I
in
Zeer drastische
wijzigingen
regering
Poolse
China-missie Bush mislukt
Geheimhouding oorzaak
mislukking actie Iran
politie
Militaire
Suriname
meer bevoegdheden
krijgt
De wijzigingen
in Poolse top
Problemen rond
ontmoeting Thorn
met Palestij nen
Haddad: "Unifil moet
weg uit mijn gebied
MAANDAG 25 AUGUSTUS 1980
WASHINGTON (UPI) - Super-ge
heimhouding rond de Ameri
kaanse reddingsactie in Iran, in
april van dit jaar, was zo strikt dat
daardoor vitale communicatie
tussen de aan de actie deelne
mende eenheden werd geblok
keerd. Hierin ligt wellicht de oor
zaak van het mislukken van "de
beste kans" om de Amerikaanse
gegijzelden te bevrijden. Dit
blijkt uit een rapport dat door
vooraanstaande militairen in
Washington is opgesteld.
Een onderzoekteam van actieve en
gepensioneerde officieren is elk
facet nagegaan van de militaire
missie van 24 op 25 april. Een
niet-geheime versie van hun ui
terst geheim rapport is zaterdag
openbaar gemaakt. Het rapport
onthult niet veel nieuwe feiten,
maar er wordt wel in gesteld dat
de reddingsoperatie in een woes
tijngebied van Iran mogelijk niet
zou zijn mislukt als de beman
ning van een enkele helikopter
beter zou zijn geïnformeerd over
de ontwikkelingen. Het plan op
zichzelf was goed en had waar
schijnlijk "de beste kans op Suc
ces" van alle plannen die toen op
Zandstorm
Volgens het plan moesten acht he
likopters en 6 C-130 transporttoe
stellen worden bijeengebracht in
de woestijn, 350 km ten zuiden
van Teheran, om vervolgens Te
heran te naderen voor een com
mando-actie om de 53 gegijzel
den te bevrijden. Zes helikopters
werden beschouwd als het mi
nimaal noodzakelijk. Eén van de
helikopters raakte verdwaald in
een zandstorm en keerde terug
naar het vliegdekschip Nimitz.
Een tweede helikopter strotte
neer in de woestijn. De zes overi
ge toestellen bereikten de tus-
senhalte wel, maar een van die
zes werd uitgeschakeld als ge
volg van hydraulische proble
men. Volgens een van de leden
van het onderzoekteam is er geen
enkele actie of gebrek aan actie
aan te wijzen als mogelijke oor
zaak van de mislukking.
Het team meent dat de "meest con
troversiële" kwestie is of er niet
teveel nadruk werd gelegd op ge
heimhouding. Strikte radio-stilte
hield de uitwisseling van essen
tiële informatie tegen tijdens de
vlucht van de acht helikopters
van de Nimitz naar het woestijn
gebied. De gezagvoerder van he
likopter nr 5, die door de zand
storm terugkeerde, "gaf later te
kennen dat hij zou zijn doorge
gaan als hij had geweten dat ver
derop het zicht aanvaardbaar
was". Hij zou wellicht ook niet
zijn teruggekeerd als hij had ge
weten dat nog één functioneren
de helikopter nodig was om de
missie te doen doorgaan, aldus
het rapport.
Bom
In het bureau van de Iraanse aja-
tollah Chalchali is zaterdag een
krachtige bom gevonden, nau-
welijk een uur voordat deze tot
explosie had moeten komen. Dit
is uit goede bron in Teheran ver-
De bom was zo zwaar dat de
geestelijke leider zeer waar
schijnlijk om het leven zou zijn
gekomen, als de ontdekking niet
tijdig had plaatsgevonden. In Te
heran wordt eraan toegevoegd
dat de bom van buitenlandse
makelij was.
In de Iraanse hoofdstad Teheran
zijn zaterdagochtend vroeg drie
„drugshandelaren" geëxecu
teerd. Zij waren volgens radio-
Theran door een speciale anti
drug rechtbank veroordeeld.
Na een verhit debat van twee dagen
heeft het Iraanse parlement gis
teren de geloofsbrieven van
olieminister Ali Akbar Moinfar in
orde bevonden. Enkele parle
mentsleden hadden Moinfar be
schuldigd van samenwerking
met de geheime politie van de
sjah, de Savak, en van wanbeheer
van zijn minister. Gisteren kreeg
de benoeming van Moinfar toch
de benodigde tweederde meer
derheid. Moinfar, die een kiesdic-
trict van Teheran vertegenwoor
digt in het parlement, heeft de
beschuldigingen van de hand
gewezen. Alle parlementsleden
moeten hun geloofsbrieven ter
goedkeuring aan de Majlis (het
parlement) voorleggen.
Elf doden bij
treinongeluk
bij Stockholm
STOCKHOLM (DPA) - Bij een
spoorwegongeluk bij Stockholm
zijn gisteren elf mensen ongeko-
men en 35 gewond, deels ernstig.
De uit Narvik komende Noord
pijl-expres liep door nog onop
gehelderde oorzaak kort voor een
uur in een voorstad van Stock
holm uit de rails.
De zeven laatste wagons ontspoor
den. Door de hoge snelheid - 130
km - schoven de rijtuigen over
elkaar of kantelden. Eén wagon
werd totaal vernield. Veel reizi
gers zaten beklemd. In enkele
gevallen duurde het uren voordat
ze konden worden bevrijd.
De trein bestond uit dertien wa
gons, waarin circa 500 mensen,
meest jongelui, zaten.
De Zweedse spoorwegen denken
aan een technisch mankement.
Het is het derde ongeluk, dat de
Zweedse staatsspoorwegen deze
zomer treft. Begin juni vielen er
bij een frontale botsing tussen
een personen- en een goederen
trein elf doden en zestig gewon
den. Een week geleden raakten
zestien mensen gewond bij een
botsing tussen twee treinen.
NOODTOESTAND
ELSALVADOR
78(Van onze correspondent Anton Koene)
WENEN - Het centrale comité van de Poolse Communistische Partij heeft
gisteravond de meest omvangrijke veranderingen in de politieke-partij-
leiding sinds de Tweede Wereldoorlog getroffen. Minister-president Ed-
vard Babiuch, die pas sinds 18 februari van dit jaar aan de macht was, is
afgetreden en ook uit het Politburo gestapt.
Babiuch werd beschouwd als een
persoonlijke vertrouweling van
partijsecretaris Edvard Gierek.
Tot opvolger van premier Ba
biuch is benoemd Josef Pin-
kowski, vroeger hoofd van het
Poolse Economische Planbu-
ln een toespraak voor de televisie
erkende partijleider Edvard Gie
rek dater door zijn bewind fouten
zijn gemaakt, die hebben kunnen
leiden tot ontevredenheid. Hij
lichtte de zeer ingrijpende veran
deringen in de leiding van partij
en regering toe en deed vergaan
de beloften aan het Poolse volk
en de stakers in het bijzon
der.
De partijleider legde er echter de
nadruk op, dat Polen een socialis
tisch land zal blijven. Alleen een
socialistisch Polen kan een staat
met veilige grenzen zijn, gaf Gie
rek te kennen, met een nauwe
lijks verhulde verwijzing naar
een mogelijk ingrijpen van de
Sowjet-Unie, indien Polen het
Sowjet-socialisme zou dreigen te
verlaten.
De beloften van Gierek komen er
op neer dat de grote investerin
gen, die de hele economie in de
war hebben gebracht, beperkt
zullen worden. Eerste reacties
vanuit het stakerscomité in
Gdansk leken gisteravond laat er
nog niet op te wijzen dat de sta
kers tevreden zijn met de conces
sies die de Poolse regering hen
wil doen.
SAN SALVADOR (AFP)- De rege
ringsjunta in El Salvador heeft
zaterdag de noodtoestand in het
hele land afgekondigd. De be
langrijkste openbare diensten -
waterleiding, elektriciteit, telex- De hele Poolse economie zal
verbindingen en havens - zijn
onder controle van het leger ge
plaatst.
Volgens het in San Salvador be
kendgemaakte decreet zullen de
employes van genoemde dien
sten onderworpen zijn aan de op
drachten
teiten en zijn zij automatisch
de strijdkrachten geïntegreerd
Vakbondsverkiezingen
e hele Poolse economie zal nauw
keurig onder de loep worden ge
nomen en er zullen nieuwe ver
kiezingen voor de vakbonden
zullen worden uitgeschreven.
Deze keer met de mogelijkheid
zijn stem democratisch en ge-
r heim uit te brengen.
de militaire autori- °ok de stakingsleiders zullen wor
den erkend, zei Gierek, als hun
collega's hen tot democratische
PARAMARIBO (ANP) - De
bloembakken van het balkon zijn
verdwenen. Het presidentiele
paleis aan het Onafhankelijks-
plein wordt opgeknapt.
Ex-president Johan Ferrier ver
trekt binnenkort naar Nederland.
Suriname gaat
Het parlementsgebouw, het cen
trale punt in Suriname's houten
binnenstad, dat meer dan een
eeuw's lands vergaderzaal her
bergde krijgt een andere be
stemming, evenals het gebouw
van de adviesraad.
Beide colleges zijn buiten werking
gesteld. De tweede Surinaamse
republiek wordt per decreet ge
regeerd. Een schoner Suriname:
een ieder die vuilnis in de sloot
gooit, of zijn erf niet goed
schoonhoudt, wordt bedreigt
met gevangenisstraf. De prostitu-
liebestnjding wordt feller. De
straffen op verkoop van verdo
vende middelen zijn aanmerke
lijk verzwaard.
Decreet nummer drie van de rege
ring en de legerleiding samen be
helsde zaterdag het herstel van de
verbindende wettelijke regelin
gen en besluiten met uitzonde
ring van de grondwet die buiten
werking is gesteld, toen de nood
toestand werd afgekondigd.
Decreet nummer vier was belangr
rijker voor de bestrijding van dè
corruptie en de instelling van een
bijzonder rechtscollege. De mili
taire politie van Ramon Abra
hams kreeg tijdelijk een algeme
ne opsporingsbevoegdheid.
Abrahams zelf en zijn vervanger
werden tot uiterlijk 1 januari 1983
aangewezen als hulpofficier van
justitie.
Met deze bevoegdheden in de hand
kan Abrahams het werk voortzet
ten dat hij en Roy Horb destijds
begonnen als leden van de Natio
nale Militaire Raad onmiddellijk
na de coup van de 25e februari.
vertegenwoordigers kiezen. Gie
rek riep de Polen op achter de
partij te gaan staan.
De stakers en met hen de rest van
het Poolse volk waren zich voor
de televisierede van Gierek heel
goed bewust dat de 21 punten in
het eisenpakket van het sta
kingscomité door de partij niet in
zijn geheel zouden worden aan
vaard. Ze hadden al vastgesteld
dat alleen de erkenning van recht
op vrije vakbonden voldoende
zou zijn om de stakingen te
beëindigen.
Het afschaffen van de censuur en
het vrijlaten van politieke gevan
genen hebben ze zeker niet be
reikt. In hoeverre ze zich tevre
den zullen tonen met het aanbod
van Gierek op het gebied van
vrije vakbondsverkiezingen (dat
niet gelijk staat met vrije vak
bonden) wordt beslist in de
eerstkomende uren of dagen.
Pinkowski, 53 jaar, geniet bij het
WARSCHAU - De Poolse partijlei
der Edvard Gierek heeft gister
avond in een televisierede de vol
gende wijzigingen in regering en
partijtop bekendgemaakt.
Premier Edward Babiuch is "op ei
gen verzoek" door het centraal
comité van zowel zijn ambt als
zijn lidmaatschap van het poli
tiebureau ontheven. Hij wordt in
beide functies opgevolgd door de
51-jarige Jozef Pinkowski.
De beide vice-premiers Tadeusz
Pyka en Tadeusz Wrzaszczyk zijn
ontslagen. In hun plaats zijn drie
nieuwe vice-premiers benoemd:
Tadeusz Grabski, Henryk Kisiel
en Aleksander Kopec. Kisiel
volgt daarnaast Wrzaszczyk op
als hoofd van het planbureau.
Op het ministerie van buitenlandse
zaken is Emil Wojtaszek terugge
treden als minister van buiten
landse zaken en secretaris van
het centraal comité geworden.
Hij wordt opgevolgd door de
vroegere onderminister van bui
tenlandse zaken, Jozef Czyrek.
Nu Aleksander Kopec als vice-
premier is benoemd, krijgt Hen
ryk Gawronski de leiding over
het ministerie voor zware indus
trie.
Jerzy Lukaszewicz (propaganda en
ideologie). Jan Sydlak (staats-
vakbondsleider) en Wrzaszczyk
(planbureau) zijn uit het politie
bureau gezet. Net als ex-vice-
premier Pyka heeft het wisselend
lid Zdzislaw Zandarowski dit
college moeten verlaten. De
Poolse ambassadeur in Oost-
Duitsland, de vroegere minister
van buitenlandse zaken Stefan
Olszowski, werd herkozen in het
politiebureau. Ook de huidige
premier Pinkowski trad toe. Als
wisselende leden werden opge
nomen: Andrzej Zabinski en Jer
zy Waszczuk.
In het centraal comité moeten Luk
aszewicz en Zandarowski het
veld ruimen.
Het nieuwe hoofd van de staatsom
roep is Jazef Barecki. Hij volgt
Maciej Szczepanski op.
De voorzitter van het prijzencomi-
té, Aeugeniusz Grochal, is ont
slagen. Hij wordt vervangen door
Jerzy Gawrysiak.
De leiding over het bureau voor de
statistiek ging van Stanislaw Ku-
zinski over in handen van Wies-
law Sadowski.
Poolse volk geen grote bekend
heid. Hij was wel lid van het Cen
traal Comité maar niet van het
Politburo. Zijn politieke loop
baan was typisch die van een
ambtenaar en technocraat. Van
1956 tot 1971 was hij voorzitter
van het gewest Warschau, daar
na, tot 1974, was hij eerste plaats
vervangend voorzitter van het
Poolse Economische Planbureau
en vanaf 1974 is hij ook lid van het
Centrale Comité van de Poolse
Communistische Partij. De af
gelopen elf jaar is Pinkowski lid
van het Poolse parlement en
voorzitter van de commissie voor
economie, budgettaire zaken en
financiën.
Geen overeenkomst
De regeringsonderhandelaar, eer
ste vice-premier Mieczyslaw Ja-
gielski, was zaterdagavond met
zijn delegatie naar Warschau te
ruggekeerd om de regering en het
Politburo verslag uit te brengen
nadat hij in een twee en een half
uur durende verbitterde woor
denstrijd met het centrale sta
kingscomité op de Leninwerf in
Gdansk over de 21 eisen van de
stakers opnieuw overleg had ge
voerd, waarbij opnieuw geen en
kele overeenkomst werd be
reikt.
De onderhandelingen werden door
duizenden stakers en publiek
binnen en buiten de scheepswerf
Edvard Babiuch: vervangen.
via luidsprekers gevolgd en be
reikten een emotioneel hoogte
punt, toen Jagielski beweerde
dat er in Polen geen politieke ge
vangenen zijn. Vice-premier Ja
gielski en zijn delegatie, waarin
meer dan negen ministers zitten,
verlieten zaterdag tegen midder
nacht de werf langs rijen ijzig
stille stakers, die bepaald geen
enthousiasme uitstraalden.
De Hongaarse regering heeft zater
dag in een verklaring van het of
ficiële Hongaarse persbureau
MTI meegedeeld, dat het Hon
gaarse leger met Russische troe
pen manoeuvres houdt op Hon
gaars grondgebied. Het tweere
gelige bericht over de manoeu
vres zou als een aanwijzing kun
nen worden gezien dat de Honga
ren, de welvarendste en de rela
tief meest vrije van alle War-
schaupactbewoners, de wereld
willen laten weten wat e
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - De Nederland
se ambassade in Jeruzalem
ziet zich nog vóór de even
tuele verhuizing naar Tel
Aviv voor ernstige problemen
geplaatst. Als plaatsvervan
gend vertegenwoordiger van
Luxemburg is Nederland
belast met de voorbereidin
gen voor het bezoek van de
Luxemburgse minister van
buitenlandse zaken Thorn.
Deze zal als voorzitter van de
ministerraad van de Negen in
het kader van de EG-studie-
reis in het Midden-Oosten
komende zondag voor de
tweede keer deze maand
bezoek aan Israël
gen.
Op verzoek van Thorn zal hij
deze keer niet alleen met Is
raëlische politici besprekin
gen voeren, maar zal hij ook
enkele Palestijnse leiders van
de westelijke Jordaanoever
ontmoeten. De Palestijnse
leiders hebben hierbij echter
nadrukkelijk gesteld alleen
op eigen grondgebied met
Thorn te willen spreken. Zij
zijn niet bereid de Luxem
burgse minister in Israël,
inclusief West-Jeruzalem te
woord te staan.
De Nederlandse ambassade en
het consulaat, dat ook voor
het Arabische Oost-Jeruza
lem verantwoordelijk is, zijn
echter in West-Jeruzalem ge
vestigd. Europese diploma
tieke kringen hebben nu
voorgesteld de ontmoeting
met de Palestijnse leider in
het consulaat van Engeland
of Frankrijk te houden omdat
deze landen wel over een con
sulaat in Oost-Jeruzalem be
schikken. Zij vrezen echter
dat premier Begin zo'n rege
ling zou afwijzen.
Vergunningen
Ook in het verleden heeft de Is
raëlische regering al enkele
malen haar ongenoegen ken
baar gemaakt over contacten
tussen Palestijnse leiders en
de in Oost-Jeruzalem geves
tigde consulaten van de wes
terse landen. Enkelen van de
Palestijnse leiders hebben
vergunningen nodig van de
militaire autoriteiten om naar
Jeruzalem te reizen om Thorn
te ontmoeten,
bren- Binnen het kabinet gingen gis
teren stemmen op om Thorn
niet te ontvangen, omdat hij
enkele dagen geleden een
ontmoeting met PLO-leider
Arafat heeft gehad. Een
meerderheid van het kabinet,
onder wie premier Begin, is
echter voor het ontvangen
van Thorn in Israël.
Een ander incident tussen Is
raël en Europa ontstond eer
der vorige week door de wei
gering van de kant van enkele
Europese militaire attachés
de oefeningen van het Israëli
sche leger in de Golanhoogte
bij te wonen, zoals tot nu toe
gebruikelijk was. Europese
diplomatieke bronnen gaven
te kennen dat er een duidelijk
verband te leggen valt tussen
deze weigering en de Israëli
sche plannen een wetsvoor
stel in te dienen om de op Sy
rië veroverde Golanhoogte
officieel bij Israël in te lij-
Muiterij
Vanuit het explosieve Silezische
kolenmijngebied komen onder
tussen onbevestigde berichten
dat 200 politieagenten, die zich
hadden geschaard aan de zijde
van de stakers door collega's van
de paramilitaire militie zijn gear
resteerd en dat er zich in het leger
gevallen van muiterij hebben
voorgedaan, toen soldaten wei
gerden op mijnwerkers in te gaan
en deze tegen te houden bij het
bezetten van de mijnen.
De zesduizend bezetters op de Le-
nin-scheepswerf volgden giste
ren geknield een mis en baden
voor foto's van paus Johannes
Paulus II voor een vreedzaam
einde van het stakingsconflict.
BEIROET (AFP/GPD) - Majoor
Haddad heeft de VN-militairen
die in Unifil-verband in Zuid-Li-
banon gelegerd zijn, opgedragen
zijn territorium te verlaten. Dit
heeft de VN zaterdag in Beiroet
bekendgemaakt.
Na vandaag mogen de Unifil-mili-
tairen geen activiteiten meer
ontplooien in het gebied dat on
der gezag staat van de "de facto-
strijdmacht" (van majoor Had
dad), dat gelegen is ten noorden
van de Israëlisch-Libanese grens.
Eerder had majoor Haddad, die
een rang had in het Libanese le
ger, maar nü voor zichzelf begon
nen is, en de steun van Israël
heeft bij het bestoken van de Pa-
lestijnen die zich ook in Zuid-Li-
banon bevinden, alle waarne
mers van de VN, gelast te ver
trekken. Als zij aan de opdracht
geen gehoor zouden geven, dan
zouden ze opgebracht worden en
zou hun materieel in beslag wor
den genomen.
Van de VN-troepenmacht in Zuid-
Libanon maakt een Nederlands
contingent deel uit.
Een delegatie van de vaste Tweede-
Kamercommissie voor defensie
heeft gisteren een vierdaagse be
zoek aan Israël in het kader van
een studiereis in het Midden-
Oosten afgesloten. Het voor
naamste doel van de reis was een
bezoek aan de Nederlandse een
heden in Libanon. Voorzitter van
de delegatie, Klaas de Vries var
de PvdA, zei zeer onder de indruk
te zijn van het voortreffelijke
werk dat de Nederlandse solda
ten in het kader van Unifil in Li
banon verrichten.
In Israël heeft de delegatie bespre
kingen gevoerd met de minister
van buitenlandse zaken, de
derminister van defensie en
kele Knesset-leden. In deze be E
sprekingen heeft de Nederlandse
delegatie er bij Israël op aange
drongen de activiteiten van de
leider van de christen-militie:
Hadad te beperken en een eindt
te maken aan zijn beschietingen
van de Unifil.
Daarnaast is ook het vraagstuk van
de Nederlandse ambassade veel
vuldig besproken. De delegatu
heeft tevens een ontmoeting ge
had met enkele oud-Nederlan
ders die hun verontrusting heb
ben uitgesproken over een
geven van Nederland aan de Ara
bische druk.
Stakende arbeiders
hun stakingskrant.
Aanslagliij
Jeruzalem:
13 gewonden
JERUZALEM (AFP/UPI) - Bij e
bomontploffing voor een benzi
nepomp langs de snelweg Jeru-
zalem-Tel Aviv zijn gisteren der
tien mensen gewond, van wie een
ernstig. De Israëlische politie
verdenkt Palestijnse guerrilla
strijders van de aanslag. Eerder"-
op de dag ontplofte een bom bij
een halte langs de weg waar mili
tairen gewoonlijk staan te liften,
maar daar vielen geen slachtof
fers.
Onder de gewonden zijn zeven Eu- Im
ropese toeristen, uit Spanje Ne
derland, Oostenrijk en Duitsland.
De toeristen liepen slechts lichte
verwondingen op, en konden na
behandeling het ziekenhuis weer
verlaten.
Het Palestijnse persbureau Wafa
meldde dat de aanslagen 'Grote
Verliezen hebben toegebracht
aan de vijandelijke gelederen".
PEKING (UPI) - De missie van de
Repbublikeinse kandidaat voor
het vice-presidentsschap van de
Verenigde Staten, George Bush
naar de volksrepubliek China is
mislukt.
Het Chinese persbueau Xinhua
verklaarde zaterdag dat men
weigert te geloven dat de Re
publikeinen iets anders willen
dat volledige banden met Tai
wan, nationalistisch China, dat
door de Chinezen op het vaste
land nog altijd wordt beschouwd
als een deel van de Volksre
publiek.
Bush beschouwde zijn bezoek niet
als mislukt. Desgevraagd ver
klaarde hij zaterdag bij zijn ver
trek uit Peking dat hij er anders
over dacht.
Enkele uren daarvoor had de Chi
nese radio in een commentaar ge
zegd dat Reagan kennelijk van
plan is de klok terug te draaien
door opnieuw officiële banden
met Taiwan aan te gaan.
Indien Reagan het tot president
brengt dan zal hij volgens het
Chinese persbureau ernstige
schade aanrichten aan de Chi
nees-Amerikaanse relaties en
zelfs een grote ommekeer te
weegbrengen.
Xinhua noemde het „onzin" dat
Reagan erin gelooft dat hij de
banden met Peking kan verstevi
gen en tegelijkertijd officiële
verbindingen met Taiwan kan
leggen.
Bush heeft in zijn gesprekken met
de Chinese leiders geprobeerd
onderscheid te maken lussen of
ficiële banden en een verhouding
op regeringsniveau, maar presi
dentskandidaat Reagan zie in dt
Verenigde Staten aarzelend „Ja,
toen hem werd gevraagd om hij
een officiële erkenning van Tai
wan wenst.
De Volksrepubliek heeft er intus
sen geen twijfel over laten be
staan dat erkenning van Taiwan,
op welke manier dan ook, niet
door Peking wordt geaccepteerd.
Het Chinese persbureau zei hier
over „Van Chinese kant is er ten
aanzien van Taiwan geen com
promis mogelijk".
