Vrouwen worden het niet
eens in
Kopenhagen
Jeruzalem "eeuwige hoofdstad van Israël"
Billy kreeg telex
van Carter zelf
Militaire junta Bolivia
wil macht lang houden
NORIT t betroiwbare mi
Nederland
betreurt
besluit
Knesset
Mitterrand
wil NAVO
op de
helling
Geschil rond Ierse
premier laait op
JERUZALEM (UPI/AFP/DPA) -
Met 69 stemmen vóór, 15 tegen en
drie onthoudingen heeft het Is
raëlische parlement (Knesset)
gisteren het wetsontwerp goed
gekeurd dat Israëls soevereiniteit
over heel Jeruzalem, de gean
nexeerde Arabische rector inbe
grepen, bekrachtigd. Het her
enigde Jeruzalem wordt hiermee
de eeuwige hoofdstad van Israël.
Van de 120 parlementsleden waren
er 33 bij de behandeling van het
wetsontwerp afwezig. Ondanks
de kritiek uit alle delen van de
wereld stemde het merendeel
van de in oppositie zijnde Arbei-
derspartij voor het wetsontwerp.
Het oostelijke deel van Jeruzalem
behoorde tot 1967 tot Jordanië.
Het werd samen het het hele
westelijke deel van Jordanië in
de oorlog van 1967 door Israël
veroverd. Men verwacht nu dat
premier Menachem Begin bin
nenkort zijn bureau van het
westelijke naar het oostelijke
deel van Jeruzalem zal verplaat
sen. De Egyptische premier Ka-
mal Hassan Ali heeft de nieuwe
wet al "een schending van de
geest van Camp David" ge
noemd.
Het wetsontwerp is ingediend door
de uiterst rechtse afgevaardigde
Geula Cohen. De voormalige so
ciaal-democratische premier
Rabin zei dat de stemming op dit
tijdstip tactisch onverstandig is,
maar dat wij - de afgevaardigden
van de Arbeiderspartij - toch
voor zullen stemmen omdat wij
het in de kwestie-Jeruzalem al
lemaal eens zijn.
De Egyptische minister van bui
tenlandse zaken had een paar uur
voor het aannemen van het wets
ontwerp nog verklaard dat men
bij het overleg in Camp David be
sloten had alle problemen via bi
laterale onderhandelingen tot
oplossing te brengen. Dat gold
ook voor Jeruzalem, aldus minis
ter Kamal Hassan Ali. Egypte zal
dan ook de eenzijdige stap van
Israël niet erkennen.
Tot het begin van de vergadering
van de Knesset over het wets
ontwerp hebben ook de V.S. ge
poogd de goedkeuring van het
wetsontwerp te voorkomen. Van
Amerikaanse zijde is erop gewe
zen dat de nieuwe wet de onder
handelingen over autonomie
voor de Palestijnen in de bezette
gebieden en de normalisering
van de betrekkingen tussen Cairo
en Jeruzalem veel moeilijker
kunnen maken.
De nieuwe wet over Jeruzalem
krijgt de status van een grond
wetsartikel. Israël heeft nog geen
echte grondwet, wel een reeks
wetten met een bijzonder karak
ter en van egn bijzonder gewicht
die voor een deel nog stammen
uit de tijd van de Turkse en Britse
heerschappij. Deze wetten zullen
te zijner tijd in een grondwet
worden opgenomen.
(Van c
correspondent)
Premier Begin brengt zijn stem uit
herenigd Jeruzalem.
PARIJS (DPA) - De leider van
de Franse socialisten, Fran
cois Mitterrand, heeft zich
uitgesproken voor een kri
tisch onderzoek van de fun
damenten en de doelstellin
gen van de NAVO. In een
vraaggesprek met het Parijse
avondblad Le Monde noemde
hij deze revisie dringend
noodzakelijk.
"In werkelijkheid weet in het
Westen niemand waar het
böndgenootschap nu staat,
hoever het reikt, welke we
derkerige verplichtingen er
bestaan en in hoeverre deze
automatisch werken. Ten
minste moet iedereen er zich
van bewust worden, waarmee
hij instemt en wat hij afwijst
en hij moet de anderen dit
duidelijk zeggen. Dan weet
men waaraan men zich kan
houden", aldus de Franse so
cialistische leider die moge
lijk volgend jaar kandidaat zal
zijn bij de presidentsverkie
zingen.
Volgens hem is het gebrek aan
eenheid binnen het westelij
ke bondgenootschap geble
ken bij het nemen van maat
regelen tegen de Sowjet-Unie
uit protest tegen de militaire
inval in Afghanistan. Een an
der voorbeeld was het feit dat
Engeland weliswaar de sanc
ties tegen Iran heeft goedge
keurd, maar zijn handel met
dat land heeft uitgebreid.
Evenzo had de Duitse Bonds
republiek nieuwe economi
sche overeenkomsten met
Moskou gesloten, terwijl pre
sident Carter juist de relaties
met de Russen wilde bevrie-
Het Amerikaanse denkbeeld
van een genuanceerd ant
woord op een mogelijke Rus
sische aanval noemde hij
zinloos. De Russen zouden
zijns inziens een oorlog alleen
maar met de volle inzet van
hun krachten voeren. Zij ver
keren in de situatie dat zij
binnen een kwartier het ge
hele Europese wapenarsenaal
kunnen vernietigen, zonder
één Amerikaanse militair te
doden en zonder ook maar
één Russische militair over de
grens van hun eigen gebied te
brengen.
Mitterrand trok daaruit de
conclusie dat Moskou geen
oorlog wil.
KOPENHAGEN (ANP) - Het doel van de VN-conferentie
over de positie van de vrouw in Kopenhagen een door
allen goedgekeurd actieprogramma, is niet bereikt.
Gisteravond is er hoofdelijk ge
stemd 'over het programma als
geheel, waarbij vier landen zich
tegen verklaarden en 22, waaron
der Nederland, zich onthielden.
De Nederlandse delegatie, die
zich erg heeft ingespannen om
een oplossing voor de omstreden
punten in het programma te vin
den, toonde zich na afloop diep
teleurgesteld.
Mevrqu w Kraaijeveld, leider van de
Nederlandse delegatie, wilde de
conferentie als geheel niet direct
mislukt noemen, omdat er toch
zoveel positieve gedeeltes in het
actieprogramma zitten. Niette
min wordt een dergelijk pro
gramma, dat op internationaal
niveau een eigen leven had moe
ten gaan leiden, duidelijk heel erg
ontkracht wanneer er geen over
eenstemming bestaat. Vooral
met betrekking tot de uitvoering
van maatregelen uit het pro
gramma kan het tot problemen
leiden, nu de Westerse landen,
die veelal die maatregelen moe
ten financieren, tegen hebben ge
stemd of zich hebben onthouden.
In die gevallen kan niet worden
teruggegrepen op een actiepro
gramma, dat kracht heeft, omdat
iedereen het daarmee eens was.
Tijdens de eerste vrouwenconfe
rentie in Mexico is wel overeen
stemming bereikt over het actie
plan van toen, doordat de politie
ke kwesties in een aparte declara
tie zijn verwerkt. Een dergelijke
constructie in Kopenhagen bleek
niet haalbaar.
Moeilijkheden
Er waren in het actieprogramma
drie paragrafen die moeilijkhe
den opleverden. De eerste betrof
een verwijzing naar die verkla
ring van Mexico en naar een con
ferentie van niet-gebonden- en
ontwikkelingslanden in mei 1979
in Bagdad (paragraaf 2). Bezwaar
hiertegen was, wat Nederland
door zich te onthouden tot uiting
heeft gebracht, dat over de decla
ratie van Mexico geen overeen
stemming bestond en deze in
Kopenhagen dus niet als uit
gangspunt zou kunnen dienen.
Daarnaast maakten met name de
Verenigde Staten bezwaar tegen
de verwijzing naar de conferentie
in Bagdad, waar ook politieke
kwesties aan de orde waren ge
komen en die niet iedereen had
kunnen bijwonen.
Het tweede geschilpunt was de in
voeging van het zionisme in een
rijtje -ismen, als racisme, kolo
nialisme, imperialisme, in de be
schouwing van de ongelijkheid
van vrouwen (PARAGRAAF 5)
Voor Nederland en de andere
EG-landen was dit onaanvaard
baar en de negen hebben dan ook
tegen deze paragraaf gestemd.
De paragraaf over hulp aan Pale
stijnse vrouwen (paragraaf 183a)
die "in overleg en samenwerking
met de PLO, de vertegenwoordi
ger van het Palestijnse volk"
moet lopen, was het derde ge
schilpunt. Nederland onthield
zich van stemming, omdat het het
humanitaire aspect van de para
graaf te belangrijk vond, maar
onder meer de Verenigde Staten,
Canada en Israël stemden tegen.
Tenslotte is er gestemd over het ac
tieprogramma als geheel. De uit
slag hiervan bleek: 49 landen
vóór, vier tegen en 22 onthoudin
gen, waaronder Nederland. De
hele discussie in de plenaire ver
gadering gisteravond was ver
ward en tijdrovend. Aan de uit
eindelijke stemmingen over de
verschillende paragrafen en over
het actieprogramma zelf gingen
tientallen interrupties en "pun
ten van orde" vooraf van landen,
die bijvoorbeeld óf niet wisten
waarover gestemd ging worden
óf de stemming wilden tegen
houden, dan wel versnellen, het
zij aandrongen op spoed omdat
zij naar huis wilden.
Na afloop van de vergadering toon-
De meest besproken paragraaf van de conferentie in Kopenhagen, waarin het zionisme in één adem wordt
genoemd met racismekapitalisme en kolonialisme, is met een stemverhouding van 69 tegen 24 aangenomen.
Reden tot grote vreugde bij de Palestijnse delegatie.
de Nederland, dat zich de hele
conferentie veel moeite heeft ge
troost om overeenstemming te
bereiken, zich zeer teleurgesteld
over het resultaat. Doordat Ne
derland zich heeft onthouden bij
de stemming over het actiepro
gramma, zal dit volgens me
vrouw Kraaijeveld ook niet mee
naar huis worden genomen, maar
niettemin zijn er in dit program
ma een zeer groot aantal positieve
dingen, met name in het gedeelte
over nationale strategieën, die
ook in het nationale actieplan
(vijfjarenplan voor Nederland)
een weerslag zullen vinden. "Er is
deze tijd voldoende gebeurd om
op terug te komen", aldus me
vrouw Kraaijeveld.
JERUZALEM - De Nederlandse
regering betreurt het besluit van
het Israëlische parlement, de
Knesset, om akkoord te gaan met
het wetsontwerp dat de soeverei
niteit van Israël over heel Jeru
zalem, inclusief het Arabische
oostelijke stadsdeel dat tijdens
de Zesdaagse Oorlog van '67 op
Jordanië werd veroverd, be
krachtigt.
In een verklaring van het ministerie
van buitenlandse zaken zegt de
regering elke eenzijdige actie, die
beoogt de status van Jeruzalem te
wijzigen, te verwerpen. „Oost-Je
ruzalem moet worden be
schouwd als door Israël bezet ge
bied", aldus de verklaring.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Muskie, noem
de gisteravond het Knesset-be-
sluit een eenzijdige stap die tot
doel heeft tevoren de uitkomst
van de vredesonderhandelingen
te bepalen. Eerder deze week had
hij al de vrees uitgesproken dat
aanvaarding van de wet door de
Knesset er weieens toe zou kun
nen leiden dat Egypte de vredes
onderhandelingen afbreekt.
Tot nu toe heeft alleen Venezuela
daadwerkelijke stappen onder
nomen en besloten haar ambas
sade van Jeruzalem naar Tel Aviv
te verplaatsen als reactie op dit
controversiële besluit inzake Je
ruzalem. Irak dreigde dinsdag
met economische sancties als
Nederland niet spoedig het voor
beeld van Venezuela zou vol
gen.
„Als Nederland niet zijn ambassa
de uit Jeruzalem overplaatst, zal
het zijn belangen in de Arabische
wereld schaden", aldus een
commentaar van het Iraakse
staatspersbureau. Over die kri
tiek verklaarde een woordvoer
der van het ministerie van bui
tenlandse zaken gisteravond dat
de Nederlandse regering niets
heeft toe te voegen aan haar ver
klaring van twee weken geleden
over dezelfde affaire. Volgens
Irak tart Nederland de Arabische
en islamitische gevoelens, door
haar ambassade in Jeruzalem te
handhaven.
Over een derde vrouwenconferen
tie ter afsluiting van het decen
nium voor de vrouw in 1985,
waarvoor Kenia zich al heeft aan
geboden, was mevrouw Kraaije
veld nogal terughoudend gezien
de ervaringen nu met Mexico en
Kopenhagen. Volgens haar zul je
je nu eerst heel goed moeten be
zinnen op wat je wilt en zal de
algemene vergadering van de
Verenigde Naties straks moeten
uitmaken of er over vijfjaar nog
een conferentie over de positie
van de vrouw zal worden gehou
den.
Volgens FBI-rapport:
Howard Sawyer.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Volgens een rap
port van de Amerikaanse fede
rale recherche (FBI) beweert de
in opspraak geraakte Billy Carter
dat hij van zijn broer, de Ameri
kaanse president, de diplomatie
ke telexberichten heeft gekregen
over zijn omstreden bezoek aan
Libië. Billy Carter is de officiële
politieke lobbyist van de Libi
sche leider kolonel Gadaffi in
Washington en heeft hiervoor
tenminste een half miljoen gul
den opgestreken.
De telexberichten kwamen van het
ministerie van buitenlandse za
ken. Bovendien heeft Billy Carter
bij het Witte Huis geïnformeerd
naar de C-130-transportvliegtui-
gen die Amerika niet aan Libië
wilde leveren. Billy Carter ver
telde aan FBI-agenten dat hij de
beschikking had over het offi
ciële telexverkeer van het depar
tement van buitenlandse zaken
over zijn bezoek aan Libië. „Ik
kreeg ze van Jimmy", zei hij.
Dit werd gistermiddag onthuld
door congreslid Sawyer van het
justitiecomité. In verband met
zijn onderzoek had dit congreslid
inzage gekregen in de FBI-papie-
ren. Sawyer. „Dat betekent dat
Billy Carter of schuldig is aan een
misdaad door het geven van valse
informatie, of dat hij echt een Li
bische agent was die zegt dat hij
ze van de president van de Ver
enigde Staten kreeg'.
Billy Carter noemde de telexbe
richten aan FBI-agenten om te la
ten zien dat hij de Verenigde Sta
ten hielp met zijn Libische con
tacten. Billy was al bij de Libiërs
in aanzien gestegen, omdat het
Witte Huis hem gevraagd had een
ontmoeting tussen de Libische
vertegenwoordiger Hoederi en
Zbigniev Brzezinsky, Carters ad
viseur in veiligheidszaken, te ar
rangeren. Hei ging toen over de
Amerikanen die in Teheran wor
den gegijzeld.
Een maand na die ontmoeting
kreeg Billy een cheque van Hoe
deri. Billy had door middel van
een tussenpersoon elke week
geïnformeerd hoe het met zijn
geld stond. Hij stond in die tijd op
de rand van een faillisement. In
januari, vlak na de eerste beta
ling, belde Billy de personeels
chef van het Witte Huis, Philip
Wise, over de C-130 militaire
transportvliegtuigen die aan Li
bië geleverd moesten wor
den.
Billy belde wel vaker met deze fa
milievriend. Meestal ging het om
wissewasjes. Wise was kennelijk
Billy's beste contact in het Witte
Huis. Billy weigerde de vraag te
beantwoorden of hij zijn broer
ook via zijn moeder Lilian had
proberen te beïnvloeden. Dat
ging de onderzoekers van het mi
nisterie van justitie niets aan,
volgens hem. Bovendien werd
hem gevraagd of hij ook andere
regeringsafdelingen probeerde te
bereiken over de geblokkeerde
vliegtuig-leverantie. Daarop wil
de hij ook niet antwoorden.s
Volgens de ambtenaar van het mi
nisterie van justitie die met de
buitenlandse lobbyisten belast is,
heeft Billy in elk geval gelogen.
Want zeventien dagen nadat hij
een cheque uit Libië had ontvan
gen, zei Billy tegen onderzoekers
dat hij niet door Libië werd be
taald.
Vooral de leverantie van de C-130-
vliegtuigen is een pijnlijk punt.
De betrekkingen tussen Libië en
de Verenigde Staten zijn al jaren
slecht. Volgens de VS worden de
vliegtuigen voor terroristische
acties gebruikt. Hoewel Gadaffi
de Lockheed-fabrieken betaald
had, verbood het ministerie van
buitenlandse zaken de leve
ring.
De vliegtuigen staan nu al zo'n paar
jaar ongebruikt op een vlieg
veldje in Amerika en Gadaffi
heeft zijn geld nog niet terugge
vraagd. Libië heeft inderdaad
gewelddadige acties tegen Israël
ondersteund. Voor Billy Carter,
die zichzelf anti-zionist noemt,
maakt dat niet veel uit, maar het
is des te pijnlijker voor de presi
dent die voor zijn herverkiezing
voor een groot deel van de Israël-
lobby afhankelijk is.
LA PAZ (UPI) - In de 155 woelige
jaren van zijn onafhankelijk be
staan heeft Bolivia 187 rege
ringswisselingen gekend, waar
van er enkele nauwelijks meer
waren dan verwisselingen van de
paleiswacht. Maar de bloedige
revolutie die vorige week onder
leiding van generaal Luis Garcia
Meza plaatsvond, was zeker geen
routine-geval.
Politieke waarnemers wijzen op de
organisatie van de opstand en op
de meedogenloze manier waarop
de oppositie is uitgeschakeld.
Deze gang van zaken zou erop
duiden dat de strijdkrachten deze
maal niet van plan zijn de macht
uit handen te geven. Indien dit
het geval is, volgt Bolivia het
voorbeeld van buurlanden zoals
Chili, Argentinië en Brazilië waar
het leger een zeer stevige greep
op de regering heeft.
Het aantal slachtoffers van deze
laatste Boliviaanse revolutie zal
wellicht nooit bekend worden,
maar leiders van de oppositie
spreken van honderden mensen
die zouden zijn neergeschoten en
in massagraven begraven. Di
plomaten spreken in dit verband
over martelingen op grote schaal.
Tientallen leidende politici, jour
nalisten en vakbondsmensen, die
mede-verantwoordelijk waren
voor de val van het militaire re
gime van kolonel Alberto Na-
tusch, zijn gearresteerd, hun
stemmen worden niet meer ge
hoord.
Nadat hij zeven jaar president was
geweest, trad generaal Hugo
Banzer in juli 1978 af. Sindsdien
heeft de bevolking van dit droge
bergachtige land getracht een
democratische regering te vor
men. Er zijn sindsdien drie presi
dentiële verkiezingen geweest.
De laatste maal, slechts twee we
ken voor de militaire machts
greep, behaalde Hernan Siles
Zuazo, de 67-jarige lijsttrekker
van de centrum-linkse democra
tische volksunie 39 procent van
de stemmen, 200.000 stemmen
meer dan zijn dichtsbijzijnde ri
vaal. Daar Siles Zuazo niet de ab
solute meerderheid had behaald,
moest de president gekozen wor
den door het congres. Maar door
steun van de linkse coalitie,
waaronder ook de communisten,
leek hij zeker van de overwin
ning. Zijn linkse connecties wa
ren voor het leger aanleiding in te
grijpen. Met zijn coup maakt ge
neraal Garcia Meza een einde aan
wat hij noemt "draaideur-leider
schap en electorale avonturen".
Al in november begon het leger
zich voor te bereiden op een
machtsovername. De regering
van president Lydia Gueiller was
toen slechts een paar dagen oud.
Het was het leger dat ervoor
zorgde dat mevrouw Gueiller niet
haar eigen legercommandant
kon benoemen en dat maakte dat
Garcia Meza, die commandant
van het leger was tijdens de kort
stondige regering van kolonel
Natusch, uiteindelijk de macht
kon c
Het was niet het tijdstip waarop de
machtsovername plaatsvond
waardoor de meeste Bolivianen
werden verrast, maar meer de
meedogenlozen manier waarop
zij werd uitgevoerd.
Eén zo'n geval deed zich voor toen
een aantal mannen in burger het
hoofdkantoor van de Boliviaanse
arbeidersfederatie in La Paz bin
nenstormden. Terwijl de mensen
in het gebouw naar buiten wer
den gedreven, vermoordde een
van de gewapende mannen de
leider van de socialistische partij
Marcelo Quiroga.
Terwijl para-militaire eenheden
door de stad trokken en politici,
journalisten en vakbondsleiders
arresteerden, bracht het leger re
geringsgebouwen, communica
tie-centra, vliegvelden en auto
wegen onder zijn controle. Ge
maskerde mannen baanden zich
al schietend een weg naar binnen
bij één krant en andere werden
meteen gesloten. Para-militaire
troepen vernielden met geweer
vuur de uitrusting van een ka
tholiek radiostation.
De militaire autoriteiten hebben in
tussen een rebellie van mijnwer
kers in het Zuid-oosten van Boli
via onder controle gebracht. De
gevechten die 's nachts in La Paz
plaatsvonden tussen sluipschut-'
tere en regeringstroepen zijn af
genomen.
Nadat Garcia Meza de president
seed had afgelegd, verklaarde hij
dat de strijdkrachten de macht
hadden overgenomen omdat
linkse terroristen, van Bolivia
een nieuw Nicaragua of Cuba
hadden willen maken. Hij zei
verden "Het ligt in onze bedoe
ling een constitutioneel bewind
te scheppen dat onze nationale
belangen zal dienen en niet een
dat in dienst staat van buiten
landse belangen", waarmee hij
zinspeelde op de Sowjet-Unie.
Zijn echte problemen zullen echter
zijn, het vinden van oplossingen
voor de Boliviaanse armoede en
tiaar grote buitenlandse schul
den.
ADVERTENTIE
^plantaardig proóukt
DUBLIN (DPA) - Het verleden van
premier Charles Haughey wordt
steeds meer het middelpunt van
politieke twisten in de Ierse re
publiek. Bijna dagelijks ver
schijnen in Dublin verklaringen
die moeten aantonen dat de rege
ringsleider betrokken was bij de
nog steeds niet volledig opgehel
derde wapensmokkelaffaire in
1970.
Oud-minister Kevin Boland, lid
van het toenmalige kabinet onder
premier Jack Lynch, zei dinsdag
dat Haughey, toendertijd minis
ter van financiën, op de hoogte
was van de smokkel van wapens
voor de Noordierse roomskatho-
lieken. Volgens Boland was d.-
rol van Haughey echter van ge
ring belang geweest.
De controverse om het aandeel van
de huidige premier in deze affaire
dreigt de regeringspartij 'Fianna
Fail' uiteen te doen vallen en het
gezag van de regeringsleider te
ondermijnen. Toen eind 1969 het
geweld in Noord-Ierland ramp
zalige vormen aannam vreesde
de Ierse republiek voor het lot
van de Rooms-Katholiéke min
derheid in deze Britse provincie.
Het parlement in Dublin gaf de
regering toestemming honderd
duizend pond voor de noodlij
denden beschikbaar te stellen.
Dat geld werd echter in strijd met
de afspraak voor de aankoop van
wapens gebruikt. Er volgde een
rechtszaak waarin de vier be
schuldigden, onder wie Haug
hey, wegens gebrek aan bewijs
vrijspraak kregen. Premier
Lynch ontsloeg echter zijn natio
nalistisch ingestelde minister
van financien, samen met een
tweede lid van het kabinet
