Chef de mission
waarschuwt tegen
politieke acties
4
Leeuwenhoek "Ik geloof in het gezonde verstand
DONDERDAG 17 JULI 1980
EXTRA
PAGINA 13
MOSKOU (GPD) - Het hondje,
wiens ouders ooit een relatie
moeten hebben gehad met
het cocker-spaniel-ras, had
weinig zin in zijn toch hoogst
verantwoordelijke taak. Door
zijn grimmig kijkende baas
werd hij met zijn neus op de
tassen gedrukt, maar daar
vrijwel alles wat hij onder
ogen kreeg niets te maken
had met hasj vond hij het
hele gedoe bij de ingang van
het olympisch dorp maar een
vervelende bezigheid.
Hij was niet de enige die min of
meer met de pest in zijn lijf in
die controleruimte verbleef.
Vrijwel alle bezoekers lieten
duidelijk merken, dat zij de
handelwijze van de veilig
heidsagenten maar moeilijk
konden waarderen, al zal dat
de heren van de grote leger
macht ongetwijfeld zijn ont
gaan, want verder dan een
vlot woordje Russisch reikt
hun talenkennis niet. En dan
wordt het moeilijk om je on
genoegen kenbaar te ma
ken.
De ogenschijnlijk nonchalante
manier, waarop de argeloze
olympische bezoeker de eer
ste dagen in Moskou door de
veiligheidsagenten is behan
deld lijkt een facade voor de
toenemende grimmigheid
waarmee nu al de inspecties
worden uitgevoerd.
Een voorlopig hoogtepunt in
die toenemende agressie is
het olympisch dorp. waar el
ke bezoeker, of het nu een
gast is, een official of een
deelnemer, figuurlijk ge
sproken tot op het hemd toe
wordt uitgekleed. Elk pakje
wordt nageplozen, elke tas
wordt tot de laatste veilig
heidsspeld leeggehaald en de
heren maakten het zelfs zo
bont dat een collega, die toe
vallig een fototoestel bij zich
had eerst een foto moest ma
ken, alvorens zij er echt van
overtuigd waren dat het echt
Het zal voor de eerste Neder
landse deelnemers, die begin
deze week in Moskou arri
veerden dan ook echt wél
evep wennen worden, want
het olympisch dorp heeft veel
weg van de Bijlmer-bajes,
waar ook aan ontspanning is
gedacht, maar waar de veilig
heidsmaatregelen eveneens
dermate streng zijn dat je
nauwelijks énige bewegings
vrijheid hebt. En die heb je in
het olympisch dorp evemin.
Zeker niet de gasten en de
persvertegenwoordigers die
slechts binnen de internatio
nale zone hun werk mogen
doen, maar daar al spoedig
ervaren dat zij als ongewenste
vreemdelingen worden be
schouwd, want een kopje kof
fie op een van de gezellig
ogende terrassen is er voor
buitenstaanders niet bij.
Wie het in zijn argeloze hersens
haalt om ook eens een kijkje
te gaan nemen in het dorp zelf
krijgt onmiddellijk te maken
met een legertje veiligheidsa
genten, die niemand tot de
terreinen, waarop de achttien
flats van de deelnemers zijn
geprojecteerd, toelaten. Het
„njet" blijkt niet van de lucht
en verder converseren is een
nutteloze bezigheid, want de
talenkennis van de Rus blijkt
in elk stadsdeel of olympisch
gebouw beperkt tot zijn eigen
dialect. De soepelheid, die je
elders in de stad bij een van de
vele duizenden veiligheidsa
genten nog wel eens tegen
komt zul je in het olympisch
dorp niet bespeuren, want
neen is neen en daarmee bas
ta, waarbij sommige officials
zich als de grond te heet onder
de voeten wordt, zich ook nog
durven te verschuilen achter
het IOC, dat al deze maatre
gelen zou hebben uitge
dacht.
Lord Killanin mag dan bij zijn
aankomst in Moskou een be
roep hebben gedaan op de
persmensen om deze Spelen
in elk geval zo objectief mo
gelijk te benaderen, als de
omstandigheden zo blijven
zullen er vermoedelijk maar
weinigen aan zijn verzoek ge
volg kunnen geven, want in
een politiestaat lijkt elke ob
jectieve benadering voor een
vrij man een hopeloze
zaak.
Van de buitenkant oogt het
olympisch dorp echter bij
zonder aantrekkelijk. De
achttien flats staan gegroe
peerd in zes blokken van drie.
waartussen frisse groenzones
zijn aangelegd, die voor een
vrolijk beeld zorgen.
De deelnemers zal het wat trai
ningsaccommodatie en ver
maak betreft vermoedelijk
aan niets ontbreken. Er zijn
discotheken, filmzalen, een
bowlinghal, een hoek waar
naar hartelust platen kunnen
worden gedraaid, een con
cert- en filmzaal, kortom zo
ongeveer alles, wat je in een
stad ook aantreft. Daarnaast
zijn er de noodzakelijke
sportaccommodaties als een
atletiekbaan, een zwembad,
gymzalen, volley- en basket
balvelden die niet direct be
doeld zijn als trainingsobjec
ten, maar waar in beperkte
mate toch kan worden geoe
fend.
Killanin: oproep tot objectiviteit
Het vervoer naar de wedstrij
den za' ook geen problemen
opleveren, want tientallen in
fleurige groenwitte kleuren
opgeschilderde bussen, die
kwalitatief gezien in het Wes
ten allang de schroothoop
zouden hebben bereikt, staan
klaar om de kilometers lange
afstanden te overbruggen. De
excentrieke ligging van het
dorp heeft voor- en nadelen.
Een nadeel is natuurlijk de in
het algemeen vrij lange reis
tijd, maar een voordeel is, dat
er, zeker 's avonds, een serene
rust zal heersen, temeer daar
alle vervoer rond het olym
pisch dorp is verboden tenzij
men over een speciaal pasje
beschikt, dat men daar moet
zijn.
Ook in het dorp is geen verkeer,
behalve dan de paar mini-
treintjes die je in Nederland
op de pretparken aantreft en
die hier in het woongedeelte
dienst doen om de deelne
mers van hot naar her te
brengen. Alle aanvoer van
fourage of artikelen voor de
shops in het centrum ge
schiedt ondergronds, zodat
dit storende facet geheel is
buitengesloten.
Kortom, de heren architecten
hebben in dit opzicht aan al
les gedacht en zoals verwacht
is alles ook op tijd klaar. Maar
vermoedelijk dragen zij geen
verantwoordelijkheid voorde
veiligheidsaspecten, die tot in
het absurde zijn doorgevoerd.
Pierre de Coubertin. de
schepper van de moderne
Olympische Spelen, zal ver
moedelijk nimmer hebben
voorzien, dat zijn ideaal onder
zoveel militair machtsver
toon tot uitdrukking moet
worden gebracht. Het lijkt
dan ook nauwelijks aan
neembaar dat een deelnemer
onder deze omstandigheden
tot topprestaties kan ko
men.
KAREL BUCHHOLZ
5 5
DEN HAAG (GPD) - „In Moskou ben ik niet van plan om als een
koddebeier achter Nederlandse deelnemers aan te hollen om te
voorkomen dat ze aan een of andere politieke demonstratie deel
nemen."
Dat zegt Bram Leeuwenhoek, chef
de mission van de Nederlandse
afvaardiging tijdens de Olympi
sche Spelen in de Russische
hoofdstad. De politieke storm
van discussies rond de Neder
landse olympische groep heeft
Leeuwenhoek zo langzamerhand
zichtbaar afgemat „Wij hebben
ons door tal van'vergaderingen
moeten worstelen met de sport
bonden, met politieke groeperin
gen en vooral ook met het Comité
Olympische Spelen en Mensen
rechten". De Nederlandse chef
de mission hoopt en bidt nu dat
niemand van de 84 olympiërs die
hij onder zijn hoede heeft be
trokken zal raken bij een politie
ke zaak in Moskou: „Ik houd een
groot geloof in het gezonde ver
stand van
Nu de kogel eenmaal door de kerk
is en Nederland toch zal deelne
men aan de Spelen zou Bram
Leeuwenhoek - als het in zijn
vermogen ligt - de Oranje-af
vaardiging ook het liefst willen
afschermen van allerlei politieke
zaken. Hij verzet zich dan ook te
gen de jongste initiatieven van de
Nederlandse afdeling van Am
nesty International (de beweging
die naleving van de mensenrech
ten nastreeft). Deze Nederlandse
afdeling verstrekt alle Moskou-
gangers informatie over 25 poli
tieke gevangenen in de Sowjet-
Unie. Bovendien wil Amnesty In
ternational Nederland de Oranje
atleten badges verstrekken
waarop de naam valn een van die
gevangenen staat. Bram Leeu
wenhoek beseft heel goed dat hij
de individuele vrijheid van de
Nederlandse sportlieden niet kan
aantasten maar hij wil wel kwijt:
„Ik vind het moreel niet juist om
individuele sportmensen met
zo'n politieke daad op te zade-
Brief
Alle Nederlandse deelnemers heb
ben dan ook van de chef de mis
sion een brief gekregen waarin
ondermeer tegen dit soort poli
tieke acties wordt gewaar
schuwd. Leeuwenhoek: „Ik wil
het nogmaals zeggen: deze regels
gelden niet alleen voor Moskou.
Ze gelden voor alle Olympische
Spelen. Ze golden ook voor Mün-
chen en ook voor Montreal". De
leider van de Nederlandse af
vaardiging doelt hiermee op de
bepaling van het IOC dat de
Spelen niet misbruikt mogen
worden om politieke propaganda
te bedrijven. Leeuwenhoek: „En
ik blijf het onjuist vinden om de
individuele sportlieden te belas
ten met een politieke druk zoals
het dragen van badges met de
naam van een dissident".
Overigens is de „waarschuwing te
gen politieke acties' slechts een
onderdeel van de brief die de Ne
derlandse deelnemers van de
chef de mission ontvingen.
Leeuwenhoek verduidelijkt:
„Het is toch vanzelfsprekend dat,
we de deelnemers een aantal
richtlijnen meegeven. Voor Mos
kou gelden nu eenmaal een aan
tal andere regels dan bijvoor
beeld voor München of Montreal.
Daarom heb ik in die brief een
aantal algemene regels verwoord
zoals bijvoorbeeld over het ne
men van foto's in Moskou, waar
het wel en waar het niet mag. En
natuurlijk ook over het geld: roe
bels mogen beslist niet worden
meegenomen en in Moskou mo
gen de westerse valuta alléén bij
officiële banken worden omge
wisseld. Verder heb ik ook het
een en ander geschreven over het
verbod om westerse produkten te
verhandelen".
Verschil
Natuurlijk is er ook voor Bram
Leeuwenhoek een duidelijk ver
schil tussen Olympische Spelen
in bijvoorbeeld Montreal en de
Olympiade in Moskou: „Maar als
chef de mission kan ik mij van
zelfsprekend niet uitlaten over
speculatieve vragen. Ik kan nu
nog geen antwoord geven op vra
gen: wat doen we als dit of dat
gebeurt. Zo heeft Nederland met
een groot aantal andere Westeu-
ropese landen laten weten niet
aan de openings- en sluitingsce
remonie te zullen deelnemen. Dat
betekent concreet dat een Ne
derlandse deelnemer de Neder
landse vlag niet bij de openings
ceremonie in het stadion zal dra
gen en dat wij wensen dat pie-
mand die vlag zal dragen. In de rij
van deelnemende landen zal de
aanwezigheid van Nederland dus
alleen ai te lezen zijn van een bord
waarop NOC (Nederlands Olym
pisch Comité) zal staan. Ook an
dere Westeuropese landen staan
erop dat op hun borden bij de
openingsceremonie uitsluitend
de naam van het nationaal olym
pische comité staat vermeld. En
verder willen we ook niet dat -
mocht een Nederlander goud
winnen - ons volkslied gespeeld
wordt. We willen bij de huldiging
dan uitsluitend de olympische
hymne horen. Maar in dit sta
dium kan ik natuurlijk geen ant
woord geven op de vraag wat wij
zullen doen als de Russen toch de
Nederlandse vlag zullen binnen
dragen of als toch het Nederland
se volkslied wordt gespeeld. Het
is niet alleen provocerend maar
ook kinderachtig om nu reeds op
dergelijke hypothetische vragen
in te gaan", aldus Leeuwen
hoek.
De Nederlandse chef de mission
ziet zijn missie naar Moskou be-
Z'
Leeuwenhoek: "lk ga niet als een koddebeier achter de sportmensen
paald niet als een plezierreisje
(,ja. voor mij mag het ook al 4
augustus zijn,'), maar al is er dui
delijk sprake van enige tegenzin,
toch wil hij zich niet aan deze>op-
dracht onttrekken: „Ik heb deze
job aanvaard en zal proberen al
les zo goed mogelijk tot het einde
te begeleiden". Leeuwenhoek
betreurt het ernstig dat hij zich
niet weet gesteund door het mi
nisterie van buitenlandse zaken
want zoals bekend mag de derde
secretaris van de Nederlandse
ambassade in Moskou, mr. Pieter
Jan Wolthers, niet langer als
olympisch attaché optreden.
Beroep
Leeuwenhoek: „Wij hebben tever
geefs gezocht naar een vervanger
voor de heer Wolthers. Zo hebben
we een beroep gedaan op officiële
vertegenwoordigers van andere
Westeuropese landen in Moskou.
Ook hebben we een beroep ge
daan op verschillende Nederlan
ders die al geruime tijd in Mos
kou werkzaam zijn. Maar nie
mand wenste ons tenslotte de
helpende hand toe te steken, om
dat niemand de Nederlandse re
gering in de wielen wilde rijden".
Daarom is jhr. R. C. W. von Bose,
de directeur van het NOC. al drie
weken voor het begin van de
Spelen naar Moskou afgereisd.
Hij was dan ook de eerste Neder
lander die zich in het olympische
dorp vestigde. Leeuwenhoek:
„Hij is in feite nu onze attache".
De Nederlandse chef de i
voegt er nog aan toe: „Wij nemen
ook een eigen tolk mee, Wouter
van der Ber uit Amstelveen die
ook de Nederlandse hockeyers
destijds naar Rusland vergezel
de. We kunnen natuurlijk ook be
schikken over officiële tolken
van het organisatiecomité maar
als dat nodig mocht zijn, willen
eker
i dato
>rden
en de woorden van de- Rus
goed vertaald worden, zonder dat
er iets weggelaten wordt".
Bram Leeuwenhoek die ter voor
bereiding al tweemaal in Moskou
was, prijst zich wel gelukkig dat
hij nu in het olympisch dorp kan
verblijven: „Ik geloof dat het le
ven in het olympisch dorp dui
delijk zal verschillen van het le
ven in een hotel in Moskou",
voorspelt hij. En Leeuwenhoek
vertelt: „Vooral elsje als individu
op pad bent. is het leven in een
hotel in de Russische hoofdstad
niet altijd even aangenaam. Ie
dere dag weer is het dan de vraag
of je terecht kunt in een restau
rant. Het is ons wel overkomen
dat we uit het restaurant van ons
hotel moesten verdwijnen, om
dat er een grote groep toeristen
binnen kwam. En als je even te
laat was voor de lunch lagen er
alleen nog maar een paar blaadjes
sla. En ik heb het ook meege
maakt dat er bij het ontbijt een
stormloop was op een schaal met
eieren die werd binnengebracht.
Als individuele bezoeker moetje
voortdurend met roebels wappe
ren om de obers voor je in bewe
ging te krijgen. Daarom zal het
leven op dat punt in het olym
pisch dorp aangenamer zijn. Ik
geloof zelfs dat de verbonden
heid met vertegenwoordigers
van andere landen groter zal zijn
omdat je allemaal in hetzelfde
schuitje zit".
Rompslomp
Leeuwenhoek weet ook uit erva
ring dat de bureaucratische
rompslomp in Moskou veel gro
ter zal zijn dan bijvoorbeeld in de
voorgaande Olympische steden
Montreal en Munchen. „Wij
hebben tal van formulieren moe
ten invullen om bepaalde appara
tuur in Moskou te krijgen zoals
medische en para-medische ap
paratuur. kantooruitrusting en
zelfs voor een koffiemachientje."
Toch verwacht Leeuwenhoek dat
het voor de sportlieden in Mos
kou wel zal meevallen: „Wij heb
ben in de voorbereiding natuur
lijk soms moeten improviseren
door de onzekerheid over het wel
of niet gaan. Maar we zijn op tijd
klaar gekomen met de organisa
tie. Ik vertrouw ook op de moti
vatie bij de Nederlandse deelne
mers. Natuurlijk zullen onze
sportlieden ook alle gelegenheid
krijgen om de toeristische attrac
ties van Moskou te bezoeken.
Vanzelfsprekend mogen ze in alle
vrijheid uit het olympisch dorp
Moskou ingaan. Ik neb alleen
geadviseerd om niet alleen de
stad in te gaan maar in groepjes",
zegt Leeuwenhoek die ook wel
wil toegeven dat Moskou een stad
kan zijn die heimwee aanwak
kert.
JOOP v.d. BERG
