Scholen trekken onvoldoende uit voor schoonmaak "Konijnen lopen door de school; het hooi staat op de WC.. LIU DONDERDAG 14 AUGUSTUS 1980 Cineaste Mady Saks legt in Her vormd Nederland uit wat haar bedoelingen met de camera zijn. "Ik heb geen ambities een speel film te maken. Ik gebruik film omdat ik er iets mee kan zeggen". t Haar laatste materiaal nam ze op in Benin en Niger én op de vrou wenconferentie in Kopenhagen. Over het verband: "Terwijl wes terse vrouwen zaten te praten over emancipatie, vertelden vrouwen van de Sahel en de Kaapverdische eilanden dat ze kilometers moesten lopen om hout en water te halen. Zij von den onze problemen een luxe" HN gaat ook in op de hopeloze si tuatie in Cambodja. "Gegijzeld tussen honger en anarchie", al dus het blad. Het wachten is op een politieke oplossing die wordt bemoeilijkt door de Russische inval in Afghanistan. Een inter nationale VN-conferentie zou de doorbraak kunnen betekenen. "Een kunnen lachen". Ziedaar de sleu tel tot het literaire succes, aange dragen door auteur Frans Kel- lendonk. Kritiek van het literatuur-blad Ras ter als zou zijn proza weinig ver nieuwend zijn, weerlegt Kellen- donk al even eenvoudig: "Het proza dat je in De Revisor (het blad waarin Kellendonk schrijft) vindt, is even experimenteel als dat in Raster. Alleen is het bij ons goed geschreven en het Raster- proza is allemaal vulles". De Haagse Post is niet erg te spre ken over de ontvangst in het kraakcomplcx aan de Prins Hen drikkade. Het notitieboekje van de reporter wordt al snel door een kraker gejat om het met collega- krakers door te nemen. Komt door onaangename ervaringen met de media aldus de krakers, die overigens niet schromen om in de door hun gekraakte appar tementen te slopen. "Ach, het is je woonruimte en ik vind wel dat je het recht hebt om die aan je eigen wensen aan te passen", al dus kraker Paul. Oud-minister Westerterp bekent best in het kabinet-Van Agt te willen zitten. "Als ze me gevraagd hadden, zou ik ja hebben ge zegd". Aan gebrek aan kwaliteit kan zijn afwezigheid niet liggen. "Ik heb zaken tot stand gebracht die je nog ziet; nu nóg. Zo'n Schiphollijn, die komt in '81 vol ledig in gebruik- dan zegje toch: potverdikkie". "Als ik hier in het water zou vallen, liet ik meteen myn maag leeg pompen". Haagse Post nam voor het omslag verhaal een kijkje op de Rijn om te zien hoe het leven is op "het riool van Europa". Vol gens één van de weinige be roepsvissers die nog op de Rijn aan het werk zijn, moetje nu een veel groter gebied afvissen dan vroeger "om de kost te halen". Horst Mahler, één van de oprichters van de Rote Armee Fraktion, die onlangs wegens goed gedrag uit de gevangenis werd ontslagen, vertelt in Vrij Nederland over zijn 'bekering'. Gewelddadige acties zijn volgens hem niet de weg naar de bevrijding van de arbei dersklasse. Mahler wil nu probe ren om de RAF-activisten te be wegen terug te keren in de legali teit. Over vroeger. "Wij waren enthou siast voor de revolutie. Als de staat maar werd vernietigd brak het paradijs aan. Maar het prole tariaat gedroeg zich niet zoals we hadden verwacht". Door Jan Cremer werd hij 'het platje van de literatuur' genoemd en de kritiek is nimmer enthou siast geweest over zijn werk, maar het kan Herman Pieter de Boer allemaal weinig deren. "Laat ze maar schreeuwen en spugen en om zich heen slaan - zolang ik naar de schrijversmarkt in De Bijenkorf ga om te signe ren, verkoop ik de meeste boe ken". Erg interessant is het artikel over de problemen in Polen. Volgens auteur Sasza Malko moet er niet te veel heil van worden verwacht. "Een economische en sociale crisis komt vanaf 1948 in Polen met een zekere regelmaat voor. Iedere keer gaat dat gepaard met ar- beidsonlusten, ingrijpende lei ders, een dreigende Sowjet-in- terventie en uiteindelijk met de vervanging van een groot deel van de machthebbende elite door een andere concurrerende groep". Zonder dat er veel veran dert. list in restaurants wordt onfat soenlijk bediend. "Alleen bij de elite mag je nog wel eens alleen eten en krijgt dat dezelfe egards". Minister De Ruiter van justitie kijkt streng op de omslagfoto van De Tijd. Vonnissen van de rechter moeten worden uitgevoerd en als het moet met groot politiever- toon, "al zijn we er terecht huive rig voor geworden om met groot geweld in te grijpen". Critici die beweren dat Nederland onaardig doet tegen illegalen, snoert hij ook de mond: "Het feit dat je een beperkt toelatingsbe leid voert, heeft niets te maken met het idee datje hier geen bui tenlanders wil hebben, maar met de geringe mogelijkheden die mensen echt een plaats in de Ne derlandse samenleving geven". Waarom gastarbeiders en in het speciaal de Turken allemaal naar Hengelo komen wordt deze week ook in het blad uit de doeken ge daan. Belastingontduiking-in-het-klein: vanuit de Eemshaven kunnen boottochtjes worden gemaakt om belastingvrij inkopen te doen. Alle redacteuren die niets te doen hadden, stuurde Elsevier naar uitspanningen om zich een kopje koffie te laten bedienen, hetgeen in een keurig staatje metervarin-/ gen heeft geresulteerd. Van de regionale gelegenheden vielen-' twee de eer van een visite te beurt. Over de aanblik van Tres long in Hillegom: "Daar moet be ter gewassen worden" en die van het Wassenaarse Hoogwerf: "Puik. Met blom en krul". De alarmerende berichten over een sneller schietende politie vinden bij Elsevier een wantrouwend gehoor: nadat de buitenwacht de zaak heeft laten escaleren, moet de politie optreden en "de politie wordt schuldig verklaard aan het falen van de samenleving". Hoofdredacteur Hoogendijk spreekt het vermoeden uit dat Arie Groenevelt de reddende En gel wordt voor het kabinet-Van Agt. Andere vermoedens komen uit New York, waar de Elseviers- verslaggevers denken dat na de Democratische conventie het aantal Republikein-aanhangers zal toenemen. BART JUNGMAN DEN HAAG - „Scholen schoonmaken? Dat doen we sinds augustus vorig jaar niet meer. Jarenlang heb ik mijn vakantiemaanden verpest met de ergernis aan deze wantoestanden. Scholen zijn niet meer schoon te houden. Alles mag en alles kan tegen woordig; er is totaal geen discipline meer". „Kinderen mogen op de ramen schilderen, ze houden vogeltjes, marmotten en weet ik al niet meer. De konijnen lopen door de school en het hooi staat op de wc. Wij beginnen er niet meer aan. Het is vechten tegen de bierkaai. Ik heb eens een keer kasten verplaatst in een gymzaal; de maden sprongen eruit. Prullenbak ken vol kauwgum haal je uit de lokalen. Nee, ze trekken er te weinig geld en te weinig tijd voor uit". Aan het woord is de heer Van Ravenstein van Cemsto BV in Den Haag. Wat het werken binnen de scholen van de Haagse agglomera tie betreft, een geflipte schoonmaker. Ongetwijfeld zullen zijn werkzaamheden overgenomen zijn door één van de andere 3000 schoonmaakbedrijven in Nederland. Alarmerende berichten over hoofdluis op scholen, allergieën ver oorzakende stofnesten en andere zaken in het jaarverslag 1979 van de Schoolartsendienst Ede-Wageningen, hebben de hygiëne op en rond onze scholen weer in het brandpunt van de belangstelling geplaatst. Wordt er voldoende geld voor het schoonmaken uitge trokken? Weten de betrokken onderwijzers, gemeentelijke dien sten en schoolbesturen eigenlijk wel wat schoonmaken is? De basisschool in de Bjjvanck, een nieuwbouwwijk van de gemeente Blaricum, iseen gro te en een bijzondere in zijn soort. In het complex zijn zes scholen gehuisvest; een open bare kleuter- en lagere school, een protestants-christelijke kleuter- en lagere school en een rooms-katholieke kleuter- en lagere school. Vierenveertig lo kalen, inclusief de elf noodlo- kalen. Vier kleine gemeen schappelijke ruimtes en één grote, die ook dienst doet als kerkruimte. Kamers voor de verschillende hoofden. Vijfen twintig toiletgroepjes. Getal len. Maar achter die getallen staan ettelijke honderden vier kante meters, die met een zeer grote en vaak ook heftige re- geliViaat betreden worden door duizenden kinderschoenen. Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Het kan dan ook een stevige „rommel" zijn binnen de school. André Eek, het hoofd van de ka tholieke basisschool, geeft het eigenlijk direct na het begin van het gesprek toe: „Het schoonmaken van de school is de sluitpost van de begroting". En met deze opmerking zit je meteen fnidden in de financiële mogelijkheden en onmogelijk heden van het onderwijs in Ne derland. Altijd zijn er meer wensen dan er geld beschik baar is. Het schoonmaken van de school schiet er dan natuur lijk wel eens een beetje bij in. „Liever een plank met extra boeken, dan een extra schoonmaakbeurt", wordt er gezegd. Terug naar de school in Blari cum. „De situatie in deze school is natuurlijk wat inge wikkeld, omdat wij met drie scholen onder één dak zitten", vervolgt André Eek. „Het bij zonder onderwijs, katholiek en protestants-christelijk in dit geval, krijgt een bedrag per leerling van de gemeente. Dat bedrag per leerling ontstaat door alle kosten van het open baar onderwijs in de gemeente te delen door het aantal leerlin gen dat dat onderwijs volgt. Wij hebben als bijzonder onderwijs alle vrijheid om dat bedrag te besteden. Er is niemand die ons zegt; geef zoveel geld uit aan het onderhoud van de school. Dat moeten we helemaal zelf bepalen". Praktijken Deze afhankelijkheid van het openbaar onderwijs heeft het bijzonder onderwijs altijd hoog gezeten. Een voorbeeld. Een openbare lagere school in de gemeente X bestaat uit tien lo kalen. Regelmatig wordt er schoongemaakt. Twee keer per week, zo staat er op de begro ting. In werkelijkheid gebeurt het drie keer per week. Die derde schoonmaakbeurt wordt ech ter op de begroting van het be lendende gemeentehuis gezet. Het gevolg is dat de gemeente dat bedrag per leerling voor het bijzonder onderwijs kan druk ken. Deze praktijken waren tien, vijftien jaar geleden geen uitzondering, maar ook nu ge beuren er nog dergelijke din gen. Het is moeilijk om precies te weten te komen of het be drag dat op de begroting staat voor het schoonmaken van de openbare scholen ook werke lijk niet overschreden wordt. Ander voorbeeld. Naast diezelfde openbare lagere school in de gemeente X heeft de gemeente een plantsoen aangelegd. Mooie struikjes, bloemetjes en een strak geschoren grasveldje. De school staat er op die manier mooi bij. Eigenlijk zijn dat kos ten die op de exploitatiereke ning van de school thuishoren, het bijzonder onderwijs moet zulke voorzieningen immers betalen uit de bijdrage per leerling. Nee, maak er een ge meenteplantsoen van en druk op die manier die bijdrage per leerling. Geen van de school hoofden met wie gesproken werd, gaf het toe, maar de glimlach op de gebruinde ge zichten liet geen ruimte voor veel twijfel: „Daar zou u wel eens gelijk in kunnen heb ben". Het hoofd van de lagere school in de Bijvanck, André Eek, daar over „Het wordt tijd dat het rijk een vast bedrag per leerling gaat vaststellen, dan is het met een afgelopen met zulke prak tijken". Hoe dan ook, de financiële mo gelijkheden om efficiënt schoon te maken in de scholen zijn er niet. De school in de Bij vanck geeft er negenduizend gulden per maand aan uit. De directeur van de GEVON, het schoonmaakbedrijf dat de werkzaamheden uitvoert, geeft desgevraagd meteen toe dat het budget eigenlijk te laag is om efficiënt schoon te maken. Hij maakt een snelle berekening en zegt dan: „Wil je het helemaal volgens de regels en voor schriften van de ,efficiëntie doen, dan kunnen de kosten wel eens veertig procent hoger uitkomen. Je zou dus kunnen zeggen dat het voor een mini mum aan geld gebeurt". En dan: „Vergeet niet dat negentig procent van dat bedrag opgaat aan arbeidskosten, yier tot zes procent aan materiaalkosten en dat de rest winst is". Dat zullen we niet vergeten. Nieuwe bezems De school in de Bijvanck is vijf jaar geleden bij het begin van de school ook begonnen met een ander schoonmaakbedrijf. Maar het groeien van de school bracht ook de noodzaak tot een beter geoutilleerd schoon maakbedrijf met zich mee. De conciërge van de school: „Dat is altijd prima in het begin. Dan komt er een voorman mee, die de zaken strak in de hand houdt. En dan, na ongeveer drie maanden zakt het af. Je zou eigenlijk steeds een ander bedrijf moeten nemen". André Eek voegt daar lachend aan toe: „Nieuwe bezems vegen schoon!" Uit de reactie van de Haagse Cemsto-directeur werd al dui delijk dat de vervuiling van een school ook sterk samenhangt met de mentaliteit van leerlin gen en leerkrachten. André Eek: „Kijk, je bent natuurlijk niet alleen maar een leerfa briek. Het pedagogisch klimaat op school is een verlengstuk van het pedagogisch klimaat thuis. Als kinderen thuis hun rommel opruimen, doen ze dat op school ook. Wij kunnen daarin natuurlijk corrigerend optreden, want vergeet niet dat de sociale controle op een school erg groot is. Het schoonmaken van een school is sterk afhankelijk van de men taliteit van de schoonmakers. Het is een wisselwerking tus sen school en schoonma kers". De conciërge voegt daar aan toe: „Schoonmakers zijn ook maar mensen. Er zijn natuurlijk al tijd wel incidentjes. Moeders die hier schoonmaken, hebben de hele dag al thuis gewerkt en komen dan nog eens hier. Als er dan eens iemand ongesteld is of zo, dan kan het natuurlijk ge beuren dat er hier en daar wat minder goed gewerkt is. Daar ga je natuurlijk niet over zeu ren. Dat lossen we informeel op. Omgekeerd als een leer kracht ergens een beestenben de maakt, dan krijg ik dat weer te horen van de schoonmakers en dan zeg ik dat even tegen de betreffende leerkracht". Opvoeding „De opvoeding thuis en op school is in vergelijking met mijn op voeding, net voor de tweede wereldoorlog, sterk achteruit gegaan. Ik durf gerust te stellen dat er tegenwoordig sprake is van een onvoldoende opvoed kundige en culturele begelei ding thuis en op school. En de schuld daarvan ligt bij ouders èn leerkrachten". Rustig formulerend plaatst de heer A.B. Funke Kupper, voor zitter van de AWS (Algemene Werkgeversorganisatie Schoonmaakbedrijven) en lid van de raad van bestuur van de Hodon-groep, waar de Cemsto de schoonmaak-poot van is, het hele vervuilingsprobleem bin nen een maatschappelijk-cul- tureel kader. „De discipline, het je schikken in regels die anderen stellen, is verschrik kelijk achteruit gekacheld. Dat uit zich op allerlei manieren in de maatschappij. Daarnaast wordt deze mentaliteit nog eens bevestigd door de opvoe ding die de media geven". Even later in het gesprek komen we snel op het bekende punt; de centen. Funke Kupper „De onderwijsbegroting slokt het meeste geld op in Nederland, maar het probleem is dat de verdeling van de bestedingen binnen die begroting enorm verstard zijn. Naar mijn me ning te weinig voor het basis- en beroepsonderwijs en te veel voor het universitair onderwijs. Daarnaast is de post onder houd altijd een sluitpost. Dus, dat laat zich eenvoudig verkla ren, die takken van onderwijs die binnen de begroting in het verdomhoekje zitten, hebben ook minder ter beschikking voor dat schoonmaken". Het was voor de heer Funke Kupper dan ook geen verassing dat juist vanuit het basison derwijs de klachten over de vervuilde scholen kwamen. „Universiteiten en hogescho len zijn gewoon schoner. Ver geet niet dat dat grotere eenhe den zijn met professionele diensten die vaak beter geë quipeerd zijn om onderhoud en schoonmaakwerkzaamheden te verrichten". Het schoonmaakwezen zat vroe ger totaal anders in elkaar. Er was sprake van een overvloed aan goedkope schoonmakers die zeer gemotiveerd waren om prestaties te leveren. Die moti vatie was natuurlijk gebaseerd door Jan Geert Majoor op een heilig moeten; men had deze centen hard nodig om rond te komen. De combinatie van deze motivatie met een, naar de mening van Funke Kupper, veel gedisciplineerder gedrag van de mensen, leverde in vroeger dagen een veel schoner beeld op. „Willigheid en plichtsbesef maakten een professionele aanpak van het schoonmaken overbodig". Funke Kupper is al jaren een en thousiast promotor van een professionele aanpak van het schoonmaakwezen. Cursussen voor schoonmakers, maar ook voor opdrachtgevers, moeten die situatie op den duur gaan verwezenlijken. „Men weet veel te weinig van de proble men van het schoonmaken af. Los van het feit of je laat schoonmaken door een profes sioneel bedrijf of dat in eigen beheer doet, het moet gewoon professioneel gebeuren". Niet gratis „De techniek van het schoonma ken is ongelooflijk geperfec tioneerd maar we zijn er nog niet in geslaagd om het gratis te doen. Schoonmaken is veel moeilijker dan men denkt. De AWS heeft bijvoorbeeld met het ministerje van onderwijs en wetenschappen gepraat over richtlijnen voor het schoonma ken van scholen. Ambtenaren weten niets van schoonmaken en dus kwam er niets uit dat overleg. Ja, er is een of ander velletje met prijzen, maar geen enkele schoonmaker kan daar voor een school schoonmaken. Er zijn zoveel invloeden die het onmogelijk maken om een eenheidsprijs vast te stellen. Twee identieke scholen in een verschillende omgeving kun nen een totaal verschillende schoonmaakprijs per vierkante meter hebben. In wat voor een omgeving staat de school, hoe veel kinderen zitten er in de klassen, wat is de vuilbelasting, wat is de gedragsdiscipline van de leerkrachten; allemaal pun ten die de „vervuiling" van een school ingrijpend kunnen beïnvloeden". Funke Kupper pleit ervoor om de gigantische hoeveelheid voor schriften en eisen aan de kant te schuiven. Het ministerie is misschien wel bereid om mee te werken, maar het is er ge woon niet toe in staat". En ter illustratie geeft hij een voor beeld. „Wij hebben vanuit de AWS pogingen ondernomen om het schoonmaakonderhoud als vak toe te voegen aan het onderwijspakket van de hotel scholen. Het ministerie kon daar niet aan meewerken in verband met problemen bij de salariëring van de eventuele docenten. Het is natuurlijk een nieuw vak, en het zijn dan na tuurlijk 'onbevoegde' docen ten, maar je gaat die mensen toch niet onderbetalen. Enfin, daarop werd het afgewezen. Later hebben we wel toestem ming gekregen voor een expe riment op Academie Die- denoord. Een vierjarige oplei ding in de huishoudweten- schappen op hbo-niveau. We mochten in die vier jaar dertien middagen een cursus over het schoonmaken geven. Na die dertien middagen was het potje op en het experiment afgelo pen. Ook op de pedagogische academies wordt met geen woord gerept over het aanpak ken van deze zaken. Juist deze toekomstige onderwijzers moetje iets leren over gebouw- hygiëne en bewoningsge- drag". Ook in parlementair Den Haag is de verontrusting over deze zaak nu doorgedrongen. Het CDA-kamerlid mevrouw M. Andela-Baur wil van de minis ters van onderwijs en weten schappen en van volksgezond heid en milieuhygiëne weten in hoeverre de door de schoolart sendienst van Ede-Wagenin gen geconstateerde slechte hy giënische omstandigheden re presentatief zijn voor de situa tie in de scholen in het alge meen. Volgens de vragenstel ster is het dringend gewenst in zicht te krijgen in de oorzaken van de slechte hygiënische om standigheden op de scholen. Zij is tevens van mening dat de leerlingen, maar vooral de leer krachten, meer besef m'oet worden bijgebracht van het belang van een goede hygiëne. Het CDA-kamerlid wil verder dat de inspecties voor onder wijs en volksgezondheid meer toezicht gaan houden op de omstandigheden op de scho len.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 16