Antonius kan niet
buiten Cleopatra
DE ZILVEREN GIRAF
Dubliekstheater-acteur Eric Schneider:
ATERDAG 27 SEPTEMBER 1980
lMSTERDAM (GPD) -
..Antonius en Cleopatra"
van William Shakespeare
is het eerste, nieuw inge
studeerde stuk waarmee
Het Publiekstheater (van
avond in Amsterdam) dit
toneelseizoen ingaat.
Iet verhaal is overbekend. De Ro
meinse veldheer Antonius heeft
zich zo met hart en ziel verslin
gerd aan de Egyptische vorstin
Cleopatra, dat keizer Octavianus
hom op het matje roept vanwege
ernstig plichtsverzuim. Door een
verstandshuwelijk aan te gaan
met Octavia, de zuster van de kei
zer, komt de netelige zaak weer in
het reine. Maar het bloed kruipt
bij Antonius waar het niet gaan
kan. Hij begint opnieuw een lief
desverhouding met Cleopatra.
Diep beledigd onderneemt Octa-
us een strafexpeditie tegen
hem. Antonius wordt in de slag
bij Actium verslagen. Wanneer
hij valselijk hoort dat Cleopatra
zelfmoord heeft gepleegd, stort
Antonius zich in zijn zwaard.
Cleopatra doodt zich dan even
eens door een gifslang in haar
borst te laten bijten,
nnet Nieuwenhuyzen en Eric
Schneider vervullen er de titel
rollen in. Beiden zijn ze dit jaar
gelauwerd. Zij kreeg de Theo
Mann-Bouwmeesterring voor
haar sublieme vertolking van
Moeder Courage in het gelijkna
mige stuk van Brecht. Hij kreeg
een koninklijke onderscheiding
in de Orde van Oranje Nassau, op
grond van zijn verdiensten voor
het Nederlandse culturele leven.
Ook regisseur Hans Croiset viel
in de prijzen. Hem werd de Louis
d'Or voor Kreon in Antigone toe
gekend.
!ric Schneider heeft men kort ge
leden nog kunnen zien in Bedrog
van Harold Pinter. Bij Het Pu
bliekstheater speelt hij dit sei
zoen George in Wie is bang voor
Virginia Woolf van Edward Al-
bee. Maar eerst heeft hij de taak
op zich genomen om de gecom
pliceerde rol van Antonius uit te
beelden. Op de vraag wat voor
een man deze Antonius voor hem
is, geeft Eric Schneider het vol
gende antwoord: „Antonius is
een Bourgondische man, een
slordige man. Hij houdt van
drinken, van vrouwen, maar niet
van politiek. Het moet iemand
geweest zijn, die alles zo aanwoei
in het leven, dat hij inderdaad in
staat was om 20.000 man voetvolk
rond te leiden over de aardbol,
gedurende maanden en maan
den. Hij had iets, wat men voet
stoots aannam, en hij werd door
zijn soldaten als voorbeeld ge-
,Hij is, zoals de historici zeggen,
een kind in een wapenrusting. Hij
is ook een beest van een man.
Zijn ellende begon eigenlijk na
zijn overgangsjaren, die toen ont
zettend vroeg lagen. Hij was 53
toen hij stierf. Antonius en Cleo
patra zijn twee mensen die na
hun menopauze een enorme ero
tische opflikkering kregen. En ze
leven inderdaad schandalig met
-z'n tweeën. Ze lopen in de eerste
scenes de hele dag in hun blote
kont, behangen met juwelen.
Maar de wereld brandde zo ver
schrikkelijk om hen heen. Anto
nius verbraste zijn leven".
,Hij leeft eigenlijk in een kooi. Het
decor geeft dat ook-aan. Is hij in
Rome, dan is hij de gekooide
leeuw en trouwt hij met een
vrouw waar hij niet van houdt,
maar die hij wel respecteert, want
hij is zeer hoffelijk tegenover alle
vrouwen. Is hij in Alexandnë,
dan leeft hij ook nog gekooid: hij
heeft zich verplicht aan een we
reldrijk".
,Ten opzichte van vrouwen was hij
absoluut ongeschikt. Zijn eerste
vrouw, Fulvia, die maakte een
pantoffelheld van hem. Zijn
tweede vrouw, Octavia, die laat
hem met een breiwerkje opko-
mén. Eigenlijk ligt hij voortdu
rend aan de voeten van Cleopa
tra. Hij kan niet buiten die vrouw.
Dat is zijn grootste zwakte ge
weest. dat hij de zaak en het
meisje niet heeft weten te schei
den. Hij is zowel een krijgshafti
ge. als een zwakke man. Ik hoop
dat dit in het spel overkomt, an
ders zijn we de klos".
Cleopatra wordt bijna altijd afge
schilderd als een knappe en sexy,
maar behaagzieke, wispelturige
en wrede vrouw.
ïric Schneider „Cleopatra was een
mar.nen-eetster. In die zin, dat ze
alleen belangrijke mannen in
haar bed haalde Bij haar speelde
Eric Schneider
Van 'Antonius en Cleopatra'
worden behalve in Amsterdam
ook voorstellingen gegeven in
de Koninlijke Schouwburg in
Den Haag en wel op 29 en 30
oktober.
dit altijd samen: politiek en dat
wat onder de gordel hangt. Croi
set toont hier de verlepte, de ver
loederde Cleopatra".
„In het begin zie je. dat ze steeds
bezig is met schoonheidsmas
kers, om nog te redden wat er te
redden valt. Haar intellect en
smaak winnen het van haar
schoonheid. Croiset heeft Cleo
patra niet zo afstandelijk uitgete
kend zoals je dat in andere voor
stellingen ziet. Ze is een mens van
vlees en bloed. Ze heeft een ver
schrikkelijk leven gehad. Haar
familie is uitgemoord, haar rijk
werd voortdurend bedreigd.
Wreedheden werden toen en
worden trouwens nu nog overal
begaan. Annet Nieuwenhuyzen
probeert deze rol ook zo gewoon
mogelijk te spelen".
- Deze tragedie bestaat uit een
veelheid van tegenpolen, die een
sterk spanningsveld oproepen.
Zo treft men er zuivere liefde te
genover zinnelijkheid, karakter
tegenover menselijke zwakte,
discipline tegenover plichtsver
zaking, expansiedrift tegenover
zelfdestructie. Antonius en Cleo
patra is hierom wel eens „het
meesterwerk van de paradox"
genoemd. Het lijkt dan ook geen
geringe opgave om Antonius te
vertolken.
Eric Schneider „Het is een moei
lijk stuk. De hoofdfiguren wor
den niet gedreven door een mo
tief, waar je als acteur op kan leu-
•nen. In elke scene is die man an
ders. Als je een Macbeth hebt. of
een Hamlet, die worden gedreven
door een motief. Hamlet door het
motief van de wraak en de twijfel.
Macbeth door het motief van het
kwaad, aangedreven door zijn
vrouw. Lady Macbeth, die hem
infecteert met het kwaad. Anto
nius heeft dat niet. Antonius leeft
zijn leven. En inderdaad heeft het
leven zoveel schakeringen. Er is
geen pijl op hem en Cleopatra te
trekken. En dat maakt de op
bouw van je rol zo verschrikke
lijk lastig".
„Shakespeare heeft ook zoveel
poëzie in dat stuk gestopt. Ik
tracht dat zo min mogelijk in ver
heven taal te zeggen. Gewoon,
niet op de zinnen gaan zitten, al
zijn ze nog zo prachtig poëtisch.
Er is in het stuk erg veel gekapt,
maar dat moet wel, het stuk duurt
anders vijf uur Antonius en
Cleopatra moetje eigenlijk, zoals
ze dat in Engeland doen, met der
tig man spelen. Hier heb je de
sportiviteit, dat een hoop mensen
dubbelrollen moeten spe-
„Elk gezelschap wil het stuk dol
graag spelen, maar men schrikt
steeds weer terug vanwege de
structuur van het stuk. Het heeft
een filmische structuur. Het is
ëén van de best geschreven sce
nario's aller tijden. Wat stem be
treft is het de zwaarste Shakes
peare die ik ooit gespeeld heb. Ik
kan die man niet met een kleine
stem spelen. Behalve als hij dood
gaat, dan moet dat heel simpel en
klein. Het mag absoluut niet een
heroische dood zijn. In de opvat
ting van Hans Croiset mag Anto
nius in de eerste plaats niet glo
rieus zijn. Octavianus maakt door
grote deuren schitterende en
trees. Antonius komt bijna altijd
via de zijkant naar binnen. Hij
sterft ook zo lullig, als hij zelf
moord pleegt mislukt hem dat
ook nog".
- Het Publiekstheater streeft er
voortdurend naar om de klassie
ken, waar dit gezelschap zich op
toelegt, te actualiseren. Welke
verbindingslijnen naar nu zijn er
te trekken in deze interpretatie
van Antonius en Cleopatra?
Eric Schneider „Je kunt het als een
politiek stuk brengen, of als een
toonbeeld van de menselijke
onmacht. Hans heeft voor het
laatste gekozen. Het eerste ge
deelte is zeker te vertalen naar nu.
De handel die gedreven wordt
met menselijke gevoelens. Dat
slechts enkele mensen in de we
reld de politiek bepalen. Het
tweede deel toont, dat wanneer
deze mensen andere dingen pre
valeren boven politieke gevoe
lens, dat ze dan ten gronde
gaan".
„De samenkomst van de drie mach
ten, Lepidus, Octavianus en An
tonius is te vergelijken met Jalta:
Roosevelt, Churchill en Stalin;
met z'n drieën wordt onder het
drinken van een glaasje het hele
wereldgebeuren bepaald".
Hans Croiset: „Toen ik - net voor
dat we aan het stuk begonnen -
de Times las over al die voorbe
reidingen voor de partijconven-
ties in Amerika, nou ja, dan hoor
de ik Lepidus, Octavianus en An
tonius met elkaar praten. Die pa
rallellen proberen we aan te ge
ven door die drie kereltjes op
stoeltjes neer te zetten, en dan
spelen we de Jalta-kwestie,
waarin de wereld verdeeld werd.
En nog steeds, op elk cruciaal
moment in de wereldhistorie, be
slissen een paar kopstukken voor
miljarden mensen".
- Bij het bieden van associaties met
de tijd van nu heb je rekening te
houden met een volstrekt ander
gedachtenpatroon dan in de tijd
dat dit gegeven zich afspeelde,
dat bovendien gekoppeld
de I7e eeuw toen Shakespeare
het schreef, en wij zitten nu in de
20e eeuw. Het is dus een rare
mengelmoes, waar je de vrijheid
kunt nemen om het te doen zoals
je vindt, dat het nu moet op basis
van die tekst.
„Daarom is het ook niet: klassiek in
een modern jasje proberen te
doen. Maar vanuit het modern
gevoel met die klassieken om
gaan. In zo'n toneelbeleid als de
onze is het een plicht om te zor
gen, dat een deel van de bevol
king in staat wordt gesteld om
naar Shakespeares werken te
komen kijken. Dat gebeurt te
weinig in Nederland. Het is 18
jaar geleden dat dit stuk is ge
gaan. Dat is armoe".
a 25 180 zw Mon
r Rotler- Nedlloyd Fremantle 25 505 ozo Port
Breehoek 25 60 w Martinique nr Pana
makanaal.
Breekade pass 25 Porto Rico nr George-
int 26 te Tampico,
nd 25 710 o Trinidad nr Baltimore.
Dutch master 25 vn Rotterdam nr Go-
Dutch Mate 26 te Rotterdam Dutch
ilor 25 vn Rotterdam nr Stade,
Sylvi
a 27 t
Sylvia Delta 26 te Monfalcone.
Sylvia Epsilon 29 te Casablanca ve
Sylvia Gamma 26 te Hamburg.
Sylvia Omega 28 te Treeleborg ver
Terona 25 vn Rotterdam,nr Pasiye:
Tyro 25 150 n Tenenffe.
25 vn Rotterdam nr Belfa:
Grote vaart
Amersfoort 26 vn Alicante nr Cadiz.
Amstelbrink 25 300 zo Hongkong
Singapore,
Atlantic Crown 25 te New York.
Atlantic Star 25 570 n Azoren nr New
York,
Beachway 25 vn Rotterdam nr Zeebrug-
ge,
Benattow 4 te Singapore.
Bilderdijk 25 30 o Palmbeach nr Bre-
Breda 25 vn Rotterdam nr Port Said, 2 te
Port Said verw
Chevron Eindhoven 25 210 zo Salina
Cruz nr Portland.
Chevron Madrid 25 100 wnw Colombo nr
Singapore.
Chevron Nederland 25 200 zw Masir Ei
landen nr Koeweit,
Coral Ru brum 25 vn Mobile nr Houston,
Diloma 25 te Cardon.
Dordrecht 25 vn Quebec nr Novorossisk.
Eemsborg 25 vn Utansjoe nr Zaandam,
Esso Nederland 25 te Cliffe,
Esso Saba 25 240 no Durban nr Rotter-
Nedlloyd Hongkong 25 80 zzw Port Eli
zabeth nr Buenos Aires,
Nedlloyji Kimberley 25 480 zo Recife nr
lombo,
Nedlloyd Loire 25 35 nnw Lissabon nr
Port Said,
Nedlloyd Main 25 30 nno Townville nr
Lyttleton,
Nedlloyd Nagasaki 26 90 no Hollandia nr
Singapore.
Nedlloyd Rosario 26 te Suez.
Nedlloyd Rotterdam 25 vn Djeddah.
Nedlloyd Schelde 25 vn Singapore nr
Kaapstad.
Obelix 25 400 ozo Halifax nr Delaware
City.
Rotterdam 25 20 o Beachyhead nr Cris
tobal.
Rijnborg 25 vn Gavle nr Zaandam.
Sliedrecht 25 te Portland.
Stentor 26 vn New York nr Bridgetown.
Westland 25 25 nno Sao Vincente nr Re-
hou of (A&r
PAT con-ese
OUéKZ OWZ.Ê
PA&PlÉKS(SÊHg!A1ÊM
pat
VgMTJÉ IS 6ÉM
5PICM £N HO
W/É£T AU Mees
pan goep vooe
7?!MKA ÊÉM
SPION WÉI-M&g,
Hy IS 6S-WOOH
gew ug£i?<sieeia
"gAASJÊ, co>ue-
aA pANACÊ-e
zkuK, als je pgze
OMHOOS0PÉMÖT, K22AAËN PÊ
VÊCOONöINGSPlUUgN NAAR
0L)lTENEN vEKZAMÊL-gN
ZICH IN CÊ 0ak HIER i
N^gËNSPËN, SMAPJg Wgl
NA1UURUJ!<\
SNAPT HIJ
HËT/HAHPËN
OMHOOË,
PAMPA
FRED BASSET fk ben jaloers cp de st-eeuwen Ag febben de heJe
met dit hete iveer.. ekkpr a
De belevenissen van Jommeke
PREI "IN KAMER.
Lss± uw masq maar
rammelen Eerst de
giraf vindenDaarna
kunt ge eten zoveel
ge wiit
KOORTS ACHTIQ ZOEKEN DE
TWEE SCHELMEN NAAK DE
QIKAF MET TWEE KOPPEN
Leidse bioscopen
LUXOR: "American gigolo", da.12.30,
19.00 en 21.15 uur. zo. 14.14, 16.30, 19.00
en 21.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "De kille vernieti
ger", vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
CAMERA: "The Godfather 1", da. 20.00
uur, 16 jr.
Nachtvoorsteling: "Easy Rider", do., vr.
en za. 23.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Dik Trom knapt het
op", za., zo. en woe. 14.30 uur
LIDO 1: "The black hole", da. 19.00 en
21.15 uur. za. ook 14.30 uur, zo. ook 14.30
en 16.45 uur. al
LIDO 2: "Caligula", da 14.30 en 20.00
18 jr.
jr.
Kindermatinee: "Superster Goofy", za..
zo. en woe. 14. 30 uur. zo. ook 16.45 uur.
STUDIO: "Max Havelaar". da. 20.00 uur,
do., vr.. ma. en di. ook 14.30 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Jungleboek". za.. zo.
en woe. 14.30 uur, zo ook 16.45 uur.
TRIANON: "Het teken van het beest",
da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.4
Nachtvoorstelling: "Het naaktrestau-
rant", vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "The black hole", da.
19.00 en 21.30 uur, zo. ook 16.30 i
Nachtvoorstelling: "Gator", za.
uur, 16 jr.
EURO 2: "The big red one", da. I
18.30 en 21.00 uur, zo. ook 16.00 uur,
Nachtvoorstelling: "The Eiger
tion". za. 00.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "Diepzeemonsters", da.
14.00,
ur, al.
00.15
tURO 4: "Hang 'em high", da. 18.45 en
21.15 uur, zo. ook 16.15 uur. do.. vr.,ma.
en di. ook 13.45 uur. 16 Jr.
Kindermatinee: "Peter en Elliot de
draak", za.. zo. en woe. 13.45 uur.
Nachtvoorstelling: "Grijpgrage meis
jes", za. 00.15 uur, 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
Kunstcentrum Lange Mare: expositie li
tho's van Henk Hollebeek. Tot t half ok
tober. Geopend: donderdagavond van
18-21 uur, zaterdag van 10-17 uur
LAK-galerie. Levendaal 150. Septem-
bertentoonstelling met Leo Konings-
wijk, foto's en Rutger Gras, zeefdruk
ken.
Salvador Dali. Felix Labisse, Wilfredo
Lam. Fer Haakart en Marianne Hensel.
Van 6 september lm 11 oktober.
Museum voor Geologie en Mineralogie
Hooglandsekerkgracht. tentoonstelling
van natuursteen tot bouwsteen"!
september.
Museum van Oudheden - Tel
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 2-00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Avondbezockuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Sportmedisch Advies Centrum, blessi
lespreekuur: Elisabethziekenhuis. L<
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
dagelijks van 14 00-14 45
18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 u
(alleen voor echtgenoot) en v.
18 30-19.30 uur. Babyshow laatste kwi
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag l m vrijdag
zoek wordt toegestaan kan de hoofdvi
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18 30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15 00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14 15 en 18 30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14 45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
tol (020-175000).
embei
1 12 L
LEIDEN - Galerie van de Vlist, Boter
markt 3, Rob Clous, kleuretsen 16 sep
tember t/m 31 oktober. Geopend: dins
dag t/m zaterdag 10.00 17.00 uur, don
derdagavond 19.00-21.00 uur.
WASSENAAR - Art Gallery Gerard.
Rijksstraatweg 358 (bij den Deyl) Na
jaarstentoonstelling 1980, 20 september
t m 4 oktober. Dagelijks van 11 00-17.00
uur. Zondag van 12.00-17.00 uur
WASSENAAR - Auberge de Kieviet.
Stoeplaan 27. eerste Europe
i Kai
ada.
kunstschilder Hi-
WARMOND - Galerie De Pomp. olie- ei
acrylschilderijen van Cobie van de Ver
Geopend vanaf zondag 7 september vai
13-17 uur. Op woensdagmorgen ook vai
10-12 uur
VOORSCHOTEN - Openbare bibhe
theck van 5 september i m 3 oktobei
Schilderijen van Willy Boomsma-Hol
De Oude Rijn - exposi
((Oud^ lieuius
27 september 1980
- De Californische dagbladen
verhalen, dat onlangs de eerste
vrouwelijke advocaat te San
Francisco voor eene jury heeft
gepleiten wel in een rechtsge
ding wegens moord. Mevrouw
Gordon, zoo heet zij. was in het
zwart gekleedzonder eenig an
der sieraad dan eene roos op de
borst. In weerwil van het na
drukkelijk verbod des rechters,
barstte het publiek gedurende
haar pleidooi herhaaldelijk in
toejuichingen uit, en toen het
"niet schuldig'' werd uitgespro
kensteeg de geestdrift ten top
Men verzekertdat mevrouw
Gordon door hare jeugd, hare
schoonheid en hare welspre
kendheid de gezworenen ten
eenemale "betooverd" had.
- Een echtpaar, dat een der
schoonste hotels van de Avenue
de Jéna te Parijs bewoont, vier
de dezer dagen zijn gouden
bruiloft. Het merkwaardige
wasdat de gouden bruideven
als vijftig jaar te voren bij de
trouwplechtigheid. vergezeld
werd door haar moedernu een
negentigjarige dame van nog
bloeiende gezondheid, die het
bal. waarmee de plechtigheid
werd besloten, opende met haar
achtjarigen achterkleinzoon.
Vijftig jaar geleden
- De Sovjet-autoriteiten zijn
zeer verontrust door een on be
kend, maar zeer krachtig radio
station,dat in het geheelegebied
der Sovjet-Unie duidelijk te
hooren is.Den luisteraars wordt
verteld hoe de stemming is on
der de Russische emigranten in
het buitenland Het station.dat
zich vermoedelijk in Frankrijk
bevindt, dient zich als "de zen
der van generaal Koetjepof'
over wiens lot na zijn verdwij
ning uit Parijs nog steeds een
geheimzinnige sluier ligt. Veel
aandacht geeft de zender aan
den politieken toestand in UV.t
Europa, waarover de lezers der
Russische kranten tengevolge
van de communistische censuur
nooit iets te hooren krijgen. De
officieele zenders der Sovjet-
Unie probeeren weliswaar de
uitzending van Koetjepof te sto
ren. maar voor de Russische
luisteraars is het een kleine
moeite hun ontvangtoestellen
uitsluitend op het geheimzinni
ge radiostation af te stemmen.
