Dagje uit in 'een doorsnee Hollands stadje' Lot British Leyland hangt af van Mini-Metro Messing verzamelt 'dure' merken samengesteld door Koos Post Fiat probeert Nederlandse versnelling in Ritmo 75 ATERDAG 19 JULI 1980 EXTRA PAGINA 23 Madurodam: meer dan een miljoen bezoekers per jaar werkelijke stad met een echte burgemeester en een heuse gemeenteraad. Al die andere zijn musea". De burgemees ter (tot voor kort koningin Beatrix) en de gemeenteraad worden gekozen uit de Haag se schooljeugd. Het verschil met andere miniatuursteden ligt volgens mevrouw de Jon ge in het streven naar perfec tionisme. „Op het moment dat we dat laten vallen, wor den we net als al die ande- Madurodam krijgt maandelijks aanvragen van bedrijven die graag een miniatuur van hun kantoor, fabriek of een recla mezuil in de miniatuurstad willen plaatsen. Een enkele keer wordt zo'n aanvraag ge honoreerd als er een ander gebouw uit het stadje ver dwijnt. De firma draait dan zelf op voor de kosten aan schaf en onderhoud. Een te veel aan bedrijven in het stadje kan volgens mevrouw De Jonge niet:,.Het moet een doorsnee Hollands stadje blijven." In een kelder onder het restau rant van de miniatuurstad heerst dagelijks grote bedrij vigheid. Hier werken een aan tal mensen in stofjassen aan de auto's, huizen, treinen, bruggen en schepen die de stad rijk is. Er komt nogal wat research aan te pas om de juiste verf- en houtsoorten te vinden die bestand zijn tegen alle weersomstandigheden. Vernielingen vinden volgens de adjunct-directrice weinig plaats. Het grote bezoekersaantal (meer dan een miljoen per jaar) zorgt voor een forse om zet. Maar een miniatuur-Vre despaleis brengt hoge kosten mee. Voor het bedrag dat dit gebouwtje kost. kan een veel ruimere villa van zo'n twee en een halve ton gebouwd wor den. Onderhoud aan de ge bouwen bedraagt jaarlijks twintig procent van de kost prijs. Evenwel is Madurodam een winstgevende stad. Het geld dat deze stad na veel op tellen en aftrekken over houdt, wordt jaarlijks in het Bestedingsfonds gestort. Uit dit fonds worden bijdragen verstrekt aan instellingen die zich op maatschappelijk en cultureel gebied bezig hou den met de Nederlandse jeugd. Het beginkapitaal van het 21 jaar oude Madurodam werd indertijd ter-beschikking ge steld door de familie Maduro uit Curasao. Zij wilden een blijvend monument oprich ten ter nagedachtenis van hun zoon George Maduro, die tijdens de Tweede Wereld oorlog in het concentratie kamp Dachau overleed. Met het geld van de familie Madu ro en een gemeentelijke sub sidie van 15.000 gulden per jaar werd de eerste aanzet tot het huidige Madurodam ge geven. De Maduro's hebben volgens mevrouw De Jonge een zeer belangrijke rol gespeeld, „als die er niet geweest waren was dit nooit van de grond geko men". Een project als Madu rodam zou volgens haar te genwoordig weinig kans ma ken. „Als je dit nu van de grond wil krijgen, is er nie mand te vinden die het wil fi- Friet en frikadellen Madurodam lijkt uit zijn voegen te barsten als je de mensen massa door de nauwe wan delpaden van het stadje ziet schuifelen. Ook de her en der verrijzende „nieuwbouw" doet je afvragen of de stad niet eens met uitbreidings plannen zou moeten komen. Volgens mevrouw De Jonge voelt Madurodam daar echter niets voor. „Je loopt hier drie en een halve kilometer en dat is voor de gemiddelde Ne derlander wel voldoende. En als er iets nieuws bij moet, dan zijn er altijd wel moge lijkheden om dingen te ver schuiven." Zoals vele toeristische attrac ties heeft ook Madurodam bedrijfjes aangetrokken die zijdelings met toerisme te maken hebben. Met een bin nen dertig minuten afgedruk te foto in de zak lopen de be zoekers de stadspoorten uit. Buiten de stadsgrenzen wor den zij opgevangen door een woonwagen vol friet, frika dellen, kroketten en andere snelle hapjes. Een weinig ori gineel einde van een dagje uit. DEN HAAG - Dagelijks zijn er duizenden mensen te vinden in een grote ronde kuil op de grens van Scheveningen met Den Haag. Als door een onzichtbare hand geleid door kruisen zij via een vast parkoers dit lapje grond. Vooral in het weekeinde en bij som ber weer puilt de kuil uit van de mensen. Dit miniscule stukje grond waar zoveel belangstelling voor is, herbergt Nederlands kleinste stadje, Madurodam. Perfectionisme Adjunctdirectrice mevrouw De Jong: - Niet te veel bedrijven aan trekken. het moet een doorsnee Hollands stadje blijven - Adjunct-directrice mevrouw E. C. De Jonge is al meer dan twintig jaar aan Madurodam verbonden en heeft de groei van het stadje van nabij mee gemaakt. „Het bezoekersaan tal van Madurodam is aan het weer gebonden. Als het prachtig weer is en je lekker kunt bakken op het strand, is het hier rustig. Maar toch, zelfs bij de ergste onweersbui heb ik het stadje niet leeg ge zien. Er is hier dan altijd wel een dapper iemand onder een paraplu". Madurodam is volgens me vrouw De Jong uniek in de hele wereld. In 1972 werd de miniatuurstad officieel er kend als lid van de Vereni ging van Nederlandse Ge meenten. „Maar buiten dat, er zijn honderden miniatuur steden, maar slechts één Ma durodam. Wij spelen een Transmatic In dit ministadje is veel te vin den van de bezienswaardig heden die de Nederlandse steden kenmerken. Naast een haven, vliegveld, de Dam en het Haagse Vredespaleis, zijn er echter ook een slager, bak ker en een riedelend draaior gel te vinden. Het gedrag van de bezoekers van dit stadje bestaat uit veel kniebuigingen het wijzen naar miniatuurhuisjes en een verschrikte glimlach naar de fotografe die een monotoon „hallo even lachen ten ge hore brengt. Vervolgens wordt een soort prijskaartje op de gefotografeerde bezoe ker geplakt. Tegen betaling van vier gulden kan hij zijn geforceerde grijns aan de uit gang afhalen. 7.rtTV— L De stalen band met zo'n 300 stalen blokjes Een Nederlandse vinding in een Italiaanse auto: de Transma tic in de Fiat Ritmo 75. Het heeft eigenlijk nog lang ge duurd. Sinds 1973 wordt er al aan gewerkt. Maar nu is het toch zover. Nu heeft Fiat de Ritmo 75 uitgekozen als eerste wagen waarin deze voorna melijk door Van Doorne's Transmissie in Tilburg ont wikkelde automaat wordt ge probeerd. Fiat heeft een 150-tal klanten bereid gevonden om die ex perimenteleRitmo's te rij den. Aan de hand van hun er varingen zal de Transmatic worden geperfectioneerd. Fiat verwacht als eerste deze automatische transmissie over twee of drie jaar in pro- duktie te kunnen brengen. Van Doorne heeft bij de ontwik keling van deze Transmatic nauw samengewerkt niet al leen met Fiat maar ook met de grote versnellingspecialist Borg Warner. De ontwikkelde zogenaamde continu-variabele versnel ling kent een groot aantal Twee poelies aangedreven door een stalen band. voordelen boven zowel de ge wone versnellingsbak als de traditionele automaat. Allereerst is hij licht en com pact. Hij past zowel in voor als achter aangedreven au to's. Door dat lagere gewicht en de altijd gunstigste trek kracht ligt het benzinever bruik beduidend gunstiger. Zeker met de snel stijgende ben zineprijzen is het bedrag dat dit systeem meer kost gemak kelijk terug te verdienen door de benzinebesparing De technici verklaren dal het principe van de Transmatic berust op het gebruik van twee poelies die in diameter kunnen variëren. Die poelie wordt aangedreven door een stalen band met daarop zo'n driehonderd trapeziumvor mige stalen blokjes. Die vorm zorgt voor een goede grip in de gleuven van de poelies. Het nu gekozen type is aange past aan de Ritmo 75 maar er komt te zijner tijd ook een type dat kan worden gebruikt op wagens met twee liter moto- "Als het ons niet lukt de Mini-Metro tot een succes te maken dan kunnen we wel inpakken". Het liegt er niet om wat de topbaas Edwardes van British Leyland zegt. Het Britse bedrijf speelt heel hoog spel. Zo'n beetje: alles of niets. De autogigant - die het de laatste jaren vooral door stakingen zo bitter moeilijk heeft gehad - heeft bijna anderhalf miljard gul den gestoken in het project voor die Mini-Metro, een "iets grote mini", de kleine wagen die zo lang en zoveel succes heeft gehad. De nieuwe Metro moet in feite British Leyland redden. Hij komt volgende maand op de markt. Er zullen er 6500 per week worden gemaakt. British Leyland beseft maar al te goed dat het alleen door kwaliteit mogelijk zal worden dat "Metro-project" tot een succes te maken. Alleen daardoor kunnen die 1300 geïnvesteerde miljoenen worden terugverdiend. De Britse auto-industrie heeft na de Tweede Wereldoorlog veel en veel te weinig geïnves teerd. Welk bedrijf men ook bezocht, meestal kwam men in een oude behuizing - soms zelfs erbarmelijk - waarin het produkt moest worden ge maakt. Pas de laatste tijd is dat veran derd. De Britten beseffen nu ook de noodzaak van investe ren in gebouwen en machi nes. Leyland deed al iets der gelijks toen men met de pro- duktie van de nieuwe Rover begon. Voor de Mini-Metro werd dat ook gedaan. In Longbridge bij Birmingham is een com plex fabrieksgebouwen ver rezen waarin men de modern ste apparatuur van de auto industrie kan vinden. Het overgrote deel van de pro- duktiecapaciteit is gericht op die Mini-Metro. Computers en robots beheersen die fabricage. Om een voorbeeld te geven: maar liefst zeven kleine com puters houden het magazijn in de gaten van waaruit de carrosserie-onderdelen netjes op hun beurt naar de lopende banden moeten wor den gedirigeerd. En die com puters zorgen er voor dat er steeds een voorraad is van ze- veneneenhalve dag produk- tie. Uit de drieduizend voorraad- rekken plukken ze binnen de minuut feilloos de gewenste brokstukken, die in pallets liggen opgeslagen. Die pane len gaan dan naar de band waar ze ook alweer volauto matisch tot carrosserie wor den gelast. Op weer een andere lopende lij n zijn lasmachines druk in de weer om vloercomponenten aan elkaar te breien. Die ma chines lassen niet alleen, ze controleren de boel ook. Alles per computer gestuurd, er komt nauwelijks een men senhand aan te pas. De carrosserie en de bodem worden dan weer via robots aan elkaar gezet en dan staan er nog eens veertien robots klaar om alles te doen wat er op het gebied van puntlassen moet worden gedaan. Dan krijgt het koetswerk nog een laatste grondige inspec tiebeurt. Vroeger zou dat alles dagen in beslag hebben ge nomen. Nu is het een klusje van enkele uren voor één ui terst ingewikkelde machine. British Leyland gaat dus de Mi ni-Metro bouwen. Een nieu we auto. Die komt uit een nieuwe fabriek. Die wordt gemaakt door nieuwe, hoogst moderne machines. Een gok van bijna anderhalf miljoen om kwaliteit te kun nen garanderen. En die garantie is nodig om British Leyland te kunnen redden lasrobot aan het werk bij het in el kaar zetten van een metro-carros- Een beeld van het bijna vol-automa- tische produktie- proces in de nieu we BL-fabriek in Longbridge. Van Hessing's Autobedrijven in De Bilt heb ik de laatste tijd diverse briefjes ontvangen. Steeds weer hadden de handige Hessings een ander exclusief merk aan hun lijstje van importeur- schappen toegevoegd. Zoals men wellicht weet zijn ze begonnen met de grote Amerikanen. Jarenlang waren dat alle mer ken door elkaar, inmiddels zijn ze geruime tijd de officiële importeurs van de grote Amerikaanse Fords. Maar in de marmeren toonzalen aan de Utrechtseweg in De Bilt zijn achter elkaar ook heel wat andere kapitale karren verschenen. Super luxueuze bolides als Rolls-Royces en Bent- leys. Een uiterst bijzondere cabriolet die het Ame rikaanse fabriekje Clénet bouwt op basis van Lin coln/Mercury onderstellen. En een rijk assortiment exclusieve sportcoupés: Lotussen, DeTomaso'sen als laatste zijn daar ook Maserati's bijgekomen. Automobielbedrijf Maasland - dat tot voor kort im porteur was - blijft de serviceverlening en de on- derdelenvoorziening van de oudere typen Maserati verzorgen en zal verder als dealer van Hessing op treden. Hessing neemt vier Maserati's in zijn collectie op. Beslist geen goedkope karretjes. De goedkoopste ligt al ruim Doven de ton. Maar het Maserati-kwar- tet past wel in het Hessmg-hoekje op de Neder landse automarkt. Clemet. op basis van een Lincoln •k Merak SS, de "goedkoopste" Maserati

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 23