Verzoek om hulp
aan raadslieden
van de krakers
"Al blij als we de welvaart kunnen houden
lllMMj'll'
èE
DEN HAAG
BIEDT
KRAKERS
WONING
AAN
Zes kilogram
heroïne op
lopende band
Door B en W van Amsterdam
Meningsverschil over
benoeming ombudsman
Regering: verheffing
in adelstand moet
mogelijk blijven
Kunstschatten Menten in Ierland in geding
DINSDAG 12 AUGUSTUS
VVD-fractieleider Rietkerk gelooft niet in oogstjaar voor kabinet
De Nederlandse economie zit in de knoei. Ondanks bezuinigingsplannen in de geest van de één-procentnota
(van het kabinet-Den Uyl) en Van Agts Bestek '81 zakt ze steeds dieper in het moeras weg. Vrijwel geen dag
gaat voorbij zonder nieuwe onheilstijding. Wat al vijfjaar gedreigd heeft, is nu bewaarheid: de wal keert
eindelijk het schip van Staat.
Het probleem kan in één zin worden samengevat: met z'n allen geven we nog steeds meer geld uit dan we
ontvangen. Minder gemakkelijk is het vinden van de oplossing. Wel roepen velen om "harde maatregelen",
maar daarbij gaat de wijsvinger onmiddellijk in de richting van de buurman. Zulke vingerwijzingen
bieden het kabinet weinig soelaas.
Deze week is het kabinet begonnen aan misschien wel de moeilijkste begrotingsbesprekingen van na de
oorlog. In drie interviews met de fractieleiders van PvdA, CDA en VVD geven we een schets van de
problemen waar het kabinet voor staat en welke oplossingen mogelijk zijn. Vandaag VVD-fractieleider mr.
J. Rietkerk.
(Door Louis Burgers en Chiel
Evers)
De besprekingen over de begroting
die deze week begonnen zijn,
zullen niet van een leien dakje
gaan. Volgens WD-fractieleider
Rietkerk krijgt het kabinet "een
heel harde dobber" om heelhuids
de derde dinsdag in september te
halen. Maar niet alleen het voort
bestaan van dit kabinet is belang
rijk. Voorop staat ook dat de
ploeg van Van Agt "nu toch echt"
met een aantal belangrijke be
slissingen komt. Vooruitschui
ven is er volgens Rietkerk dit
keer niet meer bij.
"Ondanks de komende verkiezin
gen zal het Nederlandse volk
moeten begrijpen dat er volgend
jaar gematigd moet worden. Van
leuke verkiezingsdingetjes kan
geen sprake zijn", zegt hij. En dat
hebben we niet alleen te danken
aan de forse olieprijsstijgingen,
maar ook aan onszelf.
Rietkerk: "We hebben ons in Ne
derland een te ruim inkomsten
niveau aangemeten. Dat gaat
goed zolang de economie groeit.
Wanneer die stagneert en de in
komstenontwikkeling gaat door,
dan wordt het gat en het
probleem steeds groter".
Bij het kabinet rust de taak deze
zaak te saneren. Zo'n zes tot acht
miljard gulden moet bezuinigd
worden, bevestigt de liberale lei
der, waarbij een deel nog is over
gebleven van eerdere bezuini
gingsronden.
- Maar waar haal je als overheid zo
gauw 6 tot 8 miljard gulden van
daan?
"Dat is zo'n majeure zaak, datje na
alle bezuinigingen bij de over
heid een dergelijk bedrag daar
niet meer kunt vinden. Je moet
dus zoeken naar andere wegen.
Dan zit je bij de overdrachtsuit
gaven (uitkeringen) en de loon
ontwikkeling".
Rietkerk denkt vooral aan een
vermindering van het aantal
mensen dat een uitkering krijgt,
en dan vooral de wao-ers en de
aaw-ers. Beide invaliditeitsver
zekeringen zijn sinds de invoe
ring explosief gegroeid, terwijl
juist een groot aantal minder-va-
liden best nog wel in staat is te
werken. Vooral bij de overheid
zou meer werk voor hen beschik
baar moeten komen.
Naast dit volumebeleid bepleit de
liberale leider een korting op de
ziekte-uitkeringen, bijvoorbeeld
door de eerste ziektedag niet uit
te betalen. Verder wil hij het be
grip passende arbeid verruimen,
hoewel het ook al zou helpen in
dien de bestaande regels strin
gent zouden worden toegepast.
Doel is te komen tot een vermin
dering van het aantal werklozen.
De bezuinigingen mogen volgens
Rietkerk niet zo ver gaan, dat
zonder meer gesneden wordt in
de sociale uitkeringen. Verlaging
van de niveaus wijst hij zonder
meer af. Als het volumebeleid
echter te weinig oplevert, dan
moet er wel wat anders gepro
beerd worden. Een mogelijkheid
is dan bijvoorbeeld een tijdelijke
bevriezing van de huidige
jeugdlonen. Mensen met een ge
zin, die moeten rondkomen van
een minimuminkomen, wil hij zo
buiten schot laten.
Rietkerk verzet zich fel tegen een
suggestie van de CDA'er Weijers,
die vorige week maatregelen be
pleitte tegen gezinnen met i
dere inkomens. Dat zou beteke
nen dat de klok voor de werkende
vrouw wordt teruggedraaid,
vindt hij.
"Als er gematigd moet worden,
vind ik dat we dat over de hele
linie moeten doen. Maar extra
belastingmaatregelen tegen ge
zinnen waar beide echtgenoten
werken zijn onbillijk, want men
sen die niet getrouwd zijn mogen
hun dubbele inkomen houden".
Loonmatiging
Rietkerk verwacht niet dat deze
stappen reeds tot de gewenste
besparingen leiden. Ook de par
ticuliere inkomens zullen moeten
matigen. Niet zonder hoop volgt
hij dan ook de huidige discussies
binnen de vakbeweging over het
plan-Groenevelt voor vrijwillige
loonmatiging.
- Dus geen loonmaatregel?
"Wat mij betreft alsjeblieft geen
loonmaatregel. Liever heb ik dat
de overheid en het bedrijfsleven
tot afspraken komen. Of dat luk
ken zal weet ik niet. Om nu al te
zeggen: er komt onder geen be
ding een loonmaatregel, dat vind
ik daarom bepaald voorbarig".
Wanneer werkgevers en werkne
Rietkerk (VVD)
mers met hun loonafspraken de
nationale economische ontwik
keling dreigen te frustreren, is de
overheid wel gedwongen om in te
grijpen, vindt Rietkerk. "Nog
maals" in de eerste, tweede en
derde plaats zeg ik: geen loonin-
greep, maar in de laatste plaats
kan het moeten".
Ondanks deze maatregelen kunnen
de directe overheidsuitgaven niet
zonder meer buiten schot blijven.
vindt Rietkerk. Hoewel de forse
bezuinigingen van de afgelopen
jaren dat zeker niet gemakkelijk
maken, streeft het kabinet toch
naar ongeveer twee miljard gul
den aan nieuwe besparingen.
Voorop staat voor Rietkerk dat
deze niet ten koste mogen gaan
van het aantal arbeidsplaatsen.
Zelfs voor een kabinet als het hui
dige. dat te maken heeft met een
steeds zieker wordende econo
mie. is er wel een lichtpuntje aan
te wijzen. Van Agt en zijn team
kunnen gered worden door dc
verwachte hogere aardgasop
brengsten. Afgesproken is dat
vooral het bedrijfsleven hieryan
zal profiteren. Hoe dat zal gebeu
ren is ook Rietkerk nog niet dui
delijk, maar je zou kunnen den
ken aan een vermindering van de
werkgeverspremies voor de so
ciale verzekeringen.
Volgens Rietkerk zal het laatste
kabinetsjaar geen "oogstjaar"
worden. Een verhoging met bijna
tien procent van de aow-uitke-
ringen vlak voor de verkiezingen,
zoals wel eens is gebeurd, zit er
niet in. Het op peil houden van
welvaart en werkgelegenheid is
het hoogst haalbare, maar ook
noodzakelijk.
DEN HAAG (ANP)- De Haagse
wethouder Vink van volks
huisvesting heeft een aantal
van de krakers, die vrijdag
door de politie uit een kraak
pand aan de Eikstraat in Den
Haag werden gezet, woon
ruimte aangeboden. Het
groepje van ongeveer vijftien
krakers kreeg dit gistermor
gen te horen toen enkelen van
hen een gesprek voerden met
de wethouder, nadat zij het
afgelopen weekeinde hadden
gekampeerd in de Grote
Marktstraat, een winkelstraat
in het Haagse centrum.
De krakers sloegen zaterdag
middag hun tenten op in de
Haagse binnenstad omdat zij
na hun ontruiming van het
pand aan de Eikstraat geen
onderdak meer zouden heb
ben. Zij namen contact op
met Vink, die hen een onder
houd over hun problemen
toezegde. Dit was voor de
krakers aanleiding gister
morgen in alle vroegte hun
tentenkampjes op te breken.
Tijdens het gesprek bood de
wethouder de krakers aan
enkele panden op de hoek
van de Parallelweg en de
Poeldijksestraat te betrek
ken.
Een woordvoerster van de ge
meente onderstreepte dat het
geenszins de bedoeling van
de gemeente is om krakers
voorrang te geven bij het toe
wijzen van een woning. Het
gaat hier echter om een uit
zondering. Omdat voor de
aangeboden panden, die
dicht bij het station Holland
Spoor zijn gelegen, na'genoeg
geen belangstelling bestaat,
aldus de woordvoerster.
Onder de 15 krakers is er een
aantal bereid één van de aan
geboden woningen te accep
teren. De andere woning is
volgens hen zo slecht dat deze
niet voor bewoning geschikt
De woningen die de gemeente
heeft aangeboden stuiten bij
de meeste krakers op nogal
wat bezwaren omdat deze lig
gen in een buurt waar vrij veel
prostitutie wordt bedreven.
Daarom zijn de woningen ook
bij andere woningzoekenden
niet erg geliefd.
SCHIPHOL (ANP)-Op Schiphol is
zondag zes kilogram heroïne
aangetroffen. De zending was
verpakt in twee kartonnen dozen.
De dozen trokken de aandacht
van schoonmakers en douanebe
ambten toen zij op één van de ba
gagebanden onafgehaald ach
terbleven. De zending moet met
een lijnvlucht van de KLM vanuit
Bangkok naar Nederland zijn
overgevlogen. Volgens een
woordvoerder van de rijkspoli
tiedienst luchtvaart zijn in ver
band met de vondst twee perso
nen aangehouden, een grond
stewardess van de Thaise lucht
vaartmaatschappij Thai Interna
tional en haar vader, die werk
zaam is op de luchthaven Zes
tienhoven. Vader en dochter zijn
woonachtig in Delft. In'verband
met het onderzoek wilde de poli
tie geen nadere mededelingen
verstrekken.
AMSTERDAM (GPD) - Burgemeester en wethouders van
Amsterdam hebben gisteren de raadslieden van de kra
kers aan de Prins Hendrikkade dringend verzocht hun
cliënten te overtuigen van het feit dat uitspraken van de
rechter moeten worden nageleefd om te voorkomen dat
anarchie de basis van de samenleving zou worden.
3 en W hebben de krakers de vorige
week uitgenodigd voor een open
gesprek over het te voeren vorde-
ringsbeleid. Daarbij is volgens
het college geen enkele voor
waarde vooraf gesteld. Alleen is
DEN HAAG (GPD) - De regering
en de Tweede Kamer zijn fors
met elkaar in botsing gekomen
over de vraag wie de nieuwe Ne
derlandse ombudsman zal be
noemen. Tegen de wensen van
een meerderheid van de Kamer
in heeft het kabinet opnieuw
voorgesteld de benoeming over
te laten aan de Kroon. Minister
Wiegel (binnenlandse zaken) wil
nu zelfs deze benoemingsproce
dure vastleggen in de grondwet.
Dit blijkt uit de nieuwe redactie van
het betrokken grondwetsartikel,
waarover de bewindsman de
Kamer gisteren heeft geïnfor
meerd. Hij stelt nu voor dat de
Kroon (zeg maar het kabinet) de
ombudsman benoemt uit een
voordracht van drie namen, die
de Kamer indient. Al eerder had
hij overigens laten weten geen
gehoor te zullen geven aan -de
wensen van PvdA, CDA, VVD en
D'66. Deze partijen vinden dat de
ombudsman door de Kamer
moet worden benoemd.
Het is de bedoeling dat de nationale
ombudsman begin 1982 met zijn
controle op het gedrag van de
overheid begint. Daarvoor is het
nodig dat het noodzakelijke
wetsontwerp nog deze parlemen
taire periode door beide Kamers
aanvaard wordt. Het debat in de
Tweede Kamer zou deze herfst
moeten plaatsvinden.
Naast de vraag wie de nieuwe func
tionaris mag benoemen, ver
schillen de Kamer en het kabinet
ook van mening over de vraag
wie klachten mag indienen.
Hierover heeft Nijpels (WD) in
middels amandementen inge
diend, waarbij hij - gesteund
door PvdA en CDA - een "uitge
breid" klachtrecht voorstaat.
Dat betekent dat niet alleen de di
rect belanghebbende (het slacht
offer zelf) een klacht kan indie
nen, maar ook anderen. Nijpels
vergelijkt dit met de regeling, zo
als die geldt bij de wet-AROB.
Ook hierbij kan iedereen tegen
een overheidsbeslissing in be
roep gaan. Dit maakt het bijvoor
beeld mogelijk dat natuurbe-
schermings- of milieu-organisa
ties een door hen ongewenste
vergunning voor een industrie
kunnen verhinderen.
Tussen AROB en ombudsman be
staan echter ook fundamentele
verschillen. Als voornaamste
hierbij wijst Nijpels erop dat de
ombudsman geen rechtspreken
de bevoegdheid krijgt, terwijl de
Raad van State die volgens de
AROB-wet wel heeft.
De overheid kan ook geen obstruc
tie plegen tegen het onderzoek
naar een klacht, omdat de om
budsman niet rechtspreekt. De
positie van de nieuwe functiona
ris wordt verder nog versterkt
doordat hij niet alleen aan de be
trokken overheidsinstantie ver
slag uitbrengt maar ook de Ka
mer informeert.
dat de uitspraak van de
rechter geen onderwerp van ge
sprek kon zijn. De krakers heb
ben de uitnodiging afgewezen,
omdat naar hun mening ook over
de ontruimingseis moest worden
gesproken.
In een verklaring zeggen B en W:
,,De constatering dat recht en wet
moet worden nageleefd, kan in
dit land door niemand worden
beschouwd als het stellen van
een voorwaarde vooraf. Veeleer
gaat het om deze beslissende
vraag: Zijn de krakers bereid tot
redelijke oplossingen te komen,
of willen zij als zij hun zin niet
krijgen, met geweld het recht
naar eigen hand zetten?..
Het aangekondigde hoger beroep
van de krakers verandert volgens
B en W niets aan de plicht van de
politie om bijstand te verlenen als
de eigenaar daarom vraagt. De
uitspraak van de rechter was niet
vatbaar voor uitstel van hoger be
roep nadat hij de uitspraak „uit
voerbaar bij voorraad" had ver
klaard.
De zondagavond bij een vechtpartij
voor de gekraakte woningen aan
de Prins Hendrikkade in Am
sterdam gearresteerde kraker is
pas gistermiddag met ernstig let
sel opgenomen in het ziekenhuis.
Hij ligt daar sinds 's middags vier
uur, met een scheurtje in de
schedel, nekletsel, een hoofd
wond en een lichte hersenschud
ding. Dit heeft zijn raadsman, mr.
Kersting, gisteravond laten we
ten.
Op de Prins Hendrikkade ontstond
zondagavond een vechtpartij
tussen enkele agenten en krakers
en medestanders, toen de laat-
sten een gehuurde vrachtwagen
met steigermateriaal wilden uit
laden ter verdere barricadering
van het gebouw. Een agent werd
mishandeld voor hij versterking
kreeg. Nadatdepolitiede wapens
trok, bliezen de tegenstanders de
aftocht.
De agent is zondagavond al opge
nomen in het ziekenhuis. Vol
gens mr. Kersting is zijn 29-jarige
cliënt een vrij kleine (1,65 meter)
en tengere jongen, die in de arres
tantenwagen en later op het bu
reau een aantal forse klappen
kreeg toebedeeld. Hij kon gister
avond zijn hoofd niet bewegen.
Hij is van plan via zijn raadsman
een aanklacht in te dienen tegen
de politie, vanwege de volgens
hem nodeloos grove behande
ling.
AMSTERDAM - Amsterdamse krakers war
mee te doen met alle vrolijke vlagvertoon maa
na een vorige maand gepleegde ontruiming i
i gisteren ook present bij de manifestatie Sail '81
Dm te demonstreren tegen het gevangen houden t
n een kraakpand aan de Herengracht.
ADVERTENTIE
DEN HAAG, DUBLIN (ANP,
DPA) - De kunstschatten die de
oorlogsmisdadiger Pieter Men
ten (81) in zijn landhuis in Lemy-
brian (graafschap Waterford) in
Ierland bezit, zijn voor een be
langrijk deel afkomstig uit Polen.'
Menten heeft die tijdens de oor
log daar geroofd. Een erfgenaam
van de families die de rechtmati
ge eigenaars zouden zijn heeft
zich aangediend in Ierland.
Het is de in Chicago wonende Pool
Marion Gutnayer, die zegt dat
Menten in Ierland beschikt over
uit een museum in Warschau ge
stolen kunstwerken, waaronder
een aantal schilderijen uit het be
zit van zijn familie.
Volgens Gutnayer kan met behulp
van getuigen uit Polen, Israël en
de Sowjet-Unie worden bewezen
dat Menten de bezittingen heeft
verkregen door middel van
„moord en diefstal". Volgens
Gutnayer moeten de autoriteiten
van de Ierse republiek er zorg
voor dragen dat de betrokken
kunstwerken het land niet verla
ten.
Gutnayer heeft een procedure in
werking gesteld, krachtens wel
ke een Ierse rechtbank begin vol
gend jaar zich zal buigen over de
eigendomskwestie van de kunst
schatten.
Menten werd 9 juli door de bijzon
dere strafkamer van de recht
bank in Rotterdam veroordeeld
tot tien jaar gevangenisstraf en
honderdduizend gulden boete.
De strafkamer achtte Menten
schuldig aan oorlogsmisdaden
begaan in Polen in juli 1941. Men
ten had deel genomen aan de
executie van twintig Polen in het
plaatsje Podhoroce.
Volgens bronnen in Ierland zou ge
lijktijdig met het nieuwe civiele
proces in Ierland ook in ons land
een gerechtelijke procedure van
start gaan, om de kunstschatten
die Menten in Nederland bezit
De hele affaire Menten kwam en
kele jaren geleden aan het rollen
toen de Blaricumse miljonair een
veiling hield van kunstwerken,
die behoord zouden hebben aan
door hem omgebrachte Polen.
Menten verblijft sinds zijn veroor
deling in het ziekenhuis van de
gevangenis in Scheveningen.
DEN HAAG (GPD) - De regering
wil de mogelijkheid openhouden
andere personen dan alleen leden
van het koninklijk huis in de
adelstand te verheffen.
Sinds 1953 is in Nederland nie
mand meer in de adelstand ver
heven. Dit schrijft de regering in
antwoord op opmerkingen hier
over vanuit de Tweede-Kamer
commissie voor Grond- en Kies
wetzaken.
De PvdA is niet overtuigd van de
zienswijze van de regering. De
socialisten hebben bezwaar te
gen opneming in de adel van Ne
derlanders. De enige uitzonde
ring maken de socialisten voor
toekomstige leden van het ko
ninklijk huis.
De regering herinnert de PvdA-le-
den eraan dat het huidige beleid
erop gericht is geen personen
meer in de adelstand te verhef
fen. Zij vindt het echter onjuist
om een bepaald beleid in de
Grondwet vast te leggen en wil
daarom het bestaande artikel
slechts aanpassen.
Ook de WD heeft twijfels ten aan
zien van het regeringsvoorstel.
De liberalen vragen zich af waar
om een dergelijke regeling in de
Grondwet moet staan. De rege
ring meent dat een wettelijke re
geling van de materie niet pas
send is en dat beter volstaan kon
worden met een aanpassing van
het bestaande grondwetsartikel.
Het CDA wil juist wel een gede
tailleerde wettelijke regeling,
waarin nauwkeurig moet worden
omschreven in welke gevallen
verlening van adeldom in de toe
komst nog zal kunnen plaatsvin
den^
Uit kliniek
ontsnapte
weer gepakt
GRONINGEN (ANP) - De 23-jarige
G.H. ter M., die afgelopen don
derdag ontsnapte uit de Dr. S.
van Mesdagkliniek in Groningen
is weer terecht. Hij werd dit
weekeinde gepakt door de politie
in Beetsterzwaag.
Ter M. had zich donderdag al
zwemmend een weg naar de vrij
heid gebaand, via de gracht die
achter de kliniek ligt. Hij was des
tijds veroordeeld wegens dief
stal.
In de Van Mesdagkliniek worden
mensen behandeld die ter be
schikking van de regering zijn
gesteld. Van de vier mensen die
de laatste twee weken uit de kli
niek zijn ontsnapt is er dus nu
weer één terug. Begin vorige
week zwom al eerder iemand
naar de overkant, de week daar
voor onttrokken twee anderen
zich tijdens een verlof aan hun
begeleider.
