Nicaragua viert feest
na de moord op Somoza
Suarez blijft net
aan in het zadel
Politiek geweld eist
weer doden in Turkije
VS waarschuwen
Korea
regering
Geschokte reacties
afgevaardigden tia veroordeling Kim
"NAVO achterop
Warschau-pact"
"O II I Q-
Irak zegt grensverdrag
met buurland Iran op
18 SEPTEMBER 1980
BUITENLAND
^ALilINA 9
Frans van Hasselt)
ISTANBOEL - Voor het eerst sinds
de staatsgreep van 12 september
zijn gisteren in Istanboel weer
twee doden gevallen in politiek
geweld. Een commissaris van
politie werd voor zijn woning in
zijn auto doodgeschoten door
Bonden Polen
voor eerste
maal bijeen
(Van onze correspondent Rob Sprenkels)
MEXICO STAD - Het Sandinistische front Nicaragua voor
nationale bevrijding heeft gisteren na het bekend worden
van de moord op ex-dictator Anastasio Somoza in Para
guay opgeroepen tot grootse volksfeesten. De arbeiders
verlieten de fabrieken en dansten door de straten van de
hoofdstad Managua. Overal werden knallen gehoord van
lichte explosieven en geweerschoten. Het afschieten van
munitie is in Nicaragua een vast ritueel om uiting te geven
aan grote vreugde.
Anastasio Somoza de Beayle werd
vermoord in de Paraguayaanse
hoofdstad Asuncion, waar hij op
17 augustus vorig jaar werd ont
vangen door zijn evenknie, gene
raal Alfredo Stroessner, die het
door de wereld bijna vergeten
land van oerwouden sinds 1954
met strakke hand regeert. De
aanslag op de 55-jarige Somoza
werd volgens de Paraguayaanse
politie gepleegd door een inter
nationaal complot, waarschijn
lijk bestaand uit drie Argentijnen
en een Sandinistisch comman
do.
Vanuit een onbewoond huis in het
centrum van Asuncion werd de
witte Mercedes van de voormali-
1 ge dictator van Nicaragua gis
termorgen tegen tien uur plaat
selijke tijd beschoten meteen ba
zooka, nog geen 300 meter van
zijn uiterste luxe woonhuis. De
voorkant van de Mercedes spatte
uit elkaar. De aanvallers door
zeefden vanuit een blauwe be
stelwagen de inzittenden van de
Mercedes met een regen mitrail
leurkogels. Bij de autopsie bleek
later dat Somoza door 25 kogels
was getroffen. Ook zijn chauffeur
en twee lijfwachten kwamen bij
de actie om het leven.
De aanvallers kozen het hazepad in
een bestelbus. Een halve kilome
ter op weg werden ze bijna on
derschept door de politie toen zij
hun wagen parkeerden en in een
Volkswagentje wilden stappen.
Er volgde een schotenwisseling.
De politie viste achter het net,
maar hield later vol dat zij min
stens een van Somoza's „moor
denaars" had verwond.
zeventig bezaten de Somoza's
een waar zakenimperium. De na
tionale bank, de nationale lucht
vaartmaatschappij, televisie- en
radiozenders, heel Nicaragua
leek het eigendom te zijn van de
familie Somoza.
In de relatie met de Verenigde Sta
ten kwam een hevige barst toen
president Carter het Witte Huis
betrok. De spanning nam ook in
Nicaragua zelf toe. Na de moord
op de oppositieleider en journa
list Pedro Joaquin Chamorro, 10
januari 1978, sloten alle lagen van
het volk in Nicaragua zich aaneen
met slechts een doel voor ogen:
het beëindigen van de Somoza-
dynastie.
In Managua toonde de weduwe van
Pedro Joaquin Chamorro, Viole-
ta Barios de Chamorro gisteren
grote vreugde over de dood van
Somoza. Vroeg of laat zou ge
rechtigheid plaats moeten vin
den, op wat voor manier dan ook,
aldus Violeta Barios die deel uit
maakte van de junta voor weder
opbouw, maar die half april dit
jaar aftrad om gezondheidsrede-
Na de dood
het nog
Chamorro duurde
anderhalf jaar voor
Somoza inzag dat met wat voor
modern oorlogstuig dan ook niet
een heel volk kan worden versla
gen. Hij koos het hazepad naar
Miami, waar hij nogal koel werd
ontvangen door de Amerikaanse
autoriteiten. Toen er een maand
later sprake was van een eventu
eel uitleveren van de dictator aan
Nicaragua besloot hij het zekere
voor het onzekere te nemen en
zijn oude vriend Alfredo Stroess
ner in Paraguay op te zoeken.
Begin deze week overtuigde Somo
za daar een speciale verslaggever
van het Westduitse persbureau
DPA er nog van dat hij vastbeslo
ten was om opnieuw aan de
macht in Nicaragua te komen.
„Ik word opnieuw president van
Nicaragua", zei hij letterlijk, „ik
heb niet de hulp nodig van de
president van Noord-Amerika
om mijn doel te bereiken. Het is
bewezen dat ik in juli 1979 door
Carter ben verraden".
Gefrusteerd
De junta van nationale wederop
bouw in Nicaragua heeft nog
steeds geen officieel commentaar
geleverd op de dood van Somoza,
maar verwacht wordt dat een di
rect verband met de moord zal
worden ontkend. Zo was bij
voorbeeld de reactie van de am
bassadeur van Nicaragua in
Mexico, Diaz del Calle, zeer gere
serveerd. „Het volk van Nicara
gua is gefrustreerd omdat zij So
moza niet in eigen land heeft
kunnen berechten", zei hij. „Mijn
regering is tegen het soort ge
welddadige acties als vanmorgen
in Asucion plaats vond".
De republikeinse kandidaat voor
het Amerikaanse president
schap, Ronald Reagan, „betreurt
diep" de dood van generaal Anas
tasio Somoza, die in Asuncion
werd vermoord. Bij terugkeer
van zijn verkiezingstournee in
Texas verklaarde hij op het vlieg
veld te hopen dat de aanslagple
gers "wie het ook zijn, gearres
teerd en berecht zouden wor
den."
GDANSK/WARSCHAU (DPA
AFP/ANP) - De eerste nationale
vergadering van leiders van on
afhankelijke Poolse vakbonden
is gisteren in Gdansk gehouden.
Meer dan 250
hoorden spreker na spreker
scherpe kritiek op de Poolse
communistische autoriteiten ui
ten. Herhaaldelijk werd gezegd
dat arbeiders die zich bij een vrije
vakbond willen aansluiten wor
den geïntimideerd en gehinderd.
De vergadering stond onder leiding
van Lech Walesa, de stakingslei
der van Gdansk.
De meest gehoorde klacht was dat
communistische bureaucraten
en fabrieksdirecteuren de arbei
ders dreigen met verlies van so
ciale uitkeringen wanneer zij de
onder communistisch beheer
staande vakbonden verlaten.
Alleen nauwe samenwerking tus
sen de nieuwe vakbonden kan
voorkomen dat zij een gemakke
lijke prooi voor de autoriteiten
vormen, aldus een der sprekers.
Walesa zei dat de nieuwe bonden
altijd de Poolse katholieke kerk
en kardinaal Wyszynski zullen
steunen.
In Warschau werd van dissidenten
vernomen dat ongeveer een mil
joen arbeiders rond Wroclaw in
het westen van het land zich bij
de onafhankelijke bonden heb
ben aangesloten.
Het Tsjechoslowaakse tijdschrift
'Tribuna' heeft de Polen ervoor
gewaarschuwd niet in dezelfde
fouten te vervallen als de Tsje-
choslowaken in 1968.
twee mannen die- wisten te ont
komen. Elders in de stad kwam
een arrestant, door de politie van
links-extremisme beschuldigd,
om in een vuurgevecht met ande
re extremisten toen hij voor re
constructie naar de plek van een
vroegere moord werd gebracht.
De moord op de politiefunctiona
ris is geclaimed door de organisa
tie Dev Sol (Revolutionair Links)
die heeft aangekondigd de strijd
tegen het militaire regime niet te
laten varen.
Zeven aanhangers van een hiermee
min of meer concurrerende ex
treem linkse organisatie Dev Yol
(Revolutionaire Weg) zijn in een
voorstad van Istanboel gearres
teerd terwijl zij leuzen kalkten
tegen het militaire regime. Het
was deze groep die de laatste
maanden nogal sterk leek te wor
den en tot tweemaal toe met klei
ne demonstraties (waarbij span
doeken met booby-traps werden
gebruikt) het verkeer in het cen
trum van de hoofdstad Ankara
wist te stremmen, iets wat tot de
staatsgreep van 12 september
kan hebben bijgedragen.
Vandaag begint in de Zuidturkse
stad Adana de militaire rechts
pleging tegen de twee linksen die
worden beticht van de moord op
een legerkapitein, de eerste poli
tieke moord in Turkije na de
staatsgreep. Een snelle rechts
pleging wordt verwacht en ook,
indien de doodstraf wordt uitge
sproken, een snelle voltrekking
daarvan. Er zitten in diverse ge
vangenissen ook nog 36 personen
die voor de staatsgreep reeds ter
dood waren veroordeeld wegens
politiek geweld. Verreweg de
meeste van hen zijn de extreem
rechtse zijde toegedaan. Hun
vonnissen moesten nog door het
parlement worden bekrachtigd
maar nu dat is ontbonden kun
nen de militaire autoriteiten
theoretisch tot voltrekking over
gaan.
r na SDreker
PARIJS-TOKIO-BONN-SEOEL
(Reuter/AFP/UPI/GPD) - De
terdoodveroordeling van de be
langrijkste oppositieleider van
Zuid-Korea, Kim Dae Joeng,
heeft tal van reacties opgeroepen.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Edmund Mus-
kie, was "diep geroerd" door het
zeer zware vonnis. Hij waar
schuwde de autoriteiten in Seoel
tegen executie.
De internationale organisatie voor
mensenrechten Amnesty Inter
national was onthutst door de
terdoodveroordeling. Het proces
was niet volgens de internatio
naal erkende maatstaven op on
partijdige wijze gevoerd.
Zweden deed een beroep op de au
toriteiten het doodvonnis te wij
zigen.
De Japanse regering deelde
Zuid-Korea mee dat het vonnis
haar politiek jegens Seoel zou
kunnen beinvloeden.
West-Duitsland waarschuwde de
militaire leiders in Seoel dat
(Van c
correspondent Peter Hattink)
MADRID - De Spaanse premier Adolfo Suarez heeft zich
gisteren tijdens debatten over zijn nieuwe regeringspro
gramma verzekerd van de steun van de meerderheid in
het parlement.
Op het laatste moment sloot Suarez
in de wandelgangen van de twee
de kamer in Madrid een overeen
komst met Alejandro Rojas Mar-
ADVERTENTIE
Dynastie
Op 17 juli 1979, met de vlucht van
Anastasio Somoza uit Nicaragua
kwam een eind aan de Somoza-
dynastie, die Anastasio's vader in
1932 met Noordamerikaanse
hulp had ingeluid. De familie
maakte lange tijd handig gebruik
van het feit dat ze goed bevriend
was met Washington. In de jaren
LONDEN (DPA/AFP) - Bij de
voorgenomen onderhandelin
gen over een beperking van in
Europa opgestelde kernwapens
moet het westen uitgaan Pers-
hing een aanzienlijke nucleaire
overmacht van de Sowjet-Unie.
Zelfs het besluit van de NAVO
om in 1983 pershing II- en kruis
raketten in Europa te statione
ren, zal voorlopig niets aan dit
gegeven veranderen. Tot deze
conclusies komt het internatio
nale instituut voor strategische
studies in het vandaag gepubli
ceerde rapport "Het militaire
evenwicht 1980/81".
Het instituut voor strategische
studies (IISS) is een particuliere
organisatie die in Londen is ge
vestigd. Het omvat deskundigen
uit verscheidene landen. Vol
gens het instituut wijzen de cij
fers uit dat de NAVO thans over
minder kernwapens met groter
bereik (de zogenaamde 'theater
nuclear forces') beschikt dan het
oostblok. De wapens van de
NAVO zijn bovendien kwets
baarder dan de overeenkomen
de systemen van het Warschau
pact.
ROXY DUAL, EEN GOUDEN GEDACH1E VOOR MENSEN DIE
TEER-EN NICOTINE-ARM WILLEN ROKEN.
cos, leider van de Andalusische
Socialistische Partij, PSA, waar
bij de premier de leider uit Zuid-
Spanje garanties gaf voor het be
reiken van een snel regionaal
zelfbestuur in Andalusië.
De regering-Suarez sloot eerder
een akkoord met de Catalaanse
politieke partij Convergencia
Democratica de Cataluna, CDC,
onder leiding van Jordi Pugol.
Met de steun van deze twee re
gionale partijen heeft de premier
het vertrouwen van ministens
179 van de 350 tweede-kamerle
den voor zijn nieuwe regerings
programma.
Suarez had in de presentatie van
zijn regeringsprogramma, dat
weinig nieuwe bestanddelen be
vatte, het accent gelegd op de be
strijding van de economische cri
sis en de decentralisatie van
Spanje in zelfstandige re
gio's.
De oppositie had van tevoren 24
uur bedenktijd gevraagd om het
nieuwe regeringsprogramma te
bestuderen en om het kabinet om
opheldering over bepaalde pun
ten te vragen. Gisteravond resul
teerde dat in een eerste ronde van
kamerdebatten. Hierbij kwamen
alle regionale en kleine politieke
partijen aan het woord. Uit het
betoog dat Alejandro Rojas Mar
cos, leider van de Andalusische
Socialistische Partij, gisteren in
de Kamer hield, bleek dat deze
partij aanvankelijk weinig ver
trouwen had in de nieuwe for
mule van Suarez over het zelfbe
stuur in Zuid-Spanje.
De kleine partijen, uitgezonderd de
CDC, klaagden Suarez vooral aan
wegens het schenden van in het
verleden gedane beloften. De
gematigde Baskische nationalis
tische partij PNV, waarvan zeven
parlementariërs voor het eerst
sinds negen maanden hun zetels
weer innamen, hechtte weinig
geloof aan de regionale plannen
en aan de terreurbestrijding van
de vijfde regering-Suarez.
De Spaanse regering wil economi
sche maatregelen treffen die zo
wel een halt toeroepen aan de
voortschrijdende inflatie als een
verlichting brengen op de ar
beidsmarkt. Zo wil Suarez de
particuliere investeringen sti
muleren door vrijlating van de
rentetarieven en tegelijk ar
beidsplaatsen creëren door ïn-
Premier Sua
vesteringen in de publieke sec
tor, vooral de gesubsidieerde
woningbouw. De lonen mogen
niet sneller stijgen dan het infla
tiepercentage; bovendien wil
Suarez het Spaanse volk bewe
gen tot sparen door aantrekkelij
ker rentetarieven in het vooruit
zicht te stellen.
Het verloop van de parlementaire
debatten in Madrid over het
nieuwe regeringsprogramma
toont aan dat de oppositiepartij
en een regering verlangen die een
vaste lijn aanhoudt en die zich
niet bezighoudt met het sluiten
van conjuncturele akkoorden om
aan de macht te kunnen blijven.
Daarnaast geloven de linkse par
tijen niet in het concept van een
regionale staat met een domine
rende centrale" regering te Ma
drid, maar in een federatief opge
bouwd Spanje.
Zuid-Korea zal worden geïso
leerd als het vonnis wordt uitge
voerd. Minister van buitenlandse
zaken, Hans-Dietrich Genscher,
vroeg de EG-bondgenoten zich
aan te sluiten bij een "krachtige
waarschuwing" tegen Seoel om
het leven van Kim te redden, al
dus een regeringswoordvoerder
in Bonn. Oud-bondskanselier
Willy Brandt deed een beroep op
de V.S. die troepen in Zuid-Ko
rea hebben, hun invloed in Seoel
aan te wenden om herziening van
het vonnis te verkrijgen.
De 54-jarige Kim Dae-Jung, die gis
terochtend door de krijgsraad m
Seoel ter dood is veroordeeld,
was de voornaamste politieke te
genstander van de eind vorig jaar
vermoorde president Park
Chung-Hee. Hij gold als de groot
ste kanshebber bij de presidents
verkiezingen die volgens aan
kondiging volgend jaar moeten
plaatsvinden.
Kim Dae-Jung, leider van de oppo
sitionele Nieuwe Democratische
Partij (NDP), stond bekend als
een politicus die de stem van het
volk wilde zijn. Hij zette zich in
voor een democratisch bewind in
zijn land en was een voorstander
van hereniging met Noord-Ko-
In 1971 werd hij met gering verschil
van stemmen (45 tegen 55 pro
cent) tweede in de strijd om het
presidentschap. Hij verloor van
Park Chung-Hee, die prompt de
zogeheten Yushin-grondwet af
kondigde, waardoor elke opposi
tie monddood werd gemaakt.
Kritiek op Parks dictatoriale be
wind werd met de kogel be-
straft.s
Na de moord op Park groeide de
invloed van Kim Dae-Jung.
Vooral tijdens de overgangspe
riode die voorafging aan de hui
dige militaire dictatuur onder ex-
generaal Chon Doo-Hwan. Toen
bestond de hoop, dat de demo
cratische verlangens van Kim en
zijn volgelingen zouden worden
verwezenlijkt. Niets bleek min
der waar.
Begin mei werd Kim opgepakt, nog
geen 80 dagen nadat hij officieel
zijn onder Park verloren burger
rechten had teruggekregen. Sa
men met Kim werden honderden
andere oppositieleden gearres
teerd. Drieëntwintig van hen
stonden nu met hem terecht. In
tussen is een massale „zuive
ringsactie" ingezet, waarbij tot
nu toe al meer dan 30.000 „onbe
kwame" en „corrupte" personen,
vooral ambtenaren, zijn opge
pakt en naar "heropvoedings
kampen" zijn gestuurd.
Kim, al jaren een hinderlijke figuur
in de ogen van de militairen, was
te lastig geworden. Vandaar dat
hij ervan werd beschuldigd een
volksopstand te hebben willen
ontketenen om zo de macht te
kunnen grijpen. Kim zou. aldus
de tegen hem ingediende aan
klacht, het brein zijn geweest
achter de onlusten in de Zuidko-
reaanse havenstad Kwangju, die
eind mei - toen hij al gevangen zat
- tot uitbarsting kwamen. Het le
ger maakte een bloedig einde aan
deze opstand. Er vielen honder
den doden.
BAGDAD (DPA/Reuter/AFP) - Irak heeft gisteren het grensverdrag van
Algiers van 1975 met Iran opgezegd wegens de voortdurende schendin
gen door Teheran. Het verdrag regelde de landverdeling tussen de
buurlanden van een grensstrook bij de Shalt-al-Arab, de waterloop by
Abadan, die Eufraat en Tigris doet uitmonden in de Perzische Golf.
Het Iraaksc persbureau Ina meldde gistermiddag dal de Iraakse president
Sadam Hoessein in de nationale vergadering in Bagdao het verdrag van
Algiers van nul en gener waarde noemde. De nationale vergadering was
in buitengewone zitting bijeengeroepen. President Sadam Hoessein
verklaarde dat de waterweg weer zijn oude status moest herkrijgen,
namelijk de Iraakse en Arabische status en dat deze onder volledige
Iraakse souvereiniteit" diende te komen
Het Iraaks-Iraanse grensverdrag was in 1975 in Algiers tot stand gekomen
tijdens een conferentie van olieproducerende en -exporterende landen
in de Algerijnse hoofdstad. Daar hadden de toenmalige vice-president
Sadam Hoessein van Irak en de sjah van Iran met een verdeling van de
Shatt-al-Arab een einde gemaakt aan jarenlange vijandelijkheden.
