Koopkracht minima dit jaar j
een procent
achteruit
mum
Eis Groenevelt gaat merendeel
leden Industriebond te ver
I
tttN VAART ER UIT if
Volgend jaar 300.000
mensen zonder werk
tort zakelijk
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1980
ECONOMIE
PAGINA 25
Terugroepen
'(general motors' gaat de eigenaars
van 1.034.000 Chevrolets, Pon-
tiacs en Oldsmobiles uit
1977-1978 vragen hun voertuig bij
hun handelaar terug te brengen,
omdat er iets moet worden gewij
zigd in het systeem tegen de
luchtvervuiling. Volgens een
woordvoerder in Detroit werkt
dit systeem niet goed.
Het is de omvangrijkste maatregel
'die de grootste autoproducent in
de VS tot dusver heeft genomen
om vervuilingsproblemen op te
lossen. Ford bezit echter het re
cord met 1,4 miljoen teruggeroe
pen voertuigen.
Proeven van het Amerikaanse fe
derale bureau voor milieube
scherming hebben aangetoond
dat de genoemde modellen meer
dan de toelaatbare hoeveelheid
stikstof dioxyde afscheiden.
Oogst
Ef zal dit jaar zes procent meer win
tertarwe geoogst worden dan vo
rig jaar. namelijk 807.200 ton, en
25 procent meer wintergerst. na
melijk 98.900 ton. Daarentegen
'zal de oogst van de zomertarwe
met vijf procent teruglopen tot
70.300 ton, die van zomergerst
met zestien procent tot 194.450.
Aldus een voorlopige oogstraming,
op 18 augustus opgemaakt door
het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek.
De roggeoogst zal met 19 procent
teruglopen naar 39.900 ton, die
van haver met vijftien procent
naar 93.200 ton.
Er komen vijftien procent meer
groene erwten, namelijk 9.750
ton, tien procent minder schok
kers, namelijk 2.300 ton. en zes
procent minder kapucijners en
grauwe erwten, namelijk 3.150
ton.
Efe koolzaadoogst maakt een reuze-
sprong. met zestig procent naar
28.900 ton, karwijzaad krijgt er de
helft bij en komt daardoor op
3.950 ton.
De oogst van blauw maanzaad
schrompelt met zestig procent in
J tot 330 ton, terwijl vlas zeven pro-
I cent winst boekt en - alles vol-
1 gens voorlopige raming - op
5 30.500 ton komt.
I
kernenergie
DEN HAAG - Het begint erop te
lijken dat de FNV door Arie
Groenevells Industriebond-le
den in de kou wordt gezet. Het als
het „hoopvolle" denken van
Groenevelt bestempelde voor
nemen te streven naar herstel van
de werkgelegenheid in plaats van
handhaving van de koopkracht,
dreigt de bodem te worden inge
slagen. Bijna de helft van de le
den van de Industriebond FNV
heeft zich tegen het plan gekeerd.
Zij eisen in de eerste plaats hand
having van de koopkracht, maar
tegelijkertijd herstel van de
werkgelegenheid
Groenevelts Industriebond FNV
wordt nu waarschijnlijk door de
uitspraak van de leden gedwon
gen het roer om te gooien. Hier
door slaat de meerderheid in de
Federatieraad van de FNV, het
hoogste orgaan van deze vakcen
trale, over naar de eis tot handha
ving van de koopkracht, voorlo
pig tot en met de modale werk
nemer. Daarnaast zal ongetwij
feld ook handhaving en uitbrei
ding van de werkgelegenheid in
het program van eisen worden
opgenomen.
Nu had Groenevelt zijn koop
kracht-eis laten vallen voor zijn
werkgelegenheid-eis onder een
Ledenvergadering stemt voor handhaving koopkracht
aantal zware voorwaarden. De
zwaarste was wel. dat de werkge
vers werkgelegenheid moesten
garanderen. Uit cao-onderhan
delingen, die de afgelopen week
in enkele bedrijfstakken zijn ge
voerd, blijkt dat de werkgevers
daar nog steeds niet aan willen.
„We kunnen daarvoor geen
garantie geven, omdat we zelf
niet weten waar we aan toe zijn",
is het commentaar.
De leden van de Industriebond
FNV hebben die zware eis van de
verbondsraad weinig besproken.
Men rolde eigenlijk in groten ge
tale over voorzitter Groenevelt
heen, alsof hij alleen de boosdoe
ner van het hele spul zou zijn. In
feite wordt Groenevelt beschul
digd van een soort landverraad.
Dit werd aangewakkerd door de
vleiende woorden die vanuit de
wereld van politici en economen
aan het adres van Groenevelt
werden gesproken. En juist deze
opmerkingen zetten de wan
trouwende haren van veel indus
triebondleden overeind.
Dit heeft gevolgen voor de opstel
ling van de FNV. Tot nu toe te
kende zich een meerderheid van
bonden af binnen de federatie-
raad, die bereid was een keuze te
doen ten gunste van de werkge
legenheid en tegelijkertijd de eis
tot handhaving van de koop
kracht te laten vallen. Jarenlang
al was de vakbeweging verweten
dat zij geen keus durfde doen.
waardoor ze zichzelf buitenspel
dreigde te zetten, omdat anderen
dan de keus wel zouden ma
ken.
Binnen de FNV had de Industrie
bond FNV onder meer de Bouw
bonden FNV achter zich. Fel te
gen Groenevelts standpunt en
voor handhaving van de koop
kracht waren onder andere de
ambtenarenbonden en de Voe
dingsbonden FNV. Slaat door de
houding van de leden van de In
dustriebond FNV de balans over
naar de andere kant, dan staan de
grootste bonden tegenover een
aantal kleine en is het pleit be
slecht.
Zo heeft bijvoorbeeld FNV-voorzit-
ter Wim Kok zich de afgelopen
week zeer genuanceerd opge
steld tegen bijvoorbeeld de be-
zuiniginsplannen van Albeda en
De Graaf in de sociale sector. Als
de Federatieraad van de FNV nu
definitief gaat kiezen voor hand
having van de koopkracht, zal die
genuanceerde opstelling van
Kok wel veranderen in een kei
hard „nee" tegen alle voorstel
len.
Doordat de FNV, erkennende dat
het slechte economische water
nu tot aan de lippen is gestegen,
geen keus meer durft te maken,
wringt ze zichzelf in een onhoud
bare positie. Het maken van de
keus wordt dan in feite gelegd bij
regering en parlement. Duidelijk
is nu al, dat met name ook het
parlement in grote meerderheid
van mening is. dat er driftig moet
worden gematigd en ingeleverd.
Van koopkrachthandhaving
komt de eerstkomende jaren
niets terecht. De vakbeweging zal
dan weer eens een gevecht aan
gaan met windmolens.
Minister Albeda van sociale zaken
zal de komende maanden alles in
het werk stellen om de sociale
partners rond de tafel te krijgen.
Ook binnen de vakbeweging is de
mening sterker, dat er op natio
naal niveau afspraken gemaakt
moeten worden. Vooral waar het
het punt werkgelegenheid be
treft, zijn alle partijen bereid met
elkaar te praten over oplossin
gen. Een hard gegeven daarbij is,
dat herstel van de werkgelegen
heid niet samen kan gaan met
handhaving van de koopkracht
in onze dalende economie.
Zal het overleg op nationaal niveau,
zo het er al komt, dan weer net als
in 1979 struikelen over een FN V-
eis tot handhaving van de koop
kracht? Daarmee wordt dan voor
het kabinet de weg vrij gemaakt
om in te grijpen in de lonen, zoals
het afgelopen jaar is gebeurd. Te
gelijkertijd heeft de vakbewe
ging zich dan weer buitenspel ge
zet.
CEES KEIZER
FNV publiceert cijfers Centraal Planbureau
Prijzen
advertenties
in kranten
gaan omhoog
r f
De Britse vakcentrale TUC heeft
i zich gisteren op haar jaarlijkse
congres in de badplaats Brighton
uitgesproken vóór kernenergie,
i Maar de afgevaardigden waren
i tevens van oordeel dat ook alle
conventionele en nog niet nader
J onderzochte energiebronnen be-
De uitspraak ten gunste van kern-
ij, energie was omstreden. Met na
il me de vakbond van journalisten
9 waarschuwde ervoor dat de wei-
nig arbeidsintensieve produktie
van atoomenergie ervoor zal zor
gen dat het voornaamste druk
middel van de vakbeweging, de
staking enigermate ontkracht
wordt. Doordat de rol van de ar-
j beiders op het gebied van de voor
i ieder land essentiële energiepro-
duktie zal afnemen.
UTRECHT (ANP) - De minimuminkomens gaan er dit
jaar, als er geen aanvullende maatregelen worden ge
nomen, één procent op achteruit. Dit blijkt volgens de
FNV-Vakbondskrant uit berekeningen van het Centraal
Planbureau die op Prinsjesdag samen met de rijksbe
groting zullen worden bekend gemaakt. Door deze ach
teruitgang komt de handhaving van de koopkracht van
de minimuminkomens in 1980 op losse schroeven te
staan.
i M
1 onen 130-410, stambonen 210-270. kro-
I ?n 45. kroten gek. 110, groene kool 41.
ostelein 34-70, prei 50-57. rabarber
i 0-74. spinazie 58-81, spruiten A 88-105,
pruiten B 83-102. spruiten C 66-67,
pruiten D 79. uien 28-50, witlot'4.69-9.00.
leloenen 95-235. sla 15-28, bospeen
74-111, peterselie 26-51. radijs 20-28, sel
derij 34-50, paprika kg 80, per stuk 29-52
Katwijk aan den Rijn - Groenteveiling.
Andijvie per kg. 0,28 - 0,42, Spitskool
0,56-0,69, BospeenI0,44- 1,09, Waspeen
al - per kist 7,50 - 13,50, All 3,20 - 13,00, BI
9,60 - 14,30, Bil 4,50, Cl 15,00 - 8,30, Aan
voer 101 ton Prei A per kg. 0,80 - 0,81Sla
(natuur) 1 0.13 - 0,16, Uien per kg. 0,34 -
0.68, Peterselie (krul) 0,16 - 0,23, Selderij
0,25 - 0,28, Bloemkool 6 per bak I 2,15 -
2,62,611 1,57 - 1,27,81 1.61 - 2,02,811 0,63 -
0,67, 121 0,74 - 1,19, Aanvoer 3000 stuks.
De FNV vindt, bij monde van haar
voorzitter Wim Kok, dat de „har
de uitspraken" die de Tweede
Kamer voor het zomerreces heeft
gedaan over koopkrachthandha
ving nu ook waargemaakt dienen
te worden. Er moeten op de
kortst mogelijke termijn maatre
gelen worden genomen waardoor
de koopkracht van de minima in
ieder geval dit jaar nog overeind
blijft. De FNV denkt daarbij in de
eerste plaats aan een eenmalige
uitkering die verwerkt dient te
worden in de inkomensniveau's.
Dit zou voor 1980 300 miljoen
gulden gaan kosten.
De mensen die een minimumloon
of een minimumuitkering heb
ben gaan er dit jaar één procent
op achteruit omdat de prijsstij
ging in 1980 6,9 procent was, ter
wijl de minimuminkomens met
5,9 procent stegen. Het ministerie
van sociale zaken neemt een af
wachtende houding aan met be
trekking tot de koopkrachtda
ling. Minister Albeda wil eerst
kijken hoe de kamer op de nieu
we cijfers reageert, aldus de Vak
bondskrant.
Waar maken
In een eerste reactie stellen de so
ciaal-economische specialisten
van PvdA en CDA, de kamerle
den Kombrink en Gerritse, dat
het hun bedoeling is de voor de
zomer gegeven koopkracht
garantie ook waar te maken. Hoe
dat moet weten ze nog niet: er is
te weinig tijd om nog een belas
tingverlaging door te
maar volgens Gerritse zou het
misschien wel kunnen lukken via
een tijdelijke aanpassing van de
sociale premies.
De VVD vindt dat de koopkracht
garantie voor de minima in 1980
niet koste wat kost overeind
hoeft te blijven. Volgens het
WD-kamerlid De Korte moet
het van de economische ontwik
keling van volgend jaar afhangen
of de garantie kan worden hard
gemaakt. Bij een groei van an
derhalf procent kan het wel, maar
als de groei nul is of negatief, kan
het niet, aldus De Korte.
FNV-voorzitter Kok is van mening
dat de discussies over de vraag of
het in 1981 en later nog wel haal
baar is om de koopkracht van de
minimuminkomens te garande
ren, die de komende weken zul
len losbarsten, in principe los
moeten staan van de koopkrach
thandhaving voor 1980. Die dis
cussies zijn op voorhand onge
loofwaardig als de achterstand
van dit jaar niet in orde wordt
gemaakt, aldus Kok.
STROOM - Het Philipsconcern
verwacht dat het gemiddeld
huishoudelijk stroomverbruik in
de toekomst niet groter zal wor
den! Dit staat in een deze week
verschenen publikatie.
Aan de ene kant komt dit doordat
de elektrische apparaten in de
huishouding zuiniger zullen
worden. Aan de andere kant ver
anderen leefgewoonten en ge
zinssituaties.
gPf
DEN HAAG - Om te protesteren tegen een eventuele inkrimping van de veerdiensten
nam een groep bewoners van TerschellingVlieland en Harlingen zelfs een veerboot
In de Tweede Kamer werd hier gisteren over vergaderd.
Tussen Harlingen en Terschelling en Vlieland zouden de veerdiensten deze winter extra worden ingekrompen
door geldgebrek van de rederij
VVD.PvdA en D'66 dienden een motie in dat inkrimping moet worden voorkomen totdat er een landelijke regeling
is voor de oeververbindingen in de kustgebieden, de zogenaamde zoute veren.
Minister Tuijnman zegde de kamer toe dat hij begin volgende week zal meedelen hoe hij de nodige bijdrage,
ongeveer een half miljoen gulden, denkt te kunnen regelen.
UTRECHT (ANP) - De gemiddelde
werkloosheid zal in 1981 oplopen
tot 270 a 280.000 werklozen met
een wcrkloosheidspiek van
300.000. Tot die conclusie komt
het Centraal Planbureau (CPB)
Volgens de FNV-Vakbondskrant
blijkt uit "vertrouwelijke gege
vens" van het CPB dat de rege
ring er met haar begroting niet in
zal slagen verbetering in de
werkgelegenheid te brengen. De
groei van het nationale inkomen
zal nog verder teruglopen en
wordt nu in 1981 geschat op
hooguit een kwart procent.
FNV-bestuurder Joop ter Horst
zegt in een commentaar dat de
CPB-cijfers het failliet bewijzen
van het bestekbeleid van de rege
ring. De regering mikte op
150.000 werklozen in 1981 en nu
wordt dat aantal vrijwel verdub
beld. De regering moet het roer
radicaal omgooien en haar finan
ciële inspanningen anders rich
ten. Tot nu toe worden miljarden
in het bedrijfsleven gepompt
terwijl de werkgelegenheidsef
fecten daarbij nauwelijks een rol
spelen. Ter Horst bepleit een ge
richt overheidsbeleid in die sec
toren waar de grootste kans op
groei van de werkgelegenheid is.
Daarnaast moet herverdeling van
het beschikbare werk soelaas
bieden.
Volgens de vakbondskrant zou de
situatie nog beroerder zijn ge
weest zonder de extra opbreng
sten uit het aardgas. Daaruit put
de schatkist nog zo'n vier tot vijf
miljard gulden extra inkomsten
dankzij herziening van de bui
tenlandse gascontracten en ver
hoging van de binnenlandse
aardgasprijs en de daaruit
voortvloeiende extra opbrengst
van de vennootschapsbelasting.
Naar verwacht wordt ruim een
miljard van de aardgasopbreng
sten vooral in de vorm van glo
bale steun beschikbaar gesteld
voor versterking van het be
drijfsleven. De rest gaat op aan
overheidsuitgaven.
Volgens de vakbondskrant zijn er
duidelijke aanwijzingen dat het
kabinet met de bezuinigingen op
de begrotingen van de verschil
lende departementen nog niet de
helft van de aanvankelijk voor
genomen drie miljard aan bezui
nigingen zal verwezenlijken.
AMSTERDAM (ANP) - Voor ad
vertenties in dagbladen gaat met
ingang van 1 oktober een collec
tieve prijsverhoging in zeven
procent. De krantenuitgevers,
verenigd in de Nederlandse
Dagbladpers, hebben daartoe be
sloten op een ledenvergadering
gisteren in Amsterdam.
Deze aanpassing van de adverten
tieprijzen is volgens de krante
nuitgevers vooral nodig door de
per 1 september 1980 met acht
procent gestegen papierprijs. Het
ministerie van economische za
ken heeft aan de verhoging zijn
goedkeuring verleend.
E de beraadslagingen over de ad
vertentieprijzen hebben de
dagbladuitgevers er de nadruk
op gelegd dat collectieve verho
gingen in deze sector volgend
jaar vermeden dienen te worden,
zeer bijzondere omstandigheden
voorbehouden.
Staalproduktie
moet
inkrimpen
BRUSSEL (Reuter) - De Europese
Commissie stemt in met een
vrijwillige beperking van de pro
duktie van ru wstaal in de EG met
dertien procent in het vierde
kwartaal van dit jaar in vergelij
king met die periode van het vo
rige jaar, zo is in Brussel meege
deeld. In juli werd overeenstem
ming bereikt over een beperking
van de produk'tie met tien pro
cent in de tweede helft van dit
jaar ten opzichte van dat tijdvak
van 1979. Het produktiedoel voor
het vierde kwartaal van 1980 is nu
31 miljoen ton. In de laatste drie
maanden van 1979 werd 35,67
miljoen ton geproduceerd. De
doelstelling moet nog worden
goedgekeurd door het Raadge
vend Comité van de Europese
Gemeenschap voor Kolen en
Staal (EGKS) dat op 12 septem
ber in Geneve vergadert. Dat co
mité bestaat uit producenten,
verbruikers en handelaren.
Volgens Etienne Davignon, lid van
de Europese Commissie voor in
dustriële aangelegenheden, is de
vermindering van de staalpro
duktie nodig in verband met de
achteruitgang in de vraag uit de
bouwnijverheid, de automo
bielindustrie. Ook de ernstige
economische recessie in Enge
land speelt een rol.
Over de hele wereld neemt de vraag
naar staal af. De Amerikaanse
produktie bijvoorbeeld was in
het tweede kwartaal van dit jaar
27 procent kleiner dan in die pe
riode van het vorige jaar, ook al
als gevolg van de geringe bedrij
vigheid in de bouw en de autofa-
brieken.
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1980
ACTIEVE
AANDELEN
BINNENLANDSE
AANDELEN
BELEGGINGS
INSTITUTEN
IrilfntKl.
Dreyfus F
GOUD EN ZILVER
BUITENLANDS
GELD
EQgrlsr'poiid •1.53 1.B3
Belgische fr .100) b..'»4 o 84
Duitse Mark (100) 107 J:. 110,Js
troon (100) 3.( 75
AMSTERDAM (ANP) - De koers
verschillen op het Damrak zijn
vandaag over het algemeen vrij
gering gebleven. Een wat ner
veus Wall Street gaf ook weinig
houvast en de koersen van de in
ternationals bleven dicht bij huis.
De grootste verschuiving deed zich
nog voor bij KLM. die rond het
middaguur bijna f 1 was gezakt
tot 1 65.50. Akzo was op dat tijd
stip 30 cent goedkoper geworden
op f 22.20 en Kon. Olie 20 cent op
f 171.40. Philips verloor eveneens
20 cent. Hoogovens was een dub
beltje hoger, terwijl Unilever on
veranderd f 12170 noteerde.
Nat. Nederlanden, dié over het eer
ste halfjaar een 22 pet hogere
winst heeft geboekt, trok 70 cent
aan tot f118 10. Ah..ld was f 1 30
op hair retour op 1 70.70 W. -l
land-Utrecht Hypotheekbank
moest een rijksdaalder prijsge
ven op f238 en Elsevier f2 op
f 196.
Heineken, waarvan later in de mid
dag de definitieve en naar al be
kend niet al te gunstige halfjaar
cijfers zullen worden gepubli
ceerd, werd 20 cent lager verhan
deld op 154. Verder bleven de
verschillen naar beide ztiden bij
zonder gering.
