Zware aanvallen van Irak op Iran Kohls come-back en de vaste positie van Brandt Kwaliteit bewapening Sowjet-Unie verbetert Schmidt vertrouwt op eigen herverkiezing Treinpersoneel Berlijn neemt massaal ontslag Mugabe ontwapent ond-guerrilleros ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1980 WEST-BERLIJN (Reuter) - Hoe wel de staking van Westberlijns personeel bij de Oostberlijnse spoorwegen is beëindigd, ligt het treinverkeer in Berlijn nog steeds vrijwel stil. De stakingsleiders, die donderdag de actie beëindig den, hebben de stakers opgeroe pen massaal ontslag te nemen. Zo'n massale uittocht van ge schoold personeel zou de Oost- duitse spoorwegen alsnog kun nen dwingen tot inwilliging van de eisen: loonsverhoging en meer vakbondsrechten. Volgens Westberlijnse autoriteiten hebben rond 250 man spoorweg personeel zich als werkloze laten inschrijven. Tijdens de staking hebben de Oostduitse spoorwe gen 137 Westberlijnse werkne mers zonder voorafgaande waar schuwing ontslagen. De Oostduitse autoriteiten hebben steeds onderhandelingen gewei gerd. De staking heeft tot politie ke spanningen 'in Berlijn geleid. Burgemeester Stobbe van West- Berlijn verweet de Oostduitse au toriteiten dat ze zich gedragen als 'vroegkapitalistische bazen', en Oost-berlijn maakte de stakers uit voor 'misdadigers en terroris ten'. Stobbe zei dat West-Berlijn een fi nanciële bijdrage aan de Stadt- bahn - het stadsspoor van Berlijn - wil overwegen als de DDR in ruil daarvoor met concessies komt. West-Berlijn verlangt dan heropening van de spoorverbin dingen tussen West-Berlijn met naburige Oostduitse steden als Potsdam. Nu kunnen Westberlij- ners deze steden alleen bezoeken via een lange omweg door Oost- Berlijn. De Oostduitse 'Reichsbahn' heeft krachtens na-oorlogse afspraken het beheer over het spoorwegnet in West-Berlijn, hoewel de souve- reiniteitsrechten over de installa ties uiteindelijk berusten bij de Westelijke geallierden, de Ver enigde Staten, Engeland en Frankrijk. LONDEN (Reuter) - Jarenlang hebben de Westelijke militai re strategen en hun regerin gen de Sowjetdreiging van miljoenen militairen en dui zenden oorlogsmachines in het communistische blok on der tafel gewerkt met het ar gument dat zij dan wel min der troepen hadden, maar dat die van veel betere kwaliteit Maar de laatste maanden heb ben de militaire analisten er steeds dringender voor ge waarschuwd dat de oude Eu ropese strategische vergelij king van kwaliteit tegen kwantiteit, die elkaar in evenwicht zouden houden, niet langer van toepassing is. De S.U. heeft nu een over vloed aan kwaliteit terwijl het Westen te weinig aantallen heeft, waardoor de balans naar het Oosten doorslaat, zo zeggen zij. „Het Westelijke bondgenoot schap en het Sowjetblok zijn wat gevorderde militaire technologie betreft als de haas en de schildpad - wij ver trouwden op sprongen en zij sjokten maar door", aldus een hoge Britse defensiestrateeg. „Op te veel gebieden heeft de Sowjet-schildpad ons inge haald en zelfs voorbijge streefd. De militaire techno logie van de Sowjets is rijk aan kundigheden en hulp bronnen". Onlangs heeft hét instituut voor strategische studies in Lon den in zijn publikatie „de mi litaire balans 1980-'81" ge zegd dat het algehele militaire evenwicht geleidelijk in het nadeel van het Westen gaat overslaan. Op enkele gebieden, zoals de luchtafweerraketten, bepaal de pantserwagens en artille rie, zijn de Sowjetwapens nu superieur, terwijl op ander gebied, zoals de tactische luchtmacht, de achterstand in kwaliteit wordt ingehaald. Enkele opzienbarende nieu wigheden op het gebied van de technologie worden toe gepast in de steeds groeiende Sowjet-marine. De nieuwe Alpha-klasse van kernonder zeeërs kan dieper duiken en sneller varen, 40 knopen te gen 30 knopen door de beste Westelijke duikboot. „De Al pha zou worden gebouwd van titanium, een technisch kunststuk waar het Westen voorlopig niet aan kan tip pen", aldus de specialistische uitgave „Oorlogsvloten van de wereld 1980-'81". Defensiespecialisten in Londen zeggen dat de Sowjets grote resultaten hebben bereikt op het gebied van metaalbewer king, vooral van titanium, staal en alluminium. Het taai- harde titanium is heel moei lijk te bewerken, maar die zelfde eigenschappen zijn ook ideaal voor de bescher ming van de nieuwe T-64 en T-27 tanks, en de nieuwste kanonneervliegtuigen, de M- 124-hefschroefvliegtuigen, zouden in Afghanistan in drukwekkende resultaten hebben behaald. Die blijven gewoon ter plaatse hangen waar zij willen, zelfs onder zwaar machinegeweervuur. De kanonnen en munitie van de Sowjets zijn ook niet mals, „soms beter dan die van het Westen", aldus defensiespe cialisten in Londen. De Sowjets zouden ook een ap paraat hebben ontwikkeld dat de kanonnen van tanks voortdurend op het doel ge richt houdt, ondanks het hobbelen en draaien van de tank tijdens de rit. SALISBURY (DPA)-Na de moord op een blanke boer in het Goro- monzi-district, ten westen van Salisbury, heeft premier Robert Mugabe van Zimbabwe ongeveer 800 voormalige guerrillastrijders laten ontwapenen. Bovendien gaf hij opdracht zijn oude strijd makkers uit dit district te laten overbrengen naar een verzamel- kamp, zo is gisteren meegedeeld door het parlementslid André Holland, die dit district verte genwoordigt. De mannen waren in Goromonzi ondergebracht in twee boerderij en, die Mugabe's partij Z ANU-PF had gekocht. De groep gewapen de mannen die eerder deze week een blanke boer op zijn tractor doodschoot, zou van een van die boerderijen afkomstig zijn. Hevige strijd om Chorramsjar BAGDAD, TEHERAN, WASHINGTON (UPI/AFP/DPA/Reuter) - Behalve de worsteling om de Iraanse stad Chorramsjar bestookten de beide partijen in het conflict Iran - Irak eikaars olie-installaties en steden gisteren opnieuw vanuit de lucht. Beide zijden meld den nieuwe successen voor luchtwapen en landleger, maar de algemene indruk van diplomaten in de Iraakse hoofdstad Bagdad was, dat de Iraanse weerstand op het land groter was dan Irak had verwacht. VATICAANSTAD - De Nobelprijswinnares Moeder Theresa uit Calcutta verlaat haar auto b Vaticaanstad, waar zij de opening van de algemene bisschoppensynodegisterenbijwoonde. Op o onder meer gesproken over de crisis waarmee het gezinsleven in deze tijd te kampen heeft. BONN (Reuter/UPI) - Een van zelfvertrouwen blakende Helmut Schmidt heeft gisteren op een persconferentie verklaard dat hij verwacht herkozen te worden als kanselier in de Bondsdagverkie zingen van 5 oktober. In dat geval zal hij zo gauw mogelijk een be zoek brengen aan de Verenigde Staten, terwijl hij voor het einde van dit jaar ook nog naar de DDR wil. Besluit Schmidt toonde zich ondanks zijn vertrouwen op een goede afloop van de verkiezingen, alleen be zorgd over het feit dat één op de vijf Westduitsers nog niet heeft besloten op wie hij zijn stem zal uitbrengen. De sociaal-democra tische kanselier verwacht overi gens niet dat zijn partij, de SPD, 5 oktober de grootste fractie zal worden in het parlement. Dat be tekent dat hij weer een coalitie zal moet aangaan met de liberale FDP van de huidige minister van buitenlandse zaken Genscher: Schmidt zei te verwachten dat bij verkiezingswinst de coalitiebe sprekingen op 26 oktober zullen beginnen en dat er dan 11 no vember een nieuwe regering kan zijn gevormd. In kringen rond de kanselier meent men dat deze niet zoeveel zal verschillen van het huidige kabinet. Strauss Schmidt spaarde ook nu niet zijn christen-democratische rivaal in de strijd om het kanselierschap, Franz Josef Strauss. Hij betichtte de Beier ervan dat hij West- Duitsland internationaal zal iso leren en aanleiding zal geven tot bittere binnenlandse conflicten. Ook hekelde hij Strauss' uit spraak dat de Polen in geval van vrije verkiezingen hem zouden verkiezen boven de inmiddels af getreden Poolse partijleider Gie- rek. Schmidt acht dergelijke taal onverantwoordelijk en gevaarlijk voor iemand die ernaar streeft de Bondsrepubliek te leiden. Helmut Schmidt zou 19 november naar Washington willen reizen voor een ontmoeting met Carter of zijn opvolger. „Ook niet een onbekende voor me", aldus de kanslier, die in de verkiezings campagne door Strauss beschul digd wordt de banden met Ame rika te laten verslappen. Meerderheid Israël achter Jeruzalem wet JERUZALEM (AFP) - Volgens een gisteren in de "Jerusalem Post" gepubliceerde opinie peiling is 51,7 procent van de Israëliërs het eens met de wet die van Jeruzalem de eeuwige 'en ondeelbare hoofdstad van Israël maakt. Tégen aanvaarden was 41,7 procent van de ondervraag den, 6,6 had geen mening. Ontslag voor burgemeesters en gemeenteraden in Turkije ANKARA (UPI, DPA) - De militai re machthebbers in Turkije heb ben gisteren alle gemeenteraden ontbonden en alle burgemeesters ontslagen. De afgelopen dagen - deden berichten de ronde over wijdverbreide corruptie in onge veer 700 van de 1700 gemeenten. Bovendien biedt het ontslag van het plaatselijke bestuur de junta de gelegenheid haar greep op het land te versterken. Bij twee acties tegen illegale bewe gingen zijn donderdag acht 'ter roristen' en een politieman om het leven gekomen, zo berichtte de Turkse radio gisteren uit mili taire bron. Alleen al in Istanboel zijn dé afgelopen twee weken 439 mensen aangehouden op ver denking van 'anarchistische acti viteit'. Dat staat in een communi qué dat gisteren is gepubliceerd door het militair gezag in Istan boel. Wat de oliedoelen betreft bestookte Irak gisteren naar eigen zeggen de raffinaderij van Teheran van uit de lucht, terwijl zijn artillerie de hele dag granaten bleef pom pen in het gedeeltelijk vernielde - wat Iran toegaf -, nog brandende en in elk geval sinds dinsdag voor de produktie Sjatt-el-Arabdelta. grote Iraanse raffinaderij van Abadan bij Chorramsjar in de Sjatt-el-Arbabdelta. De aanval len vormden volgens Irak een vergelding van de Iraanse lucht aanval op de Iraakse haven Basra aan de grensrivier van donder dagavond en op andere doelen in het land. In Basra zouden sinds het begin van de strijd 2000 men sen zijn gedood en 500 gewond. Volgens het Iraakse opperbevel haalde de Iraanse luchtmacht gisteren weer uit met aanvallen op de Noordiraakse steden Kir- koek en Mosoel. Beide landen kwamen gisteren op een totaal van ongeveer honderd in de afgelopen vijf dagen neer gehaalde vijandelijke vliegtui gen. In de ook onverminderde psycho logische oorlogsvoering ver klaarde radio Bagdad gisteren de Iraanse geestelijke leider Cho- meini „dood", waarop Teheran deze in levende lijve voor radio en televisie liet verschijnen. Chorramsjar Irak voerde gisteren felle tank- en luchtaanvallen op Chorramsjar uit. Iran gaf toe, dat er „zëer vele" slachtoffers vielen. In een onge woon openhartig communiqué stelde de Iraanse generale staf, dat „Chorramsjar uiterst zware aanvallen van de vijand uit vier richtingen heeft te verduren" Door de troepen en de burgers wordt de stad „met hand en tand verdedigd, zowel in de straten als vanaf de daken". Eerder had het Iraanse persbureau PARS ge meld dat het „beleg van Chor ramsjar was opgeheven", dit kennelijk ter bestrijding van de Iraakse verklaring van donder dag dat Irak de stad had ingeno men. Iran meldde dat bij Chor ramsjar 50 Iraakse tanks „de wit te vlag hadden geheven" en zich hadden overgegeven en dat bij Abadan tientallen Iraakse tanks waren buitgemaakt. Terwijl Irak verklaarde, dat zijn troepen overal elders verder vor derden, zei de Iraanse generale staf, dat de Iraakse strijdkrachten op vele plaatsen in de verdedi ging waren gedrongen. Zij zou den zich aan het terugtrekken zijn uit de gebieden van de grens stad Qasr-e-Sjirin, die Irak woensdag zei te hebben ingeno men, en van Sar-Pole Zohab, on geveer 500 kilometer ten noorden van Chorramsjar. Sar-Pole Zo hab ligt 32 kilometer op Iraans gebied. In het communiqué gaf dat Iraanse legerleiding toe, dat Irak op bepaalde punten op Iraanse grondgebied was door gedrongen. Irak meldde gisteravond de tweede zeeslag in de vijf dagen van de strijd tot dan toe. In „zware ge vechten" werden een Iraanse mijnenveger en een kanonneer boot tot zingen gebracht „met bemanning en al". Volgens het Iraanse legercommu niqué waren in de voorafgaande 24 uur 72 Iraakse vliegtuigen uit geschakeld, drie helikopters, 114 tanks en gepantserde perso- neelsvoertuigen, zes marinevaar tuigen met raketten en twee an der schepen en stond daar tegen over het verlies van acht vliegtui gen, een helikopter, 16 tanks, twee kanonneerboten en een mijnenveger. Pais op de bres voor persvrijheid BELGRADO (ANP/AFP) - De Ne derlandse minister van onderwijs en wetenschappen, dr. A. Pais, heeft op de 21ste algemene confe rentie van de Unesco in Belgrado verklaard dat op geen enkele wij ze afbreuk mag worden gedaan aan het principe van de vrije nieuwsstroom. De minister zei dat Nederland de rechtmatige wens van de ont wikkelingslanden erkent voor versterking van hun infrastruc tuur op communicatiegebied teneinde een eerlijker aandeel te verkrijgen in de wereldlijke nieuwsstroom. Hij sprak zjjn waardering uit over het zoge naamde McBride-rapport, dat dit probleem heeft bestudeerd en dat in Belgrado gerechtelijk be krachtigd moet worden. Het rap port heeft een groot aantal probleemgebieden vastgesteld, maar werpt ook een aantal obsta kels op, aldus Pais. De Nederlandse bewindsman sprak ook over de consequenties van de technologische ontwik keling voor de cultuurover dracht. Volgens hem is de voor uitgang op het gebied van de mi- cro-elektronica van groot belang voor de derde wereld omdat deze de technologie verschaft waar mee miljoenen mensen kunnen worden bereikt die tot dusverre altijd verstoken zijn geweest van alle vormen van onderwijs. De minister wees tevens op het be lang van onderwijs in computer- kunde en dataverwerking om de leerlingen voor te bereiden op een samenleving beheerst door computers. Partijvoorzitters in Westduitse verkiezingsstrijd (Van onze correspondent Hans Amesz) HAMBURG, LUNEBURG - Willy Brandt en Helmut Kohl, twee partijvoorzitters in de verkie zingsstrijd. Een vergelijking dringt zich op: twee politici die eens zelf de eerste positie in hun partijen innamen. Nu maken ze reclame voor anderen. Willy Brandt voor de, huidige sociaal democratische kanselier Helmut Schmidt; Helmut Kohl voor de CSU-voorzitter Franz Josef Strauss, die graag bondskanse lier wil worden. Helmut Kohl De beide partijvoorzitters kunnen terugblikken op uitstekende verkiezingsresultaten in het ver leden. Onder leiding van Brandt, die toen nog bondskanselier was, haalde de SPD in 1972 bijna 46 procent van alle stemmen en werd daardoor de grootste fractie in de Bondsdag. Dat duurde niet langer dan vier jaar en een van de redenen daarvan was het feit dat Helmut Kohl in 1976 als kandi daat-kanselier van de CDU-CSU optrad. Hij kreeg niet minder dan 48,6 procent, het beste resultaat voor de Union sinds de tijden van Konrad Adenauer. Willy Brandt moest in 1974 als kan selier aftreden. De aanleiding daartoe was dat zijn persoonlijk adviseur Guillaume een DDR- spion bleek, de oorzaak lag diep er. Brandt had als regeringsleider de touwen niet meer strak in handen. Maar de winnaar van de Nobelprijs voor de vrede bleef voorzitter van de SPD en is als zodanig een belangrijk man in politiek Duitsland. Kohl Helmut Kohl was er in 1975 na een taai gevecht in geslaagd om voor zitter van de CDU te worden en daarmee eigenlijk automatisch kandidaat-kanselier van de op positie. Nadat de toenmalige mi- nister-president van Rijnland- Palts de verkiezingen van 1976 krap had verloren, besloot hij van Mainz naar Bonn te gaan om op positieleider te worden. Tussen de CDU van Kohl en de kleinere zusterpartij CSU van Franz Josef Strauss ontstond ruzie. Inzet daarvan was vaak de persoon van Helmut Kohl, die verweten werd veel „te slap" op te treden. Gelei delijk begonnen ook velen van Kohls partijgenoten kritiek op hem uit te oefenen. De afgevaar digde Dodenhofer: „In de slaap wagen komen we niet aan de macht". CDU-vice-voorzitter Biedenkopf: „In het belang van Helmut Kohl moeten we de func ties van partijvoorzitter en oppo sitieleider opsplitsen". Kohl trok de consequenties uit alles wat over hem werd gezegd en besloot om bij de verkiezingen van 1980 niet te fungeren als kandidaat kanselier, als uitdager van Hel mut Schmidt. De rest van de ge schiedenis is bekend. Via een chantagepolitiek ten op zichte van de CDU wist de veel kleinere CSU door te drukken dat haar voorzitter, Franz Josef Strauss, tot kandidaat-kanselier werd benoemd. Maar Kohl bleef tot veler verrassing CDU-voorzit- ter en oppositieleider in de Bondsdag. Als Strauss de verkie zingen verliest, blijft Kohl dat. Mocht de Beierse minister-presi dent erin slagen bondskanselier te worden, dan wordt Helmut Kohl leider van de regeringsfrac tie. Allebei belangrijke politieke functies. Helmut Kohl, zo lijkt het, heeft zich goed ingedekt. Volgens sommige waarnemers zo goed, dat hij een redelijke kans maakt om in 1984 wederom kan didaat-kanselier te worden. Dan moet Strauss natuurlijk op 5 ok tober niet winnen, maar in feite gaat daar ook een groot deel van de CDU-CSU vanuit. Brandt Terwijl CDU-voorzitter Helmut Kohl zonder twijfel bezig is aan een come-back, ligt de positie van SPD-voorzitter Willy Brandt vast. De vroegere bondskanselier heeft er al lange tijd vrede mee gesloten dat de nummer een van de Duitse sociaal-democratie niet Brandt maar Schmidt heet. Hij vraagt op al zijn bijeenkomsten om een stem voor de SPD, zodat „Helmut Schmidt in alle r>'-.i verder kan werken". De zalen waar Brandt spreekt 7'jii minder vol dan vroeger en ook op markt pleinen zijn niet meer zoveel mensen vereend, maar de „Willy, Willy"-stemming breekt hier en daar nog altijd door. De door Helmut Kohl bezworen „ommekeer" wordt door Brandt omgekeerd. Hij vraagt zich af welk nadenkend mens dat eigen lijk wil. Het gaat de Bondsre publiek immers relatief goed. De pensioentrekkers hebben het nooit beter gehad dan nu, de Duitse mark is een der hardste munten ter wereld, aan de „kapi talistenbeurzen" in Zürich, To kio, New York en Frankfort veel gevraagd. Het gekanker van de Union over de „ondraaglijke schuldenlast" van de bondsrege ring doet Brandt af als „waan zin". De Bondsrepubliek be schikt immers over een goud- en deviezenvoorraad, waar bijna geen enkel land aan kan tippen. Brandt zegt ook dat het aan de „bezonnen" binnen- en buiten landse politiek van de sociaal-li berale coalitie ligt dat de Bonds republiek inmiddels een buiten gewoon gerespecteerd land in de wereld is geworden. Of is de nieuwe voorzitter van de Ver enigde Naties soms geen Duit ser? Waarom, aldus Brandt, moet dit alles op het spel worden ge zet? De boodschap is eenvoudig: „Ons land kan zich Strauss in de plaats van Schmidt niet veroor loven''. De SPD-voorzitter noemt zijn collega van de CSU en kan didaat-kanselier een „avontu rier", die niet aan de „trekker" mag komen. In LUNENBURG, op de histori sche markt van deze ruim dui zend jaren oude Hanzestad waar Heinrich Heine heeft gewoond en gewerkt, vlamt de oude Willy Brandt weer als hij aankondigt dat de SPD nog een tweede doel stelling heeft. „Wij willen weer de sterkste fractie in de Bondsdag worden. Dus groter dan CDU en CSU samen. Dat betekent dat bij de 16 miljoen stemmen die wij in 1976 kregen er nog een miljoen bij moeten. Het zijn vijftien ze tels. Dan moeten we ook hier, waar de Union al jaar en dag aan de macht is, stemmen erbij krij gen. Dat kan, maar dan moet er om elke stem worden gevochten, want bedenk: de strijd is nog niet gestreden. En even later blijkt dat de man die eens in een regerings verklaring heeft gezegd dat „wij meer democratie moeten heb ben", ook nu nog van mening is dat dit geldt. „De democratie moet levendiger worden en daar om is er juist méér medezeggen schap nodig. Daarom moeter nog meer aan de vorming van jonge ren worden gedaan". Willy Brandt is op zijn best als hij discussieert. In de „Fabrik" in Hamburg, te vergelijken met het Amsterdamse Paradiso, zijn za terdagochtend enkele honderden jongeren om elf uur aanwezig om met Brandt en de graficus Klaus Staeck te praten. De SPD-voor zitter „verontschuldigt" zich voor het feit dat hij een das om heeft, maar „ik moet nog ergens anders heen" en „overigens vind ik het op mijn leeftijd (Brandt is 66) lachwekkend om me kramp achtig aan te passen". Hij wordt geconfronteerd met vragen over het radicalenbesluit (BE- ROEPSVERBODEN( en een homosexueel wil weten wat de SPD denkt te doen aan de treuri ge discriminatie van homofielen in bijvoorbeeld een stad als Hamburg. De politie heeft daar tijden lang van achter ondoor zichtige spiegels homofielen in openbare toiletten in de gaten gehouden en naar verluidt zoge naamde „roze lijsten" aange legd. Willy Brandt ontwijkt geen enkele vraag. Hij zegt dat er inderdaad schrijnende gevallen van discri minatie voorkomen. En ook Brandt vindt dat het radicalenbe sluit soms op ontoelaatbare wijze wordt uitgevoerd, „bij de post bijvoorbeeld". Na afloop van de twee uur durende bijeenkomst in de alternatieve „fabriek" zegt een Duitse collega-journalist dat al leen een politicus als Willy Brandt zich zoiets kan permitte ren: „Een ander wordt weggeflo- ten". In de speciale verkiezingstrein, waar Brandt - zonder das - onge dwongen met de hem vergezel lende journalisten praat, zegt hij zonder enige aarzeling dat de SPD de linkervleugel zou moeten uitvinden als die al niet zou be staan. Dat zal iemand als Helmut Schmidt niet snel over de lippen krijgen. Willy Brandt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 9