YNIsraël moet
uit bezette
gebieden weg
10.5%
Hebriden onafhankelijk
Bouwfonds verlaagt hypotheekrente opnieuw
Tweede onderzoek naar
Billygate op stapel
Mijnwerkers Bolivia
weer aan het werk
Knesset
keurt
wet over
Jeruzalem
goed
WOENSDAG 30 JULI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
PORT VILA (Reuter) - De Nieuwe
Hebriden zijn gisteren één mi
nuut na middernacht (plaatselij
ke tijd) onafhankelijk geworden.
Zij zijn 74 jaar lang een kolonie
geweest, die gemeenschappelijk
werd bestuurd door Frankrijk en
Groot-Brittannië. De eilanden
groep in de Stille Oceaan zal als
onafhankelijke staat de naam
Vanuaata dragen, wat "het eiland
dat zich verheft boven de zee" be
tekent.
Walter Lini wordt de eerste premier
van Vanuaata. Hij ziet zich voor
de taak gesteld een nieuwe staat
te regeren, die een onzekere en
moeilijke toekomst tegemoet
lijkt te gaan vanwege een opstan
dige beweging op het eiland Es-
piritu Santo, die ijvert voor af
scheiding van de rest van de ei
landengroep. De beweging heeft
gedreigd de regering van Lini te
bestrijden.
Enkele uren voordat de onafhan
kelijkheid van de Nieuwe Hebri
den een feit werd, arriveerde op
Espiritu Santo een delegatie van
de nieuwe regering. Zij werd op
gewacht door enige honderden
aanhangers van de afscheidings
beweging. De delegatie werd
echter geen strobreed in de weg
gelegd, ondanks dat Jimmy Ste
vens, de leider van de opstande
lingen, de dag ervoor een eis van
Londen en Parijs had genegeerd
om de vertegenwoordigers van
de centrale regering ongestoord
naar Espiritu Santo te laten te
rugkeren. De delegatie bestond
uit twee ministers, hoge politie
functionarissen en ambtenaren.
Op Espiritu Santo verblijft sinds
vorige week donderdag een uit
200 man bestaande Brits-Franse
troepenmacht, die een einde
moet maken aan de opstand op
het eiland. De regering van Wal
ter Lini heeft de Franse en Britse
regering bitter bekritiseerd, om
dat de troepenmacht haar taak
niet snel genoeg zou uitvoeren.
Stevens en zijn voornamelijk
Franssprekende aanhangers zijn
enige tijd geleden in opstand ge
komen uit vrees dat zij weinig
goeds hebben te verwachten van
de regeling van de priester Walter
Lini, die vooral steunt op Engels
sprekende bevolkingsgroepen.
Daarnaast wordt Stevens ge
steund door gewapende Franse
kolonisten die beducht zijn voor
een mogelijke onteigening van
hun land, en door een rechtse
Amerikaanse organisatie die van
vanuaata een belastingparadijs
wil maken.
Walter Lini liet gisteren op een
persconferentie weten dat hij Pa
rijs en Londen zal vragen hun
troepen ondanks de onafhanke
lijkheid voor ten minste enige
dagen op Espiritu Santo te laten
blijven. Als de rebellie niet bin
nen één week volledig is neerge
slagen, zal de nieuwe regering de
Fransen en Britten vragen een
aantal mensen die de wetten blij
ven negeren, te arresteren, aldus
een regeringswoordvoerder. Wei
geren de Franse en Britse rege
ring dit, dat is volgens hem hun
aanwezigheid niet langer vereist.
Lini gaf de journalisten voorts te
kennen dat hij een aanbod zal ac
cepteren van Papoea Nieuw Gui
nea, dat hulp wil verlenen bij het
opzetten van eigen veiligheids
troepen. De premier van Papoea
Nieuw Guinea, Julius Chan,
heeft aangeboden 300 man
schappen te sturen voor het
handhaven van de orde na de on
afhankelijkheid.
Lini, die in grote mate gesteund
door andere staten in de Stille
Oceaan, beklemtoonde dat hij
zijn land een niet-gebonden
koers wil laten varen. Hij is voor
stander van een verdrag met Au
stralië, Papoea Nieuw-Guinea en
Nieuw-Zeeland om de veiligheid
van het gebied te verzekeren en
de supermogendheden buiten de
deur te houden. De premier le
verde kritiek op Groot-Brittan
nië en Frankrijk, omdat zij zijn
land zonder een leger achterla
ten. Vanuaata, dat 112.000 inwo
ners telt en 80 eilanden omvat,
wordt lid van het Britse Geme
nebest.
MOSKOU - Nobelprijswinnaar
voor de vrede prof. Andrei
Sacharov heeft Sowjet-par-
tijleider Brezjnjev in een open
brief voorgesteld om alle
Russische troepen uit Afgha
nistan terug te trekken. Deze
troepen zouden dan vervan
gen moeten worden door
eenheden die onder auspiciën
van de Verenigde Naties zou
den moeten opereren. Een
voorlopige regering zou
daarna geheime verkiezingen
moeten voorbereiden onder
internationaal toezicht.
Het voorstel van Sacharov be
reikte westerse correspon
denten gisteren via zijn echt
genote Elena Bonner, die
hiertoe van Sacharovs ver
banningsoord Gorki naar
Moskou was gereisd. Sacha
rovs voorstellen werden in de
Sowjet-hoofdstad gepresen
teerd op een moment dat daar
veel buitenlandse journalis
ten bijeen zijn in verband met
de Olympische Zomerspelen
die door een groot aantal lan
den worden geboycot in ver
band met de Russische bezet
ting van Afghanistan.
Volgens de Russische Nobel-
prijswinaar zouden de Rus
sen in de eerste plaats hun be-
Sacharov:
"Afghanistan
moet onder
bestuur VN"
reidheid moeten aankondi
gen om uit Afghanistan te
vertrekken. "Volgens mij is
deze actie een vreselijke ver
gissing en elke dag dat die
langer duurt, is het moeilijker
om er een eind aan te maken",
aldus prof. Sacharov over de
Russische invasie in het neu
trale buurland. De Verenigde
Naties zouden economische
hulp aan Afghanistan moeten
geven, waarvan het leeuwen
deel verzorgd zou moeten
worden door de Sowjet-Unie.
De Afghaanse leider Karmal
zou zijn bevoegdheden uit
handen moeten geven ten
gunste van een "overgangs
regering" die via geheime
verkiezingen haar macht
weer zou moeten afstaan aan
een gekozen vertegenwoor
diging. Volgens Sacharov is
een regeling dringend nood
zakelijk, omdat de bezetting
van Afghanistan de interna
tionale ontspanning ernstig
in gevaar brengt, de ratifice
ring van het Russisch-Ame-
rikaanse strategische SALT
Z-verdrag heeft vertraagd en
verder heeft geleid tot een al
gemene stijging van de mili
taire uitgaven.
Sacharovs voorstellen gaan
lijnrecht in tegen de Kremlin-
visie die de "schuld" voor de
kwestie-Afghanistan in de
schoenen schuift van het zo
geheten westerse (Ameri
kaanse) "imperialisme". Het
Rode Leger zou Kabul slechts
na herhaald verzoek "te hulp"
zijn gesneld om de "buiten
landse agressie" het hoofd te
kunnen bieden. De Russische
staatspropaganda heeft de
laatste twee weken haar cam
pagne tegen de zogeheten
"buitenlandse inmenging" in
Afghanistan merkbaar opge
voerd.
Volgens politieke waarnemers
in de Sowjet-hoofdstad kan
dat een ideologische voorbe
reiding zyn op het verwachte
zomeroffensief van de Rus
sen tegen de islamitische ver
zetsstrijders en tegen eenhe
den van het geregelde Af
ghaanse leger die naar de re
bellen zijn overgelopen.
(Van onze correspondent)
NEW YORK - De Algemene Vergadering van de Verenigde
Naties stemde gisteravond na een spoeddebat van een
week met overweldigende meerderheid voor een onaf
hankelijke Palestijnse staat en voor terugtrekking van
Israël uit de bezette gebieden vanaf 15 november dit jaar.
De Westeuropese landen onthielden zich van stemming.
De resolutie werd met 112 tegen 7 stemmen goedgekeurd,
waaronder 24 onthoudingen.
De Verenigde Staten, Canada,
Noorwegen en Australië stemden
tegen. Alle Arabische en niet-ge
bonden landen en ook het
Oostblok stemden voor, evenals
Egypte.
Volgens de tekst moet Israël zich
terugtrekken uit alle bezette ge
bieden, inclusief Oost-Jeruza
lem. Op 15 november dit jaar
moet de terugtrekking beginnen.
Als Israël niet luistert zal de Al
gemene Vergadering aan de Vei
ligheidsraad om economische en
politieke sancties vragen. De
Veiligheidsraad kan evenwel
verlamd worden door een moge
lijk Amerikaans veto. Toch valt
15 november veilig na de aan
staande presidentsverkiezingen
in de VS, die 4 november plaats
vinden. De Amerikaanse rege-
ringeeft dan meer ruimte om te
manoeuvreren, zonder angst
voor het invloedrijke joodse elec
toraat.
Israël noemde de resolutie „onwet
tig" en zal zich er niet aan storen.
De VS stemde tegen omdat vol
gens ambassadeur William van
LA PAZ (DPA) - Vertegenwoordi
gers van de militaire regering, de
staatsmijnbouwmaatschappij
Comibol en de vakbonden heb
ben gisteren een akkoord gete
kend, dat de terugkeer van nor
male werkomstandigheden in de
tinmijnen van Catavi moet waar
borgen. Vervolgens zijn 30.000
mijnwerkers, die elf dagen ge
staakt hadden uit protest tegen
de machtswisseling in het land,
weer aan het werk gegaan.
Eind vorige week wezen de werk
nemers van Comibcl een com
promisvoorstel van hun baas van
de hand. In het akkoord van gis
teren staat onder andere dat geen
van de stakers ontslagen of ge
rechtelijk vervolgd mag worden.
Anderzijds verplichten de arbei
ders zich niet langer met wapens
tegen de militaire leiders te ver
zetten en evenmin de "nationale
veiligheid" in gevaar te brengen.
Met het herstel van de arbeidsrust
in Zuid-Bolivia dragen de mijn
werkers hun radiostation, dat da
genlang heeft opgeroepen tot
verzet tegen de plegers van de
staatsgreep, over aan het leger.
Na Argentinië heeft gisteren ook
Paraquay het nieuwe bewind in
Bolivia erkend. De Paraquayaan-
se minister van buitenlandse za
ken, Alberto Nogues, verklaarde
gisteravond bij aankomst in
Buenos Aires dat zijn land "de
betrekkingen met Bolivia nor
maal voortzet"!
Tot nu toe zijn Argentinië en Para
guay de enige landen die het mili
taire bewind in Bolivia, dat op 17
juli de macht greep, hebben er
kend.
De leider van het militaire bewind
in Bolivia, generaal Garcia Meza,
heeft gisteren heftige kritiek ge
leverd op de Organisatie van
Amerikaanse Staten (OAS) en het
Andespact. Hij verweet beide or
ganisaties inmenging in de inter
ne aangelegenheden van zijn
land.
Afgelopen vrijdag nam de OAS een
resolutie aan waarin de staats
greep werd betreurd.
De resolutie werd ingediend door
met name Equador, Colombia,
Venezuela, en Peru, die samen
met Bolivia het Andespact vor
men. Het Andespact is van zijn
principes afgeweken, aldus de
generaal, en Bolivia zou er wel
eens geen belang meer aan kun
nen hechten deel te blijven uit
maken van deze organisatie.
Naar in diplomatieke kringen in
Washington wordt verwacht zal
de interamerikaanse commissie
voor de rechten van de mens de
Boliviaanse autoriteiten op korte
termijn om toestemming vragen
in het land een onderzoek in te
stellen.
de Heuvel onvoldoende rekening
gehouden werd met „de legitie
me rechten en veiligheidsbelan
gen van alle betrokken partijen in
het Midden-Oosten". Volgens
hem leverde de resolutie onvol
doende basis voor onderhande
lingen. En door onderhandelin
gen moet het Midden-Oosten
probleem worden opgelost, zei
hij.
Verlegenheid
De Verenigde Staten is door het
nieuwe besluit van de Algemene
Vergadering flink in verlegen
heid gebracht. Ondanks Ameri
kaanse druk hebben de EG-lan-
den zich toch van stemming ont
houden. Volgens de laatste ver
klaring over het Midden-Oosten
van de Negen moet een accepta
bele resolutie uitgewogen zijn en
ook de veilige grenzen van Israël
garanderen en dat was in deze
tekst niet het geval. Overigens is
de Luxemburgse minister van
buitenlandse zaken Gaston
Thorn gisteren begonnen aan een
oriëntatiereis door het Midden-
Oosten, die in nauw verband
staat met een eigen, Europees ini
tiatief om de impasse in die regio
te doorbreken.
De minister van buitenlandse za
ken, Edmund Muskie, vreest in
tussen het ergste. Het voornaam
ste bouwwerk van de Carter-re
gering: de vredesovereenkomst
van Camp David, zou wel eens
kunnen instorten. De VS heeft
geprobeerd de Israëlische pre
mier Begin ervan te weerhouden
om zijn kantoor naar bezet Oost-
Jeruzalem te verhuizen, maar
Begin weet net als president Car
ter dat de VS zich niet noemens
waard scherper zullen opstellen
voor de presidentsverkiezin
gen.
Muskie zei in beperkte kring dat de
nieuwe VN-resolutie Israël in
haar houding kan verharden. De
resolutie werkt dan averechts en
Egypte zou de lopende onder
handelingen met Israel wel eens
opnieuw kunnen afbreken als Is
raël niet bereid is tot een soepeler
opstelling met betrekking tot de
bezette gebieden.
i de politieke afdeling van de PLO bijt op zijn potlood tijdens de stemming
i Israël uit bezette gebieden.
i de VN over het
55
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Na de Senaat gaat nu ook het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden zich bezig houden
mettle handel en wandel van president Carters broer
Billy. Billy Carter heeft, zo bleek onlangs, een half
miljoen gulden aangenomen van de Libische leider
kolonel Gadaffi, in ruil voor een bemiddelende rol
tussen Libië en het Witte Huis. Gisteren kondigde
het ultra conservatieve Congreslid Bob Bouman aan
dat hij een onderzoek wenst naar het schandaal.
President Carter wil echter pas na 18 november voor
het Congres verschijnen. Dan is de Democratische
Conventie, die zich moet uitspreken over de kandi
datuur van Carter voor een tweede ambtstermijn,
voorbij. Zo is het ook niet toevallig dat het het niet
helemaal terecht „Billygate" gedoopte schandaal
pas na 2 juni losbarstte. Toen waren de laatste voor-
verkiezingen in Californië voorbij.
De druk uit het Huis van Afgevaardigden om Billygate
te onderzoeken komt van twee kanten. De Republi
keinen willen er een politiek slaatje uit slaan, maar
ook de Democraten van Kennedy roepen om een
algemeen onderzoek. Zo kwam het Newyorkse con
greslid Lester Wolff met een verklaring over 'de om
verwerping van het Amerikaanse politieke proces
door Libië'. „Het gaat veel verder dan Billy Carter
alleen,"zei hij. Over deze connectie met het fanatiek
anti-Israëlische Libië maken vooral de joodse kie
zers zich zorgen. Zij hebben een sterke invloed op de
Democratische Partij.
Het ging zelfs zover dat de voorzitter van president
Carters verkiezingscomité aan de Arabische Ameri
kanen verbood om zich als minderheidsgroep bij de
Democratische Partij te laten inschrijven. Bij de
Democratische Partij is het gewoonte dat speciale
minderheidsgroepen, zoals negers, Spaansspreken
den of joden zich inschrijven voor de conventie. Ook
met de Amerikanen van Arabische origine was dit
het geval, maar toen Billygate uitbrak werd de deur
voor de Arabieren dichtgeslagen.
De voortvluchtige financier Robert Vesco onthulde
gisteren dat hij de Libische betaling aan Billy op
touw had gezet. Deze wat louche miljonair woont nu
op de Bahama's om de Amerikaanse justitie te on-
vluchten. Hij wordt beschuldigd van duistere finan
ciële praktijken. Vesco vertelde dat hij Billy wilde
gebruiken om de Amerikaanse levering van militaire
vliegtuigen aan Libië te laten doorgaan. Op deze ma
nier wilde hij wraak nemen op de Amerikaanse rege
ring.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - Het Israëlische
parlement zal vanavond defini
tief haar goedkeuring hechten
aan het wetsvoorstel waardoor
Jeruzalem, inclusief het bezette
oostelijke stadsdeel, officieel
volgens de wet,de hoofdstad van
het land wordt. Verleden week
heeft de Knesset dit wetsvoorstel
al in een eerste lezing met een
grote meerderheid van stemmen
aangenomen.
De afgelopen dagen is het wets
voorstel besproken in de juridi
sche commissie van de Knesset
Vooral van de kant van de oppo
sitionele Arbeiderspartij was er
kritiek op het feit dat de voorge
stelde wet slechts van demon
stratieve betekenis is, zonder dat
er wezenlijke uiting werd gege
ven aan het belang van Jeruza
lem. Op grond hiervan zijn er aan
de wet enkele paragrafen toege
voegd waaronder het toezeggen
van economische steun aan de
hoofdstad. Daarnaast is er ook
een paragraaf toegevoegd die de
vrije toegang naar alle heilige
plaatsen moet verzekeren.
Hoewel het vaststaat dat de wet er
door komt, bestaat er nog onze
kerheid over de consequenties
die het aannemen van de wet met
zich mee dreigt te brengen. Tot
nu toe heeft alleen Venezuela
aangekondigd uit protest, haar
ambassade van Jeruzalem naar
Tel Aviv te verplaatsen. In Tur
kije heeft de Nationale Moslim
partij een voorstel in het parle
ment ingediend, om de betrek
kingen met Israël te verbre
ken.
De voornaamste druk komt op het
ogenblik echter van de kant van
de Amerikanen. De Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken,
Muskie, heeft in ongekend felle
bewoordingen Israël ervoor ge
waarschuwd dat enige eenzijdige
verandering van de status van Je
ruzalem door Israël, tot gevolg
kan hebben dat Egypte de vre
desonderhandelingen afbreekt.
Muskie noentde het voornemen
van premier Begin zijn kantoren
naar het Arabische oostelijke
stadsdeel te verplaatsen een ern
stige provocatie.
ADVERTENTIE
Met ingang van heden
heeft het Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten
de hypotheekrente
opnieuw verlaagd van
10.9% naar
(5 jaar vast).
Bouwfonds is 'van huis uit'
h ypotheekspecia/ist.
Een garantie voi
betrouwbaar advi
Keuze uit verschillende
hypotheekvormen.
Vergaand aan uw
te passen.
r:
U kunt bij Bouwfond
woonbedragen
(rente aflossing)
per maand betalen:
handig voor uw huishoud
budget.
Bouwfonds geeft u inzicht in
alle aspecten van de hypotheek.
U heeft daar recht op
bij zo'n belangrijke beslissing.
Bouwfonds kent de weg bij
bank en notaris.
Voordeel voor u:
'n snelle afwikkeling met geld
en notariële acte.
Bouwfonds verstrekt
hypotheken op alle huizen, dus
ook op niet Bouwfondshuizen
en bestaande panden.
'n Bouwfonds-hypotheek helpt u in 'n eigen huis
Stuur mij nadere informatie over de
Bouwfonds-hypotheken.
Bon in gesloten envelop zonder postzegel
sturen aan:
Bouwfonds, Antwoordnummer 15,
2300 WB Leiden.
Naam
Adres
Postcode/Plaats
nv Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten
