Alcohol-gebruik
voor 800.000
mensen probleem
Bom had treinstel in lichterlaaie kunnen zetten
Strippenkaart
vervangt
buskaartje
op 1 oktober
Hogere prijs
nieuwe F-16
twijfelachtig
Cardiologen sturen patiënten
niet meer naar De Klokkenberg
SGP in Staphorst: geen
pensioen wethouders
Nu al belangrijkste doodsoorzaak
11 I IJIHII
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 1980
ZWOLLE (GPD) - De brandbom,
die woensdagavond in de snel
trein Vlissingen-Zwolle werd
aangetroffen, was zo professio
neel in elkaar gezet, dat deze het
bewuste treinstel in lichterlaaie
had kunnen zetten. De Zwolse
politie en de Spoorwegrecherche
hebben nog geen aanknopings
punten wie verantwoordelijk is
voor de bom en wat de motieven
waren. Volgens de Spoorwegre-
cherche is in Nederland nog nooit
een bom in een trein aange-
bracht.
BÜ een plaatselijke krant in Zwolle
werd gisteren een brief afgele
verd van een Zwolse actiegroep,
Revolt 78, die ageert tegen het feit
dat Zwolle veel geld uitgeeft voor
de viering van zijn 750-jarig be
staan. In de brief stond dat aan de
brandbom een tijdmechanisme
zat. „Acties lukken en acties
mislukken. 750 jaar en de ver
spilling gaat door, maar we blij
ven ageren", aldus de brief. De
politie heeft nog geen zekerheid
of deze groep inderdaad verant
woordelijk is voor het plaatsen
van de brandbom.
Slechts de wetenschap dat de ma
ker van de bom „een vent was die
heel goed wist wat hij deed" staat
recht overeind, aldus de Zwolse
hoofdcommissaris W. A. C. Vos.
„Het was geen kwajongens
streek, maar een professioneel in
elkaar gezette bom. Als de NS-
employés niet goed hadden op
gelet, zouden de gevolgen voor
het Zwolse station en zijn bezoe
kers heel vervelend zijn ge
weest".
Nadat de laatste reizigers van de
Zeeland-expres de trein, die vol
gens het spoorboekje keurig om
21.09 uur woensdagavond het
station van Zwolle binnenliep,
hadden verlaten, vond conduc
teur Leendert Hordijk de bom.
Hij wist op dat moment alleen
nog niet dat hij op een projectiel
was gestuit. In de overtuiging dat
de grijze weekendtas in het baga
genet door een van de passagiers
was vergeten, nam hij die mee
naar zijn kantoor, althans dat was
zijn plan.
Maar op het perron meende Hor
dijk dat er iets in de tas tikte. Na
dat de NS-man de rits had open
getrokken en de inhoud van de
tas inspecteerde, kreeg hij de
schrik van zijn leven. Want in de
tas zat iets dat verbazend veel op
een bom leek en Hordijk aarzelde
niet. Hij zette de tas op een bank
en maakte dat hij weg kwam.
Politiemannen, die poolshoogte
kwamen nemen, constateerden
ook dat het dit keer wel eens me
nens kon zijn en de vervolgens
gealarmeerde Explosieven Op-
ruimings Dienst (EOD) dacht er
al net zo over. Het was toen in
middels bijna middernacht ge
worden en het treinverkeer was
al een paar uur ontregeld.
„De specialisten van de EOD con
stateerden, na een onderzoek
waarbij onder meer röntgenfoto's
werden gemaakt, dat het te ge
vaarlijk was een poging te doen
het projectiel te demonteren.
Omdat volstrekt onbekend was
waaruit de bom bestond en hoe
hij werkte, besloten we om hem
ter plaatse met behulp van explo
sieven van zijn ontstekingsme
chanisme te ontdoen', aldus
commissaris Vos.
Dat gebeurde tegen drie uur in de
nacht van woensdag op donder
dag. Op het moment dat de EO-
D'ers hun springlading tot ont
branding brachten, ontplofte ook
een deel van de bom in de week
endtas. „Het staat vast, dat wan
neer dat ding zo vlak onder het
plafond in het bagagenet was
ontploft, de trein in brand was
gevlogen", aldus de commissaris.
„De kracht van de brandbom was
daarvoor zonder meer toerei
kend".
In het Gerechtelijk Laboratorium
in Rijswijk wordt onderzocht wat
de chemische samenstelling van
het projectiel was en welke spo
ren er op de resten zijn te vinden.
De uitkomst van dit onderzoek,
waaraan gisteravond nog werd
gewerkt, zal vooral richting moe
ten geven aan het verdere speur
werk.
PAGINA 7
Minister Tuynman
DEN HAAG (GPD) HAAG - Onder
het motto „Met de strippenkaart
kom je overal' wordt vanaf 1 ok
tober voor het hele land een
nieuw vervoersbeleid ingevoerd
voor stads- en streekbus, tram,
metro en in het gebied van de vier
grote steden bovendien ook in de
trein. De strippenkaart, die in
drie uitvoeringen wordt gele
verd komt in de plaats van de van
oudsher bestaande vervoerbe-
wijzen en -tarieven (de 'enkeltjes'
en 'retourtjes') van elk bedrijf af
zonderlijk. Tegelijk wordt een
sterabonnement ingevoerd, dat
de diverse stads- en weekabon
nementen vervangt.
Ter afsluiting van de sinds mei ge
voerde introductiecampagne, die
vijf miljoen gulden heeft gekost,
heeft minister Tuynman van ver
keer gisteren nog een opsom
ming gegeven van een aantal as
pecten dat met deze, uit Munehen
overgenomen vervoerskaart ver
bonden is. Gelijktijdig met de in
voering van het nieuwe kaarten-
systeem wordt een tariefsverho
ging van kracht van 5,5 procent
voor de trein en van 7 procent
voor al het andere openbaar ver
voer.
Strippenkaart en sterabonnement
zijn niet geldig in de buurtbus en
de KLM-bussen die vanuit een
aantal steden op Schiphol rijden.
Voor de buurtbus was het be
zwaar dat de chauffeurs over het
algemeen vrijwilligers zijn.
De strippenkaart wordt geleverd in
drie uitvoeringen, met zes, tien of
vijftien strippen. Voor elke zone
(zonegrenzen liggen op 4,5 kilo
meter van elkaar) moet een strip
worden gebruikt, plus een strip
voor de rit zelf. Voor één zone
moeten dus twee strippen wor
den afgestempeld, voor vier zo
nes vijf strippen, telkens per per
soon. Alle kaarten zijn verkrijg
baar in de voorverkoop. Naast de
gangbare adressen, in sigaren
winkels, zijn contracten gesloten
met de PTT en komen daar nog
bij de Sparwinkel, de SRV-wa-
gens en de Rabo-banken. De pro
visie die zij krijgen is 20 procent
per verkochte kaart.
Minister Tuynman verwacht niet
dat de invoering van het nieuwe
systeem veel problemen zal ople
veren. In het streekvervoer be
staat de zone al langer en in de
grote steden wordt over het al
gemeen in slechts één zone ge
reisd. Toch zijn er uitvoerige en
duidelijke voorbeelden gevende
folders verspreid, waarin zowel
de strippenkaart als het ster
abonnement wordt uitge
legd.
De Boer (ARP)
teleurgesteld
in loyalisme
DEN HAAG (GPD) - De loyale en
afwachtende houding tegenover
het kabinet-Van Agt is de groep
CDA-loyalisten in de Tweede
Kamer niet goed bevallen. Vol
gens ARP-voorzitter De Boer zijn
de zogenoemde dissidenten te
meegaand geweest. Hi j zei dit gis
teren voor de AVRO-radio.
Terugkijkend denkt De Boer dat
dit loyalisme niet is gelukt. „We
hebben teveel geloof gehad in de
mogelijkheid neen te zeggen te
gen het kabinet en toch loyaal te
genover de fractie te blijven. De
mensen hebben de subtiele ge-
dachtengang niet begrepen. Het
had ja of neen moeten zijn en niet
iets er tussenin", aldus De
Boer.
Hij wil niet nog eens een periode als
loyalist doormaken en hij sluit
dan ook niet uit dat een groep
zich van de nieuwe fractie zal af
splitsen, waneer na de verkiezin
gen blijkt dat de fractie een vol
gens hen verkeerde koers gaat
varen. Deze koers zal vooral tot
uiting komen bij de formatie van
het volgende kabinet.
Met dit gegeven is gisteren in het
psychiatrisch centrum Bloe-
mendaal in Den Haag een sym
posium van start gegaan over
preventie van alcoholisme. Tal
van buitenlandse, vooral Ameri
kaanse, deskundigen geven daar
lezingen over de huidige stand
van de wetenschap met betrek
king tot de alcoholproblema-
tiek.
Voor ons land geldt, dat in het bij
zonder grote problemen dreigen
met de groep van de zogenaamde
sociale drinkers, mensen die 6 cot
8 glazen alcoholhoudende drank
(en dan doet het er niet zo veel
toe, om wat voor drank het gaat -
de grootte van het glas is door
gaans omgekeerd evenredig aan
het alcoholpercentage van de
drank die erin zit) per dag con-
Volgens psychiater J. Borger, me
disch directeur van het centrum
verslavingszorg „Zeestraat" in
Den Haag, krijgen velen van deze
sociale drinkers klachten over
zenuwstelsel, lever en hart. Bor
ger schat dat zeker de helft van
deze groep vroeger of later li
chamelijke klachten oploopt.
Degenen die meer dan acht glazen
per dag drinken, krijgen onher
roepelijk klachten, aldus Borger.
Hoeveel mensen er jaarlijks ster
ven als geval van overmatig alco
holgebruik, kan hij niet weerge-
j ven. Het is volgens hem evenwel
zeker dat dit sterftecijfer'dat van
hart- en vaatziekten is voorbijge
streefd.
Het gebruik van alcohol is in ons
land de laatste 25 jaar met 15 pro-
Doodsoorzaak
patiënten
Enschedees
verpleeghuis
nog onbekend
ENSCHEDE (GPD) - De zeven
overleden patiënten van het En-
schedese verpleeghuis 't Kleijne
Vaert zijn niet het slachtoffer ge
worden van de zogenoemde vete-
I ranenziekte. .Tot die conclusie is
j de Leidse internist Meenhorst
gekomen, die in Nederland geldt
als een kenner van de gevreesde
bacterieaandoening.
Meenhorst was gisteren de hele dag
in Enschede op bezoek, waar hij
inzage heeft gehad in de obduc
tierapporten van de gestorven
bejaarden. „Je kunt je zelfs af
vragen of er sprake is geweest
van een epidemie'', stelde dr. R.
Lenssen, arts van het verpleeg
huis, gisteravond na het bezoek
van de Leidse internist vast. „De
ziektebeelden geven bij onder-
I linge vergelijking zelfs kleine
j verschillen te zien. Ze hadden
allemaal wel gemeen dat ze ein
digden met een temperatuurex-
I plosie, waarop de dood is ge
volgd", aldus dr. Lenssen.
Waaraan de zeven bejaarden nu
écht zijn overleden, is nog niet
i bekend. De uitslagen van de la-
I boratoriumkweken worden pas
volgende week verwacht. Voor
lopig wordt aangenomen dat hun
i overlijden werd veroorzaakt door
i een combinatie van factoren.
cent gestegen, een percentage dat
nergens in de wereld wordt over
troffen. Opvallend in dit verband
is, dat de mensen die wegens al
coholisme worden opgenomen,
steeds jonger worden: op dit
moment gaat het om mensen van
gemiddeld 30 tot 35 jaar.
Onderzoeken van onder meer de
Amerikaanse hoogleraar F. W.
Ellis hebben aangetoond dat
vrouwen die tijdens de zwanger
schap blijven doordrinken, een'
grote kans lopen kinderen te
krijgen met lichamelijke of
geestelijke afwijkingen.
Onderzoeken van de Amerikaanse
arts J. A. Ewing tonen aan, dat er
groepen mensen zijn, die als het
ware meer dan andere groepen
voorbestemd zijn te veel alcohol
te gaan drinken. Daarbij kunnen
psychische en biologische facto
ren een rol spelen.
Het is uit verschillende onderzoe
ken bijvoorbeeld gebleken dat
kinderen, die stammen uit een
milieu waar regelmatig alcohol
geschonken wordt, en daarnaast
een aantal persoonlijkheidsken
merken vertonen als rusteloos
heid, hyperactiviteit, slechte
concentratie, een grotere kans
lopen alcoholist te worden.
Wat de biologische factoren betreft:
onderzoeken naar alcoholge
bruik bij een-eiige en twee-eiige
tweelingen hebben bewezen, dat
een erfelijke, biologische factor
bij alcoholgebruik een rol kan
spelen. Mensen die, door een
combinatie van biologische fac
toren, zich prettig voelen na alco
holgebruik, lopen evenzeer meer
dan anderen de kans probleem
drinker te worden.
Ewing benadrukte, dat men het
ontstaan van alcoholisme niet
vanuit één factor mag en kan be
naderen. De Amerikaanse psy
chiater M. N. Weisman noemde
drie belangrijke factoren: licha
melijke, psychische en sociaal-
culturele.
De genezing van alcoholisten moet
dan ook langs deze drie verschil
lende fronten worden aangepakt.
Weisman pleitte voor een team-
gewijze benadering. Hem is in de
praktijk gebleken dat leden van
de Anonieme-Alcoholisten in
samenwerking met bijvoorbeeld
arts en psychiater veel betere re
sultaten bereiken dan de acade
micus alleen.
STAPHORST (GPD) - De SGP-fractie in de gemeenteraad van
Staphorst heeft zich faliekant tegen een pensioenregeling voor
wethouders gekeerd. B en W waren al aan de bezwaren van de
behoudende fracties in de gemeenteraad tegemoet gekomen
door in de 'Uitkerings- en pensioenverordening wethouders' de
bepaling op te nemen dat een wethouder de mogelijkheid heeft
om van zijn recht op uitkering en pensioen afstand te doen. Dat
was de SGP echter nog niet genoeg.
SPG-fractieleider Van Oosten zei zelfs het stelsel van sociale ze
kerheden „een heidense aangelegenheid te vinden". En zijn frac
tiegenoot Bisschop voegde eraan toe: „De wethouders hier zijn
boerenmensen en die hebben geen pensioen nodig". In Stap
horst is het de gewoonte dat oudere mensen tot hun dood door de
kinderen worden verzorgd.
Het werd al gauw duidelijk in de discussie dat de beide huidige
wethouders, een van de SGP en een van het CDA, inderdaad
afstand zullen doen van hun nieuw verworven rechten, waar toch
nog een meerderheid van de gemeenteraad voorstemde.
Volgens luchtmacht
DEN HAAG (GPD) - De Koninklij
ke Luchtmacht gelooft dat een
volgende bestelling voor F-16-
GEEN FEEST
3 ging City Centrum Amsterdam
-llisll feestop 10 en 11 oktober ter gele-
genheid van de opening van het
I I traal Station. Dit uit vrees, dat de
t II 1 feestelijkheden door rellen zullen
-i yt, I i worden verstoord, aldus woord-
A&. alt F voerder De Lange van de vereni-
ffjS Jylgi "City Centrum" was van plan de
f I ^j§ JPafpl opening van het metrotracé op te
"^SSÊÊSk Jr PJill bisteren met onder meer een
fjjpffÊl grote braderie, optredens van ar-
V JsaSlBr tiesten, ballonwedstrijden en een
iffllliSi standwerkersconcours. Het feest
X gaat niet door, omdat is gebleken,
S P°üFie n'e* voldoende
Y' mensen heeft om tijdens het feest
- T i schade aan lijf en goed te voor
komen, aldus De Lange.
HEYTHUYSEN - Op een rijkspolitiebus in Heythuysen is een fietsenrek ^en factor is ook geweest, dat van-
gemonteerd zodat agenten per auto naar hun wijk kunnen en daarvoor de Groote Keijser is opgeroe-
fietspatrouille hun tweewieler direct bij de hand hebben. Een en ander in Pen actie te voeren bij de opening
het kader van de bezuinigingen die ook bij de rijkspolitie worden doorge- Yan f*et metrotraject, aldus De
voerd.
Lange.
BREDA (ANP) - De cardiologen in
het zuiden van ons land vinden
dat sinds het vertrek van hartchi
rurg dr. Van der Schaar uit het
medisch centrum de Klokken
berg in Breda er dusdanig met
patiënten wordt gesold en dat de
hele gang van zaken hier dermate
onbevredigend is, dat zij er al ge-
ruime tijd geen hartpatiënten
meer naar toe sturen. Cardioloog
Penn van het Sint Jansgasthuis
in Weert heeft in een 'potige brief
aan de Commissie 'Coronair An-
giografie' van de Nederlandse
vereniging van cardiologen alle
grieven en klachten op een rij ge
zet.
De cardiologen vinden dat het al
leen dan w
tiënten n«
sturen als
team is,
cardioloog
r verantwoord is, pa-
de Klokkenberg te
een vast chirurgisch
er een permanente
huis is en als het
door bemiddelaar dr. Greep geïn
stalleerde toezichthoudend team
is verdwenen. De brief is gisteren
in vergadering van de commissie
in het Academisch Ziekenhuis in
Utrecht besproken.
Meerdere cardiologen hebben de
ervaring dat er met hun patiënten
'gesold' werdt omdat ze bijvoor
beeld op het laatste moment ho
ren dat de operatie niet doorgaat,
of omdat een hnrtcatherisatie
(inwendig hartonderzoek) die de
patiënt bij zijn eigen cardioloog al
onderging - opnieuw wordt ver
richt. De cardiologen zien ook
een gevaar in de steeds wisselen
de chirurgische teams. "Dan ope
reert Pietje uit Rotterdam en dan
weer Klaasje uit Utrecht". Ze wij
zen erop dat iedere chirurg ver
schillende methodes heeft, het
geen aanleiding kan geven tot
ongelukken.
"De Zuidnederlandse cardiologen
zijn met z'n allen 100 procent te
vreden over de operatieresulta
ten van dr. Van der Schaar. Dat
mag men wel eens heel duidelijk
weten. In de hele wereld kun je
geen harteentrum vinden waarbij
in de startperiode nul komma nul
doden vallen bij de coronair-ope-
raties (operaties aan hartade
ren)", aldus cardioloog Penn die
erop wijst dat de twee patiënten
die zijn overleden aan hartklep
pen zijn geopereerd. Daarbij
doen zich volgens Penn over het
algemeen meer sterfgevallen
voor. Volgens hartchirurg Van
der Schaar zelf betroffen het bo
vendien zeer ernstig zieke patiën
ten. Pathologisch-analomiseh
onderzoek heeft aangetoond dat
hier geen chrirurgische fouten
zijn gemaakt.
Patiënten van Zuidnederlandse
cardiologen gaan nu naar andere
hartcentra in ons land of vertrek
ken via luchtbruggen naar het
buitenland.
vliegtuigen niet aanzienlijk
duurder zal uitvallen dan die voor
102 stuks die Nederland in 1975
heeft besteld in de Verenigde
Staten. De volgende bestelling
omvat 24 vliegtuigen als eerste
levering van de 111 die de lucht
macht nodig heeft ter vervanging
van de Northrop NF-5A Freedom
Fighter in de tweede helft van de
jaren '80.
De luchtmacht is wel van oordeel
dat een tweede order voor het
vliegtuig van General Dynamics
goedkoper had gekund, als Ne
derland in 1975 niet alleen de be
nodigde 102 had besteld voor vijf
squadrons, maar bovendien 36
ter compensatie van vliegtuigen
die door diverse oorzaken in vre
destijd .verloren plegen te gaan.
Een is er al verongelukt, in maart
dit jaar.
„Deze extra vliegtuigen waren dan
niet alleen geleverd voor dezelfde
prijs als de andere 102, maar bo
vendien was het tevoren duide
lijk geworden dat de produktie-
lijnen bij Fokker en andere Ne
derlandse industrieën voor lan
gere tijd hadden moeten worden
opgezet", aldus kolonel A. P. de
Jong, woordvoerder van de
luchtmacht.
Dat tweede aspect is van belang,
omdat België over een jaar of drie
72 Mirages F-5 moet vervangen.
Vooral omdat het nu, meer dan in
in 1975, duidelijk is dat er eigen
lijk geen beter vliegtuig is dan de
F-16, zou de produktie van zo'n
Belgische bestelling wellicht di-
rekt hebben kunnen aansluiten
op die van een grotere voor Ne
derland zelf.
Nederland heeft enige druk uit
geoefend op de Belgische rege
ring om te bewerkstelligen dat de
Belgen een tweede bestelling
voor de F-16 naar voren halen,
maar dit is zonder resultaat
gebleven. Belgie acht zich, tegen
de achtergrond van zijn econo
mische malaise, niet in staat al
snel een beslissing te nemen en
de regering staat zelfs voor de
vraag of de Mirages wel door F-
16's moeten worden vervan
gen.
Wat Nederland zelf betreft, valt een
tweede bestelling voor F-16's bui
ten de multinationale (Neder
land, de VS, Belgie, Denemarken
en Noorwegen omvattende)
overeenkomst van 1975. Daar
door is ook de prijs voor het toe
stel in principe een open zaak.
maar flat geldt nok de liaU
toestellen die de Amerikaanse
luchtmacht als tweede bestelling
heeft geplaatst.
DEN HAAG (GPD) - Het gebruik van alcohol is in ons land de belangrijkste
doodsoorzaak geworden. Momenteel lopen zeker 800.000 mensen ernstige
risico's door hun overmatige gebruik van alcohol. Ongeveer 300.000 van
hen kunnen alcoholist worden genoemd.
ROTTERDAM - Deze "eend" kwam op de rijksweg bij Rotterdam aan een triest einde. Als gevolg van kortslui
ting ging de Wagen van een mevrouw uih Delft in vlammen op. Een bizarre bijkomstigheid was het feit dat het
vehikel voor zijn zelfvernietiging een plaats uitkoos vlak bij een crematorium.
