Wat is
een
reden om kraken te bestrijden?
Belangstelling
van Surinamers
voor terugkeer
verdubbeld
SATERDAG 2 AUGUSTUS 1980
De Tweede Kamer
zal waarschijnlijk
ih september tege
lijkertijd twee wet
ten behandelen die
itts te maken heb-
ten met leegstand
iHn woonruimte en
andere gebouwen:
een initiatiefont-
werp van de PvdA
van mei 1978 en een
ruim een half jaar
later ingediend re
geringsont
werp.
Bef de ontwerpen zijn
ef gekomen dank
zij acties van kra
kers, die duidelijk
maakten dat het
onaanvaardbaar
was dat panden uit
winstbejag of om
andere duistere
redenen jaren leeg
stonden terwijl in
ons land - vooral in
de grote steden -
een kleine hon
derdduizend men
sen geen behoorlijk
dak boven hun
hoofd hebben
Waarom, zo vraagt
iedereen die de be
richten in de pers
ziet, moeten er twee
ontwerpen behan
deld wordenDe
ervaring is wat dat
betreft met de abor-
tusontwerpen op
zijn zachtst gezegd
niet onverdeeld
gunstig.
Het lijkt toch of de
opstellers van bei
de ontwerpen on
geveer op dezelfde
lijn zittenIs het
weer de bij politici
zo vaak geconsta
teerde neiging om
gelijk te willen
krijgenBeide
wetsontwerpen
willen immers een
leegstandregistra
tie. Beiden willen
het vorderen van
woonruimte ge
makkelijker ma
ken. Beiden willen
ontruiming van
gekraakte wonin
gen mogelijk ma
ken.
Door Nora Salomons
lid tweede kamerfractie PvdA
Er zijn nu twee voorstellen om het voorkómen
van kraken en het bestrijden van het langdurig
leegstaan van bruikbare woonruimte via een
wet te regelen. Zowel de regering als de PvdA
hebben een leegstandwet geformuleerd.
Het samenvoegen van die twee wetten bleek
niet mogelijk, dus er moeten belangrijke ver
schillen zijn.
PvdA Tweede-Kamerlid Nora Salomons legt
het uit: de regering wil voornamelijk het kra
ken bestrijden omdat andermans bezit op on
rechtmatige wijze wordt ingepikt.
De PvdA heeft haar wet geschreven met als
eerste zorg: een betere verdeling van de woon
ruimte.
Zelfs de namen verschillen nauwe
lijks: het initiatiefontwerp van de
PvdA heet Leegstandswet en de
regering heeft haar geesteskind
Leegstandwet genoemd.
De eerste reden waarom er ook na
de gesprekken van eind maart
nog twee ontwerpen zijn, is een
heel flauwe; ondanks de beloften
van beide tweetallen indieners
De Ruiter-Brokx (regeringsont
werp) en Patijn-Salomons
(PvdA-initiatief) was er op dat
moment alleen een tekst voor
handen van het aangepaste initia
tiefontwerp. De regering had wel
gedachten, maar nog geen con
creet uitgewerkte voorstellen en
dat maakt een diepgaande in
houdelijke discussie erg moei
lijk.
Er is echter een wezenlijk inhoude
lijk geschilpunt. De regering stelt
een regeling voor ter bestrijding
van leegstand. Als er door de ei
genaar van een pand maar wordt
gezorgd dat een pand niet leeg
staat, dan is in hun ogen alles in
orde. Deze maatregelen zijn dan
ook alleen bedoeld voor zelfstan
dige woonruimte of bedrijfsge
bouwen die absoluut leeg staan.
Kis er in een heel groot pand een
gebruiksovereenkomst is geslo
ten met één persoon die. zoals in
het beruchte pand aan de Von-
(lelstraat in Amsterdam, maar
één kamer gebruikt, dan kan de
gemeente niets doen.
Het initiatiefontwerp van de PvdA
gaat ervan uit dat ruimte, en ze
ker voor bewoning geschikte
ruimte, in ons land een zeer
schaars goed is en dat je daarom
moet zorgen dat dat zo eerlijk
mogelijk wordt verdeeld onder
degenen die behoefte hebben aan
woonruimte. De gemeentebestu
ren, die immers het best kunnen
beoordelen hoe de behoefte ligt
in hun gemeente, moeten daar-
i vast kunnen stellen.
Eenieder die zich daar niet aan
houdt, moet aangepakt kunnen
worden.
Dat betekent dat een eigenaar die in
strijd met die normen verhuurt,
het risico loopt dat zijn pand
wordt gevorderd en dat hij bo
vendien een boete kan krijgen.
Dat betekent weer dai
ner die er buiten de r
inkruipt - of dat nu met toe
stemming van de eigenaar ge
beurt of als kraker buiten de ei
genaar om - er op bevel van B en
W kan worden uitgezet en ook
een boete kan krijgen.
Nu hebben we sinds 1947 een wet
die het mogelijk maakt dat ge
meenten via woonvergunningen
en eventueel via het vorderen een
aanzienlijke invloed op het ge
bruik van woonruimte en ook
bedrijfsruimte kunnen uitoefe
nen. Dat is de Woonruimtewet.
Leidse jongeren bezetten het leegstaande pand Breestraat 24 voor één
detg om aandacht op de woningnood te vestigen. Dit gemeentepand wordt
nd anderhalf jaar leegstand binnenkort gebruikt als wisselwoning voor
tientallen studenten.
panden stuit
meestal op
hevig verzet
en dat zal
ook bij
een nieuw
Alleen de procedures zijn te traag
en bovendien is deze wet in grote
gedeelten van ons land en voor
alle duurdere woonruimte niet
meer van kracht. Het initiatief
ontwerp van de PvdA brengt een
aantal wijzigingen in die Woon
ruimtewet aan om de rechtvaar
dige verdeling van de beschikba
re woonruimte mogelijk te ma
ken door
- Landelijke invoering van een
leegstandsregister, waarin alle
voor bewoning geschikte pan
den, woningen en bedrijfspan
den moeten worden gemeld di
rect na dat ze leeg zijn komen te
staan;
- Snellere en uitgebreidere vorde
ringsmogelijkheden, ook voor
bedrijfsgebouwen en zogeheten
onzelfstandige woonruimte (bij
voorbeeld een lege etage boven
een winkel);
- Uitgebreidere bevoegdheden
voor gemeenten om invloed uit te
oefenen op de verdeling van alle
beschikbare woonruimte;
- Mogelijkheden om tegen door
kruising van dat gemeentelijk
beleid op te treden tegen eigena
ren (die leegstand niet melden of
woningen zonder vergunning in
gebruik geven of gewoon langdu
rig leeg laten staan) via een ver
snelde vordering en een boete
(f5000 maximaal) tegen krakers
of anderen die zonder toestem
ming van de gemeente in zo n
pand gaan dan wel via ontrui
ming op bevel van B en W en een
boete indien het pand ingeschre
ven was in het register (f200
maximaal).
Wezenlijk is dat m het initiatief
ontwerp het gemeentebestuur,
dat verantwoordelijk is voor de
huisvestingssituatie; de beslis
singen neemt en daarover ook
verantwoording af dient te leg
gen aan de Raad. Bovendien ligt
de rechtmatigheidscontrole bij
de Arob-rechter.
Reden om in te grijpen is een vanuit
volkshuisvestingsoverwegingen
ongewenste situatie. Niet een ab
stracte inbreuk op een misschien
volstrekt onaanvaardbaar uit
geoefend eigendom. Voorko
ming van leegstand is wezenlijk.
Maar niet als doel in zichzelf.
Voorkomen van kraken is pok
zinnig, maar alleen om een fru
stratie van het woonruimtebeleid
te voorkomen.
Het regeringsontwerp wil alleen
kraken en leegstand voorkomen.
Het regeringsontwerp beperkt
zich wat de registratieplicht be
treft tot zelfstandige woonruim
te. in gemeenten boven 25.000
inwoners. Bedrijfspanden kun
nen wel gevorderd worden, maar
leegstand hoeft niet ter registra
tie gemeld te worden.
Als een eigenaar maar zorgt dat een
pand niet echt helemaal leeg
staat, kan de gemeente niets
doen. Bedrijfsruimte wordt zelfs
niet geregistreerd. Dus daar zal
de gemeente al met grote
problemen komen te zitten om te
bewijzen wanneer een pand is
komen leeg te staan.
Onzelfstandige woonruimte (bij
voorbeeld een lege etage boven
een winkel) kan zelfs niet gevor
derd worden. Dat betekent dat
initiatieven, zoals nu in Utrecht
waarbij men poogt de woonbe
stemming terug te geven aan eta
ges die leeg staan boven winkel
panden, weinig kans krijgen.
De ontruiming van gekraakte pan
den wordt wel veel makkelijker,
en dit kan buiten de voor het
woonruimteverdelingsbeleid
verantwoordelijke instanties om.
In wezen komt de Anti-Kraak wet
van de toenmalige minister van
justitie Van Agt weer boven wa
ter. Voor een woning die in het
register staat of voor alfe woon
ruimte in gemeenten beneden de
25.000 inwoners moet de poliUe
gewoon op vordering van de ei
genaar ontruimen, zonder dat een
rechter of gemeentebestuur er
aan te pas komt.
Maar ook als panden niet geregi
streerd zijn of het bedrijfsruimte
betreft, wordt een ontruiming
zonder woonruimteoverweging
mogelijk. Ook al stond een pand
jaren leeg, dan nog kunnen kra
kers eruit gezet worden zonder
op naam gedagvaard te zón.
Daardoor ontstaat het risico dat
de juiste argumenten op de
rechtszitting niet gehoord wor
den omdat bijvoorbeeld hand
langers van de eigenaar als zoge
naamde krakers kunnen ver-
schónen.
Ontruimen op grond van een (ge
meentelijk) beleid wordt onmo
gelijk; de ontruiming loopt via de
politie of in het beste geval via de
rechter.
Het regeringsontwerp maakt ont
ruiming van kraakpanden mak
kelijker. Het maakt misschien
absoluut niet gebruiken van
panden zeldzamer, maar het
brengt een eerlijke verdeling
geen stap dichterbij. Nog sterker
als het regeringsontwerp aan
vaard wordt, kunnen alle eigena
ren hun gekraakte panden, een
jaar na het ingaan van de wet, la
ten ontruimen.
Dat betekent nog vele Grote Keó-
4
DEN HAAG (GPD) - Na de staats
greep in Suriname is de belang
stelling onder Surinamers in ons
land om naar het vaderland terug
te keren, verdubbeld. Dat zegt di
recteur U. Aron van de stichting
Terug Naar Suriname (Tenasu) in
Den Haag. het officiële remigra
tiekantoor.
De verhoogde belangstelling voor
remigratie - gemiddeld 30 keer
per dag wordt er bij Tenasu om
informatie over terugkeer ge
vraagd - heeft volgens Aron in
deze fase nog niet geleid tot een
stijging van het aantal mensen
dat daadwerkelyk teruggaat naar
Suriname.
Dat komt, aldus Aron, omdat er
noodgedwongen een vró lange
tijd zit tussen de wens om terug te
gaan, en de feitelijke reis. Zo kos
ten bijvoorbeeld de uitvoering
van de subsidieregelinge n - de
Nederlandse overheid betaalt
onder meer het vliegticket - en
het vinden van een huis en werk
in Suriname, de nodige tijd.
Aron: „Mijn ervaring is, dat er een
jaar overheen gaat Als we ervan
uitgaan dat de staatsgreep op 25
februari plaatsvond, betekent dat
dat we de eerste concrete resulta
ten begin komend jaar mogen
verwachten. Ik verwacht dan ze
ker dat de stóging te zien zal
zijn".
Tussen de door de Nederlandse
overheid gesubsidieerde stich
ting Tenasu en de nieuwe Suri
naamse regering zijn inmiddels
de eerste contacten gelegd. Tena
su heeft eigener beweging een
nota samengesteld, die onlangs is
aangeboden aan regering en
parlement van Suriname, alsme
de aan de Nationale Militaire
Raad.
Deze nota stelt in een introductie
dat veel Surinamers in ons land
graag terug willen; „De terugkee
nd eologie is sterk ontwikkeld.
Integratie in de Nederlandse sa
menleving lijkt een minder voor
de hand liggend alternatief, al
thans integratie is in de ogen van
Surinaamse migranten niet een
keuzemogelókheid die voorkeur
verdient boven remigratie".
In de nota wordt de vroegere Suri
naamse overheid het verwijt ge
maakt de kwestie van de remigra
tie onvoldoende in samenhang
met andere problemen te hebben
bestudeerd, en dat daardoor de
remigratie tot dusver onvol
doende van de grond is geko-
„Er is geen studie gemaakt over de
organisatie van de terugkeer, de
opnamemogelijkheden die de re
guliere arbeidsmarkt biedt
Evenmin is een studie gemaakt
van de huisvestingssituatie en
van het vraagstuk van reintegra
te van remigranten in de Suri
naamse samenleving", aldus de
nota.
Massale remigratie acht Tenasu
niet gewenst. De stichting gaat
uit van „selectieve remigratie"
waarbij men zich afvraagt wat de
behoeften en mogelijkheden van
de Surinaamse samenleving
zijn.
De werkgelegenheid die is verbon
den aan de ontwikkelingsprojec
ten ten bedrage van vele honder
den miljoenen guldens die Ne
derland betaalt, is beperkt in om
vang. Deze projecten leveren
5000 permanente arbeidsplaat
sen op. tegen 29.000 tijdely-
ke.
Mede daarom is Aron er een over
tuigd voorstander van. dat de
ontwikkelingshulp aan Surina
me waardevast wordt gemaakt
„Niet waardevast betekent min
der werkgelegenheid. Zo bestaat
er dus een koppeling met de re-
migratieproblematiek". aldus
Arron.
Maar ook los daarvan, aldus Tena
su, moet worden geprobeerd op
een andere manier permanente
arbeidsplaatsen in Suriname te
creèren. Aron; .Als in Suriname
een duidelijke politiek wordt ge
voerd, zullen de Surinamers hier
in hun eigen land willen investe
ren. Die richting moeten we vol
gens mó opgaan".
„Je zou een vergelijking kunnen
maken met de Turken die in Ne
derland werken. Die investeren
ook massaal in eigen land. Je kan
ook denken aan de joden die
vanuit de hele wereld Israel steu
nen. Dat moeten wij toch ook
voor elkaar kunnen krygen? Zo
kweek je arbeidsplaatsen, en zo
maak je de remigratie ook aan
trekkelijker".
In Suriname blijkt op dit moment
een grote behoefte te bestaan aan
mensen die op departementen en
overheidsinstellingen ngen
hooggekwalificeerde füncties
kunnen vervullen. Er bestaat
daarnaast een schreeuwende be
hoefte aan technici, aldus
Aron.
Om remigratie te bevorderen, moet
de Nederlandse overheid meer
geld ter beschikking stellen, al
dus de nota van Tenasu. waarin
wordt gepleit voor de vorming
van een „remigratiefonds". Ons
land zou er ook voor moeten zor
gen, dat binnen de EG meer ex
portgaranties voor Suriname
worden gegeven. Zo wordt daar
dan de landbouw gestimuleerd,
aldus Aron.
De remigratienota aan Sunname's
nieuwe regering en aan de Natio
nale Militaire Raad is volgens
Aron bu de Nederlandse over
heid niet zo goed gevallen. „Ze
hebben ons gevraagd; aan wie
adviseren jullie nu eigenlijk, aan
ons als subsidiegever, of aan Su-
