Doopsgezinden op zoek
naar
'Vredes gemeente
Weinig publiek bij
Sacharov-tribunaal
Christenen in Indonesië
willen zichzelf zijn
jammin
Serie gespreksavonden in het hele land
LEIDSE DIENSTEN
IN ENGELSE TAAL
Bisschoppen
falen in
religieus
leiderschap
Vijf jaar geëist voor
gewelddadige beroving
Nieuwbouw ziekenhuis jaar leeg
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1980
%ÉAÉéAÉMBI
(Van onze redactie geestelijk leven)
De Doopsgezinde Broederschap in ons land zal zich in het
winterseizoen 1980-1981 diepgaand bezig houden met het
thema "vredesgemeente"De Broederschapsvergadering
van oktober vorig jaar benoemde in verband hiermee een
stuurgroep, die voor deze gesprekken in de plaatselijke
gemeenten een brochure moest maken. De titel van het
zojuist gereed gekomen boekje is: "Op zoek naar een vre
desgemeente". Deze dagen wordt het aan alle doopsgezin
de gemeenten in Nederland toegezonden.
De brochure bestaat uit zes deel
tjes, die elk een afgerond ge
spreksonderwerp bevatten.
Dr. Van Gennip:
Het pontificaat van Paulus 6 is
"funest" geweest voor de ont
wikkelingen in de Nederlandse
kerk, zowel door de angst
en de argwaan die de man uit
straalde, als de wijze waarop zijn
beleid voor Nederland hierdoor
gestalte kreeg. Van 1972 af heeft
Rome de. Nederlandse r.k. kerk
ongegeneerd en systematisch te
gengewerkt. Dat heeft geleid tot
een eenzijdig benoemingsbeleid,
zodat nu gesproken kan worden
van een "teleurstellend, zelfs fa
lend religieus leiderschap" in de
ze kerkprovincie.
Dit zei dr. P. A. van Gennip, secreta
ris van de Katholieke Raad voor
Kerk en Samenleving, gisteren in
Veldhoven tijdens de herdenking
van het tienjarig bestaan van de
r.k. organisatie voor ontwikke
lingssamenwerking Cebemo. Hij
gaf een schets van de ontwikke
lingen in de Nederlandse kerk
provincie gedurende de afgelo
pen tien jaar.
Als gevolg van het eenzijdige be
noemingsbeleid lijken de Ne
derlandse bisschoppen, "allen in
tegere mannen", eerder geschikt
voor de professorenstoel dan
voor de bisschopszetel. "Reli
gieus leiderschap op landelijk ni
veau gaat nauwelijks van
hen persoonlijk uit, en zeker niet
van hen als college", aldus dr.
Van Gennip. Hij constateerde in
deze kerkprovincie een "schrij
nende behoefte aan een meer
markant en inspirerend leider
schap, dat als een identificatie
punt kan fungeren".
t Polen. Tijdens de algemene au
diëntie zei de paus deze week tot
een groep van 1000 Polen dat hun
vaderland recht heeft op onaf
hankelijkheid, soevereiniteit en
de mogelijkheid om zelf zijn toe
komst te bepalen. "Afgezien van
het feit dat ik zelf Pool ben, heb ik
krachtens mijn ambt het recht en
de plicht over deze dingen te
spreken". De paus riep op tot ge
bed, "opdat noch ons land. noch
welk ander volk ook slachtoffer
wordt van agressie en geweld".
Mevrouw L. Laurense - van der
Meulen van de stuurgroep: "Als
een gemeente de komende win
ter over dit onderwerp wil mee
denken en -praten, dan zal zij er
goed aan doen, daarvoor zes bij
eenkomsten vast te leggen".
Nu is het geen eenvoudige zaak,
over al deze - verre van
probleemloze - gezichts- en ge
loofspunten goede gesprekken te
voeren. Er komen dan al gauw
vragen aan de orde als: hoe vindt
men de juiste toon, hoe functio
neert de bijbel bij dit soort vra
gen, hoe krijgt ieder, met zijn of
haar inbreng, de ruimte in die ge
sprekken, hoe voorkomt men
heilloos gebekvecht, kortom: hoe
gaat men met deze brochure
werken?
Mevrouw Laurense: "Voor hen die
in de gemeenten de gespreks
avonden gaan leiden wordt een
aantal bijeenkomsten georgani
seerd, waarop al deze praktische
punten aan de orde komen. En
kele leden van de stuurgroep
zullen daar aanwezig zijn. De in
houd en de bedoeling van de bro
chure worden dan toegelicht en
de stuurgroep zal, waar mogelijk,
advies geven".
Deze "begeleidingsavonden" zijn
alle in september en worden ach
tereenvolgens gehouden in
Leeuwarden, Utrecht, Gronin
gen, Rotterdam, Deventer en
Alkmaar. De stuurgroep heeft
ook een handleiding met aanwij
zingen voor de gespreksleiding
gemaakt. Men kan die bij het bu
reau van de Algemene Doopsge
zinde Sociëteit in Amsterdam
aanvragen.
Doopsgezinden hebben vanouds een
rol gespeeld in de vredesbewe
ging. De vraag of zij zich inder
daad nog als een "historische
vredeskerk" beschouwenzoals
buitenstaanders hen vaak aan
duiden, en wat dit dan zou kun
nen en moeten betekenen in de
werkelijkheid van vandaag, is
actueler dan ooit. "Met name
daarover zullen de komende ge-
meentegesprekken moeten gaan",
zegt mevrouw Laurense.
i alle
Vredesgroep
Aanstaande zondag wordt ir
doopsgezinde gemeenten een
collecte gehouden voor de eigen
vredesgroep.
Pieter Witteveen (30) van deze
groep: "Het geloof vraagt van
ons, dat we geen genoegen ne
men met een wereld waarin het
geweld zo verwoestend toeslaat.
Waarin miljarden guldens wor
den uitgegeven voor de bewape
ningsindustrie, die daarmee
worden onthouden aan mensen
die zich niet eens van de eerste
levensbehoeften kunnen voor
zien. In die wereld verspillen we
tenschappers hun talenten aan
het uitvinden van moordwerk
tuigen".
Witteveen - hij woont in Groningen
en is ook redacteur van het Al
gemeen Doopsgezind Weekblad
- voelt zich meer thuis in de sfeer
van Christus.
"Zijn leven en werken op aarde
heeft laten zien, dat angst en heb
zucht niet de belangrijkste drijf
veren van menselijk handelen
kunnen zijn. Alleen de liefde is in
staat, barrières tussen mensen op
te heffen en menswaardig leven
te bevorderen. Daarom zullen we
ons in onze gemeenten voortdu
rend moeten afvragen, hoe we de
opdracht om vrede en gerechtig
heid in de wereld te brengen ge
stalte kunnen geven".
De Doopsgezinde Vredesgroep
heeft daartoe een functionaris
beschikbaar gesteld, Harry Pals
(32) in Zwolle. Hij wil in en met de
gemeenten het gesprek hierover
gaande houden. Ook houdt de
groep regelmatig conferenties.
Het afgelopen weekeinde was de
vredesgroep nog bijeen in het
Doopsgezind Broederschapshuis
te Elspeet voor haar zomerconfe-
rentie onder het motto "De weg
van de vrede kennen zij niet".
Deze conferentie was bedoeld als
een voorbereiding op het brede
beraad van deze winter. "Vrede is
een weg om te gaan", stond in een
inleidende beschouwing. "Dan
zul je die weg ook moeten ken
nen. Maar die kennen zij niet, zegt
de profeet Jesaja. De christelijke
gemeente zal deze weg dan ook
moeten léren kennen".
Pieter Witteveen verwacht, dat ie
dere doopsgezinde zondag met
een gift het belang van dit bezig
zijn met vredesvraagstukken zal
bevestigen.
"Laten we de ogen maar niet slui
ten. Ook dat is een vorm van
angst".
Engelse diensten. Met ingang
van zondag 7 september zullen in
de oud-kathoheke kerk aan de
Zoeterwoudsesingel in Leiden
twee diensten per maand in de
Engelse taal worden gehouden,
en wel op de eerste en derde zon
dag van de maand om 5 uur.
De eerste dienst zal een "holy
communion" zijn, de tweede een
"evening prayer". Ze gaan uit van
de Anglikaanse Kerk in Den
Haag, maar zijn bedoeld voor ie
dereen, tot welke kerk men ook
behoort.
Wie nadere inlichtingen wenst, kan
kontact opnemen met Jan Moes-
selaar (071-151280). Dorothy van
Egmond (01718-20332) of Pat Be
zembinder (01718-12457)
ft Jubileum. Eind juli was pastor
J. A. A. van Well van de Merenwijk
in Leiden 25 jaar priester. Dat
wordt deze maand gevierd. De
kerkelijke viering is op zondag 28
september om kwart over 11. Op
vrijdag 26 september wordt pas
tor Van Well in het centrum "De
Regenboog" een receptie aange
boden (8 uur).
Raad van Kerken streeft naar eenwording
Een Batakkerk op Sumatra.
Indonesische christenen willen op
eigen manier hun geloof bele
ven. Daarvan worden zij zich
steeds meer bewust. Dat bete
kent, dat men op de een of ande
re wijze de bestaande adat - de
oude leefregels van de gemeen
schap - moet verwerken in het
dagelijkse leven en denken.
Dat is een van de dingen die dr. R. J.
Mooi, secretaris algemene zaken
van de Nederlandse Hervormde
Kerk, op een rondreis door dit
land heeft waargenomen. Hij was
daar met ds. T. de Nie, secretaris
van de Raad voor de Zending van
de Hervormde Kerk, op uitnodi
ging van de Indonesische Raad
van Kerken. Samen woonden zij
namens de Nederlandse her
vormden de algemene vergade
ring van deze raad bij. Daarvóór
reisden zij langs twee kerken
waarmee de Raad voor de Zen
ding contacten onderhoudt, na
melijk de Batakkerk in
Noord-Sumatra en de Evangeli
sche Kerk op Halmaheira. Ook
brachten zij een bezoek aan de
Toradjakerk in Zuid-Sulawesi
(Celebes), waarmee de Gerefor
meerde Zendingsbond in de
Hervormde Kerk is verbonden.
Verschillen
Vroeger streefde men er in de zen
ding wel naar, dat de christenen
in Indonesië hun eigen achter
grond en gewoonten vaarwel zei
den. Nü probeert men juist het
oude met het nieuwe te vereni
gen. Er zijn diepgaande cultuur
verschillen tussen Indonesië en
Europa.
Ook de financiële afhankelijkheid
van de Indonesische kerken geeft
nog wel eens problemen. Door
die afhankelijkheid is het heel
moeilijk voor Indonesische
christenen, op voet van gelijk
heid om te gaan met christenen in
Europa, van wie zij geld ontvan
gen. Veel kerken willen dan ook
liever door verschillende hulpor
ganisaties gesteund worden. Men
is dan niet langer aangewezen op
één geldbron.
Dr. Mooi signaleerde op zijn reis
hier en daar zelfs de wens om de
financiële band met het Westen
los te maken. In elk geval zal er
meer in overleg met de kerken
zelf gewerkt moeten worden, bij
voorbeeld in de vorm van projec
ten. De kerken zouden dan leren,
op eigen benen te staan.
De Raad van Kerken in Indonesië -
de algemene vergadering telde
zo'n 700 deelnemers uit alle
windstreken - streeft duidelijk
naar de vorming van één kerk uit
de op dit ogenblik meer dan vijf
tig leden-kerken. Dat streven
wordt niet alleen gezien als een
oecumenisch, maar ook als een
nationaal ideaal. De onderlinge
culturele verschillen tussen de
kerken zullen echter die eenwor
ding zeker bemoeilijken.
Groei
De Batakkerk, die dr. Mooi en ds.
De Nie bezochten, groeit sterk.
Zij probeert de stap van het ou
de geloof naar het christendom
niet het karakter te geven van
een definitieve breuk.
Op Halmaheira merkten de Ne
derlandse bezoekers een gevoel
van onbehagen op. De kerk daar
ligt in een achtergebleven gebied.
Problemen zijn er vooral met het
toerustings- en vormingswerk,
het onderwijs en de gezond
heidszorg. Jongeren die het ge
bied verlaten voor een opleiding
elders keren vaak niet terug.
De Toradjakerk op het vroegere
Celebes kampt met een groot te
kort aan predikanten. Zij heeft
400 gemeenten en 700 plaatsen
waar kerkdiensten worden ge
houden, maar telt 123 voorgan
gers. Het synodebeleid van deze
kerk is gericht op financiële zelf
standigheid van de plaatselijke
gemeenten. Alleen bij hoge uit
zondering verleent de synode
geldelijke steun.
Dat beleid vraagt soms grote offers.
Predikanten krijgen in een aantal
gevallen maar 25 procent van hun
salaris.
Diensten. Morgenavond om 7
uur werkt de jongerengroep "The
Lord's Folks" mee aan een eu
charistieviering in de Herensin
gelkerk te Leiden.
Een evangelisatieteam uit Ban
dung (Indonesië) zal dinsdag
avond 9 september (8 uur) in
woord en muziek medewerking
verlenen aan een dienst van het
Evangeliecentrum Zijlsingel 2 te
Leiden.
Collecte. In de hervormde ker
ken wordt zondag gecollecteerd
voorde medische zending. Hierin
werken samen de Raad voor de
Zending, de Gereformeerde
Zendingsbond en de Generale
Diakonale Raad.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te
Sint Pancras (Noord-Holland)
W.J. Burghgraef Oldemarkt-
Paaslo; aangenomen naar Nij-
verdal G. Vieth Lathum (deel
werk), naar Papendrecht H.W.
Riphagen Westbroek, de benoe
ming tot bijstand in het pastoraat
te Hilversum (per 1 november) J.
van der Velden Woerden; be
dankt voor Aalsmeer G.S. Alma
Soest.
Gereformeerde Kerken: beroepen
te Elburg M.C. Tanis Sliedrecht;
Ledankt voor Zuidland P. Beek
huis Noordeloos.
Egypte
Docent. Zondag zal in een gere
formeerd-hervormde "Samen op
weg"-dienst in Medemblik ds. M.
Dijkstra, gereformeerd predi
kant, namens de Hervormde
Kerk naar Egypte worden uitge
zonden. Hij wordt daar docent
Oude Testament aan het semina
rie van de Koptische Evangeli
sche Kerk in Cairo.
Ds. Dijkstra, die door de hervorm
de synode werd benoemd op
voordracht van de Raad voor de
Zending, is de opvolger van dr. P.
Dirksen te Leiden ,nu leraar aan
het lyceum Dr. Visser 't Hooft. De
regio Hoorn van de Hervormde
Kerk zendt hem uit. Hij was pre
dikant van de gereformeerde
kerk in Slootdorp.
Eerste dienst. In de nieuwe
stadskerk Almere-Stad wordt
zondag de eerste gereformeerd-
hervormde kerkdienst gehouden
(gebouw Meercstein). Ds. H.J.
Hasper uit Halfweg gaat daarin
voor. Hij wordt binnenkort de
eerste gemeenschappelijke pre
dikant van Almere-Stad. Eind
oktober is er een oecumenische
dienst in samenwerking met de
rooms-katholieke parochie.
In de eerste kern van Almere - Al-
mere-Haven - is het kerkelijke
leven al anderhalf jaar geleden op
gang gekomen. Daar staat in
middels een kerkgebouw.
Melding. Bijeenkomsten van
kerken en godsdienstige groepe
ringen in Oost-Duitsland hoeven
voortaan niet meer van tevoren
bij de politie te worden gemeld.
De nieuwe regeling, die een ver
ordening uit 1970 vervangt, gaat 1
oktober in.
DEN HAAG (GPD) - De angst dat
Sacharov persoonlijk verant
woordelijk gesteld wordt voor de
„Sacharov-conferentie" die dezer
dagen in de Haagse Ridderzaal
wordt gehouden is inmiddels wel
wat afgenomen door de negatieve
verhalen in de kranten en de bar
slechie opkomst van het publiek.
Dat is de persoonlijke mening
van een van de organisatoren van
de conferentie, ir. E. J. Nijenhuis.
Naast de jury, de deskundigen,
de genodigden en journalisten
was het geïnteresseerde publiek
gisteren op niet meer dan enkele
handen te tellen en elke vergelij
king met eerdere tribunalen over
Russische dissidenten gaat daar
om in alle opzichten mank.
De conferentie die werd opgezet ter
ondersteuning van de naar de
„gesloten" stad Gorki verbannen
Russische dissident Andrei Sa
charov worstelt met negatieve
publiciteit en volledig gebrek aan
publieke belangstelling. Terwijl
er toch een aantal prominente
wetenschappers uit binnen- en
buitenland aan deelnemen. Maar
ondanks alle negatieve publici
teit en ondanks het volledige ge
brek aan publieke belangstelling
hebben de hooggeleerde heren
wel degelijk een speciale bedoe
ling met deze conferentie.
Met name natuurkundigen - Sa
charov wordt wel de vader van de
Russische waterstofbom ge
noemd - maar ook filosofen, his
torici en politicologen voelen
zich aangesproken door de her
haalde verzoeken van Andrei Sa
charov om steun van collega's uit
het Westen. En daarop is de hele
motivatie van het congres geba
seerd. alle twijfels omtrent de
uitgebleven toestemming van
Sachoraov zélf ten spijt. Organi
sator Nijenhuis daarover: „Mis
schien zijn we ons doel wel voor
bijgeschoten, maar aan de andere
kant maakt een duidelijke solida
riteitsbetuiging van vakbroeders
van Sacharov in het Westen wel
een veel grotere indruk op "het
Kremlin dan in een zaal vol joe
lende mensen.
Vooral de naam van de stichting die
hetcongres organiseerde „Het in
ternationale Sacharov-gewetens-
en vredestribunaal" roept on
willekeurig vergelijkingen op
met eerdere tribunalen als het
Russell- of Vietnam-tribunaal.
Maar het is nooit de bedoeling
geweest, zo argumenteren de or-
ganiatoren. Het zou eigenlijk een
lezingen-cyclus over Sacharov en
zijn omstandigheden in de Sow-
jet-Unie genoemd moeten wor
den
Van origine Nieuwzeelander prof.
John Ziman, een van de sprekers
donderdag, verwoordde de in
tellectuele en collegiale gevoe
lens van de congresgangers wel
heel duidelijk. „We zijn Sacharov
gaan beschouwen als iemand die
met ons samenwerkt als een col
lega, die aan onze kant staat als
een kameraad - die inderdaad als
een broeder tot onze familie be
hoort".
Waar het de geleerden dezer dagen
uiteindelijk om gaat is een beroep
op West- en Oosteuropese rege
ringen, met name de Sowjet-
Unie, gehoor te geven aan de op
roep een man als Sacharov de
vrijheid te geven zich in mense
lijk en wetenschappelijk opzicht
te uiten. Verbannen naar de stad
Gorki, waarvan uit nauwelijks
contact met de buitenwereld mo
gelijk is. is Sacharov gedoemd
zijn dagen in ledigheid te slijten,
zonder menselijke en weten
schappelijke .contacten.
EDE (ANP) - Ondanks het feit
dat het Edese Julianazieken-
huis met een ernstig ruimte
probleem kampt, staan er al
een jaar lang twee zalen met
een totale oppervlakte van
bijna 1000 vierkante meter
leeg.'De zalen maken deel uit
van een nieuwbouwcomplex
dat vorig jaar gedeeltelijk ge
reed is gekomen. Het zieken
huis wacht echter al twaalf
maanden op de noodzakelijke
vergunning om de zaak af te
bouwen en in te richten. "U
moet op uw beurt wachten"
krijgt algemeen directeur drs.
A. van Vliet in. Den Haag te
horen.
Inmiddels heeft hij al 28.000
gulden bouwrente naar de
bank gebracht, moeten som
mige artsen in zijn ziekenhuis
samen één spreekkamer de
len en staan de röntgenologen
letterlijk met de ruggen tegen
elkaar te werken, hetgeen
volgens Van Vliet al tot de
nodige ruzies en irritaties
heeft geleid.
ROTTERDAM (ANP) - De officier
van justitie in Rotterdam, mr.H.
de Doelder, heeft gisteren vijf
jaar gevangenisstraf en een
voorwaardelijke terbeschik
kingstelling van de regering
geëist tegen de 26-jarige Henk S.
en de 27-jarige Leen C. Het twee
tal heeft bekend dat zij in de
nacht van 16 op 17 maart de
Spanjaard F. Gomez Gonzales
hebben beroofd en mishandeld.
De man overleed op 25 april in het
Dijkzigtziekenhuis.
Mr. De Doelder achtte bewezen dat
de verdachten de dood van Go
mez Gonzales op hun geweten
hebben. Een brief van één van de
behandelende artsen uit het
Dijkzigtziekenhuis, dat het beter
was geweest de zwaar gewonde
man niet te opereren en dat com
plicaties na die operatie zijn dood
hadden veroorzaakt, doet vol
gens de officier niets af aan de
schuld van de twee mannen. „Dit
is een smerig delect. De man had
ook op straat dood kunnen blij
ven", aldus de officier.
De twee verdachten zagen hun
slachtoffer in een café op de
Schiekade in Rotterdam. De
Spanjaard irriteerde hen omdat
hij hun stoorde in een spelletje
met de barkeeper. Ze besloten de
man een lesje te leren en gingen
hem achterna toen hij het café
verliet. Op enige afstand van het
café schopten en sloegen zij de
i zij hem zijn por-
e af. „Ze waren alleen op
geld uit, want toen ze bij het café
terugkwamen en het niet genoeg
vonden zijn ze teruggegaan", zo
meende de officier. Het tweetal
liep terug naar de plaats waar zij
de gewonde Spanjaard achter lie
ten en gaven hem nog een
„beurt". Gomez Gonzales sleepte
zich die nacht de hele stad door
en werd op de Blaak door de poli
tie gevonden, waarna hij naar het
ziekenhuis werd gebracht
Beide verdachten zeiden gisteren
veel spijt te hebben van hun da
den. S. moet volgens de psychia-
ters worden behandeld, omdat
het gevaar bestaat dat zo iets nog
eer.s kan gebeuren. C., die alco
holist is. .moet volgens de psy
chiaters dringend worden opge
nomen voor een ontwennings
kuur Mr. De Doelder meende
toch een aanzienlijke gevange
nisstraf te moeten eisen. „Dit is
een delect waar je niet zwaar ge
noeg aan kunt tillen. De Span
jaard was een gemakkelijke
prooi, een klein manneke".
De raadslieden van de verdachten
die het met de officier eens waren
dat er een zeer ernstig feit was
gepleegd, meenden toch dat de
rechtbank meer waarde moest
hechten aan de brief van het zie
kenhuis. Uitspraak op 16 op-
tember.
