhalen.
De rommelkist van grootvader mist
die overtuigingskracht, vooral
door de wijze waarop hoofdper
soon Michael overkomt.
Het is zijn verhaal; de gebeurtenis
sen worden beschreven zoals ze
op deze jongen van rond de 10
jaar overkomen. Maar de woor
den die Michael gebruikt, passen
vaak beter bij een volwassene.
Een voorbeeld: "Pappa is nog maar
amper binnen, of ik storm op hem
toe en beklaag me luidkeels over
mamma". Zou een 10-jang kind
zich zo uitdrukken? Michael ge
bruikt de moeilijkste woorden
alsof het niks is. Bovendien
schijnt hij ook precies te begrij
pen wat alles betekent
Best mogelijk dat Michael inder
daad zo intelligent is. Maar dan
komt het vreemd op de lezer over
als de jongen soms opvallend
onwetend en kinderachtig rea
geert.
Ook de moeder van Michael komt
niet helemaal uit de verf: Haar
krampachtige pogingen de
problemen rond opa voor Mi
chael verborgen te houden doen
naar mijn mening geforceerd aan.
De rommelkist van grootvader is
beslist geen slecht boek. Het is
vanuit een zekere oprechtheid
geschreven, maar het mist teveel
om echt grote indruk te maken.
Uitg Ploegsma, vert A. Otten
14.90
Illustratie Annelies Schoth
