Positie boekhandel blijft zorgelijl
Directeur PZEM ontkent
onthullingen contract
i
v
herschi/drinks
gr- n
ssr
I
s I
Presentatie nieuwe boeken in Amsterdamse RAI
Marktberichten
Speciale OPEC-vergadering
in Wenen over olieprijzen
dml mm iial... wiel (taacki!
s ss o a»
lis El0™
r it
ÉS It
ET»
11
la
vs&
st
ss
ïr
i™
psL
11
It™
sïr,isr
ECONOMIE
AMSTERDAM- In het RAI-gebouw in Amsterdam hebben
de Nederlandse uitgevers vandaag (maandag) zien wat zij
in de komende maanden op de markt zullen brengen. Die
presentatie is inmiddels een goede traditie geworden.
Twee maal perjaar wordt door middel van een „Vers voor
de pers"-manifestatie getoond waar de boekenlezers zich
op zullen kunnen verheugen.
Het aanbod is weer groot en de titelproduktie blijft (langzaam) stijgen. Er
wordt al gesproken van overproduktie en menig uitgever maakt zich
daar zorgen over. Hoe lang kan zo'n ongelimiteerd lijkende aanwas
doorgaan? Het is moeilijk een stap terug te doen, omdat het uitgeversap
paraat is ingesteld op groei of stabilisatie, maar niet op terugval.
Gerard Reve signeerde afgelopen zaterdag bij de Leidse boekhandel De Kier zijn nieuwe roman "Moeder en
Zoon".
Bonden boos
op Tornado
over ontslagen
ETTEN-LEUR (ANP) - Alle be
trokken vakorganisaties zijn
woedend op de directie van
Tornado in Etten-Leur over
de wijze waarop 250 van de
550 personeelsleden vrij
dagmiddag hun ontslag
werd aangeboden.
Na overleg tussen de directie
en de bonden vrijdag over de
ophanden zijnde reorganisa
tie en de financiële conse
quenties daarvan werd het
voltallige personeel in de
kantine samengeroepen en
kreeg iedereen volgens be
stuurder G. De Munnik van
de Nederlandse Centrale van
Hoger Personeel (NCHP) een
stencil met zijn naam daar
boven, waarin ieder perso
neelslid kon lezen of hij of zij
ontslagen was, overge
plaatst werd of mocht blij-
Hartverscheurende taferelen
hebben zich daar volgens De
Munnik afgespeeld. "Mensen
met 26 jaar trouwe dienst,
die vorig jaar nog geloofd en
geprezen werden, stonden nu
hardop te huilen omdat ze op
een stencil moesten lezen dat
ze de zak hadden gekregen.
De Munnik had het gebeurde
samen met twee vakbonds
collega's "met verbijste
ring" gadegeslagen, "wij
stonden daar als drie gehar
de vakbondsjongens en kon
den onze emoties nauwelijks
de baas, ik kan nu nog steeds
in janken uitbarsten".
Hij noemt deze wijze van han
delen een grof schandaal, een
spelen met menselijke emo
ties op een wijze zoals hij in
zijn carrière nooit heeft
meegemaakt. Het kantoor-
en het hogere personeel
hoefden hun lot niet in de
kantine, maar in een apart
kamertje te vernemen, voor
degenen die verder afwezig
waren ging een stencil op de
post.
Er moet geproduceerd worden, er
moeten nieuwe boeken gemaakt
worden. Het heeft iets weg van
chantage. De tijd dat een uitgeve
rij op een zorgvuldig opgebouwd
oud fonds kon drijven, is voorbij
en je vraagt je af of dat nu wel zo'n
gunstige ontwikkeling is.
Na een tegenvallende marktont
wikkeling in 1979, lijkt de positie
van het algemene boek zich wat
hersteld te hebben. In de eerste
drie maanden van dit jaar werden
er weer meer boeken verkocht:
8,5 miljoen (exclusief encyclope
dieën en romantijdschriften) te
genover 8,1 miljoen in dezelfde
periode in 1979.
Tien miljoen
Dat betekende in totaal een stijging
van tien miljoen gulden en dit
terwijl de gemiddelde prijs die de
consument voor een boek be
taalde, omlaag ging van f 18,45
naar f 17,30.
Die prijsdaling kan niet los worden
gezien van uitverkoopactivitei
ten. Boeken worden steeds snel
ler en via allerlei aanbiedingen
tegen een lagere prijs in de han
del gebracht. Dat tast de zo met
klem verdedigde vaste prijs van
het boek wel aan en dat is nu juist
waar veel uitgevers en boekver
kopers zich tegen verzetten. Want
het loslaten van de vaste prijs zal,
naar moet worden aangenomen,
verstrekkende gevolgen hebben:
vooral voor de boekhandel.
Maar het is nog niet zo ver en voor
lopig zal het ook wel niet zo ver
komen. Toch verkeert de boek
handel al in een weinig rooskleu
rige positie en de toekomst ziet er
niet zo hoopvol uit. Het stijgende
titelaanbod maakt het voor de
boekverkoper moeilijk een ren
derende allround-voorraad op te
bouwen.
Dat betekent een versmalling van
het assortiment en een verminde
ring van de service aan de con
sument. De uitgevers moeten
hun vele boeken kwijt en nu de
boekhandel dat allemaal niet kan
verwerken, moeten ander kana
len worden bewerkt.
Boekenclubs
Zo'n kanaal wordt bijvoorbeeld ge
vormd door de boekenclubs, die
goed boeren en hun omzet zien
stijgen. De drie belangrijkste
boekenclubs in ons land hebben
samen ongeveer anderhalf mil
joen leden, die goed zijn voor
boekenaankoop van zo'n 160
miljoen gulden per jaar.
Toen de boekenclubs opkwamen
heeft de boekhandel flink gepro
testeerd, maar werd in slaap ge
sust met de mededeling dat de
boekenclubs juist bedoeld waren
voor de mensen die nooit in een
boekhandel komen en dat de
boekenclubs boekheidenen tot
lezers zouden maken en daar zou
de boekhandel dan uiteindelijk
van profiteren.
Een ontwikkeling die ook van in
vloed is geweest, is de samens
melting van boekwinkels die ei
gendom worden van uitgevers
concerns. Deze boekhandels
kenmerken zich door een be
perkt assortiment met een hoge
omloopsnelheid, noodzakelijk
om te kunnen renderen.
Tegenzet
Vanuit de boekhandel werd dit jaar
een tegenzet ondernomen. Medio
juni werd in Utrecht de Groep
Assortiments Boekhandels op
gericht met als doel „de beharti
ging van de belangen van de le
den" en „verbetering van de con
currentiepositie en daardoor ver
groting van het marktaan
deel".
Voor het lidmaatschap in onder
meer een titelaanbod van ten
minste 7500 en een jaaromzet van
minstens 1 miljoen gulden ver
eist. Of dit initiatief op tijd is ge
weest om het tij te keren, is de
vraag. Toch mag wel gesteld
worden, dat de fervente boeken
lezers en onze boekencultuur ge
baat zijn bij en gezonde boek
handel met een breed assorti
ment, gedegen vakkennis en een
niet te smalle serviceverle
ning.
Maar goed de expositie is de Zuid
hal van het RAI-gebouw maakt in
ieder geval duidelijk dat het in de
komende maanden best de moei
te waard is om de boekhandel
binnen te stappen, al heb ik sterk
de indruk dat de uitgevers voor
zichtiger beginnen te worden en
hopelijk ook wat selectiever te
werk gaan.
(Van onze correspondent
Anton Koene)
WENEN - De olieministers van de
OPEC-landen zijn het afgelopen
weekeinde in Wenen aangeko
men. Voor het eerst sinds in de
cember 1975 de beruchte terroris
tenleider Carlos in opdracht van
de Libische dictator kolonel
Gadhaffi het OPEC-gebouw
overviel en de ministers gijzelde,
vergaderen de vertegenwoordi
gers van dit oliekartel weer in de
Oostenrijkse hoofdstad. Waar
nemers in Wenen verwachten
niet dat de olieprijs fors omhoog
zal gaan.
De Iraakse olieminister Tayed Ab-
dul-Kanm, destijds één van de
gegijzelden, zei bij zijn aankomst
desgevraagd: „Ik heb alle ver
trouwen in de veiligheidsmaat
regelen van de Oostenrijkse auto
riteiten en ben blij hier terug te
zijn". Hij ontkende dat Irak een
forse verhoging van zijn olieprijs
(nu 32 dollar per vat) zou wil-
Ook de beroemdste gegijzelde van
de overval in 1975, de Saoediara-
bische sjeik Ahmed Zaki Yama-
ni, die tot voor kort resoluut en
beslist heeft geweigerd om in
Wenen te vergaderen, wilde na
zijn aankomst slechts kwijt dat
Saoedi-Arabié tijdens deze ver
gadering een eensgezinde beslis
sing over het toekomstige olie-
prijsbeleid wil bereiken.
,Er worden geen compromisvoor
stellen meer gedaan", aldus Ya-
mani. „Wij hopen op een eensge
zinde beslissing". Op berichten
dat Saoedi-Arabié overweegt zijn
olieprijs, die onder de gemiddel
de prijs van de andere OPEC-
landen ligt, te verhogen van 28 tot
32 dollar per barrel gaf hij geen
commentaar.- De Venezolaanse
OPEC-vertegenwoordiger, mi
nister Caldoron Berti, legde een
ander accent op het mogelijke
verloop van de besprekingen.
„Wij willen praten over technolo
gie en over hoe de winsten uit de
olie meer ten goede kunnen ko
men van de ontwikkelingslan
den", verklaarde hij.
ciale Staten inderdaad dat Co-
gema aan alle afnemers identieke
contracten aanbiedt.
Na de VARA-uitzending stelde
Don gistermiddag: „Het Zweed
se contract is getekend in 1977
Het PZEM-contract is op 20
maart 1978 in Parijs getekend.
Dat contract is identiek aan het
contract dat een aantal buiten
landse maatschappijen, die sa
men een Joint venture' hebben
gevormd, met Cogema heeft af
gesloten. Die bedrijven leverden
samen een capaciteit voor de
nieuwe opwerkingsfabriek van
Cogema in Cap la Hague". Met
andere woorden: waar Don
spreekt over identieke contrac
ten, heeft hij het over de contrac
ten van die groep bedrijven.
Zweeds contract
Als het Zweedse contract van toe
passing zou zijn op de PZEM, dan
zou dat inhouden dat Nederland
veel meer radioactief afval uit
Frankrijk zou terugkrijgen dan
door Van Aardenne en Don is
beweerd. Volgens de berekening
van de vice-voorzitter van de
PvdA-fractie in de Provinciale
Staten van Zeeland, B. J. Groot,
zou het daarbij gaan om een hoe
veelheid die twintigmaal groter is
dan de hoeveelheid die eerder is
aangegeven. Ook zou de PZEM
het aangeboden afval kunnen
weigeren, maar dat zou dan wel
50.000 gulden per dag kosten, wat
neerkomt op 18 miljoen gulden
per jaar. Volgens het Zweedse
contract bepalen de Fransen de
wijze waarop het afval wordt ver
pakt. Don en Van Aardenne heb
ben steeds gesteld dat in het
PZEM-contract door de Neder
landse overheid wordt bepaald
hoe het radioactief afval moet
worden verpakt.
Volgens de heer Don lijkt het
Zweedse contract in bovenge
noemde punten niet op dat van
de PZEM. Volgens hem is er geen
sprake van dat bij weigering van
het afval 50.000 gulden zou moe
ten worden betaald; ook is het
niet de Franse, maar de Neder
landse overheid die bepaalt hoe
het afval moet worden verpakt.
Don houdt vast aan de eerder ge
dane mededeling dat Nederland
niet meer afval terugkrijgt dan bij
het opwerkingsproces ontstaat.
Ondanks de geheimhou
dingsclausule deed Don deze
mededelingen gistermiddag om
dat hij van mening was dat het
VARA-programma dit noodza
kelijk maakte.
De Zeeuwse statenleden van de
PvdA en D'66 toonden zich zeer
geschokt over de inhoud van het
Zweedse contract. Beiden kon
digden aan vragen te zullen stel
len over een en ander. Dit ge
beurde ook door kamerleden van
PvdA, PPR en D'66 die duide
lijkheid eisen over het PZEM-
Cogemal-opwerkingscontract
Zij willen op korte termijn minis
ter Van Aardenne voor overleg
naar de Tweede Kamer halen en
dringen sterk aan op openbaar
making van het contract dat op
werking regelt.
Ook CDA'er Jan van Houwelingen,
voorzitter van de kamercommis
sie voor de kernenergie, wil
overleg met de bewindsman „om
misverstanden uit de weg te rui
men" zoals hij het formuleert. „Ik
vind het zelfs beter dat dit soort
contracten openbaar is", zegt hij,
„maar om het ook openbaar te
maken, daar zijn nu eenmaal
twee partijen voor nodig".
WENEN - Leden van de speciale anti-terroristen politie bespreken de
veiligheidsmaatregelen, die moeten wordn genomen op het Weense vlieg
veld, waar de ministers van de OPEC-landen zullen arriveren voor de
speciale conferentie van de organisatie van olie-exprorterende landen.
LEIDEN - Op de Leidse veemarkt wer
den vandaag 2158 dieren aangevoerd:
slachtrunderen 1241, schapen/lamme
ren 917. De prijsnoteringen van het
slachtvee waren als volgt. Slachtrunde
ren: stieren le kwaliteit van 7,20 tot 7,90;
stieren 2e kwaliteit van 6,70 tot 7,10;
vaarzen le kwaliteit van 6,85 tot 7,90,
vaarzen 2e kwaliteit van 6,10 tot 6,75;
koeien le kwaliteit van 6,65 tot 7,85;
koeien 2e kwaliteit van 6,00 tot 6,50;
koeien 3e kwaliteit van 5,50 tot 5,90,
worstkoeien van 4,80 tot 5,75, extra kwa
liteit dikbillen van 8,25 tot 13,50.
Gebruiksvee: schapen 140 tot 175; lam
meren van 150 tot 180 en lammeren le
kwaliteit van 185 tot 205.
LEIDEN - Groenteveiling 15-9-1980:
Andijvie 59-76, Augurken 60-85, Snij
bonen 1.90-4.10, Stambonen 3.00-4.70,
Kroten 35, Chinese kool 89-1.09, Spits
kool 1.43-1.62. Postelein 71-1.21, Prei
90-98, Spinazie 67-141. Spruiten A
1.36-1.46, Spruiten B 1.38-1.43, Spruiten
C 94-99, Spruiten D 92. Uien 39-54. Wit
lof 3.40-7.00, Meloenen 75-1.90, Bloem
kool 1x6 1.25-3.15, Bloemkool 8 st
98-2.30, Bloemkool 10 st 90-1.65, Knol
selderij 30-43, Sla 24-37, Bleekselderij
49-1.21, Bospeen 91-1.18, Peterselie
35 4 1
VLISSINGEN (GPD) - Het contract dat de Provinciale
Zeeuwse Elektriciteits Maatschappij (PZEM) heeft af
gesloten met de Franse onderneming Cogema voor de
opwerking van radioactief PZEM-afval verschilt op be
langrijke punten van het contract van een Zweedse
maatschappij met Cogema.
Dit zei de voorzitter van de raad van
bestuur van de PZEM, W. Don,
naar aanleiding van een uitzen
ding van de actualiteitenrubriek
Achter het Nieuws, zaterdag
avond, waarin de VARA dit
Zweedse contract presenteerde
als zijnde ook van toepassing op
de PZEM. De „onthulling" van
het Zweedse contract door de
VARA heeft wel tot gevolg dat
zowel in de Provinciale Staten
van Zeeland als in de Tweede
Kamer opnieuw vragen over het
Cogema-contract van de PZEM
dat opwerking van in de Borssel-
se centrale opgebruikte splijt
stofstaven regelt, zullen worden
gesteld.
Een overeenkomst tussen de beide
contracten is, dat een geheim-
houdingsclausule-is opgenomen.
Ook in het Zweedse contract is de
bepaling opgenomen dat het kan
worden verbroken zodra een van
de partijen het contract of delen
daarvan openbaar maakt. Achter
het Nieuws zou het Zweedse con
tract in handen hebben gekregen
via een Amerikaanse milieuor
ganisatie. Overigens is het
Zweedse contract daar reeds een
jaar geleden op de televisie ge
toond.
Op grond van opmerkingen van
zowel minister Van Aardenne
(economische zaken) als van
Don, die herhaaldelijk hebben la
ten weten dat Cogema aan haar
afnemers identieke of standaard
contracten aanbiedt, stelde de
VARA dat het Zweedse contract
dan ook moest gelden voor de
PZEM. Op 18 mei 1979 stelde Don
in een vergadering van Provin-
mineraal water, zuivere
vruchtensappen en uitslui
tend natuurlijke suikers
zonder toevoeging van onnatuurlijke
smaak- of kleurstoffen!
MAANDAG 15 SEPTEMBER 1980
ACTIEVE
AANDELEN
SS
33
BINNENLANDSE
AANDELEN
ACE 67,10 67.50
AMAS 7 80" 7.50
jSvier-NDl.
Hoogovens 'f-™ 12.80
Kon! Olie S™
Unifcvcr J-2!™ 122.5U
Ver. I(«.it VNU "V, 85-°°
ix;v
iitr
id. 1-10
id 1^1
Sou.
ITS.
Ë2&
ST
23.10
20,00
111,50
t»
280,50
>4* «r
9L00
1140,00
Ko
BELEGGINGS
INSTITUTEN
ÈEr
iSS
i ST
'S
S3 S3
~S3 S3
GOUD EN ZILVER
BUITENLANDS
GELD
Ko jïïlt?
I'ortucf-vc esc. (100)
■ss 'li
2 33
AMSTERDAM (ANP) - De Am-
