Stok van loonmaatregel
blijft achter de deur
Meer omscholing
voor werklozen
Staatsschuld
sterk omhoog
geld
voor
Meer
consumentenzaken
OLIE VOORZIENING BLIJFT MOEILIJK
Ruim 300
miljoen
nieuwe
munten
Raamwet voor alle
inkomens op komst
Beperking
T-biljet
Extra exportsteun kleine ondernemer
PAGINA 8
MILJOENENNOTA
DINSDAG 16 SEPTEMBER 1980
Herziening van
kinderbijslag
DEN HAAG (GPD - Het kinderbij
slagstelsel zal in de komende ja
ren verder worden herzien.
Staatssecretaris De Graaf denkt
hierbij aan:
het recht op bijslag moet gelden
voor alle kinderen van 0-18
de kinderbijslag moet onafhan
kelijk zijn van het inkomen van
de ouders, maar wel afhankelijk
van de leeftijd van het kind;
rekening moet worden gehouden
met dalende kosten per kind
naarmate het kindertal toeneemt
en anderzijds met het afnemende
vermogen van de ouders om hun
kinderen te onderhouden als het
aantal kinderen in het gezin toe
neemt;
de hoogte van de bijslag moet
zijn afgestemd op de noodzake
lijke kosten van levensonder
houd.
Met ingang van 1 januari 1982 moet
met de verdere herziening wor
den begonnen. Een mogelijkheid
daartoe is het geleidelijk invoe
ren van een verschil in kinderbij
slagbedragen naar leeftijd in het
bestaande stelsel. Gedacht wordt
aan drie groepen:
0 tot en met 5 jaar 70 percent
kinderbijslag;
6 tot en met 11 jaar, 100 per-
12 tot en met 17 jaar, 130 percent.
DEN HAAG (GPD) - Minister Al-
beda van sociale zaken ziet in
om-, bij- en herscholing van vol
wassenen die in hun beroep niet
aan de slag komen een belangrijk
wapen in de strijd tegen de
werkloosheid. Daarom heeft hij
besloten de opnamemogelijk
heid van de Centra voor Vakop
leiding te verdubbelen. Voor de
ze uitbreiding, met ongeveer 3500
tot 7000 opleidingsplaatsen, zul
len de bestaande 27 centra wor
den vergroot en nieuwe worden
opgericht. Het is de bedoeling
nog dit jaar de eerste 800 oplei
dingsplaatsen open te stellen.
„Vraag en aanbod op de ar
beidsmarkt kunnen er dichter
door bij elkaar worden ge
bracht", zo zegt de minister.
Eind dit jaar zal Albeda weer 10 ar
beidsbureaus het groene licht
geven voor de invoering van de
zogenaamde nieuwe stijl. Het
streven is om de nieuwe stijl bin
nen vijf jaar in te voeren voor alle
bureaus. In verband met deze
operatie is inmiddels een nieuwe
gebiedsindeling voor de arbeids
bureaus
Arbeidsmarkt
Voor aanvullende maatregelen op
de arbeidsmarkt is een bedrag
van f600 miljoen gereserveerd.
Voor dit bedrag kunnen in 1981
verplichtingen worden aange
gaan. Minister Albeda van sociale
zaken denkt voorlopig aan de
volgende verdeling:
Scholing, 40 miljoen,
Plaatsingsbevordering, 100 mil
joen,
Werkgelegenheidsverruiming,
275 miljoen,
Bouwkundige voorzieningen ar
beidsbureaus, 35 miljoen,
- Experimentele projecten jeugdi
ge werklozen, 20 miljoen,
Vakopleiding schoolverlaters,
miljoen,
Arbeidsplaatsenverbetering, 45
miljoen,
- Diversen, 50 miljoen.
Werklozen
Van de bij de arbeidsbureaus inge
schreven werkzoekenden is bin
nen een maand weer 30 percent
uitgeboekt en binnen drie maan
den zelfs al 55 percent. Wat de
vraag naar arbeidskrachten be
treft: in 50 percent van de vacatu
res is na een maand voorzien en
85 percent in drie maan
den.
In de tweede helft van de jaren ze
ventig steeg het aantal bij de ar
beidsbureaus geregistreerde va
catures van 47.000 in 1975 tot
ruim 68.000 eind 1979. Tegenover
ruim 20.000 werklozen in 1979
geeft dit aantal vakatures nog
eens duidelijk aan dat vraag en
aanbod niet voldoende op elkaar
aansluiten.
Een verklaring hiervoor kan vol
gens minister Albeda liggen in
het feit dat de vraag vooral be
trekking heeft op de nijverheid
(bouw en metaal) en voorname
lijk optreedt in het westen van
ons land, terwijl het aanbod zich
vooral richt op de dienstverle
nende en ambtelijke sector en de
werklozen vooral buiten het wes
ten te vinden zijn.
DEN HAAG (GPD) - De Nationale Schuld, het bedrag dat
de overheid aan rente en aflossing in het komende jaar
moet betalen, zal sterk stijgen. Was dit in 1980 nog
„slechts" f9,8 miljard, voor 1981 moet het rijk maar
liefst een kwart meer op tafel leggen. Al met al bedraagt
de Nationale Schuld het komend jaar het recordbedrag
van f 12,2 miljard. Ter vergelijking: in 1979 bedroeg deze
post nog maar f8,3 miljard.
Ruim de helft van dit bedrag (f 6,2
miljard) is bestemd voor rente en
kosten op de staatsleningen, die
op de openbare en onderhandse
markt werden afgesloten. In 1980
bedroeg deze post nog slechts 4,8
miljard gulden. De aflossingen
op de vaste schuld bedragen f 3,7
miljard, of f 400 miljoen meer dan
vorig jaar.
De vlottende schuld, het geld dat de
overheid geleend heeft in de
vorm van schatkistpapier (van de
banken) en kasgeldleningen (van
de Nederlandsche Bank), vergt in
1981 aan rente f 1,8 miljard (was
f 1,3 miljard). Omdat het hier gaat
om kortlopende leningen, vinden
de aflossingen nog gedurende
1981 plaats, zodat daar niets voor
gereserveerd behoeft te wor
den.
Aardgas
DEN HAAG (GPD) - De laagste inkomens moeten volgend
jaar 1,25 procent matigen, de hoogste maximaal 3,5 pro
cent. Het kabinet laat aan vakbeweging en werkgevers
over hoe dit moet gebeuren. Het wil daar zo snel mogelijk
met de sociale partners over praten. Minister Albeda (so
ciale zaken) wil dan binnen een maand hom of kuit heb
ben.
Geven de sociale partners niet
thuis, dan wil de minister van het
parlement toestemming hebben
om op 1 januari in de lonen te
kunnen ingrijpen. Dan zal langs
deze weg de matiging moeten
worden bereikt. Met deze mede
deling zet de minister de vakbe
weging en werkgevers ocder zeer
zware druk.
Het kabinet geeft in de begroting
mogelijkheden aan om de pijn zo
evenredig mogelijk te verde
len:
Geen loonsverhoging maar
slechts een compensatie voor ge
stegen prijzen;
Beperking van de prijscompen
satie voor mensen met hoge in
komens:
Beperking van de prijscompen-
Verhoging van de sociale pre-
Gebeurt dit allemaal niet, dan zul
len de klappen met name vallen
bij de laagst betaalden en in de
middengroepen. Vooral deze
laatste groepen zullen extra
zwaar worden gepakt, terwijl de
hogere inkomens weer onder het
bezuinigingsmes uit zullen ko
men. „We gaan ervan uit, dat nu
eindelijk de sterkste schouders
de zwaarste lasten moeten gaan
dragen", zei de minister.
De overheid krijgt door de stijgen
de energieprijzen wel meer geld
binnen. Zo zorgen de aardgasuit-
voer, de resultaten van onder
handelingen met het buitenland
over betere contracten inbegre
pen, plus de meerdere opbrengst
van gasverkoop in eigen land
naar schatting voor jaarlijkse ex-
Minister Van Aardenne (economi
sche zaken) erkent dat dit op zich
zelf een „meevaller" is. Maar hij
voegt eraan toe dat de internatio
nale prijsontwikkeling ook voor
ons land een ernstige schadepost
is.
Meer dan in het verleden moet de
„meevaller" dan ook worden toe
gepast om verbeteringen aan te
brengen in de situatie van het be
drijfsleven. Daarover heeft Van
Aardenne met zijn collega Van
der Stee (financiën) afspraken
gemaakt. De extra gasbaten ma
ken ook meer uitgaven mogelijk
voor het kolenprogramma, de
woningisolatie en de export
bevordering.
Het succes dat de speciale rege
ringscommissaris voor de aard-
gasprijzen mr. D. P. Spierenburg
tot dusver heeft geboekt in de
onderhandelingen met buiten
landse afnemers over aanpassing
van de gasexportcontracten heeft
uitzicht geboden op betere per
spectieven, zodat in de miljoe
nennota 1981 al rekening met ex
tra inkomsten 'kon worden ge-
houden.
De ministers Albeda sociale zaken) en Van der Stee (financiën)
DEN HAAG (GPD) - Er zal volgend
jaar meer geld beschikbaar ko
men voor het overheidsbeleid op
het terein van consumentenza
ken. De daarvoor uitgetrokken
post bij economische zaken stijgt
met een half miljoen tot zeven
miljoen gulden. Het meerdere
geld wordt besteed voor initiatie
ven inzake inspraak en onder
zoek, zegt minister Van Aarden
ne (economische zaken).
DEN HAAG (GPD) - Het
Staatsmuntbedrijf zal vol
gend jaar 335 miljoen nieuwe
munten in omloop brengen.
Dat is circa 12 procent meer
dan dit jaar. Bijna een derde
deel van alle nieuwe munten
zullen stuivers zijn: 100 mil
joen stuks. Daarnaast zullen
toch nog 15 miljoen centen
aangemaakt worden. Het
aanmuntingsprogramma
gaat uit van de verwachte
vraag naar bepaalde soorten
munten.
Het ministerie van financiën
verwacht al in 1981 de eerste
kapitaaluitgaven te zullen
doen voor de fabricage van
muntplaatjes in eigen beheer
door de Rijksmunt. Tot nu toe
werden deze plaatjes, die ge
bruikt worden bij het slaan
van munten, bij andere be
drijven aangekocht. Als een
gevolg van de uitbreiding van
de activiteiten van de Munt
op dit gebied zullen et in de
komende jaren waarschijn
lijk geen gedwongen ontsla
gen hoeven te vallen.
Hierbij dient wel te worden be
dacht dat dit jaar vanwege de be
zuinigingen op de begrotingen
een half miljoen op deze post
werd gekort. Van Aardenne
denkt dat het in de komende ja
ren moeilijk zal worden te vol
doen aan de behoefte aan geld
voor de steeds uitbreidende be
moeienis voor consumenten- en
consumptiebeleid.
Om toch nieuwe zaken te kunnen
aanpakken zal bijvoorbeeld moe
ten worden omgezien naar nieu
we financieringsbronnen. In
middels wordt volgend jaar het
aantal ambtenaren dat zich bij
economische zaken met het con
sumententerrein bezighoudt,
uitgebreid.
In het nieuwe parlementaire jaar
wordt het lang verbeide wets
ontwerp tot wijziging van de Wa
renwet ingediend. Daarin wordt
de eis van „goede voorlichting
aan de consument" gesteld
waarmee producenten verplicht
zijn op (of bij) hun verpakkingen
uitgebreide informatie over on
der andere hoeveelheden en sa
menstelling te leveren.
Met de makelaarsorganisaties
wordt nog steeds overlegd om de
dubbele courtage bij koop en
verkoop van huizen tegen te
gaan. Over die praktijken zijn
veel klachten, erkent de be
windsman. Er wordt ook naar
oplossingen gezocht via een
overheidsmaatregel.
Pijn
Hij merkte op, dat niets doen bete
kent, dat de inflatie zeer sterk zal
worden aangewakkerd met als
gevolg een nog sterkere stijging
van de werkloosheid. „Zeggen
dat de afgelopen jaren al is gema
tigd en dat dat nog steeds niets
heeft opgeleverd ten gunste van
de werkgelegenheid, is de dis
cussie ontlopen. Duidelijk is nu,
dat we in het komende jaar veel
pijn moeten lijden. De minister
zei verheugd te zijn over het feit,
dat er de laatste tijd over al deze
zaken een positieve discussie
wordt gevoerd. „Daarom ook
kunnen de sociale partners hun
verantwoordelijkheid niet ontlo-
pen", zo meende hij.
Incidenteel loon
Nog in de loop van dit jaar zal mi
nister Albeda (sociale zaken) aan
de Stichting van de Arbeid en de
Raad van Overleg voor de Handel
advies vragen over de vraag op
welke wijze de ontwikkeling van
het incidenteel loon rechtstreeks
kan worden beheerst.
Dit incidenteel loon is het verschil
tussen wat feitelijk als loon aan
een werknemer wordt uitbetaald
en wat hij kan ontvangen als ge
volg van wijzigingen in de cao of
op grond van algemene loon
maatregelen. De stijging van dit
incidentele loon wordt globaal
wel toegeschreven aan promoties
of periodieken, maar er zijn vol
gens de minister veel meer facto
ren op van invloed.
Jeugdloon
minimumloon wenselijk maken.
De wet verplicht hem dit om de
driejaar te doen.
Bovendien gaat de minister bezien
of het wenselijk is de Wet op het
Minimumloon uit te breiden, tot
dienstbetrekkingen, waarin
mensen doorgaans minder dan
een derde van de normale ar
beidsduur werken. Tot nu toe is
de wet op deze mensen niet van
toepadssing. Vooral de veran
derde opvattingen in de samen
leving over deeltijdarbeid bren
gen de minister ertoe dit punt
opnieuw te bezien.
mens. Omdat te bereiken gaat de
minister een wet maken. Het
ontwerp voor deze zogenaamde
"Raamwet op de inkomensvor
ming" zal de minister in het van
daag begonnen regeringsjaar in
dienen.
Uitgangspunten voor de minister
zijn:
- Recht op werk voor iedereen
- Recht op een aanvaardbaar be
staan voor iedereen
- Inspraak en medezeggenschap
In de praktijk betekent dat voor het
loonzakje, dat de minister nu
ernst wil maken met het kabi
netsvoornemen dat "de sterkste
schouders, de zwaarste lasten
moeten dragen". In de aange
kondigde wet worden niet alleen
de inkomens van ambtenaren,
trendvolgers, uitkeringstrekkers
en particuliere werknemers be
trokken, maar ook dat van de
zelfstandigen, de mensen met
een vrij beroep en de mensen die
zoveel vermogen hebben, dat ze
kunnen rentenieren.
De minister voelt er daarbij weinig
voor om zo'n inkomensbeleid te
gaan dicteren. Hjj hoopt dat er na
een "maatschappelijke discus
sie" in brede kring overeen
stemming over kan worden be
reikt.
DEN HAAG (GPD) - De t
sche problemen zijn volgens mi
nister Albeda van sociale zaken
zo groot, dat hij op korte termijn
greep wil krijgen op alle inko-
DEN HAAG (GPD) - De teruggave
van teveel betaalde belasting via
het zogenaamde T-biljet zal sterk
worden beperkt. Daarentegen
.wordt de aanslaggrens voor de
inkomstenbelasting verhoogd
.van f47.000 tot f60.000 en mag
men in 1981 belastingvrij f800
bijverdienen (nu f600). Prijzen
De minister zal de Sociaal-Econo- "uit loterijen en wedstrijden wor-
mische Raad de vraag voorleggen üen ai Vanaf 800 belast (nu
of er omstandigheden zijn, die f 1000).
een bijzondere verhoging van het Dat zijn de belangrijkste maatre
gelen die minister Van der Stee
(financiën) in zijn begroting aan
kondigt om het aanslagstelsel in
de inkomstenbelasting te ver
eenvoudigen. Deze maatregelen
leveren de schatkist f 105 miljoen
op.
Van de beperking van het aantal T-
biljetten zullen vakantiewerkers
schoolverlaters, mensen die via
een uitzendbureau werken, emi
granten en immigranten, erfge
namen en mensen die trouwen of
scheiden de dupe worden. Zij
krijgen minder makkelijk hun
teveel' betaalde belasting te
rug.
DEN HAAG (GPD) - Ter bevorde
ring van de export is voor het
komende jaar een bedrag van
bijna 330 miljoen gulden uitge
trokken. Het is de bedoeling dat
vooral de wat kleinere onderne
mingen hiervan zullen profite
ren. De minister van economi
sche zaken vindt dat juist deze
bedrijven moeten worden aange
spoord een begin te maken met
export of dat intensiever en sys
tematischer te gaan doen.
Voor gezamenlijke exportinitiatie
ven is 9,4 miljoen gulden be
schikbaar. Hiermee kunnen
40 procent de kosten van actie
programma's, gericht op het
openbreken van een nieuwe
markt buiten het EG-gebied,
worden gesubsidieerd. Dit tot
een maximum van 5 ton per pro
gramma. Zo'n programma moet
uitgevoerd worden door mini
maal drie gelijksoortige bedrij
ven met elkaar aanvullende pro-
duktiepakketten.
In 1979 zijn 52 van dergelijke sa
menwerkingsverbanden ge
steund, waarbij in totaal 226 be
drijven waren betrokken. Het
daarmee gemoeide subsidiebe
drag bedroeg 8,2 miljoen. In de
eerste vijf maanden van dit jaar is
de voor deze regeling getoonde
belangstelling van dien aard, dat
de minister rekening houdt met
een groei van het aantal aanvra
gen voor subsidie.
DEN HAAG (GPD) - De olievoor
ziening in Nederland wordt
steeds kwetsbaarder. Belangrijk
ste oorzaak daarvan is de sterk
afgenomen rol die de grote olie
maatschappijen bij de verdeling
van olie spelen. De oliegiganten
hadden in 1973, voor de eerste
oliecrisis, 75 procent van de totale
markt in handen. Nu is dat nog
maar veertig procent en dat
maakt de zaak er volgens het mi
nisterie van economische zaken
niet zekerder op. De dreiging van
olietekorten blijft groot, aldus het
ministerie. Op deze zorgwekken
de ontwikkeling, die tot proble
men kan leiden in gevallen van
tekorten (crisessituaties bijvoor
beeld) wijst minister Van Aar
denne (economische, zaken) in
zijn begroting. De priis van ruwe
olie is in de afgelopen anderhalf
jaar verdubbeld. Slechts grote
besparingsinspanningen en toe
passing van andere brandstoffen
kunnen uitkomst bieden.
Van Aardenne wijst op de sterk
toegenomen betrokkenheid van
de overheden bij de internatio
nale oliemarkt. Aan de ene kant
regelen de producerende landen
steeds meer zelf de bestemming
van hun olie. Aan de andere kant
spelen regeringen van consume
rende landen steeds meer de rol
van directe kopers. Het aandeel
van de contracten waarbij rege
ringen waren betrokken, steeg
van minder dan 3 procent in 1973
via ongeveer 20 procent in 1979
naar vermoedelijk dit jaar een
kwart.
De olieproducerende landen heb
ben ook zelf steeds meer olie no
dig, de ontwikkelingslanden
krijgen meer behoefte en de ver
wachting dat bepaalde
Oostbloklanden straks in plaats
van olie uit te voeren olie zullen
moeten invoeren. In 1985 kan er
een tekort van twee miljoen vaten
per dag zijn en in 1990 ongeveer
zes miljoen (achtereenvolgens
ruim 300 miljoen en ruim 900
miljoen liter).
Van Aardenne
Omdat er wordt bespaard, zullen
er geen problemen zijn om onder
de internationaal afgesproken
invoermaxima te blijven. Dat
wordt nog in de hand gewerkt
door de achterblijvende econo
mische ontwikkeling. Onze in-
voerbehoefte blijft echter nog
stijgen, momenteel is het Neder
landse olie-aandeel met 46 pro
cent iets lager dan van de IEA-
landen als geheel.
Gezien de sombere verwachtingen
over de ontwikkelingen op de
oliemarkt, zowel naar omvang als
prijs, blijft de Nederlandse oliesi
tuatie problematisch, meent Van
Aardenne. Deze situatie heeft de
noodzaak tot energiebesparing
nog versterkt. Er zullen snel
nieuwe wetgevende maatregelen
op dit terrein komen, waarin
voorschriften voor het verbruik
worden gegeven.
De overheid in totaal heeft de ko
mende jaren voor energiebespa
ring gemiddeld f 600 miljoen per
jaar beschikbaar. Voor onder
zoek op het stuk van zonneëner-
gie, windenergie en aardwarmte
zal de komende jaren steeds on
geveer f 11 miljoen beschikbaar
zijn. Maar deze bronnen zullen
nog in vele jaren nauwelijks iets
kunnen bijdragen voor het ener
gieverbruik.
Voor het eerst wordt nu veel geld
uitgetrokken voor onderzoek,
ontwikkelings- en demonstratie
projecten in verband met de ge
plande herinvoering van steen
kool. In de komende vijfjaar zal
dat f 150 miljoen op jaarbasis zijn.
De bedoeling is dat in 2000 ten
minste 40 procent van de stroom
opwekking op kolen is gebaseerd
en een deel van de gasvoorzie-
ning, zodat kolen in de-energie
voorziening op 20 procent ko-
De grootste besparingen deden
zich voor in de huishoudelijke
sector over de laatste drie jaar
ongeveer 9 procent. Als gevolg
van de gestegen toepassing van
centrale verwarming is het totale
huishoudelijke verbruik tussen
1977 en 1980 naar schatting toch
met ongeveer 3,5 procent geste
gen.
Wegwijs in
Miljoenennota
Zoals de Gouden Koets hoort
bij Prinsjesdag, zo blijken de
schrijvers van de Miljoenen
nota ook niet heen te kunnen
om het gebruik van allerlei
ingewikkelde begrippen. Bij
gaand een verklaring voor de
meest voorkomende moeilij
ke woorden.
ARBEIDSMARKT - De vraag
en het aanbod van personeel
BETALINGSBALANS - Geeft
een overzicht van wat wij aan
het buitenland verkopen en
het buitenland aan ons. Is er
een tekort op die balans (en
dat is nu het geval) dan bete
kent dat dat wij meer hebben
ingevoerd, dan uitgevoerd.
COLLECTIEVE LASTEN - De
totale uitgaven van de over
heid.
FINANCIERINGSTEKORT -
Het bedrag dat de overheid
moet lenen om alle uitgaven
te kunnen betalen
INCIDENTELE LOONSTIJ
GING - Het bedrag dat een
werknemer extra aan loon
krijgt door bijvoorbeeld pro
motie of overwerk.
INITIELE LOONSTIJGING -
Het loon dat iemand meer
gaat verdienen en ook werke
lijk meer kan besteden. De
vergoeding voor gestegen
prijzen hoort hier niet bij.
NATIONAAL INKOMEN - Het
inkomen dat alle Nederlan
ders samen verdienen. Sala
rissen en lonen, maar ook ren
te en huuropbrengsten.
PRIJSCOMPENSATIE - Ver
goeding voor gestegen prij-
SOCIALE PARTNERS - Werk
gevers- en werknemersorga-
