Doodstraf voor
aantal Iraanse
samenzweerders
Aanval "Le CananTop mevrouw Giscard
Reagan staat voor harde lijn
India en Pakistan: meningsverschil
Blanke vrouw ziet
niet hoe zij
zwarte onderdrukt
Kritiek op
aanschaf
Trident
DONDERDAG 17 JULI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
Op gebied buitenlandse politiek en nationale veiligheid
DETROIT(AFP) - Het verkiezings
program van de Republikeinse
Partij dat zonder debat is goed
gekeurd door de conventie van
de partij in Detroit, bevat ten aan
zien van de nationale veiligheid
en de buitenlandse politiek, de
volgende hoofdpunten:
nationale veiligheid: dermate
verhoging van de militaire uitga
ven dat de achterstand op de
Sowjet-Unie wordt ingehaald en
Amerika uiteindelijk weer supe
rieur wordt,
nucleair wapenarsenaal: snelle
ontwikkeling van het mobiele
raketsysteem MX, ontwikkeling
van een nieuwe strategische
bommenwerper, versnelling van
de ontwikkeling van Kruisraket
ten, hervatting van het anti-ra
ket-raket- en het neutronenwa-
penproject,
I conventionele bewapening: aan
vaarding van de doctrine van de
'globale beweeglijkheid' die het
Amerikaanse strijdkrachten toe
staat snel op elk punt in de wereld
in te grijpen en acties te onder
nemen daar waar de Russen
kwetsbaar zijn. Ontwikkeling
van een marine met 600 eenheden
waaronder een permanente zee
macht op de Indische Oceaan.
betrekkingen met de Sowjet-
Unie: voortzetting van de onder
handelingen over wapenbeheer
sing en vermindering van de
strijdkrachten in centraal Euro
pa. maar oppositie tegen een ak
koord dat niet fundamenteel de
veiligheid van de Verenigde Sta
ten versterkt, zoals het geval is
met het SALT-2-akkoord (dat
nog niet door de Amerikaanse
Senaat is geratificeerd).
NAVO: afhankelijkheid van het
Amerikaanse 'leiderschap'. Bij
alle samenwerking en rugge
spraak blijft het geboden dat de
bondgenoten een rechtvaardig
aandeel van de verdediging voor
hun rekening nemen en nauw
samenwerken bij de verwezelij-
king van gemeenschappelijke
doelstellingen van het bondge
nootschap. Toelating van Spanje
tot de NAVO.
Midden-Oosten: onwrikbare
steun voor Israël, waarvan het
voortbestaan niet alleen een mo
rele plicht is maar ook een Ame
rikaans strategisch belang. Geen
onderhandelingen met de PLO,
die een werktuig in Russische
handen is. Ontwikkeling van de
betrekkingen met de gematigde
Arabische staten.
China: voortzetting van de be
trekkingen met Peking, maar
voorzichtigheid bij de levering
van militair materiaal en moder
ne techniek. Bescherming van de
veiligheid van het volk van Tai
wan tegen elke poging de status
van het eiland te veranderen.
Latijns-Amerika: géén hulp voor
marxistische regeringen, vooral
dat van Nicaragua. Bij de toepas
sing van het Panamakanaalver-
drag moet worden vastgehouden
aan blijvende verantwoordelijk
heid van de Verenigde Staten
voor de veiligheid van de water
weg. Portorico moet worden toe
gelaten tot de Amerikaanse sta
tenbond, zodat het doeltreffen
der weerstand kan bieden aan
Sowjetrussische druk ter plaatse.
Afrika: oppositie tegen de racis
tische grondwet van Zuid-Afrika
en verbetering van de betrekkin
gen met de Zwarte Afrikaanse
staten naarmate hun
Ronald Reagan
sche, strategische en politieke
belang voor de Verenigde Staten.
wapenhandel: actieve voortzet
ting van de wapenlevering aan
landen wier doelstellingen sa
menvallen met die van de Ver
enigde Staten.
KOPENHAGEN (GPD) Wie zou verwachten dat de VN-vrouwenconfe-
rentie en de schaduwconferentie Forum in Kopenhagen op zoek zjjn
naar gemeenschappelijke belangen en eigenschappen van vrouwen
óver de hele wereld, vergist zich. In het algemeen blijken de vrouwen de
- meestal door mannen ontgonnen - politieke paden, slaafs te volgen.
Vooral het Palestijnse vraagstuk wordt hiervoor aan de lopende band
aangegrepen. Mede daarom is er een tweede conferentie: Forum. Hier
spreken vrouwen niet namens hun regering, maar namens een organisa
tie of namens zichzelf. Ook hier wordt echter menige bijeenkomst over
heerst door herhaling van al lang bekende nationale standpunten: als
een Palestijnse vrouw begint te vertellen over de verschrikkingen in de
vluchtelingenkampen, roept een Israëlische vrouw uit een andere hoek
van de zaal woedend: „Je bent een leugenaarster, je bent een leugenaar
ster".
Op een bijeenkomst over racisme, en met name apartheid, grijpt een
Jordaanse de gelegenheid aan om steun te vragen voor de Palestijnse
vrouwen. Nog tijdens de haar voorgeschreven twee minuten ruim
schoots overschrijdend verhaal, probeert een Amerikaanse vergeefs
voor een niet werkende microfoon te laten horen dat dit punt buiten de
orde van de bijeenkomst valt. Chaos en door elkaar geroep zgn dan
compleet.
Om echt iets over vrouwen zelf en hun levensomstandigheden te weten te
komen, is het het best om met vrouwen te gaan praten die zich niet
verplicht voelen een officieel standpunt uit te dragen. Lelia Gonzales is
zo n vrouw. Zij is lid van de Braziliaanse zwarte organisatie „Unified
Black Movement", en ze is zelf zwart. Contact met de officiële Brazi
liaanse delegatie heeft ze niet. „Zij willen niets met me te maken heb
ben", zegt mevrouw Gonzales, „want ik heb me als een van de weinige
zwarte vrouwen op een hoge positie niet door hen willen laten omko
pen".
Groot-Brittannië
LONDEN (Reuter) - Het besluit
van Groot-Brittannië om het stra
tegische raketsysteem Trident
van de Verenigde Staten te ko
pen, levert het land het grootste
militaire produktieprogram uit
zijn geschiedenis op. Dit is de
mening van defensiedeskundi
gen in Londen. Naar uit bepaalde
kringen verluidt houdt het be
sluit een garantie in van meer dan
200.000 arbeidsplaatsen. Het
produktieprogram ma, ten be
drage van 11,5 miljard dollar, is
bedoeld om Groot-Brittannië tot
aan het jaar 2020 een vooraan
staande plaats te verschaffen on
der de nucleaire mogendheden.
Minister van defensie Francis
Pym, die in het parlement aan
kondigde dat het Trident-Sys-
teem wordt aangeschaft, zei dat
minstens 70 procent van het geld
dat met de aanschaf gemoeid is in
Groot-Brittannië zal worden uit
gegeven.
Maar het besluit om het verouderde
Polaris-systeem van Groot-Brit
tannië te vervangen door het
kostbaarste afschikkingssys-
teem dat voorhanden is, heeft de
Conservatieve regering van pre
mier Margaret Thatcher nogal
wat kritiek opgeleverd, vooral
van de zijde van de Britse kran
ten. De Times vroeg zich gisteren
af of het land, geteisterd door een
recessie die heeft geleid tot ern
stige besnoeiingen op de openba
re uitgaven, zich een dergelijk
"zeer superieur systeem" kan
permitteren. De Guardian be
schuldigt de regering ervan "de
financiële ondergang tegemoet te
gaan". En de Finacial Times
waarschuwt dat de Trident niet
moet worden aangekocht ten
koste van de Britse conventio
nele bewapening.
Naar verwachting zal het besluit
Groot-Brittannië in een fel debat
storten over de kernbewapening.
De Labour-partij heeft het besluit
al officieel veroordeeld en linkse
Labour-leden hebben aangekon
digd dat een labour-regering de
transactie zal annuleren. De Brit
se Liberale Partij staat evenmin
te juichen. Het liberale parle
mentslid Stephen Ross zei: "De
Liberalen hebben altijd het con
cept van een onafhankelijke
nucleaire afschikkingsmacht van
de hand gewezen. De aankondi
ging doet ons geen plezier".
Enkele Conservatieve Lagerhuis
leden hebben bovendien de vrees
geuit dat de kosten voor het Tri-
dent-systeem tot gevolg hebben
dat minder geld beschikbaar is
voor Englands conventionele
verplichtingen in NAVO-ver-
band. Maar de regering poogde
maandag al dat argument te ont
zenuwen met de aankondiging
dat ze 3 miljard dollar gaat uitge
ven aan nieuwe tanks en andere
pantservoertuigen voor haar
Rgnleger.
TEHERAN (Reuter/UPI) - Iran heeft zijn grenzen gisteren
gesloten en president Abolhassan Bani-Sadr maakte
bekend dat deelnemers aan een samenzwering tegen de
regering binnenkort voor de rechter zouden worden ge
leid.
Ajatollah Mohammes Behesti, de
leider van de door geestelijken
overheerste islamitische re
publikeinse partij, zei op een
persconferentie dat een aantal
samenzweerders de doodstraf
zou krijgen.
Het verbod aan Iraniërs om gedu
rende 48 uur de grenzen te land,
ter zee en in de lucht te over
schrijden, werd gistermorgen
vroeg van kracht en is afgekon
digd om te verhinderen dat per
sonen die van samenzweren zijn
beschuldigd een goed heenko
men zoeken.
Irak bij de zaak betrokken zijn.
De bedoeling van de samenzwe
ring was de laatste premier onder
de sjah, Sjahpoer Bachtiar - die
nu in Parijs woont - aan de macht
te brengen, aldus de regering.
Vragen
De president verklaarde gisteren
na een gesprek van een half uur
met ajatollah Roehollah Cho-
meini dat een aantal beklaagden
'vandaag of morgen' - in Perzië
een uitdrukking die betekent
'zeer binnenkort' - berecht zou
worden.
Hij voegde eraan toe dat men
'krachtig' zou handelen - een
standpunt waarvan is gezegd dat
het door Chomeini wordt ge
deeld.
Behesti zei dat de rechtbank be
wijsstukken zou krijgen waaruit
zal blijken dat het buitenland bij
de samenzwering was betrokken.
De regering van Iran heeft gezegd
dat de Verenigde Staten, Israël en
Arafat wil
mobilisatie
Palestijnen
in Libanon
DAMASCUS (AFP) - Jasser Arafat,
de leider van de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie PLO, heeft
in de Syrische hoofdstad Damas
cus bekendgemaakt dat de PLO
de Palestijnen zal mobiliseren te
gen „de samenzwering van de
Libanese falangisten en de zio
nistische vijand tegen de Pale
stijnse revolutie".
Naar het Palestijnse persbureau
Wafa gisteren berichtte, zei Ara
fat dit bij een plechtigheid ter
gelegenheid van de bevordering
van kaderleden van El Fatach, de
voornaamst Palestijnse guerril
labeweging. Arafat doelde op de
militie van de Libanese Conser
vatieve Partij onder Besjir Ge-
majel, die met hulp van Israël in
het oostelijke deel van de hoofd
stad Beiroet een onafhankelijke
republiek zou willen vestigen,
naar het model van de streek in
Zuid-Libanon die onder gezag
staat van de dissidente majoor
Haddad. „Onze wapens zullen de
toekomst van dit gebied bepalen.
Zij die al jaren tegen Israël strij
den, zullen niet bevreesd zijn
voor de strijd tegen een 20.000
isolationistische verraders" al
dus de Palestijnse leider.
De ongewone stap om alle grenzen
af te sluiten heeft een aantal vra
gen opgeroepen omtrent de wijze
waarop het is gebeurd en de doel-
treffenheid van de maatregel.
Aangezien niet duidelijk is wan
neer precies de luchthaven van
Teheran weer open gaat, weten
de managers van een aantal
luchtvaartmaatschappijen niet
wanneer het consigne te geven
dat vanaf een bepaald tijdstip
morgenochtend weer kan wor
den geland.
Reizigers met boekingen op vluch
ten die door het verbod getroffen
werden, stroomden naar de vlieg
ticketloketten om te zoeken naar
een plaats op een latere vlucht.
Meestal vingen ze bot, daar alle
plaatsen al bezet waren.
De Iraanse minister van oliezaken,
Ali Akbar Moinfar, deelde mee
dat de aankomst en het vertrek
van olietankers niet door de
grenssluiting van 48 uur getrof
fen zou worden.
Gegijzelden
TEXAS (DPAIUPI) - Twee cowboys rijden langs het kadaver i
koe, die door de verzengende hitte in het zuiden van de VS is bezweken.
Temperaturen tot 45 graden Celcius zijn geen uitzondering op dit ogenblik
en de hittegolf heeft inmiddels aan meer dan 700 mensen het leven gekost.
Voor de staten die het zwaarst van de hitte te lijden hebben, heeft president
Carter 14 miljoen gulden beschikbaar gesteld. Dat geld moet o.a. worden
besteed voorde aankoop van ventilators en klimaat-regelende installaties
en voor het vervoer van burgers met een gering inkomen naar hulpcentra
In het noorden vernielden gisteren stormen met windsnelheden tot 160
kilometer per uur bomen, daken en elektriciteits- en telefoonleidingen. In
Detroit waar de Republikeinse Partij haar conventie houdt, werd aan een
hotel voor anderhalf miljoen gulden schade aangericht. De Republikeinse
kandidaat voor het vice-presidentschapGeorge Bush, moest een kamer
waar hij aan een rede werkte, verlaten. Elders in het gebouw zette hij bij
kaarslicht het werk voort.
Ze komt uit een gezin waar de moeder Indiaanse, en de vader zwart was. Er
werden 18 kinderen in het gezin geboren, velen van hen overleden
echter kort na hun geboorte. „Ik was de 17e in ons gezin. En dat was mgn
geluk. Als ik een van de oudsten was geweest, zou ik voor het huishou
den en de jongere kinderen hebben moeten zorgen, zoals mgn oudere
zus. Wanneer zwarten hier studeren, en een hoge positie bereiken, is dat
altijd een kwestie van individuele omstandigheden. Bijvoorbeeld door
datje moeder kans ziet genoeg geld voor je bg elkaar te verdienen".
Volgens mevrouw Gonzales hebben de meeste arme zwarte gezinnen al
leen een vrouw als gezinshoofd. Mannen zitten vaak om politieke rede
nen in de gevangenis (hoewel er officieel geen politieke gevangenen
meer zijn in Brazilië), of zijn door de politie vermoord. Overheidscijfers
in Brazilië tellen 40 procent zwarten onder de bevolking.
Lelia Gonzales: „In werkelijkheid is 70 procent hier kleurling. Maar men
sen met een lichtere bruine huid, noemen zichzelf blank. Dat past volle-
dig in het politieke straatje van de regering, die de groei van de zwarte
bevolking wil terugdringen. Zo worden jonge zwarte vrouwen, die vaak
nog geen kinderen hebben, door de regering geprest om zich te laten
steriliseren. Zeker 90 procent van de vrouwen die worden gesteriliseerd
is zwart".
Lelia Gonzales heeft veel contacten met arme zwarte vrouwen, doordat zij
lid is van een „samba-school", een school waar Brazilaanse dansen wor
den geleerd. Daar hoort zij ook de klachten van zwarte vrouwen over
zwarte mannen die liever een blanke dan een zwarte vrouw trouwen,
zodra hun financiële omstandigheden hen daartoe in staat stellen.
Gonzales: „De meerderheid van de zwarte mannen uit de middenklasse is
met een - naar Braziliaanse begrippen - blanke vrouw getrouwd. Zwarte
Braziliaanse vrouwen voelen zich daardoor vernederd. In die zin kun je
spreken van een „zwarte feministische beweging". Maar de strgd tegen
staat bij ons toch nog altijd voorop."
„Zwarte vrouwen in de stad oefenen in hoofdzaak twee beroepen uit
huisbediende of call-girl. De laatsten hopen een rijke man te kunnen
trouwen, maar komen meestal in de prostitutie terecht. Ook blanke
vrouwen hebben hiervan discriminatie te lijden. Vooral als ze getrouwd
zijn, kost het hun moeite een goede baan te krijgen. Men vindt vrouwen
met kinderen maar lastig. Maar hun situatie is altijd nog erg rooskleurig
vergeleken bij die van de zwarte vrouwen".
Langzaam maar zeker ziet mevrouw Gonzales tussen de blanken en zwar
ten vormen van vrouwensolidariteit ontstaan. Lelia Gonzales: „Wij
kunnen ons wel solidair voelen met hen, als zij onze problemen maar
begrijpen. Op de internationale vrouwendag (8 maart) van vorig jaar,
wilde ik de kwestie van de onderdrukking van zwarte vrouwen door
blanke vrouwen aan de orde stellen. Je kunt je niet voorstellen hoe^e
daarop reageerden. Ze praten over vrijheid, uitbuiting en een hoop
andere dingen, maar ze zien niet dat ze zelf zwarte vrouwen in hun
huizen onderdrukken. Ik heb gezegd: jullie kunnen hier zijn, dank zij de
zwarte vrouwen die jullie huishouden doen".
De hojatoleslam Techrani, een ho
ge Iraanse moslimgeestelijke
wiens progressieve opvattingen
algemeen bekend zijn, heeft zich
gisteren uitgesproken voor "zo
snel mogelijke" invrijheidstel
ling van de Amerikaanse gegij
zelden in Teheran.
In een vraaggesprek met de mo
hammedaanse krant Ettela'at zei
Techrani dat hij 'resoluut gekant'
was tegen berechting van de ge
gijzelden, maar sterk voor hun zo
spoedig mogelijke vrijlating.
"Iran moet weer beschikken over
zijn geld in de Verenigde Staten
en dat kan door uitwisseling met
de gegijzelden", aldus de hojato
leslam, die zei ervan uit te gaan
dat de Verenigde Staten voor
zulk een transactie zouden voe
len.
PARIJS (UPI) - Het Franse sa
tirische weekblad Le Canard
Enchainé heeft gisteren de
echtgenote van president
Valéry Giscard d'Estaing er
van beticht, dat zij begin deze
maand op de Parijse effec
tenbeurs een goede slag heeft
geslagen door gebruik te ma
ken van inlichtingen van in
gewijden.
Volgens het blad 2
Anne-Aymone Giscard haar
bankier opdracht hebben ge
geven aandelen te kopen in
het grote chemische concern
'Rhóne Poulenc', enkele da
gen voordat op 9 juli bekend
werd gemaakt dat de groep
haar voornaamste chemische
activiteit van de hand zou
doen voor ongeveer 900 min.
Bij deze transactie tussen
Rhóne-Poulenc en het olie
concern 'Elfaquitaine' zou de
adviseur van het staatshoods
voor industriële zaken. Fran
cois Polge de Combret, nauw
betrokken zijn geweest. Toen
deze transactie bekend werd,
steeg de koers van Rhone-
Poulenc aanzienlijk.
Functionarissen van het Elyseé,
de ambtswoning van de pre
sident, verklaarden in com
mentaar op het bericht van Le
Canard Enchainé, dat het
vermogen van mevrouw Gis
card rechtstreeks door haar
bank wordt beheerd en dat zij
geen opdrachten kan geven
voor koop of verkoop.
Volgens het satirische
weekblad dat overigens geen
bedrag noemde voor de eft'ec-
tenaankoop van mevrouw
Giscard, had zij het recht de
effecten aan te kopen en was
deze aankoop volkomen le
gaal. Het blad voegde er ech
ter aan toe, dat "in vele mo
derne staten staatshoofden
zich onthouden van beurs
speculaties". "Dit schijnt ta
melijk normaal en van een
goede moraal getuigend".
Het bericht van Le Canard En
chainé kon niet worden be
vestigd, doordat de vereni
ging van beursmakelaars een
strikte geheimhouding
handhaaft ten aanzien van in
dividuele transacties. Naar
verluidt zal de commissie van
toezicht van de effectenbeurs
wellicht een onderzoek in
stellen naar de sterk gestegen
handel in aandelen van Rhó
ne Poulenc, sinds begin dit
jaar plannen werden gemaakt
vooreen herstructurering van
het
Le Canard Enchainé heeft al
eerder de financiën van het
echtpaar Giscard onder de
loep genomen. Nadat het blad
eerst het belastingaangifte-
biljet van het staatshoofd had
gepubliceerd, drukte het later
kopieën af van documenten
waaruit zou blijken dat Gis
card belangrgke geschenken
inde vorm van d iamanten zou
hebben aanvaard van Jean
Bedel Bokassa, de dictator
van het Centraal-Afrikaanse
rijk die vorig jaar werd afge
zet.
Over oplossing kwestie-Afghanistan
NIEUW DELHI (AFP/UPI) - India
en Pakistan zijn het er beide over
eens dat een vreedzame oplos
sing moet worden gevonden voor
de kwestie Afghanistan, maar ze
zijn het volkomen oneens over de
manier waarop dat bereikt moet
worden.
Dit volgens waarnemers in Nieuw
Delhi, na het bezoek van twee da
gen dat de Pakistaanse minister
van buitenlandse zaken, Aga
Sjahi, aan India heeft gebracht.
De betrekkingen tussen beide lan
den zijn op bruuske wijze ver
slechterd. Indiase officiële krin
gen spraken gisteren hun 'verras
sing en geïntrigeerdheid' uit over
de toespraak die Sjahi dinsdag
avond aan tafel hield. Hij had het
over de 'angst van de buurlanden
over de herbewapening van In
dia', over een dialoog die zou
moeten plaatshebben tussen mi
litaire deskundigen van beide
landen ter vaststelling van hun
wapenbehoefte en over de Pakis
taanse aanspraken op Kasjmir.
Van Indiase zijde werden deze on
derwerpen 'polemisch en op
pervlakkig' genoemd en het mi
nisterie van buitenlandse zaken
in Nieuw Delhi erkende dat Sja
hi's bezoek wat de untwikkeling
van de wederzijdse betrekkingen
betreft was mislukt.
Minister Sjahi had tevens een on
derhoud van ruim een uur met
premier mevrouw Indira Gandhi
en gistermorgen sprak hij twee
uur met zijn Indiase collega Na-
rashima Rao. Het was na dit on
derhoud dat men in officiële mi
lieus in India, verrassing en getn-
trigeerdheid over Sjahi's uitla
tingen uitsprak.
Wat Sjahi's opmerkingen over
overleg bij de bewapening en de
kwestie Kasjmir betreft, wees
men er van Indiase zijde op dat
daarvoor eerst een 'sfeer van ver
trouwen' moet zijn geschapen.
Wat Afghanistan aangaat, Sjahi
vindt dat er op het ogenblik geen
initiatief is weggelegd voor de
beweging van niet-gebonden
landen. Mevrouw Ghandi daar
entegen is van mening dat de
kwestie kan worden opgelost
door contacten tussen de Zuid-
Aziatische landen, waaronder
Pakistan, onder leiding van de
VN
Een groep landen uit de Derde We
reld heeft gisteren het verzoek
ingediend, de kwestie Afghanis
tan op de agenda te plaatsen van
de algemene vergadering van de
Verenigde Naties, die 16 septem
ber in New York begint.
Onder de 32 landen, die het verzoek
hebben gedaan, zijn Indonesië en
de buurlanden van Afghanistan
Iran en Pakistan.
De indieners wijzen erop. dat de
voortdurende aanwezigheid van
Sow jet troepen op Afghaans
grondgebied en de aanhoudende
uittocht van Afghanistan naar
Pakistan "een ernstige bedrei
ging blijven vormen van de vrede
en veiligheid zowel in het gebied
als internationaal".
De landen herinneren aan de reso
lutie die de algemene vergade
ring in bijzondere zitting begin
januari aannam nadat de Sowjet-
Unie een soortelijke resolutie van
de Veiligheidsraad met haar veto
had getroffen In de re olutle van
11 januari riep de volkerenorga
nisatie met name op tot "de on
middellijke. onvoorwaardelijke
en algehele terugtrekking van
vreemde troepen uit Afganistan
om het Afghaanse volk In de ge
legenheid te stellen over zgn ei
gen regeringsvorm en economi
sche, sociale en politieke systeem
te beslissen zonder inmenging
van buitenaf.
