Brokx: Maatregelen doen pijn Rijk sticht holding voor streekvervoer Woningbouw en stads vernieuwing gaan voor Vooral huurders betalen prijs voor oplossing woningnood Woningbouw in Zuid- Holland moet eerder Spoedig besluit over verdubbeling spoorlijn PAGINA 10 MILJOENENNOTA DINSDAG 16 SEPTEMBER 1980 DEN HAAG - De ruim twee miljoen huurders in ons land zullen volgend jaar fors moeten meebetalen om de begro ting van volkshuisvesting sluitend te maken. Hogere hu ren, lagere individuele huursubsidies en extra lasten voor mensen die gezien hun inkomen te goedkoop wonen. Ziehier een paar regeringsvoorstellen die „pijn zullen doen", zoals staatssecretaris Brokx toegeeft. "Ik kies voor meer bouwen en dus voor het oplossen van de woning nood. En daar moet dan een prijs voor worden be taald". Net als voor dit jaar, blijft de regering ook in 1981 mikken op een bouwprogramma van circa 100.000 stuks. Maar de consequentie van dit streven in een tijd die bol staat van bezuinigingen is dat wonend Nederland het extra geld voor die operatie op moet brengen. Zelfs de laagstbetaal den worden niet gespaard. In 1981 is het voorgoed afgelopen met de regel dat de huur verhogingen ver achterblijven bij de stijging van de bouwkosten, zoals nog dit jaar het geval was: 6 procent huurverhoging en 10 procent bouwkostenstijging. Die percentages wil de regering dichter naar elkaar toe laten komen. En die lastendruk wordt niet geheel gecompenseerd door het verstrekken van meer individuele huursubsidies. „Want anders heb je er nog niets aan. Voor 1981 willen we het percentage van het inkomen dat men geacht wordt aan wonen uit te geven, verhogen. Dat betekent dat men pas bij een hoger huurniveau aanspraak op individuele huursubsidie kan maken". Iedereen wordt verplicht meer aan wonen uit te geven. Ook van de trekkers van een individuele huursubsidie wordt een bijdrage gevraagd. Op dit moment is de zogenaamde normhuurquote (percentage van inkomen dat men voor huur dient uit te geven) 15 procent. Voor de laagstbetaal den gaat de normhuurquote tot 1984 jaarlijks met 0,25 procent naar boven. Voor de modale in komens per jaar met een 0,5 pro cent. Dit betekent dat in feite op de individuele huursubsidie wordt geknepen. De mensen die in huizen wonen waarvan de (lage) huur in geen enkele verhouding staat tot de (goede) kwaliteit, kunnen met huurverhogingen tot wel 20 pro cent of meer worden opgezadeld. Een versnelde huurharmonisatie heet dat. In 1980 kon die zoge naamde inhaalhuur niet hoger zijn dan 10 procent. „Vele huur ders hebben de kostenontwikke ling in de bouw nooit rechteven redig in de huren gevolgd. Mede uit psychologisch oogpunt is het een goede zaak dat het gat tussen de lage huren in de voorraad en de hoge huren in de nieuwbouw sneller wordt gedicht. Voor een deel zal die harmonisatie in cen ten gaan in plaats van in procen ten. De uitwerking van de plan nen is nog in volle gang. Vast staat dat de puntentabel, waar mee de kwaliteit van de woning wordt afgestemd op de hoogte van de huur, zal worden gewij zigd". Hogere huren hebben tot gevolg dat het rijk minder geld hoeft uit te geven aan objectsubsidies op de huizen. Immers, het rijk legt het verschil tussen kostprijshuur (bedrag dat de woning per maand zou moeten opbrengen) en de vraaghuur (doorgaans een lager bedrag dan de kostprijshuur) door middel van subsidies bij. Hogere huren maken het ook voor opdrachtgevers en beleg gers aantrekkelijker hun geld in de bouw te steken, zeker in een tijd dat de animo op bouwmarkt niet bijster groot is. Doorstroming Een lastenverzwaring voor al die genen die met hoge salarissen in relatief goedkope huurwoningen zitten, hangt meer dan ooit in de lucht. „Met een dootrstromings- heffing hopen we te èereiken dat huurders een woning zullen zoe ken die meer bij hun portemon nee past. De vaak goedkope hui zen die daarmee vrijkomen, kun nen vervolgens worden bezet door mensen met een smallere beurs", verduidelijkt Brokx. Maar hij voegt er ogenblikkelijk aan toe dat de doorstromingshef fing nog veel onderzoek (o.a in de belastingsfeer) vergt. De pijn, zoals de staatssecretaris het noemt, zal door iedereen ge voeld worden. Niet in de laatste plaats door mensen met zeer lage inkomens. Want voor die catego rie wordt niet alleen het huren iets duurder, maar ook het finan cieel voordeel (belastingvrij 5000 gulden ineens) bij aankoop van een goedkope premiekoopwo ning (premie A) verdwijnt in het nieuwe jaar. Oppositie, vakbeweging en belan genorganisaties zullen zeker te hoop lopen tegen de plannen van de regering. „Dat verwacht ik ook", verklaart de verantwoor delijke man in Den Haag enkele dagen voor het openbaar worden van de Miljoenennota. „Ik heb gekozen voor het inlopen van het woningtekort. En dat heeft zware financiële offers gevergd van de zijde van het rijk. Maar het rijk kan die last niet alleen dragen. De mensen moeten meebetalen, hoe vervelend dat ook is. Ik heb laatst nog eens tegen een gemeente ge zegd dat ik het land best alleen kan besturen, maar dan moet ik wel een onuitputtelijke hoeveel heid geld hebben. Zo ligt dat nu eenmaal". Huurverhoging Brokx vraagt om begrip. „De hele Tweede Kamer heeft al uitgeroe pen dat het zo niet langer gaat. De volkshuisvestingsproblematiek is een van de meest belang rijke onderwerpen in de binnen landse politiek geworden. Kijk naar de ontwerp-programma's van de politieke partijen. Twee zaken springen er steeds uit: de werkgelegenheid en de volks huisvesting". „Dan zeg ik, als de woningnood dus allerhande economische, sociale, sociaal-culturele en psychologi Staatssecretaris Brokx: "De huren kunstmatig drukken, dat kan niet meer". sche problemen schept, ben je verplicht er iets aan te doen. Ie dereen is het erover eens dat het hebben van een woning tot de eerste levensbehoeften behoort. Welnu, dan mag je, wanneer het allemaal iets minder voor ons wordt, verwachten dat men ook meer geld over heeft voor het woongenot. Daarom vindt de re gering dat de,huren nu om inko mens-politieke redenen niet la ger mogen uitkomen dan vanuit kostenoogpunt noodzakelijk is". Aangenomen wordt dat de huren per 1 juli 1981 met circa 7 a 8 pro cent omhoog zullen gaan. Eind december deelt Brokx zijn voor stel aan de Tweede Kamer Brokx vervolgt: "Handhaving van de koopkracht is steeds het be langrijkste argument geweest om de huren kunstmatig te drukken. Dat kan niet meer. Relatering van de huren aan de kostenstijging maakt het echter meer dan voor heen noodzakelijk de kosten in de hand te houden. De beperking van de kostenstijging zal volgend jaar en zeker ook in 1982 nog meer beteugeld dienen te wor den. Daar zullen de plannenma kers rekening mee moeten hou den. Weg met uitbundige vorm geving en architectonische hoog standjes. Misschien moeten we meer naar het idee van casco-wo ningen. Of de mensen meer aan hun eigen huis laten doen. De kwaliteit van de woningwetwo ningen (de enige huizen die vol ledig via de begrotingsgelden worden gefinancierd, red.) is op dit moment zeer hoog. De wonin gen vallen qua kwaliteit overal ter wereld in de prijzen. Daarom kan aan het opvoeren van de kwaliteit een halt worden toege roepen. Woningtekort Het woningtekort kan volgens Brokx op twee manieren worden bestreden: extra huizen bouwen en de bestaande voorraad zo goed mogelijk verdelen. „Het is veel te simpel om uit te roepen dat de problemen alleen kunnen wor den opgelost door te bouwen. De grootste Vraag bestaat naar wo ningwetwoningen en naar woon eenheden voor één- en tweeper- soonshuishouddens, en dan ligt het voor de hand om alle aan dacht op die sectoren te richten. Maar dat doe ik niet omdat ik an ders de voorraad zou nege- „A1 die mensen die jaren geleden op grond van hun inkomen in een woningwetwoningen begonnen, krijg je er nu met geen duvelsge- weld meer uit. Omdat ze zo goed koop wonen. Indien je nu alleen maar woningwetwoningen neer zet, blijft de oude situatie bestaan en wordt het steeds moeilijker een doorstroming te verkrijgen. De mensen die gezien hun inko men te goedkoop wonen, zouden die woningen voor lagere inko mensgroepen moeten vrijmaken. Wil je dat bereiken, dan zul je een zo gevarieerd en gedifferentieerd mogelijk aanbod van woningen moeten hebben". De staatssecretaris kan zich wel eens kwaad maken over het feit dat zijn voorganger, het huidige PvdA-Tweede-Kamerlid Van Dam, hem voortdurend bestookt met eisen om meer woningwet woning en. „Iedereen is het er over eens dat het vorige kabinet de woningbehoefte finaal heeft onderschat. En onder Van Dam nam het aantal eigen woningen toe ten koste van die woning wetwoningen. Ik ben het geweest die niet alleen gezegd heeft dat de woningnood nog steeds levens groot is, maar ik heb ook het wo ningwetprogramma opge krikt". Tevreden „De begroting voor 1981 is samen gesteld op basis van de meeija- renramingen. In die ramingen stonden voor 1980 en 1981 20.500 woningwetwoningen. Voor dit jaar is het aantal opgevoerd tot 30.000 en ondanks het feit dat volkshuisvesting voor 1,5 a 2 miljard moest ombuigen, hebben we toch kans gezien het pro gramma voor volgend jaar op 30.000 stuks te handhaven. Dan moet ik wel tevreden zijn, zeker wanneer ik zie wat andere depar tementen hebben moeten inleve ren. Ik durf dan ook op de dag dat de Miljoenennota wordt gepre senteerd recht vooruit te kij ken". „Ik had natuurlijk makkelijk 35.000 woningwetwoningen kunnen programmeren, maar dan had ik lucht staan verkopen. De plan nen en de ruimte moeten er wel zijn. Ik houd tegen dat massa's plannen worden afgewezen om dat het budget niet toereikend zou zijn". Naast de 30.000 woningwetwonin gen telt het bouwprogramma 24.000 premiehuurwoningen, 10.000 goedkope en 16.000 duur dere premiekoopwoningen. Voorts mikt de regering op 20.000 vrije sectorwoningen. De één- en tweepersoonshuishoudens kun nen rekenen op 16.000 wooneen heden, 2000 stuks meer dan in de ramingen stonden. Eigenaar-bewoners De eigenaar-bewoners blijven in de begroting van volkshuisvesting behoorlijk buiten schot. Brokx hierover: „De discussies over ko pen of huren, wijzen erop dat de lasten van eigenaar-bewoners in de laatste jaren hoger zijn opge lopen dan die van de huurders. Overigens, blijft de hele proble matiek van de aftrekbaarheid van hypotheekrente en een eventuele verhoging van het huurwaarde- forfait een zaak van de minister van financiën". Brokx hoopt dat de koopmarkt in 1981 weer enigszins zal aantrek ken. Zijn maatregelen om de las ten van huurders te verzwaren, kunnen een .d.oorstromingseffect krijgen naar de koopmarkt. Men sen die toch al van plan waren een huis te kopen, zullen met een for se huur in het vooruitzich mis schien sneller geneigd zijn hun huurhuis te verlaten. Met name de aangekondigde doorstro mingsheffing kan een soort wegjaageffect teweeg bren gen. De staatssecretaris van volkshuis vesting rekent erop dat de duur dere premie-koopmarkt (premie B) zal aantrekken, omdat hij het hoogste subsidiebedrag op 5000 gulden heeft weten vast te hou den. Volgens Brokx blijven de goedkope premiewoningen (premie A) aantrekkelijk, ook al valt de belastingvrije bijdrage van 5000 gulden ineens weg. De koper kan in het eerste jaar op een maximale subsidie van 10.900 gulden rekenen. Brokx vindt tot slot dat gemeenten in veel gevallen kunnen meewer ken barrières op de koopmarkt weg te nemen.. „Allerlei ingewik kelde verkoopregulerende bepa lingen die de gemeenten hante ren, schrikken opdrachtgevers en ook kopers nogal eens af'. FRED KLAVER DEN HAAG (GPD) Om het wo ningtekort en de stijgende werkloosheid te bestrijden, wordt op het departement van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening hoge prioriteit gegeven aan de woningbouw en stadsver nieuwing. De bewoners van be staande en nieuwe woningen moeten die inspanning van het Rijk voor een groot deel betalen. De laagstbetaalden worden niet ontzien. De regering vindt dat vooral de huurders meer over moeten heb ben voor het wonen. Daarom zullen de huren vanaf volgend jaar forser omhoog gaan. De huurverhoging wordt gekoppeld aan de werkelijke kostenstijgin gen in de bouw. De individuele huursubsidie wordt verlaagd. De huren van bestaande woningen zullen in sneller tempo worden afgestemd op de huren in de nieuwbouw. Het gaat vooral om de huren die te laag zijn in ver houding tot de kwaliteit van de woning. Dit jaar lag de maximale huurverhoging vier procent bo ven de normale huurverhoging van zes procent. Er wordt nog gestudeerd op de in voering van een doorstromings heffing voor diegenen die gezien hun inkomen in een te goedkope woning wonen. Deze extra belas ting zou de mensen ertoe moeten bewegen een ander huis te zoe ken zodat ze hun goedkope huis vrij maken voor mensen met een lager inkomen. Omdat de regering de bouwkosten zo veel mogelijk wenst te beper- DEN HAAG - In het westelijk deel van Zuid-Holland moet de woning bouw die voor na 1985 op het programma stond, naar voren worden gehaald. Dat vindt minister Beelaerts van Blokland (volkshuisvesting en ruimtelijke ordening) blijkens zijn toelichting op de begroting voor 1981. Het tekort aan woningen is nergens zo groot als in het westen: zeventig procent van het totaal doet zich hier voor. Volgens de prognoses zal in de regio's Den Haag en Leiden het tekort aan het einde van de periode 1980-1985 7000 woningen bedragen. De minister verwacht met de bouwproduktie die voor daarna geprogrammeerd is (de Stevenshofjes- polder in Leiden, en verder bouwplaatsen in Zoetermeer, Leidschen- dam en Delft) de woningbehoefte redelijk te kunnen dekken. Hij toont zich daarbij optimistisch over de mogelijkheid om Leidschendam tot groeikern aan te wijzen. Ambtelijke adviezen (en het standpunt van de provincie) wijzen in die richting, maar de gemeenteraad van Leidschen dam heeft vorige week nee gezegd tegen de functie van bouwplaats voor Den Haag. Het aantal steden dat door middel van de zg. interim-saldoregeling op extra steun voor de stadsvernieuwing mag rekenen, blijft gehandhaafd op veertien. Uit cijfers van het ministerie blijkt dat de stadsvernieuwing van deze veertien nergens zo intensief ter hand is genomen als in Leiden. Van het oude woningbestand is inmiddels 74,7 procent gelegen in een vernieuwingsgebied. Op flinke afstand volgt Alkmaar (50,8 pro cent) als tweede. De rijksgebouwendienst heeft voor volgend jaar de restauratie van het Arnamcnlafium in Delft op het programma staan. Na voltooiing van dit werk wordt het Legermuseum van Leiden naar Delft overgebracht. ken, zal met ingang van 1 januari een eind komen aan de zoge naamde garantiehuren. Hierbij werd, vooral in stadsvernieu wingsgebieden, de huurprijs vooraf vastgesteld. De regering vindt echter dat deze vorm van huurvaststelling tot gevolg heeft dat bij belanghebbenden de prikkel ontbreekt om goedkooop te bouwen. In de koopsector wordt de belas tingvrije premie van 5000 gulden ineens voor de kopers van goed kope premiewoningen in 1981 af schaft. De hoogste eerste jaarlijk se rijksbijdrage blijft 10.900 gul den. Voor de duurdere premie-B- woningen is de hoogste eerste jaarlijkse bijdrage vastgehouden op 5000 gulden. Bouwprogramma In 1981 streeft de regering naar een bouwprogramma van 100.000 woningen en 16.000 wooneenhe den voor een-en tweepersoons- hui shoudens. De verdeling voor volgend jaar is als volgt 30.000 woningwetwoningen, 24.000 premie-huurwoningen, 10.000 premie-koopwoningen A, 16.000 premiekoopwoningen B en 20.000 dure vrije sectorhuizen. In de memorie van toelichting bij de begroting schrijft minister Beelaerts van Blokland dat de spanning op de woningmarkt in de grote steden alleen maar toe zal nemen. Het gebrek aan ruim te, vooral in de binnensteden, be tekent dat relatief dure bouw moet worden aanvaard. Ten aanzien van de stadsvernieu wing zegt de verantwoordelijke minister dat hij binnenkort een stadsvernieuwingsnota uit brengt. Voor de komende tien a vijftien jaar wordt een actieplan ontwikkeld. In de woningwetsec tor is voor 1981 het maximaal haalbaare aantal verbetenngs- plannen gepland, namelijk 20.800. Dat zijn er 3300 meer dan in de meerjarenramingen ston den. Het programma particuliere woningverbetering voor 1981 voorziet in de aanpak van 48.500 woningen. Om particuliere eige naren te stimuleren hun huizen te verbeteren zijn de bijdragen 1 september jl. al met ongeveer 40 procent verhoogd. Iets minder voor fietspaden DEN HAAG (GPD) - Voor de aan leg van fietspaden langs secun daire en tertiaire wegen is voor 1981 29,5 miljoen gulden uitge trokken. Dat is anderhalf miljoen minder dan waarop de provincies voor dit jaar kunnen rekenen. Al dus blijkt uit de toelichting op de begroting van verkeer en water staat. Deze rijksbijdragen vor men de helft van de werkelijke aanlegkosten. DEN HAAG (GPD) - Minister Tuijnman van verkeer en water staat wil het streekvervoer een zelfstandiger positie geven. Hij acht dit noodzakelijk om een goede vervulling van de functies van het streekvervoer te verzeke ren. Om dit te bewerkstelligen, aldus Tuijnman in de toelichting op zijn begroting, zal het rijk een NV (holding) oprichten, waarin de aandelen van alle streekver- voersmaatschappijen worden ondergebracht. Op het ogenblik zijn bijna alle streekvervoersbedrijven geheel of grotendeels in handen van NS of het rijk. De minister heeft nu een wetsontwerp in voorberei ding. Het ontwerp van deze Wet Machtiging Oprichting NV Briefport wordt 65 ct. DEN HAAG (GPD) - Het brief port voor brieven tot 20 gram wordt met ingang van 1981 verhoogd tot 65 cent. Dit geldt voor alle brieven waarvoor nu 60 cent moet worden ge plakt, met bestemming in Ne derland, België, Luxemburg de Nederlandse Antillen en Suriname. Partijenpost moet 10 pet. meer gaan betalen, met dien verstande dat de verho ging voor periodieken va rieert van 6 tot 11 procent. Bij de PTT zijn dit de enige ta riefsverhogingen die ge noemd zijn in minister Tuijnmans toelichting op de PTT-begroting voor 1981. De verhogingen worden noodza kelijk genoemd om de verlie zen in de Postdienst enigszins in de hand te houden MINDER VERKEERSDODEN DEN HAAG (GPD) - Jaarlijks vin den in Nederland één tot ander half miljoen verkeersongelukken plaats. Daarbij kwamen vorig jaar 1985 mensen om het leven. Dat is 40 procent minder dan van 1970 tot 1973, toen het verkeer jaarlijks rond 3200 mensenlevens eiste. Dat het slechte winterweer van vo rig jaar heel wat mensenlevens heeft gespaard, blijkt uit verge lijking met eerste kwartalen van andere jaren. Vorig jaar vielen in dat kwartaal ruim 40 procent Streekvervoerbeheer zal te zijner tijd bij de Tweede Kamer worden ingediend. Bij de bepaling van het beleid inza ke het streekvervoer, maakt Tuijnman onderscheid tussen twee hoofdfuncties. De eerste is het geven van een verplaat singsmogelijkheid aan hen die niet over eigen vervoer willen of kunnen beschikken. De tweede is het beinvloeden, van over heidswege, van de vervoerskeuze in die gebieden waar dat om uit eenlopende redenen gewenst is. Dit geldt vooral in en om de grote agglomeraties. Een belangrijk element in de tweede functie is dat het energieverbruik van het openbaar vervoer per zitplaats lager is dan van particulier au tovervoer. Ten gunste van het openbaar ver voer zal het particuliere autover keer binnen de steden en stads gewesten worden teruggedron gen Geconstateerd is al dat het autoverkeer in en romdom de binnensteden thans niet meer groeit, stabiliseert en hier en daar zelfs een beetje afneemt. Van sta bilisatie is ook sprake in het flets- verkeer, zij het dat dit volgt op een periode van gestage terug gang. Nu de proefperiode voor de fietsroutes in Den Haag en Til burg achter de rug is, en als gun stig wordt beoordeeld, zal voor meer steden geld beschikbaar komen om fietsroutes aan te leg gen. minder doden en circa 30 procent minder gewonden dan anders. Hierdoor kwam het aantal ver keersslachtoffers voor het eerst sinds twintig jaar onder de 2000. Minister Tuijnman van verkeer en waterstaat, die dit schrijft in de toelichting op zijn begroting, voegt daaraan toe dat krachtige maatregelen genomen moeten worden om het aantal verkeers doden (in 1950 nog 1021; vorig jaar evenveel als het aantal doden van de watersnoodramp in 1953) verder terug dringen. Tussen Alphen en Leiden DEN HAAG - Minister Tuijnman (verkeer en waterstaat) hoopt zo spoedig mogelijk besluiten te nemen over de spoorverdubbeling tussen Alphen aan den Rijn en Leiden. Hetzelfde geldt voor de verbreding en verhoging van de Gouwebrug bij Gouda. De minister neemt volgend jaar een beslissing over de mogelijke opening van een nieuw NS-station in Leiden bij de Vink. Tot de belangrijkste plannen van de NS behoort de ingebruikneming van de Schiphollijn. Het streven is erop gericht om het gedeelte Schiphol- Warmond-Leiden-Den Haag en de verlenging van Amsterdam-Zuid naar Amsterdam RAI op 1 juni 1981 in gebruik te nemen. De nieuwe halten Amsterdam RAI, Hoofddorp en Nieuw-Vennep worden tegelij kertijd geopend. Om de beveiliging te verbeteren wordt een aantal baanvlakken in 1981 van een centrale verkeersleiding voorzien, o.m. het gedeelte Leiden-Woer- den. Het beveiligingssysteem op het baanvlak Alphen aan den Rijn- Gouda wordt vereenvoudigd. Ook voor wat betreft het busvervoer staat een aantal verbeteringen op het programma, o.m. op de lijn naar Nieuwkoop. In verband met de in- dienststelling van de Schiphollijn wordt het streekvervoer tussen Oegstgeest en Amsterdam en tussen Haarlemmermeer en Amsterdam/ Amstelveen aangepast. Op de route Leiden-Leiderdorp wordt een vrije busbaan gemaakt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 10