Congresleden
Democraten
kwetsbaar
Ook lening van VS aan Polen
Ambassade in Tel
Aviv krap behuisd
Nieuwe Chinese premier: man
met veelzijdige ervaring
I'MtilU'h
Verkiezingen in VS:
Nederland
overweegt
visumplicht
voor Turken
Veel registraties voor
dienstplicht in Amerika
Arrestanten
bekennen
bomaanslag
in Hamburg
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1980
WASHINGTON (Reuter) - De Amerikaanse
regering is akkoord gegaan met een Pools
verzoek om landbouwkredieten ten bedra
ge van 675 miljoen dollar, zo heeft het Ame
rikaanse ministerie van buitenlandse zaken
gisteren bekendgemaakt. Het bedrag is 125
miljoen dollar hoger dan de lening die Po
len voor het lopende jaar heeft gekregen.
Volgens het ministerie van buitenlandse za
ken is de goedkeuring al enkele weken ge
leden gegeven, maar is de bekenmaking
uitgesteld om niet de indruk te wekken dat
de lening verband houdt met de arbeidson
rust in Polen. De kredieten stellen Polen in
staat in de Verenigde Staten graan, maïs en
andere landbouwprodukten te kopen.
Het Amerikaanse besluit werd bekendge
maakt na een bespreking tussen Ameri
kaanse regeringsfunctionarissen en een
Poolse delegatie. In de bekendmaking staat
dat president Carter er veel belang aan
hecht dat de Verenigde Staten al het moge
lijke,'dqen om PoLen hulp te verlenen, nu
een verzoening tussen Poolse arbeiders en
de regering tot stand is gekomen.
Gisteren besloot ook de grote Amerikaanse
vakcentrale AFL-CIO tot de instelling van
een hulpfonds van 25.000 dollar voor de
nieuwe onafhankelijke Poolse vakbonden.
De Poolse televisie meldde gisteren dat een
akkoord is gesloten met 15.000 stakende
mijnwerkers in de mijnen bij Bytom. Ze
krijgen dezelfde rechten die eerder deze
week werden vastgelegd in het akkoord
met de mijnwerkers van Jastrzebie Droj.
De arbeidsrust is kennelijk nog niet geheel
teruggekeerd. In enkele plaatsen wordt nog
op kleine schaal gestaakt, onder andere
door buschauffeurs in Bialystok.
Uit kringen van dissidenten is vernomen dat
in Warschau een bond is opgericht van
trambestuurders, monteurs en werkne
mers in de vliegtuigindustrie en de nucleai
re industrie.
Een lid van de dissidente beweging voor de
verdediging van de rechten van de mens en
van de burger, Kazimierz Switon, is daags
na zijn arrestatie, afgelopen dinsdag in Ka
towice, weer op vrije voeten gesteld. Hij
stond al lang bekend als een activist voor
vrije vakverenigingen.
De nieuwe Poolse premier Jozef Pinkowski
zou vandaag het economische hervor
mingsprogramma van de regering voorleg
gen aan het parlement.
Amerikaanse functionarissen preciseerden
later dat het gaat om een voorlopige goed
keuring van de Poolse aanvrage. Het uit
eindelijke bedrag, een combinatie van di
recte leningen en kredietgaranties, zou nog
iets hoger kunnen uitkomen dan 675 mil
joen dollar.
De Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken Edmund Muskie heeft tegen de voor
zitter van de AFL-CIO, Lane Kirkland. ge
zegd dat de hulp die de Amerikaanse vak
centrale wil geven aan de nieuwe onafhan
kelijke Poolse bonden, mogelijk verkeerd
kan worden opgevat door havikken in het
Kremlin. Maar Kirkland liet daarop weten
dat de AFL-CIO niet zwicht voor druk van
het ministerie van buitenlandse zaken.
(Van c
i correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - De vraag „Garter of Reagan of Ander
son?" mag dan in deze dagen de Amerikaanse kiezers
vooral bezighouden, voor het politieke gebeuren in de VS
is de verkiezing van congresleden, gouverneurs, volks
vertegenwoordigers op het niveau van de staten, sheriffs
en zo hier en daar zelfs nog de plaatselijke hondenmep
per, van even groot belang.
De Republikeinen, die een min
derheid hebben in Senaat en
Huis van Afgevaardigden, rich
ten grote inspanningen op de ont
troning van Democratische
volksvertegenwoordigers, wier
positie kwetsbaar lijkt. Door
gaans zijn dat liberalen, af
gevaardigd door in doorsnee
conservatieve staten, die dreigen
te verdrinken in de onderstroom
Libië wil
geen debat
over ruzie
met Malta
NEW YORK (DPA/Reuter) - Ibië
verzet zich tegen het verzoek van
Malta tot het houden van een bij
eenkomst van de Veiligheidsraad
ter bespreking van hun conflict
over het continentale plat in de
Middellandse Zee. In een brief
aan de Veiligheidsraad werd ge
zegd dat het een bilaterale kwes
tie is die door onderhandelingen
tussen beide landen geregeld
moet worden.
Malta had om een spoedbijeen-
komst gevraagd omdat "Libische
oorlogsschepen geprobeerd
hadden olieboringen die voor
Malta in de Middellandse Zee
werden uitgevoerd, te bëlemme-
In een brief aan de Veiligheidsraad
zei de vertegenwoordiger van Li
bië dat Malta niet met de borin
gen had behoren te beginnen
daar er nog onderhandeld wordt
over een overeenkomst over het
continentaal plat.
van het conservatieve tij waarin
de Amerikaanse politiek zich op
het ogenblik bevindt.
Zulke bekende en invloedrijke
mannen als Morris Udall in het
Huis van Afgevaardigden en
George McGovern, John Culver,
Frank Church, Birch Bayh en
Thomas Eagleton, lopen een
ruime kans om uit hun stoel te
worden gelicht: vier voormalige
kandidaten voor het president
schap en één (Eagleton) voor het
vice-presidentschap. Zij vervul
len allen belangrijke functies in
de volksvertegenwoordiging als
voorzitters van invloedrijke
commissies. Aan het lijstje valt
nog een reeks andere namen toe
te voegen, zoals die bijvoorbeeld
van de Democratische fractielei
der in het Huis van Afgevaardig
den Jim Wright en zijn plaatsver
vanger Brademas, die buiten de
VS minder bekend zijn.
De Democraten staan dan ook voor
het onaangename feit, dat zij in
de Senaat en het Huis een belang
rijk brok macht en ervaring drei
gen te verliezen, ook al zullen zij
hun meerderheid in het congres
vermoedelijk kunnen handhaven
bij niettemin aanzienlijke scha
de. Kleinere meerderheden bete
kenen meer plaatsen voor Re
publikeinen in commissies, meer
compromissen, meer handeltjes
in stemmen achter gesloten deu
ren. En welke president dan ook
uiteindelijk wordt gekozen: hij
zal een congres aantreffen waar
mee moeilijker valt te rege-
SALT-2
Carter heeft minder Democratische
stemmen en dat zou bijvoorbeeld
ratificatie van het tweede ak
koord over verdere vermindering
van strategische kernwapens
(SALT 2) uiterst moeilijk maken;
Reagan zou een Democratische
ANKARA (ANP) - Nederland
overweegt een visumplicht voor
Turken in te stellen en voert
hierover overleg net België en
Luxemburg. De regering vreest
namelijk een stroom van Turkse
gastarbeiders nu in West-Duits-
land, vanaf begin oktober,
Turkse bezoekers over een vi
sum moeten beschikken. De in
Turkse kranten gepubliceerde
berichten over de mogelijkheid
dat ook Nederland visa ver
plicht gaat stellen, heeft al ge
leid tot een toename met 30 pro
cent van de boekingen, zo werd
in luchtvaartkringen in Ankara
meegedeeld.
Minister Van der Klaauw, die
woensdag voor een officieel be
zoek van vijf dagen in Ankara
aankwam, verklaarde gisteren
na besprekingen met zijn Turk
se collega Hayrettin Erkmen dat
was gesproken over "de
problemen van buitenlandse
arbeiders zonder werkvergun
ning onder wie Turken, maar
Minister Van der Klaauw bracht gisteren met zijn Turkse collega Erk
men een toost uit op de goede afloop van de onderhandelingen
niet over concrete maatrege
len".
Minister Erkmen zei niet met zo
veel woorden dat het invoeren
van visa door bondgenoten in
strijd is met het NAVO-verdrag
of het associatieverdrag tussen
Turkije en de EG dat zegt dat
Turkije tegen 1995 volwaardig
lid van de gemeenschap zal zijn.
Maar hij herinnerde er wel aan,
dat de landen van de Raad van
Europa, waaronder Turkije,
Nederland en West-Duitsland,
zijn overeengekomen onderling
visa af te schaffen.
West-Duitsland, dat ongeveer een
miljoen Turken binnen zijn
grenzen heeft, wil de verdere
komst van Turken indammen
door onder andere begin vol
gende maand een visum in te
voeren, door maatregelen op het
terrein van de kinderbijslag en
door een beperking van de
voorwaarden waaronder poli
tiek asiel wordt verleend. Ne
derland, dat evenals de Bonds
republiek in vergelijking met de
overige EG-landen goede socia
le voorzieningen kent, vreest
dat het inperken van de komst
van Turkse arbeiders naar
West-Duitsland zal leiden tot
een toename van het aantal
Turken dat in Nederland wil
werken. Maar omdat krachtens
de paspoortunie de Benelux
grenzen open zijn, moet het met
België en Luxemburg overleg
voeren over het instellen van
een visumplicht.
(Van onze correspondent Jaap van
Wesel)
JERUZALEM - Behalve het ophan
gen van het bordje Ambassade
van het Koninkrijk der Neder
landen'hebben er nog geen di
plomatieke activiteiten plaats
gevonden op harer majesteils
voorlopige vertegenwoordiging
in Tel Aviv. Het is allemaal nog
wat behelpen. De ambassade
heeft een voorlopig onderkomen
gevonden bij het consulaat op de
derde verdieping van Tel Avivs
hoogste gebouw, de Shalomtoren
(vredestoren). Symbolisch dus
goed getroffenal is d^behuizing
ADVERTENTIE
thai wel wat
zelfs voor ee
rs en een ontvangs-
an de krappe kant
tijdelijk onderko-
Om te verhinderen dat hij een regenbui op zijn hoofd krijgt, steekt de
Republikeinse presidentskandidaat Ronald Reagan een paraplu op.
meerderheid aantreffen tegen
over zijn belastingplannen en
bewapeningsvoorstellen en An
derson zou tegenover een con
gres dat is ingericht op een sys
teem van twee partijen als onaf
hankelijke nauwelijks machts
middelen hebben om te hante-
Na zo'n kwart eeuw van solide De
mocratische meerderheid leken
de kansen op een Republikeinse
machtsgreep aanvankelijk goed.
Nu komen de Democraten tot de
slotsom dat zij nog net het groot
ste aantal zetels kunnen halen,
maar niemand deelt het opti
misme van senator Robert Byrd,
aan het hoofd van de Democrati
sche fractie, dat wellicht de
meerderheid nog kan worden
uitgebreid.
Thomas O'Neill, de speaker van het
Huis, rekent op een netto verlies
van 10 tot 18 zetels, met een do
zijn zittende Democraten aan de
verliezende kant. Maar de Re
publikein Guy Vandeijagt voor
spelt dat zijn partij beter uit de
bus zal komen dan in 1978 (met 17
zetels winst) het geval was. (Het
Huis van Afgevaardigden wordt
elke twee jaar in zijn geheel her
kozen). De Republikeinen zou
den 59 zetels moeten winnen om
de meerderheid te krijgen en dat
vindt zelfs Vanderjagt onwaar
schijnlijk.
In de Senaat zouden de Republi
keinen negen van de 24 Democra
tische zetels moeten
de meerderheid te verwerven. De
kans daarop is klein omdat de
Democraten kansen hebben op
de zetels van Republikeinen die
zich terugtrekken, terwijl som
mige senatoren, zoals Church en
Bayh, een kleine voorsprong
hebben genomen op hun Re
publikeinse tegenstanders.
Het is tekenend voor de twijfels
omtrent Jimmy Carter als presi
dent, dat het Witte Huis te maken
krijgt met verzoeken van con-
gresleden-in-moeilijkheden om
buiten hun eigen verkiezings
campagnes te blijven. Want bij de
neiging van de kiezers om een
behoudender koers te zoeken
vanwege groeiende twijfel aan de
effectiviteit van de Democrati
sche programma's en hun hoge
overheidsuitgaven en de om
standigheid dat de Republikei
nen over veel geld blijken te be
schikken, ook op het lagere ni
veau van de verkiezingsstrijd,
komt het feit dat Jimmy Carters
aanbeveling voor een kandidaat
de doodsteek zou kunnen bete
kenen. De Democraten hebben
tijdens hun congres in New York
een vaag soort eenheid bereikt,
waarin de drommen kandidaten
tersluiks zoveel mogelijk hun ei
gen gang willen gaan.
Gelukkig nu maar dat de consul
met vakantie is. dat ambassa
deur Verkade pas de volgende
week arriveert en dat op één na de
hele ambassadestaf nog steeds op
de voormalige ambassade, nu
consulaat-generaal in Jeruzalem
werkt. De bezetting in Tel Aviv is
nog beperkt tot drie vrouwelijke
consulaire employées en één di
plomaat. de tweede secretaris
van de ambassade. De Beer. die
als enige voorpost hals over kop
van Jeruzalem naar Tel Aviv is
overgeplaatst.
Juridisch is het allemaal keurig in
orde. De Beer heeft terstond domi
cilie gekozen in Tel Aviv, waar h ij
een eenpersoonskamer in het
Danhotel betrokken heeft. Maar
zijn echtgenote woont nog steeds
in Jeruzalem. Volkenrechtelijk is
De Beer na werktijd bij haar te
gast. Per slot van rekening heb
ben ook diplomaten een privéle-
ven en gaat het dus de minister
niet aan of zijn dienaren na
werktijd hun vrije lijd al dan niet
in hun domicilie doorbengen.
Hei is allemaal wat haastig gegaan
die verhuizing. Op zaterdag
kwamen de instructies uit Den
Haag en op maandag waren de
bordjes verhangen. Maar meer
dan dat is er nog niet gebeurd.
Want met uitzondering van de ac
tiviteiten van De Beer. die met de
verhuizing belast is. gebeurt alles
nog op de voormalige ambassade
in Jeruzalem. De echte verhuizing
moet wachten op de komst van de
nieuwe ambassadeur, Iwan Ver
kade. Hij komt volgende week
aan en dan pas kan het zoeken
naar een nieuw ambassadege
bouw echt beginnen
Een van Israels machtigste huizen-
handelaars, het zelfstandige
Knessetlid Flatto Sharon, heeft
opgeroepen tot een boycot van
Nederland in Tel Aviv. Maar de
makelaars willen daar niets van
weten. Zaken zijn zaken. De eer
ste aanbiedingen voor accommo
datie kwamen al toen de eerste
geruchten over een mogelijke
verplaatsing in de pers versche-
Komt in uw bus. Vol vaste banen
Voor goed geld. Voor technici.
Kront niet gekregen?
Bel 010-311935
(Van c
correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - Volgens het Amerikaanse bureau voor de
dienstplicht heeft 93 procent van de 3.880.000 mannen van 19 en
20 jaar zich laten registreren. Deze cijfers moeten weerleggen dat
de registratie voor de dienstlicht, die president Carter met grote
moeite heeft afgedwongen, een mislukking is geworden, zoals
onder meer de beweging tegen de dienstplicht heeft gezegd. Op
basis van peilingen in het hele land was eerder het dagblad de
Boston Globe zelfs tot de slotsom gekomen dat omstreeks 25
procent van degenen die zich bij wet moesten laten registreren,
hadden verzaakt.
Degenen die zich niet hebben laten registreren, kunnen worden
gestraft met een gevangenisstraf van vijf jaar en een boete van
10.000 dollar maximaal. Gegeven de aantallen die in het geding
zijn, een miljoen volgens de protestbeweging en zo'n 300.000
volgens de autoriteiten, zou een vervolging uiterst moeilijk
zijn.
(Door Jaap van Ginneken)
PEKING - In Peking is in de marge van het Volkscongres
bevestigd dat premier Hua Guofeng over enkele dagen zal
terugtreden ten behoeve van de nieuwkomer Zhao
Ziyang en voorlopig alleen zijn partijvoorzitterschap zal
behouden.
Ook een viertal vice-premiers zal tie van de bureaucraten ten koste
terugtreden en voorlopig alleen van de ideologen,
zijn partij functies behouden. Dit Zhao Ziyang is 61 jaar en zijn haar
als antwoord op de oproep
oude congresvoorzitter Ye om
een opeenhoping van functies te
gen te gaan. Tegelijk betekenen
de veranderingen echter een
versterking van de posi-
ADVERTENTIE
Vietnamese vluchtelingen lopen
bomaanslag in Hamburg.
KARLSRUHE (DPA) - De West-
duitse politie gelooft de tot nu toe
gevaarlijkste rechtse terreur-or-
ganisatie, Duitse actiegroep, ver
slagen te hebben nu vij'f ver
meende leden van deze beweging
zijn gearresteerd. Twee van de ar
restanten, de 49-jarige Raimund
Hörnle en de 24-jarige Sybille
Vorderbrügge, hebben bekend
betrokken te zijn geweest bij een
de rouwstoet met de portretten van hun vrienden, die omkwamen bij de
bomaanslag op een tehuis voor
buitenlanders in Hamburg,
waarbij twee Vietnamezen om
kwamen.
Naar de Westduitse autoriteiten
gisteren lieten weten, zullen de
vijf arrestanten zes aanslagen ten
laste worden gelegd die de afge
lopen maanden zijn gepleegd op
overheidsgebouwen en tehuizen
voor buitenlanders in Hamburg
en Zuid-Duitsland.
Suzuki LJ 80 Terreinwagen
Professionele terreinwagen, in- en
uitschakelbare 4-wielaandrijving,
hoge en lape gearing, sterke motor,
neemt hellingen tot 41°. robuust
stalen chassis. Open met canvas
kap; canvas kap en stalen deuren;
gesloten. V.a. f 12.995.- incIBTW
SUZUKI
begon al te grijzen voordat het
onlangs weer zwart werd geverfd
om een jongere indruk te maken -
aldus alleszins serieuze buiten
landers die-het huidige Volks
congres als waarnemer en
toehoorder mogen bijwonen. Hij
werd in 1919 geboren in de pro
vincie met de naam He-nan, wat
betekent dat die ten zuiden ligt
van de benedenloop van de Gele
Rivier, en dus in het hart van het
Oude China. Volgens zijn offi
ciële biografie zou hij al op zijn
dertiende lid geworden zijn van
de jeugdliga, en op zijn negen
tiende lid van de communisti
sche partij, die toen beurtelings
streed tegen de nationalistische
regering van de Guomindang-
beweging en tegen de buiten
landse bezetting door het keizer
rijk Japan.
Na de vestiging van de Volksre
publiek in 1949 speelde Zhao
achtereenvolgens in een tweetal
provincies een vooraanstaande
rol Enerzijds in Sichuan: ver in
het binnenland gelegen, een van
de belangrijkste graanschuren
van het land en met zijn 100 mil
joen inwoners tevens de meest
volkrijke provincie. En ander
zijds Guangdong: juist aan de
kust gelegen, rondom de belang
rijke haven- en handelsstad Kan
ton, die grenst aan de Britse
kroonkolonie Hongkong. Hij
heeft dus een tamelijk veelzijdige
ervaring. Hij ontpopte zich als
een bekwaam beroepsbestuur
der, die nauw samenwerkte met
de gematigde rechtervleugel in
het partij en overheidsapparaat,
destijds geleid door respectieve
lijk algemeen-secretaris Deng
Xiaoping en staatspresident Liu
Shaoqi.
Zelfkritiek
Toen de radicale vleugel van leger
leider Lin Biao en de zogenaam
de Bende van Vier daartegen dan
ook hun roemruchte culturele
revolutie lanceerden, werd hij
gedwongen zelfkritiek uit te oe
fenen en openlijk afstand te ne
men van de „reactionaire lijn"
van Liu en Deng. En toen deze in
april 1976 voor de tweede maal
ten val werd gebracht, veroor
deelde hij opnieuw in het publiek
„de misdadige pogingen van
Deng Xiaoping om de dictatuur
van het proletariaat omver te
werpen en het kapitalisme te her
stellen".
De uitspraken waren echter duide
lijk tactische manoeuvres, be
doeld om een strategische plaats
te behouden. En het zou een ern
stige misvatting zijn te menen dat
hij als een werkelijke tegenspeler
van Deng moet worden be
schouwd. Het tegendeel is eerder
waar. na de tweede terugkeer van
Deng in 1977-'78 ontpopte Zhao
zich al snel als een van zijn voor
naamste medestanders. In het
najaar van vorig jaar werd hij
door diens toedoen dan ook be
noemd tot lid van het politiek bu
reau van de partij en sinds het
voorjaar van dit jaar werd hij al
getipt als mogelijke opvolger van
Hua Guofeng als premier. Eerder
was hij betrokken bij de twee rei
zen van Hua naar Joegoslavië,
Roemenie en Perzië en naar Ita
lië, Frankrijk, Engeland en
Duitsland. En al sinds enkele
maanden ontving hij veelvuldig
hoge gasten van overzee.
De benoeming komt dan ook
geenszins als een verrassing Wel
zal nog moeten blijken of hij al
meteen een slagvaardig beleid
wil gaan voeren, «.f dat hg eerst
nog voorzichtig te werk wil gaan.
Een andere vraag is of zijn voor
ganger Hua na zijn premierschap
wellicht bij het partijcongres aan
het eind van dit jaar ook zijn par
tijvoorzitterschap zal moeten op
geven. En wel aan de 65-jange Hu
Yaobang die in de weer ingestel
de functie van algemeen-secreta-
•h al een groot deel van zijn
taken heeff
hij is een mee
Ook
