'Het is een
grap
Economische zaken:
uitspraken over
aardgas voorbarig
fKssnnsm
Officier: schrik zaaien
bij 'keurige' zakenlieden
Krakers Prins Hendrikkade proberen politie voor gek te zetten met stiekeme aftocht
Opening in Klokkonborg-conilirt
WOENSDAG 20 AUGUSTUS 1980
PAGINA 9
AMSTERDAM - Doen of niet doen.
De uitnodiging van de krakers
om de ontruiming van de luxe
appartementen aan de Prins
Hendrikkade als verslaggever
van binnenuit mee te maken, was
verleidelijk, maar bracht vele ri
sico's met zich mee. In het mid
den van de nacht van maandag op
dinsdag wagen we de stap met z'n
elven, voorzien van onmisbare at
tributen als helm en gasmasker.
Tijdens een oriënterend gesprek
vooraf hadden de krakers de no
dige garanties gegeven dat van
hun kant niet gewelddadig tegen
de politie zou worden opgetre
den.
Dinsdag om 00.45 uur kunnen we
via een smalle ladder naar de eer
ste verdieping van de apparte
menten die de illegale bewoners
op last van de rechter allang had
den moeten verlaten. De ladder
wordt achter ons binnengehaald
en de enige uitweg naar buiten
wordt schielijk gebarricadeerd.
Er kan niemand meer in of uit.
Het gangenstelsel van de flats
vertoont een chaotische aanblik.
Opengetrapte deuren, afgebro
ken muurtjes, brokken puin, bar
ricades en wanden onder de gra
fiet.
Eén appartement is vanaf nu onze
gedwongen verblijfplaats, want
de krakers willen voorlopig geen
pottenkijkers bij hun activiteiten
in het gebouw. Er komt wel een
tijdstip dat. we vrij rond kunnen
lopen. En ook zullen de krakers
op egn door hen te bepalen uur
bekendmaken op welke wijze zij
op de komst van de politie zullen
reageren. Het appartement moet
250.000 gulden kosten, maar is
piepklein en voorzien van slechts
één slaapkamer.
Kraker Moos blijft bij ons als bege
leider en het is bloedheet. De ra
men zijn dichtgespijkerd en af
geplakt. We kijken elkaar aan en
vragen ons af waar we aan be
gonnen zijn. Door de petieterig
heid van de flatjes beseffen we nu
pas goed als ratten in de val te
zitten. Eén traangasgranaat door
het raam en er breekt paniek uit.
We houden elkaar op de been met
opbeurende verhalen. Eén ver
slaggever meldt dat er een verze
kering van een kwart miljoen op
zijn lijf is afgesloten. Ik kom tot
de ontdekking dat het treffen van
een dergelijke maatregel mij door
het hoofd geschoten is en het
klamme zweet breékt me uit. Ook
de vereiste oranje rellenkaart van
de politie ontbreekt aan mijn uit
rusting. Ik kan hem morgenoch
tend om negen uur op het hoofd
bureau ophalen.
Vannacht
Vrijwel iedereen is ervan overtuigd
dat de Mobiele Eenheid nog van
nacht komt. Alle pogingen tot
bemiddeling zijn immers op niets
uitgelopen. En burgemeester
Polak heeft voor de televisie zo
wat de staat van beleg uitgeroe
pen door de burgerij op het hart
te drukken vanaf nu in de huizen
te blijven.
Kraker René lijkt een wandelend
informatiecentrum Hij is overal
van op de hoogte. Hij zorgt rond
vier uur voor verontwaardiging
bij de club verslaggevers, filmers
en fotografen van wat er bij de
komst van de politie gaat gebeu
ren. Er is sprake van een vlucht
weg waarlangs, als het zover is, in
elk geval eerst de krakers zullen
verdwijnen. De pers moet zich
daarna maar zien te redden.
Ik kan er niets aan doen, maar ik
krijg het echt benauwd. Ik zie vi
sioenen van rennende mensen,
stampende laarzen, zwaaiende
bullepezen en dikke wolken
traangas. Was ik maar buiten
gebleven. We proberen elkaar ge
rust te stellen, maar voelen ons
toch lichtelijk belazerd. Van de
andere kant hebben de krakers
ons uitstekend verzorgd. We
kunnen ons te buiten gaan aan
brood met jam, appels, thee, kof
fie en zelfs een veijaardagstaart.
"Voor onze verbijsterde ogen
worden hoogwerkers en mobiele
kranen met bulldozers, brandslan
gen een een pantserwagen in sla
gorde opgesteld"
Voor onze komst is zelfs een
hoogpolig tapijt opgeschar
reld.
De krakers gedragen zich onge
looflijk kalm en beheerst. Een
jongeman komt koffiedrinken en
legt daartoe zijn zware wapenuit
rusting af. Met onwaarschijnlijke
koelbloedigheid ontsteekt hij een
pijp en begint te praten. „Ik bang.
Helemaal niet hoor. Misschien
dat ik straks als de ME echt voor
de deur staat wat zenuwachtig
ben. We zullen ze eens even een
poets bakken. De politie zal veel
sterker zijn, maar weet wel dat als
de politie gaat schieten hier in
Nederland een tweede RAF ont
staat".
Vijf uur. Radio De Vrije Keyser
meldt: het uur U is aangebroken.
Groot alarm. Krakers lopen af en
aan en doen verwarrende mede
delingen. Ze turen door het raam,
maar zien niets bijzonders. Ik
kijk of mijn gasmasker nog op
zijn plaats ligt. Want nu nog nie
mand iets in de gaten heeft van
het minste spoortje traangas,
jank ik al van ellende. We roepen
Moos ter verantwoording, want
volgens afspraak zouden we op
de hoogte van alle plannen wor
den gesteld.
Moos vertelt: „Het is simpel. Wan
neer de ME komt, treffen zij de
appartementen verlaten aan. De
krakers zullen zijn vertrokken. Er
zal geen enkel verzet worden ge
boden". We slaken een zucht van
verlichting. Dit had niemand
verwacht. Als verslaggevers
kunnen wij rustig de komst van
de politie afwachten. Moos zal bij
ons blijven, hoewel hij het risico
loopt gearresteerd te worden.
Grafisch geweld
GEWELD
De krakers staan nog niet toe dat
wij ons vrij door het pand bewe
gen. Toch waag ik een kleine ex
cursie door het gangenstelsel. Ik
loop een appartement binnen,
dat onherkenbaar verminkt is
door grafisch geweld. Teksten
van boven tot onder. Etensresten
als sporen van bewoning en klei
ne zinloze vernielingen die in het
hele complex zijn terug te vinden
en de appartementen voorlopig
onbewoonbaar zullen houden.
Ongelooflijk trouwens dat deze
flatjes voor een paar ton aan de
man gebracht worden. Nergens
krijg je de indruk dat het aan
koopbedrag in overeenstemming
is met het woongenot. De luxe
appartementen doen sterk den
ken aan de simpele maar veel
goedkopere „Van-Dam-eenhe-
den" voor jongerenhuisvesting.
We moeten weer terug. Het lange
wachten is nu aangebroken. De
krakers zwijgen in alle talen. Ze
komen ook minder langs. Waar
zijn ze. Wat doen ze op dit mo
ment. De club verslaggevers
praat, eet, dut, leest en kijkt uit
het raam. Het wordt acht uur, tien
uur, twaalf uur, twee uur. De
lucht wordt ransiger en de geser
veerde melk zuur. Ik ben al dertig
uur niet uit de kleren geweest. Zo
moet een gijzeling ook voe
len.
Kwart over drie. Opnieuw groot
alarm. Een geweldige mensen
menigte heeft zich intussen op de
Prins Hendrikkade verzameld.
Het ziet ernaar uit dat de appar
tementen nu echt ontruimd gaan
worden. Vanaf dit moment vol
gen de gebeurtenissen elkaar
snel op. Moos legt een verklaring
af. Het is duidelijk dat de krakers
vanaf nu een stuk theater gaan
opvoeren. Wij voelen ons als
persgroep medeplichtig, want
tegenover de buitenwereld zwij
gen wij als het graf. De 65 illegale
bewoners vluchten langs een ge
heime weg via de Nicolaaskerk
en ontsnappen aldus aan de spie
dende ogen van rechercheurs die
buiten staan. Het geweld wordt
voor gek gezet.
Volgens Moos zijn de appartemen
ten niet echt als een fort gebarri-
cael, maar in de rest van het ge
bouw zijn veel fake-toestanden
en trucs. De politie zal zich bij
voorbeeld ergens afvragen: is dat
een bom? Oké. er zijn vernielin
gen aangericht, maar de appar
tementen zitten ook heel zwak in
elkaar".
Om vier uur is het bittere ernst bui
ten. We lopen intussen vrij door
de flats, want de krakers zijn ver
dwenen. Het Oosterdok levert
schokkende beelden op van ge
weldige stoeten mobiele eenhe
den, in slagorde oprukkend,
daarachter het waterkanon,
paarden en honden en in het wa
ter de grijze boten van de rivier
politie. Het Stationsplein biedt
nog even de gemoedelijke aan
blik van Sail 1980, tot het moment
dat de ME de menigte begint op
te drijven. Langzaam maar zeker,
beheerst en relaxed.
Wanneer ter hoogte van de luxe ap
partementen de eerste steen ge
gooid wordt, scheurt de motor
politie naar voren. De bestuur
ders rijden het langslopende
publiek van de sokken. De zij-
spanzitters ranselen met de wa
penstok. De eerste beelden van
een chaos: mensen vallen in het
water. Motoren rijden op elkaar
in en zijspanzitters rollen over het
asfalt. Snel heeft de ME het Sta
tionsplein onder controle, wat zo
riant vanuit de appartementen te
overzien valt.
Plotseling wordt het duidelijk dat
de politie heel snel binnen zal
zijn. Het volgende schouwspel
voltrekt zich onder onze verbij
sterde ogen. Hoogwerkers, bull
dozers, brandslagen en een pant
serwagen worden in slagorde op
gesteld. Geheimzinnige dichte
containers verschijnen op straat
en open puinbakken verschaffen
gastvrijheid aan een politionele
brandgast die zijn spuit grijnzend
op ons appartement richt. De
onwillekeurige gedachte aan cir
cus Elleboog dat hier zijn kun
sten gaat vertonen verdwijnt pijl
snel uit mijn brein wanneer ik in
twee hoogwerkers mitrailleurs
nesten ontwaar waarin comman
do's de loop op mijn hoofd rich
ten.
Blik agenten
Om tien over vijf sommeert de poli
tie voor de eerste keer. Er ont
staat een dialoog per megafoon
wanneer Moos met een pers
verklaring komt. De politie slaat
geen acht op een mededeling uat
het pand op ons na geheel leeg is
en werkt het draaiboek af. Tot
driemaal toe zwaait een dichte
container naar het dak met elk 34
ongewapende ME'ers. Dit moet
zijn met wat bedoeld wordt met
het opentrekken van een blik
agenten. Vier containers vol snij
branders, luchtdrukscharen,
houwelen en koevoeten verdwij
nen naar het dak. De apparte
menten zullen dus nog meer toe
getakeld worden als ze al zijn.
Het duurt nog vrij lang voor de poli
tie onze verblijfsruimte betreedt.
We mogen de aftocht blazen en
zwaaien per container vanaf het
dak naar beneden. Moos treft het
slechter. Hij krijgt handboeien
aan en wordt gearresteerd. Toen
hij voor het laatst zijn blik liet
glijden over het bizar aandoende
Stationsplein zei hij nog: „Het is
een geslaagde grap. Ik voel me
echt lekker nu".
Kraak acties
bewijs dat
woningnood
snel moet
opgelost
DEN HAAG (GPD) - De ontrui
ming van de gekraakte flats aan
de Prins Hendrikkade in Am
sterdam bewijst volgens CDA-
fractieleider Lubbers de nood
zaak om snel het woning
probleem op te lossen. Voorts
vindt Lubbers dat het kabinet
zich nu zeker niet kan veroorlo
ven de financiële problemen bij
het opstellen van de begroting af
te wentelen op de woning
bouw.
Lubbers zei dit gisteravond tijdens
een televisieinterview. Hij liet
blijken het eens te zijn met de kri
tiek dat het kabinet in de afgelo
pen jaren te weinig had gedaan
om de sociale woningbouw op
peil te houden. Vandaar dat het
kabinet het komend jaar zich
vooral moet inzetten voor het
doorvoeren van de leegstands-
wet, een betere verdeling van de
woonruimte en het opvoeren van
de woningproduktie tot zeker
120.000 eenheden per jaar, aldus
de CDA-leider.
De christen-democraat toonde zich
tevreden over de snelheid waar
mee het Amsterdamse gemeen
tebestuur de ontruiming van de
kraakpanden had doorgezet. Na
alles wat er gebeurde was helder
heid zo snel mogelijk geboden,
aldus Lubbers.
Hij vond het overigens „afschuwe
lijk" dat de krakers deze midde
len hadden gebruikt om de maat
schappij te wijzen op het wo
ningprobleem. Dit optreden
leidde tot het massale optreden,
dat op haar beurt een reactie bij
het publiek opriep, aldus de frac
tieleider.
Lubbers verwierp echter het wat
hij noemde „moedwillig schade
toebrengen" aan andermans ei
gendom, zoals de krakers dat in
de gekraakte flats hadden ge
daan. Hij beschouwtdit optreden
als een verruwing in de samenle
ving.
Voorzitter VVD
le^t functie neer
DEN HAAG (GPD) - WD-voorzit-
ter Korthals Altes heeft besloten
zijn functie in mei volgend jaar
neer te leggen. Hij is dan ruim zes
jaar voorzitter geweest. Zijn be
sluit hangt onder meer samen
met een ernstige ziekte die de
WD-voorzitter eerder dit jaar
trof.
De heer Korthals Altes is 17 jaar lid
geweest van het dagelijks be
stuur van de partij, waarvan de
afgelopen twee perioden als
voorzitter. In zijn brief aan de
WD-afdelingen zegt hij al een
jaar geleden besloten te hebben
omstreeks de verkiezingen van
volgend jaar te zullen aftreden.
DEN HAAG (GPD) - Het ministerie van economische za
ken waarschuwt tegen een "voorbarig optimisme" over
de eindresultaten van de onderhandelingen met buiten
landse partners over de bijstelling van de aardgasexport
contracten. Veronderstellingen dat als de besprekingen
slagen er totaal een meeropbrengst van vier miljard voor
ons land uit de bus zou komen, zijn „hypothetisch".
DEN HAAG -Minister Van derKlaauw van buitenlandse zaken werd gisteren bij aankomst bij het Catshuis in
Den Haag opgewacht door leden van de Werkgroep Israël, het Israël Comité Nederland en de Nederlandse
Zionisten Bond. De demonstranten lieten de minister weten de Nederlandse ambassade in Israël, die al ruim 30
jaar in Jeruzalem staat, niet naar Tel Aviv over te plaatsen. Zij vinden dat Nederland niet voor Arabische druk
mag zwichten.
ROTTERDAM (ANP) - De Rotter
damse officier van justitie mr J.
Schoonaard vindt het hoognodig
dat in de wereld van de zoge
naamd keurige zakenlieden, die
zich uit pure hebzucht ten koste
van anderen verrijken, duidelijk
wordt dat zogenaamd nette din
gen vieze zaken kunnen zijn. Dat
hield hij twee Vlaardingse za
kenlieden gisteren voor, die in
1978 de financiële problemen van
hun bedrijven dachten op te los
sen door 435.000 gulden uit deze
firma's mee naar Frankrijk en
Spanje te nemen teneinde het
daar met gokken te verdubbelen.
Mr. Schoonaard noemde het apart
wegleggen van gelden uit de
koeltechnische zaken van het
tweetal, zoals ze dat in een aparte
kluis hadden gedaan, al verduis
tering en had evenmin goede
woorden voor het naar zijn idee
belachelijke verhaal rond de reis
naar Frankrijk en Spanje. Met
zijn eis van éen jaar met aftrek wil
hij schrik zaaien, zodat misschien
anderen die in dezelfde proble
men zitten ervoor zullen uitkij
ken die problemen op eenzelfde
manier op te lossen.
De beide zakenlieden, de 30*jarige
J.B. en de 31-jarige P B. vonden
dat hun handelwijze algemeen
gebruik was in de zakenwereld.
Zij waren in 1977 in Vlaardingen
een bedrijf in koeltechnische ap
paratuur begonnen. Dat ging
aanvankelijk voor de wind. maar
het najaar van 1978 kwamen er
flinke tegenslagen. Het bedrijf
had te weinig liquide middelen
om de klappen op te vangen. Van
twee bedrijven die werden ver
kocht, kwam het geld niet tijdig
binnen en de fiscus kwam met
flinke aanslagen.
Nadat banken het tweetal geen
krediet meer wilden geven kwa
men zij bij de Fakto-maatschap-
pij Nederland terecht. Die wilde
wel krediet geven maar ried het
tweetal tegelijkertijd aan de om
zet van de bedrijven, waar in
middels al enkele tientallen men
sen werkten, te vergroten en twee
van de vier bedrijven af te stoten.
De beide zakenlieden legden
vanaf dat moment heimelijk geld
uit het bedrijf apart in een kluis
omdat zij vreesden dat Fakto er
altijd over zou kunnen beschik
ken. Zij wilden naar hun zeggen
daarmee veilig stellen dat zij de
crediteuren altijd van geld kon
den blijven voorzien.
Met het geld. 435.000 gulden, toog
het tweetal in oktober 1978 eerst
naar Nice en vervolgens naar
Malaga. Door tegenslagen ach
tervolgd wilden zij het vermogen
met gokken uitbreiden, maar in
korte tijd werd veel geld verloren
waarna zij onverrichter zake te
rugkeerden. Hun zaken waren
inmiddels niet meer te redden en
werden later nog failliet ver
klaard.
Mr. Schoonaard verweet de twee in
eerste instantie verduistering van
geld van het bedrijf en verder ook
bedrieglijke bankbreuk. Ze had
den bij de banken geld opgeno
men dat het bedrijf toehoorde.
"Waren ze niet weggegaan dan
had voor de financiële problemen
best een schikking kunnen wor
den getroffen, maar ze wilden
voor alles geld verdienen", aldus
Schoonaard. De raadslieden van
de verdachten bepleitten vrij
spraak. Zij achtten het tenlaste
gelegde niet bewezen omdat naar
hun mening de verdachten er met
geld vandoor waren gegaan juist
om het bedrijf er weer bovenop te
kunnen helpen. Ze hekelden
voorts de Fakto-maatschappij die
het naar hun zeggen alleen maar
om hoge winsten te doen was,
terwijl ze zich niet om de feitelij
ke problemen bij het koeltechni
sche bureau bekommerden. De
advocaten wilden bovendien dat
een deel van de dagvaarding nie
tig werd verklaard omdat het
verwijt bedrieglijke bankbreuk
er niet in zou zijn vermeld en er
zodoende geen strafbaar feit
verwetn lrd.
TWEE MILJOEN AAN HASJ - By
een inval in twee panden in Den
Haag heeft de politie in de nacht
van maandag op dinsdag in totaal
bijna 300 kilo hasjies met een
handelswaarde van 1.8 miljoen
gulden in beslag genomen.
De inval door de verdovende mid-
delengroep vond plaats naar
aanleiding van tips die bij de poli
tie waren binnengekomen.
De woordvoerder van minister Van
Aardenne liet gistermorgen des
gevraagd ook de anderhalf tot
twee miljard gulden meerop
brengst voor 1981, die premier
Van Agt maandagavond noemde,
geheel voor diens rekening. Hij
legde er de nadruk op dat rege
ringscommissaris mr. D. P. Spie
renburg nog „heel moeilijke be
sprekingen te wachten staan". In
totaal moet nog tot resultaat wor
den gekomen met 13 contract
partners.
Het gaat ons land in deze onder
handelingen om twee verlan
gens: het verbeteren van het ab
solute prijsniveau in de export-
contracten en het versnellen van
het tempo waarin de zogenaamde
naijling van de prijzen met die
van de olie - met name stookolie-
wordt bereikt. Honderd procent
indexering van de contracten zou
overigens ideaal zijn.
De woordvoerder stelde dat „ook
elders al goede vorderingen wor
den bereikt in de onderhandelin
gen". Maar dat wil nog niet zeg
gen dat het nu zeker is dat eind
augustus de gehele onderhande
lingsronde voltooid zal zijn. Zo
spoedig mogelijk zal de Tweede
Kamer, die daarom ook heeft ver
zocht, verslag worden gedaan
van de resultaten. Aan te nemen
valt ook dat in de Miljoenennota
een veronderstelling ten aanzien
van de meeropbrengst komt te
staan.
Al met al voelt economische zaken
er niets voor nu bedragen te
noemen, zodat zowel de Neder
landse onderhandelaar als de
buitenlandse partners voor de
voeten worden gelopen. Boven
dien is op dit moment niet te zeg
gen welke bedragen voor 1981
zeker zijn, gezien het naijlen. En
ten slotte is het evenzeer moeilijk
te kijken naar extra meerwaarde
doordat volgend jaar de olieprij
zen wellicht verder stijgen.
BREDA (ANP) - De besprekingen gisteren tussen hartchirurg dr.
P. van der Schaar van het medisch centrum De Klokkenberg in
Breda en bemiddelaar prof. J. Greep zijn volgens dezq laatste
constructief geweest. Er zijn verschillende openingen gevonden
in het laatste conflict, dat ruim twee weken geleden losbarstte.
Van der Schaar is sindsdien geschorst.
Hoewel zes Tweede-Kamerleden zich maandag namens de vaste
kamercommissie voor volksgezondheid in Breda persoonlijk
van de problemen op de hoogte kwamen stellen en na afloop op
een persconferentie verklaarden tot de conclusie te zijn geko
men, dat de werkwijze van het Texas Heart Institute in Houston
binnen Nederlandse verhoudingen niet realistisch is, hadden ze
ook gisteravond nog steeds niet gesproken met de hoofdrolspeler
in het hele verhaal, hartchirurg Van der Schaar. Zoals bekend wil
Van der Schaar in De Klokkenberg opereren volgens het systeem
dat hij leerde van zijn collega Denton Cooley in Houston. De 28
verpleegkundigen die afgelopen weekeinde dreigden niet meer
aan de operaties mee te werken nu Van der Schaar weg is. zijn
ernstig ontevreden over het bezoek van de parlementariërs, die
nauwelijks naar hun argumenten zouden hebben geluisterd.
Politie pakt
verkrachters
van liftster
UTRECHT (ANP) - De Utrechtse
politie heeft gisterochtend twee
jonge inwoners van de Domstad
van hun bed gelicht die ervan
worden verdacht zondagavond
een Frans meisje bij de snelweg
Utrecht-Amsterdam te hebben
verkracht. Het tweetal, de 19-ja-
rige J. H. en een 16-jarige vriend,
had het meisje dat met haar
vriend stond te liften op de rijks
weg bij Utrecht een lift aangebo
den naar Amsterdam. Na enkele
kilometers werd de vriend met
geweld de auto uitgewerkt,
waarna met het meisje werd
doorgereden naar een afslag van
de rijksweg/ Daar werd zij ver
kracht door H., terwijl ook zijn
vriend nog een poging deed.
Op aanwijzingen van het Franse
stel is de Utrechtse recherche
daarna een onderzoek begonnen,
dat tot de aanhouding van de
twee Utrechters heeft geleid.
Aannemers
verdacht
van fraude
APELDOORN (ANP) - Een spe
ciaal gevormd rechercheteam
heeft gistermorgen de 38-jarige
Apeldoornse aannemer J. L. en
diens 2&-jarige collega E. de B. uit
Veessen gearresteerd onder ver
denking van het plegen van ern
stige fraude. Zij zouden voor een
bedrag van meer dan twee mil
joen gulden de belastingen en
een aantal bedrijfsverenigingen
hebben benadeeld.
Gebleken is dat de beide aanne
mers in het gehele land werk
hebben aangenomen en perso
neel te werk hebben gesteld ter
wijl zij geen belastingen en so
ciale premies afdroegen.
Een aantal werknemers loopt de
kans te worden vervolgd wegens
steunfraude omdat zij werk zou
den hebben verricht terwijl zjj
sociale uitkeringen genoten.
