Iran bereidt zich voor 2E totale oorlog Islamitische landen willen Israël isoleren Kop ontplofte raket gevonden Ex-admiraal wordt nieuwe premierTurkije Eerste mis sinds jaren op de Poolse radio MAANDAG 22 SEPTEMBER 1980 BUITENLAND I (Van onze correspondent Peter Hattink) FEZ - De buitengewone con- ferentie van islamitische I ministers van buitenland se zaken, die van donder- i dag tot en met zaterdag in i het Marokkaanse Fez werd gehouden, heeft het pro- Jeruzalem-comité ,,A1 Qods" onder leiding van koning Hassan II opge dragen een concreet voor stel uit te werken van poli- I tieke en economische j maatregelen om Israël in ternationaal te isoleren. De maatregelen, in het kader van de ,jihad" (heilige oorlog) tegen de joodse staat, hebben tot doel een einde te maken aan de ju ridische annexering door Israël van Oost-Jeruzalem, maar ook aan de bezetting van de Arabische gebie den. De voorstellen zullen op de islamitische confe rentie die in december in Saoedi-Arabië wordt ge houden, ter goedkeuring worden voorgelegd, n een gemeenschappelijke slotverklaring van 24 pun ten worden de islamitische landen opgeroepen hun lidmaatschap van het In ternationale Monetaire Fonds en van de Wereld bank op te schorten totdat de Palestijnse bevrij dingsbeweging PLO als waarnemer tot deze twee internationale organisa ties wordt toegelaten. Voorts zullen de islamiti sche landen de Verenigde Naties verzoeken de ge loofsbrieven van de Israë lische delegatie te weige ren, aangezien de islamiti sche landen menen dat de ze afgevaardigden een re gering vertegenwoordigen die het- internationale recht heeft geschonden door Jeruzalem uit te roe pen tot enige en ondeelba re hoofdstad van Israël. Tevens wil men de VN verzoeken de kwestie Je ruzalem voor te leggen aan het Internationale Ge rechtshof te Den Haag. De islamitische landen zijn van plan hun handel met de staten dieop econo misch en militair gebied met Israël samenwerken sterk te verminderen. In de westerse landen wordt gewerkt aan een christe- lijk-islamitische samen werking om erop aan te dringen dat het Vaticaan een duidelijke uitspraak doet over het probleem in het Midden-Oosten. Daar naast worden in de slot verklaring alle islamiti sche landen die diploma tieke betrekkingen onder houden met Tel Aviv, ver zocht hun politieke en economische banden met Israël te verbreken. Ibra him Turkmen, de Turkse minister van buitenlandse zaken, die zich door deze resolutie in de slotverkla ring voelde aangesproken, beloofde zaterdag de deel- de conferentie dat hij deze kwestie zo spoedig mogelijk zou voorleggen aan zijn rege ring. Vergeleken met de voor gaande islamitische bij eenkomst, die in augustus te Casablanca werd ge houden, kenmerkte de conferentie in Fez zich door een grotere eensge zindheid en meer gema tigde redevoeringen van de deelnemers. Vlak voor de sluiting van de confe rentie door de voorzitter, de Marokkaanse minister van buitenlandse zaken Mohamed Bucetta, kwam het echter tot een belang rijke confrontatie tussen Syrië en Zuid-Jemen enerzijds en Oman en So malië anderzijds. Beide partijen beschuldigden elkaar van het toestaan van buitenlandse militaire bases - Amerikaanse en Russische - op hun grond gebied. Ondanks de gematigde toon van de deelnemers aan de islamitische conferentie kwam het tot een scherpe veroordeling van de Ver enigde Staten en tot een verwijt aan de Sowjet- Unie. De VS werd als aan zetter van de Israëlische agressieve praktijken, die hebben geleid tot de bezet ting van Arabische gebie den, niet alleen fel veroor deeld door de radicale deelnemers zoals de PLO, Zuid-Jemen, Syrië, Gui nea, Mali en Irak, maar ook door de gematigde landen zoals Jordanië en Saoedi- Arabië. Verscheidene deelnemers verweten de Sowjet-Unie de emigratie van één mil joen joden naar Israel te hebben bevorderd. In de slotverklaring van de con ferentie worden de Ver enigde Staten met name genoemd als een van de geallieerden van Israël. In de clausule van de slot verklaring, waarin alle landen wordt verzocht om een einde te maken aan de emigratie van joden naar Israël, wordt geen melding gemaakt van de Sowjet- Unie. De Tunesiër Habib Chatty, de secretaris-generaal van het pro-Jeruzalem-comite ,,A1 Qods" heeft tijdens de conferentie en tijdens de daarop volgende perscon ferentie veel aandacht be steed aan de uitleg van het begrip .jihad". de heilige islamitische oorlog, die in dit geval tot doel heeft Je ruzalem uit de handen van Israël te bevrijden. Vol gens Habib Chatty is de .jihad" nu geen heilige oorlog zoals in de Midde leeuwen, maar een diplo matieke, politieke, psy chologische en economi sche strijd, die, in het geval deze strijdmiddelen falen, kan leiden tot een werke lijke oorlog. Grensconflict met Irak breidt zich uit TEHERAN/BAGDAD/LONDEN (DPA/Reuter/AFP) - Om de zich verscherpende crisis tussen Iran en Irak het hoofd te bieden hebben de Iraanse autoriteiten het afgelopen weekeinde besloten een gedeeltelijke mobilisatie in te stellen. Zaterdag al had de Iraanse president Bani-Sadr persoonlijk de leiding op zich genomen van de aan de grens met Irak vechtende troepen. Naar uit welingelichte bronnen verluidt zullen de gevechten tus sen Iran en Irak nog niet onmid dellijk tot een tekort aan olie in de wereld leiden, mits de strijd zich niet naar elders in het gebied van de Perziche Golf uitbreidt. Nadat president Abolhassan Bani- Sadr zaterdagochtend vroeg de leiding op zich had genomen van de aan de Iraanse westgrens ge stationeerde troepen, kondigde hij zaterdagavond aan dat alle re servisten, die in 1977 hun militai re dienst beëindigen, voor 2 ok tober weer in de militaire rangen zullen worden opgenomen. Bani- Sadr zei dat deze maatregel noodzakelijk was geworden "door de ononderbroken inten sieve gevechten". Daarnaast kondigde het Iraanse staatshoofd aan dat de komende weken alle jongemannen die geboren zijn in 1959, 1960 en 1961 in de militaire dienst zullen worden opgeno men. Om hoeveel reservisten het gaat uit het jaar 1977 is nog niet duidelijk. In Teheran sprak men gisteren van verscheidene dui zenden. Het hoofdkwartier van de Iraanse generale staf heeft, in overleg met de president en premier Mo hammed Ali Radjai, een gedeel telijke censuur afgekondigd voor de berichtgeving uit het strijdge bied. Voortaan mogen nog slechts berichten en meldingen worden verspreid die door de ge nerale staf zelf zijn gepubliceerd. Overtredingen van deze regel krijgen een strafrechtelijke ver volging. De generale staf had zaterdag al be kendgemaakt dat Iran zich langs de gehele, 1000 km lange grens met Irak in een staat van oorlog met Irak bevindt. Radio Teheran liet gisteren weten dat de gevech ten zich concentreren aan de grens met de Iraanse olieprovin cie Koezestan, en met name langs de omstreden grensrivier Shatt al-Arab. Met het oog op de toege nomen vijandelijkheden is de Iraanse marine sinds het week einde op grotere schaal bij de ge vechten ingeschakeld. In het ge bied van Shatt al-Arab (de Ira- nièrs noemen de grensrivier nu "Arvand Rud") zouden de Irake zen, volgens Teheran, een Iraans koopvaardijschip en een pa trouilleboot van de Iraanse poli tie tot zinken hebben gebracht. Iraanse marine-eenheden van hun kant zouden een Iraakse ka nonneerboot en drie kleinere oorlogsbodems hebben uitge schakeld. Irak meldde gisteravond het neer schieten van een Iraanse phan- tomstraaljager. Voorts zouden de Iraakse strijdkrachten gisteren acht Iraanse .marineschepen tot zinken hebben gebracht. Over de Iraakse verliezen is in Bagdad slechts meegedeeld dat een pa trouilleboot was getroffen. De Iraanse generale staf meldde gisteren dat de Iraanse steden Chorramsjar en Abadan sinds 24 uur onder geconcentreerd Iraaks artillerievuur liggen. De Irakezen zouden het daarbij vooral hebben gemunt op de haven van Chor ramsjar en het vliegveld van Abadan. Grote delen van de be volking van deze twee belangrij ke steden waren al vrijdag en za terdag geëvacueerd. De beschie tingen van Chorramsjar en Aba dan werden gisteren door het Iraakse persbureau INA beves tigd. Volgens deze melding is het vliegveld van Abadan gedeelte lijk vernield en zijn verscheidene mensen gedood en gewond. Vol gens Teheran zou, verder zuide lijk, aan de monding van Shatt al-Arab de waterweg zijn geblok keerd door vier met raketwerpers en kanonnen uitgeruste Iraakse oorlogsbodems. Een Sowjetrus- sisch vrachtschip, met oorlogs materiaal aan boord zou de Iraak se haven Basra zijn binnengelo pen. Basra ligt tegenover Abadan en Chorramsjar. In gezaghebbende oliekringen in Londen gelooft men niet dat de gevechten tussen Iran en Irak onmiddellijk tot tekorten op de oliemarkt zullen leiden. Maar dan moet het gevechtsterrein zich niet verder in het gebied van de PerVSCHE Perzische uitbrei den. Naar in Londen verluidt is de olievoorraad in de westelijke wereld groot genoeg om in de normale behoefte van een 100- daagse periode te WARSCHAU/MOSKOU (Reuter/ AFP/UPI) - Voor het eerst na tientallen jaren is gisteren door de Poolse staatsradio een mis uitgezonden. Dit is een van de re sultaten van de stakingsgolf die de Poolse regering enkele weken geleden dreef tot belangrijke concessies, waaronder het recht tot staking en de vorming van on afhankelijke vakbonden. Üe eucharistieviering werd recht streeks uitgezonden vanuit de 17e-eeuwse kerk van het heilig kruis in de Poolse hoofdstad. In zijn preek zinspeelde de bisschop in het geheel niet op de recente gebeurtenissen. De Sowjet-Unie heeft zaterdag een waarschuwing geuit naar aanlei ding van wat wordt genoemdjio- gingen van het westen om Polen los te wrikken uit het oostblok. Volgens Prawda zal niet worden toegestaan dat dit lukt. De orga nisaties in het westen die volgens Prawda in Polen in troebel water vissen, zijn de Amerikaanse vak organisaties, de christen-demo craten in de Bondsrepubliek en "enkele sectoren van de Europe se sociaal-democratie". Het artikel valt samen met waar nemingen in het westen van een toenemende Russische militaire activiteit aan de Poolse grens in Oost en West. Vanuit de VS zijn deze waarnemingen later weer afgezwakt. De stakende werknemers bij het openbaar vervoer in Katowice en omgeving hebben vrijdagavond een akkoord bereikt met de rege- DAMASCUS (VS) - De krater van zeker honderd meter doorsnee die werk geslagen door de ontploffing vrijdag van de Titan 2-raket. Eén soldaat die bij deontploffing werd gewond is inmiddels overleden. ringsdelegatie, die onder leiding stond van de plaatselijke vice- minister Zubalowicz. De Poolse procureur-generaal Lusjan Czu- binski heeft gisteren beloofd dat de justitie hard zal optreden te gen corruptie en wanbeheer. Hij zal het parlement verzoeken de parlementaire onschendbaar heid van Maciej Szczepanski een parlementslid dat vorige maand werd ontslagen als hoofd van de radio en televisie op te schorten, 'n een rapport van leden van de vakbond van omroeppersoneel wordt Szczepanski beschuldigd van het onwettig verwerven van onder meer zeven auto's, twee vliegtuigen, een helicopter en een jacht van twee miljoen dollar en een 16 kamers tellend paleis waarin permanent vier prosti tuees beschikbaar zouden zijn. Russische soldaat verlaat VS ambassade WASHINGTON (Reuter/UPI) - Een Russische soldaat, die vorige week zijn toevlucht zocht in de Amerikaanse am bassade in de Afghaanse hoofdstad Kabul, heeft de ambassade 'uit vrije wil' ver laten, zo heeft het Ameri kaanse ministerie van bui tenlandse zaken gisteren meegedeeld. De soldaat, Alexander Kruglov, had gisteren een onderhoud met de Russische ambassa deur, in aanwezigheid van Amerikaanse ambassade functionarissen. De ambas sadeur beloofde hem dat er geen strafmaatregelen zou den worden genomen, dat hij ontslag zou mogen nemen uit het leger, en dat hij dan zijn technische opleiding in de Sowjet-Unie zou mogen voortzetten. De consul van Afghanistan in Parijs, Nasser Hosseini, heeft aan Amerikaanse autoriteiten in de Franse hoofdstad om politiek asiel gevraagd, be richtten vrijdag diplomatieke kringen. Hosseini legde zijn werk twee weken geleden neer en woont sindsdien met zijn gezin in een Parijse randstad, in af wachting van een beslissing over zijn verzoek. Angst in VS voor radio-activiteit KIM - De Zuidkoreaanse politieke dissident Kim Dae Jung, die af gelopen woensdag door een mili taire rechtbank ter dood werd veroordeeld wegens een poging tot omverwerping van de rege ring, gaat in hoger beroep. Uit welingelichte kringen in de Zuidkoreaanse hoofdstad is za terdag vernomen dat Kim met nog 23 andere veroordeelde dis sidenten hoger beroep heeft aan getekend tegen de 1 (Van onze correspondent Henk Kolb) WASHINGTON - De kernkop van de Titan 2-rak^t die vrijdagoch tend in zijn ondergrondse op slagplaats ontplofte, is zo'n 150 meter verderop in een bos terecht gekomen. Het deksel van de silo, 740 ton staal en beton, bestand tegen alles, behalve een directe treffer van een vijandelijke atoombom, werd door de kracht van de explosie versplinterd. Wat van de silo over is, ligt in een kra ter van honderd meter doorsnee. Noch het Pentagon, noch het commando van de strategische strijdkrachten heeft willen be vestigen dat de Titan-raket met een kernwapen (een waterstof bom) was uitgerust. Maar de she riff van Conway County in Ar kansas, nabij het plaatsje Damas cus, heeft militaire radio-ge- sprekken afgeluisterd, waaruit bleek dat het geruime tijd heeft geduurd voordat de militairen de neuskegel hadden teruggevon den en datzij aanvankelijk uiterst bezorgd waren over de mogelijk heid van pntsnappende radioac tiviteit. Een van de 23 militairen die bij de explosie gewond raakten, een 22- jarige sergeant, is vrijdagavond laat in het ziekenhuis overleden aan de giftige dampen die hij had ingeademd, toen een vallende schroefdop een gat sloeg in de wand van de brandstoftank voor de eerste trap van de raket. De geëvacueerde bevolking is in middels weer naar huis terugge keerd. Volgens de waarnemend comman dant van de strategische strijd krachten, generaal Lloyd Levitt, is er van de raket niets anders overgebleven dan splinters. Hij noemde het ongeval "een cata strofaal falen van de Titan 2". De luchtmacht is inmiddels een on derzoek begonnen. Ook presi dent Carter heeft een onderzoek gelast en het ziet ernaar uit dat ook het Congres wil nagaan in hoeverre de nu 53 raketten sterke Titan-Strijdmacht, die een be langrijk onderdeel vormt van het Amerikaanse strategische arse naal, nog veilig is. In de afgelopen jaren heeft zich een reeks kleinere ongevallen met de Titan 2 voorgedaan, die voor een belangrijk deel waren terug te voeren tot het feit dat de vloeiba re brandstof de afsluiters van de tanks aanvrat. De afsluiters wor den op gezette tijden gecontro leerd en zo nodig vervangen. Zeven doden bij luchtshow LONDEN - Zeven militairen van de Amerikaanse luchtmacht zijn gisteren om het leven gekomen bij een ongeluk met een bom- Sinds de bouw menwerper uit de tweede we reldoorlog, die deelnam aan een luchtshow ter herdenking van de 40ste verjaardag van de 'slag om Engeland'. Terwijl duizenden mensen toekeken raakte de A-26 Invader uit de koers, sneed door een reeks hoogspanningsleidin gen en ontplofte in de buurt van een woonwijkje. Treinverkeer West-Berlijn Bondsrepubliek weer op gang BERLIJN/HAMBURG (DPA GPD) - De bezetters van het cen trale seinhuis van de "Stadt- bahn" in West-Berlijn hebben dit gebouw vanochtend rond kwart over vier verlaten, zo heeft het stakingscomité van de stakende werknemers van de S-bahn mee gedeeld. Volgens waarnemers betekent dit dat het spoorweg verkeer tussen West-Berlijn en West-Duitsland, dat sinds gister ochtend vrijwel stil lag, weer on gehinderd doorgang kan vinden. Het bezette gebouw op het West- berlijnse station "Zoo" is een be langrijke seinpost voor het spoorverkeer tussen de bondsre publiek en West-Berlijn. Een woordvoerder van het sta kingscomité heeft verklaard dat er vrijwillig een einde aan de be zetting is gemaakt, omdat men in de bezetting van het seinhuis geen deugdelijk middel ziet om de doeleinden van de stakende werknemers te bereiken. We hebben ingezien dat een langdu rige onderbreking van het perso nenverkeer voor de bevolking te hard zou zijn, aldus de woord voerder. Hij deelde verder mee dat er mis schien een mogelijkheid tot on derhandelen is met de leiding van de Oostduitse "Reiehsbahn", waaronder de S-bahn ressorteert. Een van de hoogste functionaris sen van de S-bahn in West-Berlijn heeft aangeboden te bemiddelen. De woordvoerder van het sta kingscomité achtte het denkbaar dat deze een onderhandelings- mandaat van de Reichsbahn-di- rectie zou kunnen krijgen. Het grootste deel van de ongeveer 3500 Westberlijnse werknemers van de Oostduitse spoorwegen eist van de DDR meer loon, meer vakantiedagen en vooral vak bondsvrijheid. Tot nu toe heeft de directie van de "Reiehsbahn" van de DDR geweigerd met de stakers te onderhandelen. Het of ficiële Oostduitse persbureau ADN noemde de stakende spoorwegarbeiders in een com mentaar van gisteren "terroris ten". De arbeidsstrijd werd door ADN omschreven als een "poli tieke provocatie, die kennelijk wordt geduld door de top van de senaat van West-Berlijn". De stadsspoorweg in West- en Oost- Berlijn valt onder het beheer van de DDR. Dat is een gevolg van een vlak na de Tweede Wereld oorlog genomen besluit van de vier overwinningsmachten Ame rika, Rusland, Engeland en Frankrijk. Voor de oorlog was de S-Bahn van de rijkshoofdstad een der modernste ter wereld; vandaag de dag speelt zij alleen nog maar in Oöst-Berhjn, de hoofdstad van de DDR, een be langrijke rol. uiurin 1961 de S-Bahn door de meeste Westberlijners geboycot. De stadsspoorweg raakte in toene mende mate in verval. De DDR, de S-Bahn dus, heeft de concur rentie met de moderne onder- grondsë in West-Berlijn niet kunnen bolwerken en lijdt nu jaarlijks een verliet van 140 mil joen mark in West-Berliin. Leger versterkt staat van beleg ADVERTENTIE Arbeidsinspectie verhuist Met ingang van 23 september is het kantoor van de Arbeidsinspectie Den Haag (10e district) verplaatst naar: Boerhaavelaan 3, 2713 HA Zoetermeer Telefoon 079-511611. Telex 32648 SoZa (Van onze correspondent frans van Hasselt) ISTANBOEL - Nadat zaterdag de 57-jarige ex-admiraal Bulent Ulusu door de vijfkoppige mili taire Nationale Veiligheidsraad tot nieuwe premier was be noemd, heeft deze gisteravond de samenstelling van zijn regering bekendgemaakt. Het 27 minis ters tellende kabinet bestaat uit technocraten (onder wie vijf hoogleraren) en afgezwaaide ge neraals. Minister van buitenlandse zaken wordt liter Turkmen, tot voor kort secretaris-generaal op het ministerie, wiens aanstelling als zodanig enige maanden geleden de pro-westerse koers van de re- gering-Demirel bezegelde. Minis ter van defensie is Haluk Bayul- ken, voormalig minister van bui tenlandse zaken en destijds se cretaris-generaal van het voor malige bondgenootschap Cento (Centrale Verdragsorganisa tie). Een van de twee vice-premiers is Turgut Ozal. Zijn benoeming houdt eigenlijk een respectbe tuiging in voor de ten val ge brachte premier Demirel, die hem in zijn regering reeds de volledige coördinatie van het economisch beleid toevertrouw de. De andere is de gezagheb bende Zeyat Baykara, die tot de staatsgreep van 12 september lid was van het door de president benoemde contingent in de Se naat. Hij gold maandenlang als mogelijk kandidaat voor de post van president van de re publiek. De nieuwe premier Ulusu was drie weken gleden uit de Turkse le gerleiding afgezwaaid. Hij wordt beschouwd als gematigd en dat moet in de bedoeling van de junta hebben gelegen, die de wetge vende bevoegdheden geheel on der zich wil houden. Aanvanke lijk werd rekening gehouden met de aanwijzing van een burger premier, en zelfs werden de na men van enkele centrum-rechtse politici genoemd. Toerf de be7 noeming uitbleef, werd dit door velen toegeschreven aan het feit dat niemand zich bereid toonde zo'n weinig eervolle baari aan te nemen, terwijl anderen van me ning waren dat de meerderheid van het nu regerende militaire vijftal toch een militair prefe reerde. Schriftelijke speculaties over dit alles in de dagbladpers waren de laatste dagen taboe. Ook hebben de kranten richtlijnen gekregen dat ze niet meer moeten schrijven over de leiders van de vier grote partijen en over de situatie waarin die verkeren. De 'Hurriyet' had enkele dagen ge leden foto's gepubliceerd van het vrij luxueuze legerkamp waar Demirel en Ecevit met hun echt genoten als buren naast elkaar zitten, alsmede korte telefoni sche interviews met hen en met de twee uiterst rechtse partijlei ders Turkesj en Erbakan* die op een eilandje voor de Egeische- kust zijn ondergebracht. De Turkse kranten, hoe veelkleurig ook gedrukt, hebben de laatste dagen ontegenzeggelijk iets een vormigs gekregen. Gelijktijdig brachten ze juichend het bericht dat er in de week na de coup slechts drie doden door politiek geweld waren gevallen, een cijfer dat in de week daarvoor 99 had bedragen. Veel minder schrijven ze over de ononderbroken voortgaande ar- restatiegolf. Een van de laatsten die zijn gepakt is de secretaris generaal van de nu verboden marxistische vakbond, Isikler, die met valse identiteitspapieren, samen met een vriendin, in een Istanboels hotel werd gevon den. Jacht gemeester van de Oostturkse stad Diyarbakir, die zich aan 'on regelmatigheden' zou hebben schuldig gemaakt. Zana wil de meest uitgesproken Koerdische figuur in het Turkse politieke le ven. Gekozen op een Koerdisch platform, maakte hij, zonder se paratist te zijn. geen geheim van zijn opinie dat de Koerden meer zelfstandige en culturele rechten moesten krijgen. Eerder op de dag verzwaarde de militaire junta de bepalingen van de staat van beleg. Soldaten en militaire politie hebben nu het recht het vuur te openen op het moment dat het hen raadzaam voorkomt, terwijl dat eerder al leen bij speciale operaties was toegestaan Hoger beroep aante kenen bij een straf van minder dan driejaar is ook niet meer mo gelijk. i spec

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 9