van der
WIEL
Stroom Surinamers wordt
Nog meer
'bollen'
gevonden
mogelijk
ingedamd
"Uitspraken Van Agt schadelijk
Rijexamenkandidaten
niet naar de Antillen
STOKWERD
MOORDENAAR
NOODLOTTIG
Kabinet denkt aan visumplicht per 1 september
Ernstige stagnatie bouw premiekoopwoningen
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1980
BINNENLAND
PAGINA 7
Lustmoord op Arnhems meisje
ARNHEM (GPD) - „De man
met de stok", zo stond hij de
laatste twee weken bekend
bij de mannen van het Gel
derse recherchebijstands
team. Want juist die stok, een
afgebroken deel van een
mast, is de 23-jarige Engels
man Geoffrey Allen B. uit
Manchester noodlottig ge
worden. Door die stok en de
gouden tip van een getuige op
12 augustus, elf dagen na de
afschuwelijke lustmoord op
de 12-jarige Karin Nathans uit
Arnhem, die niet ver van haar
ouderlijke woning in het
struikgewas werd verkracht
en gewurgd, kon de Brit gis
teren in Manchester als de
dader worden ontmas
kerd.
De stok heeft de dader vermoe
delijk gevonden in het pol
dergebied bij de plaats van
het misdrijf, de Stadsblok-'
kenweg, waar een jachtwerf is
gevestigd. Getuigen hadden
daar een man met een stok
zien lopen. Bij het uitkam
men van dat gebied, waarbij
als het ware elk grassprietje
werd omgekeerd, vond de
politie het bewuste afgebro
ken deel van de scheepsmast.
Op 12 augustus volgde een tip
van een getuige, die om
streeks halfvijf op die fatale
vrijdagmiddag door de man
met de stok in het Engels
werd aangesproken. Dat was
een uur en drie kwartier voor
het tijdstip waarop de moord
plaats had. Er volgden meer
dere getuigenverklaringen
over „de man met de stok" en
steeds was het signalement
eensluidend.
Het leed geen twijfel: het ging
om dezelfde figuur, aldus
majoor B. Petter van de rijks
politie uit Apeldoorn, die sa
men met de Arnhemse com
missaris en recherchechef J.
Wilzing het onderzoek leidde.
Petter: Dank zij de snelle
aanpak van de Arnhemse po
litie - het recherchebijstands
team was toen nog niet inge
schakeld - werd direct een
zoekactie gehouden, die later
de „sleutel tot het succes"
bleek te zijn.
De stok werd gevonden nog
voordat men het stoffelijk
overschot van de vermiste
Karin had ontdekt.
Uit getuigenverklaringen bleek
dat er twee Engelse jongens
in het gebied hebben gewan
deld. Zij maakten deel uit van
een groep Britse toeristen,
maar hun bus was wegens
pech in Arnhem gestrand.
Vier Britten, onder wie de da
der, bleven bij de bus achter.
De rest van het gezelschap
reisde op een andere manier
naar Engeland.
Wonderlijk genoeg hadden de
achtergebleven Britten allen
een gelijkluidende verklaring
voor de invulling van hun tijd
toen zij door rechercheurs
werden gehoord. Een duide
lijk alibi dus. Ook voor de da
der. Toch liet de Gelderse re
cherche door uitstekend
meewerkende Britse colle
ga's in Engeland de levens
loop van de vier Britten na-
trekkenn dan blijkt een van
hen (naar later blijkt de dader)
al vijfjaar gevangenis wegens
verkrachting te hebben op
geknapt. Er komen foto's uit
Engeland en bij de zoge
naamde fotoherkenning wij
zen getuigen de dader steeds
aan als „de man met de
stok".
Bovendien bleek dat de Britten
tijdens die bewuste vrijdag
een deel van de avond hebben
doorgebracht aan de bar in
het clubhuis van de roei- en
zeilvereniging Jason. Zij wa
ren daar uitgenodigd door
een Engels echtpaar dattijde-
lijk met zijn jacht ligplaats in
de jachthaven had gevonden.
Dat verklaart misschien ook
het feit dat Karins fiets vorige
week dicht bij Jason uit de
Rijn werd opgevist. Vermoe
delijk is de dader op die fiets
naar Jaso gereden en heeft hij
zich daar van de fiets ont
daan.
Er kwamen nog meer getuigen
verklaringen van mensen die
tijdens de zoekactie op de
Rijnbrug met een verrekijker
hebben staan kijken naar de
verrichtingen van de politie
in het poldergebied rond de
plaats van het delict. Een van
die getuigen herinnerde zich
te zijn aangesproken door een
Engelsman die dit ook wel
eens door de verrekijker wil
de gadeslaan. Hij moet lange
tijd de politie-activiteiten
hebben gevolgd. Hij blijkt la
ter de dader te zijn.
Het recherchebijstandsteam
werkte met 50 man op volle
toeren'. Dag en nacht zijn de
mannen bezig geweest en
naarmate het natrekken van
de bijna 500 tips onder de da
gelijkse leiding van adjudant
J. Gerritsen vorderde, werd
het net om de dader steeds
nauwer aangehaald. Getui-
gep herinnerden zich dat „de
man met de stok" twee horlo
ges droeg. Dat klopte, want
aan de bar bij Jason had hij
van iemand een horloge ge
kregen. Tijdens de fotoher
kenning bleek er grote be
trouwbaarheid van een be
paalde getuige te bestaan. De
getuige herinnerde zich per
tinent belangrijke details,
hoewel herkenning erg moei
lijk was omdat de langharige
dader op de foto nog kort haar
droeg.
Vlak voor het afgelopen week
eind stond voor het recher
cheteam vrijwel vast dat men
de dader op het spoor is. Twee
Engelse collega's reisden
naar Arnhem om zich bij het
rechercheteam te voegen en
zich in de zaak te verdiepen.
Gisteren volgde ten slotte in
Manchester de arrestatie en
de volledige bekentenis van
de dader: precies 26 dagen na
de fatale moord.
De Arnhemse politie zal uitle
vering vragen van de gearres
teerde Brit. Daarmee zal ten
minste drie weken gemoeid
zijn.
ADVERTENTIE
Met een goede bril ziet u goed of
beter. Met een
nieuwe bril ziet u
er vaak beter uit...
Het oog wil ook
wat.
:iet u goed of t
Nieuwe Rijn 62 Leiden 071 - 124108
met zorg voor uw ogen en oog voor uw uiterlijk.
VELDHOVEN (GPD) - De Veld-
hovense rijschoolhouder Ko
renman zal vandaag niet, zoals hij
oorspronkelijk van plan was, met
rijexamenkandidaten naar de
Nederlandse Antillen vliegen.
Onder druk van de ANWB, die
dreigde de erkenning van zijn rij
school in te trekken, heeft Ko
renman afgezien van zijn plannen
om kandidaten rijexamen te la
ten afleggen op de Nederlandse
Antillen.
„Het geldelijk gewin zou niet heb
ben opgewogen tegen het verlies
van mijn goede naam", aldus Ko
renman, die verder van zijn plan
afzag, omdat de meeste liefheb
bers voor de rijbewijsreizen al
een groot aantal keren in Neder
land waren gezakt, en het volgens
hem niet verantwoord zou zijn
die mensen aan een rijbewijs te
helpen.
Het halen van een rijbewijs op de
Nederlandse Antillen is volgens
Korenman bijzonder makkelijk
en een kwestie van enkele dagen.
Een Antilliaans rijbewijs is in
Nederland zonder problemen
inwisselbaar, omdat de Antillen
deel uitmaken van het Konink
rijk der Nederlanden.
Eerder al kreeg Korenman kritiek
op zijn plan van het ministerie
van verkeer en van de Algemene
Bond van Rijschoolhouders in
Nederland. Beleidsmedewerker
Schaap van de afdeling rijvaar
digheid van het ministerie sprak
over „niets ontziende commer
ciële praktijken". Hij vond het le
vensgevaarlijk om mensen tus
sen 400 auto's op de Antillen rij
examen te laten doen en ze daar
na los te laten in het drukke ver
keer van Nederland.
De rijschoolhouder had al tele
grammen verzonden aan de poli-
tie-autoriteiten van Saba en Sint-
Eustatius om zijn komst aan te
kondigen. Hij zou vandaag met
drie kandidaten naar de Antillen
vliegen, die dan vrijdag daar ex
amen zouden doen. In totaal had
Korenman 600 geïnteresseerden
voor een rijexamen op de Neder
landse Antillen.
De administrateur van het Antil
liaanse eiland Saba, mr. M. J.
Larmonie, liet gisteren weten
met belangstelling kennis te
hebben genomen van de even
tuele komst van "rijbewijs-toeris
ten" uit Nederland naar Saba.
„Dit kan het toerisme naar ons
eilandje bevorderen. Wettelijke
regelingen zijn er niet die de Eu
ropese Nederlander tegenhou
den om zijn rijbewijs in de Antil
len te halen", aldus Larmo
nie.
„Wel is het natuurlijk zo dat de ver
keerssituatie op de verschillende
eilanden niet kan worden verge
leken met die in Nederland. Zo
kent men in het verkeer op de An
tillen geen klaverbladkruisingen.
Verder is het verkeer, vergeleken
met Nederland, lang niet zo druk.
Gaat men vandaag zijn rijbewijs
halen op Saba met de bedoeling
zich volgende week in het drukke
verkeer van een grote stad te stor
ten, dan kan dat wel vervelende
consequenties hebben", aldus
Larmonie.
Het feit dat de rijschool haar plan
nen niet doorzet, betekent overi
gens niet dat de mogelijkheid om
op de Nederlandse Antillen een
in Nederland inwisselbaar rijbe
wijs te halen, is uitgesloten.
NOORDWIJKIVLISSINGEN
Brandweerlieden in gasdichte
pakken dragenen aangespoelde
en reeds open kunststofbol naar
een container. De bol spoelde gis
teren aan op het werkeiland Neel-
tje Jans in de monding van de
Oosterschelde. Maandag was er
ook al een mysterieuze 'bol' op het
strand bij 's-Gravenzande aan
gespoeld terwijl de Noordwijkse
politie gistermiddag om vier uur
eveneens een bol op het strand
vond.
Het ministerie van volksgezond
heid stelt op het ogenblik een on
derzoek in naar de herkomst en
inhoud van de witte bollen. De
politie waarschuwt de mensen de
bollen niet te openen omdat vin
ders van de bol bij 's-Gravenzan
de verlammingsverschijnselen en
ademhalingsmoeilijkheden op
liepen. De bollen worden op het
ogenblik onderzocht bij TNO in
Rijswijk.
Op het strand bij Hoek van Holland
zijn de afgelopen dagen ampul-
DEN HAAG (GPD) - De regering wil al per 1 september
maatregelen nemen om de komst van grote groepen Suri
namers naar ons land tegen te houden. Dat meldden
Haagse kringen gisteren na een geheim gesprek tussen
minister Van der Klaauw (buitenlandse zaken), staatsse
cretaris Haars (justitie), en de Tweede-Kamercommissies
voor buitenlandse zaken en justitie.
len met een mogelijk dodelijke
vloeistof aangespoeld. Vermoe
delijk is de geelachtige vloeistof
die in de ampullen zit een narco-
semiddel. Op het strand tussen
Castricum en Callantsoog spoe
len al enige dagen grote hoeveel
heden glazen flesjes aan. De fles
jes bevatten een geel, poederach
tig narcosemiddel dat bij inwen
dig gebruik kan leiden tot ernsti
ge vergiftiging.
Na het zeer vertrouwelijke overleg
- de kamerleden mochten zelfs
niet vertellen waarover het ge
sprek met de ministers was ge
gaan - werd niettemin duidelijk
dat de regering overweegt voor
Surinamers een visumplicht in te
stellen.
Daarbij denkt men er aan, zo'n vi
sumplicht al aanstaande maan
dag te laten ingaan, zo verluidde
het gisteren in welingelichte
kringen. Dat zou dan betekenen
dat de regering vervroegd een
eind wil maken aan de vesti
gingsovereenkomst die in 1975
met Suriname werd gesloten.
Volgens die overeenkomst hoeven
Surinamers die zich bij de Ne
derlandse grens melden geen vi
sum te hebben, als ze zeggen bin
nen drie maanden terug te zullen
gaan. Vinden ze echter in die drie
Den Uyl vraagt opheldering over aardgasonderhandelingen
DEN HAAG (GPD) - Oppositielei
der Den Uyl is boos op premier
Van Agt vanwege diens uitspra
ken dat een brief van de toenma
lige minister van economische
zaken (daarmee wordt Den Uyl
bedoeld) de verhoging van de
aardgasexportprijzen voor West-
Duitsland heeft geblokkeerd. De
uitleg van deze brief is in strijd
met de feiten en „schadelijk uit
een oogpunt van landsbelang",
zegt de PvdA-fractieleider bij het
stellen van schriftelijke vragen
aan Van Agt.
Den Uyl wil dat de premier ook
aangeeft welke resultaten uit de
onderhandelingen over prijsver
hogingen voortkomen (Van Agt
sprak van één a anderhalf miljard
in 1981). Die uitkomsten dienen
dan te worden vergeleken met
die van de onderhandelingen in
1974 en 1975, waaruit ook prijs
verhogingen resulteerden als ge
volg van de prijsstijgingen in de
„eerste oliecrisis" (1973-1974).
Den Uyl stelt dat in het in 1965 met'
de Westduitse afnemers gesloten
contract een indexatiebepaling
was opgenomen, waardoor de
aardgasprijzen-zij het op afstand
- de olieprijzen konden volgen.
Daarom is het volgens hem on
juist dat zijn brief van mei 1965
zou inhouden dat „de toevoer
naar Duitsland nooit in gevaar De Tweede Kamer is gisteren na het zomerreces weer van start gegaan. PvdA-fractieleider Den Uyl heeft er,
zou komen en dat dit land nooit geflankeerd door zijn collega's Terlouw van D'66 (links) en Rietkerk van de VVD, kennelijk weer zin in.Den Uyl
binnen de prijsverhoging zou stelde gisteren een aantal vragen aan premier Van Agt over de aardgasonderhandelingen.
vallen".
Van Agt moet deze uitspraak her-
n, zegt Den Uyl, want hij heeft
maanden werk en huisvesting in
ons land, dan krijgen ze een ver
blijfsvergunning. Zo kunnen ze
dan permanent in ons land blij
ven.
In de praktijk is het niet moeilijk
gebleken aan die twee voorwaar
den te voldoen: iedere Surinamer
heeft wel familie in ons land waar
hij zich tijdelijk kan vestigen. Wat
het criterium „werk" betreft:
werk bij een uitzendbureau
wordt al als zodanig be
schouwd.
De vestigingsovereenkomst geldt
voor een periode van vijf jaar
vanaf de datum van Suriname's
onafhankelijkheid: 25 november
1975. Dit betekent dat Surina
mers tot 25 november aanstaande
in feite de mogelijkheid hebben
zich zonder al te veel problemen
in ons land te vestigen.
Het naderen van die datum heeft de
stroom Surinamers weer snel
doen groeien. Volgens cijfers van
het Centraal Bureau voor Statis
tiek (CBS) kwamen de eerste vijf
maanden van dit jaar ongeveer
9000 Surinamers ons land binnen
met de bedoeling zich blijvend te
vestigen.
Het vermoeden is gewettigd dat die
stroom, naarmate 25 november
dichterbij komt, alleen nog maar
zal toenemen. Daarmee zouden
situaties kunnen ontstaan zoals
vlak voor Suriname's onafhan
kelijkheid, toen duizenden Suri
namers per week de reis naar Ne
derland ondernamen.
De immigratie levert zowel voor
ons land als voor Suriname zelf
problemen op. Voor ons land,
omdat de nieuwe landgenoten
een beroep doen op een krappe
arbeids- en woningmarkt, voor
Suriname, omdat men de brood
nodige arbeidskrachten ziet ver
dwijnen.
Vorige week werd bekend, dat de
regering van premier en presi
dent Chin A Sen overweegt, een
borgsom te heffen voor vertrek
kende Surinamers. De hoogte
van die som zou dan moeten va
riëren naar het inkomen: van en
kele duizenden guldens voor in
tellectuelen tot weinig of niets
voor werklozen.
Al eerder hebben individuele ka
merleden geopperd (onder wie de
CDA'er Van Zeil) de vestigings
overeenkomst eerder dan 25 no
vember van dit jaar te laten aflo
pen. Dat heeft toen tot aanzienlijk
verzet bij Surinaamse kringen in
ons land geleid.
Surinaamse organisaties in ons
land zijn gekant tegen elk Ne
derlands voornemen om de im
migratie vanuit Suriname eenzij
dig te beperken.
nu een onjuiste uitleg gegeven
die de positie van ons land ver
zwakt in het streven naar de zo
zeer gewenste aanpassing van de
aardgasexportprijzen.
Overigens heeft de verantwoorde
lijke bewindsman voor energie,
Van Aardenne (economische za
ken), al meermalen gezegd dat de
brief van 1965 geen rol speelt in
deze kwestie.
D'66 vindt 'snijden' in verslag schandalig
DEN HAAG (ANP) - Het kamerlid
Chel Mertens (D'66) noemt het
schandalig en ongehoord, dat een
meerderheid van de onderwijs
commissie uit de Tweede Kamer
'gesneden' heeft in zijn inbreng
voor het voorlopig verslag over
de tweefasenstruktuur in het we
tenschappelijk onderwijs.
Uit de oorspronkelijke versie wer-
den niet minder dan zeven
hoofdstukken geschrapt. Slechts
één hoofdstuk wordt in het
voorlopig verslag als de stand
puntbepaling van D'66 opgeno
men.
Mertens spreekt in een commen
taar op de handelwijze van een
meerderheid van de onderwijs
commissie van een wonderlijke
beslissing. Het besluit tot deze ri
goureuze inkorting van het
schriftelijk standpunt van de
fraktie van D'66 was gegrond op
de overwegingen dat het ener
zijds te uitvoerig was en dat het
anderzijds 'buiten de orde' was.
DEN HAAG (GPD) - Zesentwintig
procent van de geplande bouw in
de premie-koopsector stagneert,
zo blijkt uit gegevens die staats
secretaris Brokx (volkshuisves
ting) de Tweede Kamer heeft ge
stuurd. Verkoopproblemen zijn
voor 8 procent de oorzaak, in de
overige 18 procent gaat het om
procedurele of technische
problemen.
In antwoord op vragen van de
PvdA'ers Van Dam en Kombrink
zegt Brokx, er niets voor te voe
len de gemeenten de mogelijk
heid te geven bouwondernemers
tot bouwen te verplichten. Hij
noemt het weinig effectief en
moeilijk te verdedigen, bouwers
te dwingen een produkt te maken
waar onvoldoende koopkrachti
ge vraag naar bestaal.
Wel zullen de gemeenten er in hun
planning en programmering re
kening mee moeten houden dat
de vraag naar koophuizen daalt,
aldus de staatssecretaris, Er zou
den meer huurwoningen in de
gemeentelijke bouwprogram
ma's moeten komen.
De cijfers die Brokx de Kamer
stuurt, dateren van begin mei. In
die maand zouden in Nederland
volgens de plannen 22.586 pre
mie-koopwoningen in aanbouw
moeten zijn geweest. Daarvan
waren er 5544 (25 procent) nog
niet in aanbouw genomen, terwijl
van 311 huizen (1 procent) de
bouw was stilgelegd.
Hoewel hij er geen cijfers van heeft,
zegt Brokx dat voor de vrije sec
tor (de duurdere huizen) een
soortgelijk beeld geldt. In de wo
ningwetsector doen zich in het
geheel geen problemen voor met
de voortgang van de bouw.
De stagnatie in de bouw is vooral
groot in Limburg (88 procent),
Drente (57 procent) en Groningen
(56 procent). De verdere rangorde
van de provincies is: Noord-Bra
bant (35 procent), Zeeland (27
procent), Friesland (26 procent),
Gelderland (17 procent), Zuid-
Holland (16 procent), Utrecht (15
procent), Overijssel (10 procent)
en Noord-Holland (6 pro
cent).
ADVERTENTIE
Gestoofde gepaneerde u ijtingrolletjes
k Wrijf i 800 gr. w.jtinglilets zuinig met zout in
I Rol ze met de veikant naar buiten op en schik ze
7 in een beboterde vuurvaste schotel G el er wal
water ot visbouillon bi| en leg er enkele klontjes
boter lussen Bestrooi de rollen met paneermeel
en stool ze vervolgens gaar Geet er aardappel
puree, sperziebonen ol doperwtjes bij.
Doe meer met vis, omdat 't zo lekker is.
