Strijd in Suriname loopt
af in voordeel Chin-a-Sen
Om die prijzen op Ameland
lach ik me telkens dood.../
HÖéB
FAMILIE PLATTEEL OP DE WADDEN
Tussen Nationale Militaire Raad en regering
Positie
Militaire
Raad nog
onduidelijk
DONDERDAG 31 JULI 1980
PAGINA U
De stuurse taxi-
chauffeuse heeft
ons nog maar am
per voor zomer
huisje 'Kokmeeuw'
afgezet, of Joop
Platteel (31 en zo
Leids als komijne
kaas) laat het al we
ten: „Het spijt me
mannen, maar ik
heb geen krasse
uitspraken voor
jullie".
Hij zegt het op een toon als
of dat voor ons de deur
dicht zou doen, maar
niets daarvan. Ons don
dert het helemaal niks.
We zijn op Ameland al ge
zegend genoeg, vinden
wij. Immers, de stortbui
die ons volgens het ra
dioweerbericht naar de
Waddeneilanden zou ver
gezellen en dat vanaf Am
sterdam ook daadwerke
lijk leek te doen, liet ons
halverwege de Afsluit
dijk opeens in de steek.
Zulks natuurlijk tot onze grote
opluchting, want Ameland
met regen is - als u begrijpt
wat ik bedoel - ongeveer het
zelfde als koffie uit de auto
maat en daar zitten wij nou
niet bepaald om te springen.
Strand
Maar desondanks zag Ameland
er volgens Coby en Joop Plat
teel gisteren niet zo fraai uit
als afgelopen zaterdag, toen
^J||
t Laurens (6) en Joost (4) voor het zomerhuisje "Kokmeeuw"
zij er in alle vroegte met hun
zoons Laurens (6) en Joost (4)
en de kleine Vanesse van ze
ven maanden voet aan wal
zetten.
„Vooral het strand", zegt 33-ja-
rige Coby. „We wisten zater
dag niet wat we zagen. Op de
duinrand kon je de zee niet
eens zien: zo uitgestrekt".
„Een enorme goudgele
zandvlakte", volgens Joop.
„Ongelooflijk groot. Maar nu:
ja jammer dat het vloed is.
Anders had je het met eigen
oggp kunnen zien. Zaterdag
Op het staand, stil en verlaten: "Een enorme goudgele zandvlakte.:
Picknick
De Leidse familie Platteel staat
vandaag centraal in overigens
de laatste aflevering van deze
rubriek, die de afgelopen
'zomerse' weken kris kras in
deze krant te vinden was.
Voor u was het helaas wel
zoeken misschien, maar dat
was het voor ons ook. Cam
ping hier, huisje daar. Maar
wel leuk, dat zeker.
Vandaag dus de groeten van
camping Roosduinen te Bal-
lum (gemeente Ameland).
„Vooral de groeten aan kleine
oma", zegt Coby. „Zij moet
deze week in het Diacones-
senhuis onder het mes. Van
harte beterschap oma".
Gisteren hebben ze een fiets
tochtje gemaakt op het ei
land. Zijn bij de vuurtoren
geweest („Maar daar konden
we niet op") en hebben ge
picknickt. „Heel gezellig",
verzekert Joop.
„Maar weet je", bekent Coby,
„we zitten met de kleine. Ze
slaapt bekant de hele dag. We
kunnen dus niet zo gemakke
lijk weg".
Sauna
„We zijn hier echter
lijk om die twee daar, Joost en
Laurens", zegt Joop weer.
„Als zij het naar hun zin heb
ben, hebben wij het vanzelf
ook".
„En het is hier op Ameland heel
aardig. Dit eiland leent zich
uitstekend voor actieve re
creatie. Prachtige fietspaden
zijn hier".
Op Roosduinen zelf is ook het
nodige te beleven. Het vakan
tiepark beschikt over een
zwembad, sauna, speeltuin,
tennisvelden. Je kunt er een
pony huren. Er zijn huifkar-
En midgetgolven niet te verge
ten. Daar is Joost een kei in.
Joop is daar maar wat trots
op: „De moelijkste hindernis,
waar vier slagen voor staan,
slaat Joost er in één keer in".
Sympathiek
Wat Joop op Ameland trouwens
opvalt, is dat het er niet zo
commercieel is. „De prijzen
zijn zo sympathiek: daar lach
ik me elke keer weer dood
om. Weetje, er zijn niet zo veel
winkeliers. Men heeft dus
weinig concurrentie en krijgt
zijn portie toch wel".
Coby vindt dat de duinen toch
heel anders zijn dan de onze.
„Er zijn hier meer bloemen en
het gras is niet zo vertrapt",
zegt ze. En: „De mensen zijn
hier heel vriendelijk".
Verwonderlijk is dat laatste
niet. Ameland moet het gro
tendeels hebben van het toe
risme; 2400 van de driedui
zend bewoners beleggen er
hun brood mee. Bijster dik
heeft dat beleg tot dusverre
niet mogen zijn, want het
weer is er de laatste maanden,
weliswaar niet Siberisch
koud geweest, maar toch wel
overwegend 'Nederlands
nat'.
Kras
„Ja strandweer is het nog niet
geweest", maakt Coby uit
haar ervaringen op. „Maar
we hebben nog anderhalve
week voor de boeg. En als
straks het zonnetje schijnt, is
Sn zo vloog een middag om.
Dankzij'de snelle automobiel
van Joop konden we nog net
de boot halen. Joop, die ove
rigens die middag wel dege
lijk een krasse uitspraak er uit
liet flappen. Maar die was zó
kras, zö kras. dat ik 'm met
geen mogelijkheid uit m'n
schrijfapparaat kan reprodu-
Coby en Joost
Platteel met
de kleine
Vanesse.
"Ze slaapt
vrijwel de
hele dag.
We kunnen
dus niet zo
gemakkelijk weg".
(Van onze correspondent Ruud de Wit)
PARAMARIBO - De Nationale Militaire Raad kwam voor
het eerst in de publiciteit op de namiddag van 25 februari
1980. In de ochtend van die voor Suriname zeer ingrijpen
de maandag nam een commando-eenheid van 16 onderof
ficieren, onder leiding van Desi Bouterse en Roy Harb, de
kazerne en enige andere strategische punten in Parama
ribo in bezit en beslechtte met de vernietiging van het
politiebureau het vakbondsconflict tussen de regering
Arron en de onderofficieren.
Toen bleek dat met de gewelddadi
ge actie ook de regering-Arron
verdreven was, werd door Bou
terse en Harb de Nationale Mili
taire Raad gevormd. Hierin na
men zij zelf, naast de eerder door
Arron gearresteerde militaire
vakbondsleiders Sital, Abrahams
en Neede plaats. De raad werd
aangevuld met de enige aan de
kant van de onderofficieren mee
strijdende officier Van Rey en de
sergeants Mijnals, Joeman en
Braaf.
Ontevreden
Op een vraag of de verkiezingen
voor de nieuwe Nationale Militai
re Raad gepland waren, ver
klaarde Bouterse op de perscon
ferentie dat reeds kort na 25 fe
bruari van de kant van de kader
leden het verzoek was gedaan
verkiezingen te organiseren om
dat niet duidelijk was hoe de
Raad toendertijd tot stand was
gekomen. Hieruit is op te maken
dat de eerste samenstelling van
de NMR niet voortgekomen is uit
verkiezingen onder de kaderle
den. Al in de tweede week na de
staatsgreep van 25 februari spra
ken enige van de commando's
van het eerste uur hun ontevre
denheid uit over de wijze waarop
de NMR was geformeerd.
Eerste conflicten
Vrij spoedig trad sergeant Braaf uit
de Raad, zoals hij zeif zei om pri-
véredenen. Met de installatie van
de regering-Chin A Sen op 15
maart verdwenen Van Rey en
Neede uit de NMR om respectie
velijk ministèren onder-minister
van leger en politie te worden. De
NMR werd toen uitgebreid met
Hardjoprajitno. Al snel werd voor
insiders duidelijk dat de NMR
niet als een eenheid functioneer
de. Gebrek aan politieke ervaring
leidde ertoe dat vooral de vak
bonden, maar ook enige linkse
politieke partijen als de Volks
partij en de Palu hun stempel op
de Raad en het leger trachtten te
drukken. Het gevolg: interne
conflicten. Er tekende zich een
radicale groep afrond Mijnals en
Sital en een meer gematigde
waarvan Bouterse en Neede de
voornaamste exponenten wa-
Omdat minister-president Chin A
Sen niet bereid bleek klakkeloos
aan de leiband van de NMR te lo
pen, was er in toenemende mate
sprake van een competentie
kwestie tussen de regering en de
NMR. Deze strijd om de feitelijke
macht in Suriname keerde zich
aanvankelijk in het voordeel van
de NMR. Vooral toen begin mei
bleek dat een zekere Ormskerk
met plannen rondliep om een te-
gencoup te organiseren.
Vervolgingsbeleid
De NMR had tevens het vervol
gingsbeleid naar zich toegetrok
ken. Veel Surinaamse politici van
de oude stempel werden op ver
denking van corruptie gearres
teerd en zonder vorm van proces
vastgehouden. Tientallen kleine
en grote criminelen werden vast
gezet en op een weinig zachtzin
nige manier behandeld. Ook
werden er talrijke arrestaties ver
richt in verband met de verijdel
de poging tot een tegencoup die
in de tweede week van mei had
moeten plaatsvinden.
Deze soms vrij willekeurige acties
van de NMR vielen niet bepaald
gunstig binnen de regering.
Vooral minister Reeder van justi
tie heeft in die tijd herhaaldelijk
met aftreden gedreigd omdat hij
het optreden van de NMR be
schouwde als een doorkruising
van zijn eigen positie en een in
breuk tegen de
rechtstaat.
Sterker
Ondertussen werd de positie van
Bouterse, die fungeerde als
waarnemend bevelhebber van
het nationale leger, met de dag
sterker. Hij kwam hierbij her
haaldelijk te staan tegenover de
Nationale Militaire Raad, met
name tegenover voorzitter Sital.
Een aanwijzing hiervoor was de
splitsing in de linkse Volkspartij
van Lie Pauw Sam. Deze had als
adviseur van de Nationale Mili
taire Raad tot op dat moment een
grote invloed op het beleid van de
NMR gehad, maar omdat enige
links-radicalen binnen de Volks
partij de opstelling van Lie Pauw
Sam teil aanzien van de NMR te
weinig loyaal achtten, traden zij
uit de partij en stichtten de Re
volutionaire Volkspartij. De
NMR-leden Mijnals en Sital
sympathiseerden nadrukkelijk
met de meer radicale Revolutio
naire Volkspartij en dit beteken
de tevens een polariserende op
stelling van de NMR in haar tota
liteit. Vanaf dat moment was de
NMR opgenomen in het traditio
nele politieke spel in Sunna-
Van Rey
Een grote uitbarsting vond op 24
mei plaats toen minister Van Rey
van leger en politie trachtte een
wig te drijven tussen Bouterse en
Sital. Van Rey wilde een einde
maken aan de macht van de NMR
door Bouterse te benoemen tot
majoor en tot bevelhebber van
het nationale leger. Aldus wilde
hij de kaderleden van het leger
dwingen de NMR op te hêffen.
Zover kwam het toen nog niet. Na
een hevige confrontatie, gepaard
gaande met lichamelijk geweld,
werd Van Rey gedwongen het
land te verlaten, maar Bouterse
was vanaf dat moment voorgoed
een te wantrouwen figuur voor
Sital.
Met het sterker worden van de
macht van Bouterse binnen het
legeren zijn eindelijk afgekomen
benoeming tot bevelhebber van
het leger, werd de invloed van de
NMR verder afgebrokkeld. Op 11
juni moest de NMR haar eigen
persdienst inleveren en openlijk
erkennen dat niet zij regeerde,
maar de regering-Chin A Sen.
Met de ontmanteling van haar
persdienst, die werd opgenomen
binnen de Nationale Voorlich
tingsdienst, kwam ook een einde
aan de ongebreidelde mogelijk
heden die de NMR had gehad om
de bevolking te mobiliseren voor
haar eigen doeleinden.
Na 20 juni was het gedaan met het
installeren van volkscomités.
Deze vormden de achterban die
de adviseurs de NMR hadden
aangepraat teneinde hun eigen
politieke wensen op den duur te
kunnen realiseren.
De koning
Een laatste opleving beleefde de
NMR ten tijde van het bezoek van
de Nederlandse minister van
ontwikkelingssamenwerking
Jan de Koning, eind juni, toen zij
onder leiding van de vice-voorzit-
ter Mijnals de bevolking wist te
mobiliseren om Nederland dui
delijk te maken „dat Suriname
geen pot met honing meer was".
Maar op 3 juli» dr dpg waarop op
het Onafhankelijkheidsplein een
manifestatie van eenheid
en zelfbewustzijn van de bevol
king werd gehouden, lag tevens
ook de kiem van het huidige ein
de van de NMR.
De ongenuanceerde en weinig vlij
ende uitlatingen van zowel Abra
hams, Sital als Mijnals aan het
adres van oude politici, die voor
landverraders en contra-revolu
tionairen werden uitgemaakt,
werden hen over het algemeen
niet in dank afgenomen. Vooral
de openbare lastering van Lie
Pauw Sam en de VHP van Lach-
mon zette veel kwaad bloed.
Bergaf
Vanaf dat moment ging het bergaf
met de populariteit van de NMR.
Het zelfbewuste optreden van
Chin A Sen tijdens het bezoek
van De Koning had alle aandacht
in Suriname op de regering ge
richt. En omdat de NMR niet
meer beschikte over haar pers
dienst, was ze minder in de gele
genheid de publiciteit naar zich
toe te trekken.
Op 6 juli distantieerden bevelheb
ber Bouterse en garnizoens
commandant Harb zich openlijk
van de uitlatingen van de NMR-
leden op het Onafhankelijk
heidsplein. En op vrijdag 11 juli
eisten de kaderleden op een ver
gadering een correctie van Mij
nals' uitlatingen. Tijdens deze
bijeenkomst besloten Bouterse
en Harb de NMR te verlaten. Na
een heftige discussie, waarbij
Bouterse zelfs trachtte de kader
leden over te halen de NMR defi
nitief aan de kant te zetten, werd
de nieuwe aderlating van de
NMR een feit. Toen was echter
voor insiders duidelijk dat de da
gen van de huidige NMR-leden
geteld waren. Sital kon nog wel
openlijk verklaren dat het de taak
van de NMR was de regering te
blijven ondersteunen en te con
troleren; van een feitelijke beïn
vloeding van de macht in Suri
name was al lang geen sprake
Nicaraqua
De definitieve klap voor Sital
kwam vorige week. Op uitnodi
ging van de Nicaraguaanse lei
ders woonden Sital en Hardjo
prajitno de festiviteiten bij ter
gelegenheid van het eenjarig be
staan van het revolutionaire Ni
caragua na de verdrijving van
Somoza. Zij vertrokken evenwel
naar Nicaragua zonder de rege
ring-Chin A Sen of de legerlei
ding daarvan op de hoogte te
hebben gesteld. Vooral Chin A
Sen voelde zich daardoor hoogst
ongelukkig. Met het verschijnen
van de twee NMR-leden op het
internationale podium te Nicara
gua, met daarop gerenommeerde
linkse revolutionaire leiders als
Castro en Arafat zou de feitelijke
situatie in Suriname internatio
naal wel eens in een verkeerd
daglicht kunnen worden ge
plaatst.
Voor Chin A Sen was het optreden
van de NMR het laatste wat hij
nog wilde tolereren en hij vond
steun bij de legerleiding. Ook
Bouterse had meer dan genoeg
van Sital en de NMR omdat zij
met hun aanhang binnen het le
ger steeds opnieuw een bedrei
ging van zijn positie als bevel
hebber bleven betekenen. Van
daar dat Bouterse met steun van
Chin A Sen de kaderleden heeft
overgehaald de NMR-leden naar
huis te sturen.
«la een stormachtig begin van
de Nationale Militaire Raad
in Suriname is haar verdere
geschiedenis er een van ach
teruitgang, aderlatingen en
het inleveren van politieke
macht.
De vrij onverwachte presenta
tie van een nieuwe NMR, gis
teren door de bevelhebber
van het Surinaamse leger,
majoor Desi Bouterse, sluit
wat dat betreft een hoofd
stuk af in de geschiedenis,
waarin de NMR lagHim
maar zeker terrein verloor
aan de regering-Chin A Sen.
Onze correspondent in Para
maribo, Ruud de Wit, schetst
de geschiedenis van de laat
ste paar maanden.
Geërgerd
En dat zal hem niet eens zoveel
moeite hebben gekost. Veel ka
derleden, en zeker de comman
do's van het allereerste begin,
zullen zich geergerd hebben over
de wijze waarop Sital de revolu
tionaire roem in Nicaragua heeft
ondergaan. Met name omdat Si
tal zelf aan de gewapende acties
op die maandagochtend van 25
februari, niet heeft meegedaan.
HU kon daar zelf evenwel niet zö
bar veel aan doen omdat hij toen
door Arron gevangen werd ge
houden. s
In elk geval is nu de rust binnen het
leger teruggekeerd. De Nationale
Militaire Raad is wel gehand
haafd, maar bestaat uit militair in
plaats van politiek geschoolde
individuen, die er alle belang bij
hebben dat het leger zich gaat
wijden aan de taken die het zich
gesteld heeft. En dat betekent ze
ker niet politiek bedrijven.
Voor Sital, Abrahams en ook voor
Mijnals moeten dit allemaal bit
tere pillen zijn. Toen zij aan hun
revolutionaire carrière begon
nen. waren ze soldaten zonder
enige politieke ervaring. Nu zij
zich politiek bekwaamd hebben
en het spel aardig lijken mee te
kunnen spelen, moeten ze een
flinke stap terug. Waarschijnlijk
rest hen nog een carrière in de
toekomst binnen de politieke
partijen die met de verkiezingen
in 1982 in het vooruitzicht spoe
dig hun koppen zullen opsteken.
En misschien zullen de ex-NMR-
leden dan hopen dat de verkie
zingen sneller zullen plaatsvin
den dan ze zelf tot nu toe altijd
gezegd hebben.
