Engeland
koopt
de Trident
Beroepsverbod bij Westduits liberaal dagblad
Schmidt
bezorgd
over
aarzeling
België en
Nederland
Kissinger-
steunt
Reagi
an
Arabische delegaties
lopen weg tijdens
rede mevrouw Sadat
Vruchteloos overleg
eindigt in gekibbel
Uitbundige
viering
kroonjaar
Britse
koningin
moeder
WOENSDAG 16 JULI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
Moderniseren kernwapens
BONN (Reuter/UPI) - Bonds
kanselier Helmut Schmidt
van West-Duitsland heeft gis
teren zijn bezorgdheid geuit
over de "aarzelende houding
van sommige Westeuropese
landen enkele van de 572
Amerikaanse Pershing II en
Kruisraketten op hun grond
gebied te stationeren". Na een
gesprek met premier Pierre
Werner van Luxemburg zei
de Westduitse bondskanse
lier dat de Westeuropese lan
den hun beslissing het kern
arsenaal van de NAVO te mo
derniseren niet mogen af
zwakken nu de Sowjet-Unie
bereid is over wapenbeper
king te praten. Zowel
Schmidt als Werner uitten
hun bezorgdheid over de aar
zelende houding van sommi
ge Westeuropese landen in
deze.
Afgelopen december nam de
NAVO het besluit verouderde
in Europa gestationeerde
kernraketten te vervangen
door Pershing II en Kruisra
ketten en koppelde aan dit
besluit een aanbod aan Mos
kou over wapenbeheersing te
praten. Met de plaatsing van
deze nieuwe raketten zal in
1983 worden begonnen. Zo
wel Nederland als België
maakten een voorbehoud ten
aanzien van plaatsing op hun
grondgebied.
Helmut Schmidt, die twee we
ken geleden na besprekingen
met Russische leiders uit
Moskou terugkeerde met een
aanbod van het Kremlin met
Washington te gaan praten
over beperking van kernwa
pens in Europa, legde de na
druk op het belang dat de
NAVO erbij heeft te blijven
bij zijn kernwapenbesluit,
terwijl het bondgenootschap
het Russische voorstel be
kijkt en ook tijdens de be
sprekingen.
Er kunnen alleen serieuze be
sprekingen worden verwacht
als voor de aanvang ervan en
tijdens gesprekken het Wes
ten er geen twijfel over laat
bestaan dat het zowel het eer
ste deel van het NAVO-be-
sluit (modernisering kernar
senaal) als het tweede (aan
bod tot onderhandelingen)
uitvoert.
vs
De VS zijn bereid de voorberei
dende besprekingen met de
Sowjet-Unie over het beper
ken van de in Europa gesta
tioneerde kernraketten voort
te zetten. Die voorbereiding
zal wel een enorme taak zijn.
Dit heeft de Amerikaanse on
derminister van buitenlandse
zaken. Warren Christopher,
gisteren in Brussel gezegd,
waar hij een speciale zitting
van de NAVO-raad bijwoon
de.
De Amerikaanse onderminister
verklaarde op een persconfe
rentie dat de VS zo spoedig
mogelijk een begin willen
maken met die besprekingen
omdat dat erg belangrijk kan
zijn voor Europa en de mens
heid. De besprekingen vor
men een enorme taak, waar
voor intensief overleg met
alle NAVO-landen is vereist.
De VS staan op het standpunt
dat dergelijke voorbereiden
de besprekingen zouden
moeten leiden tot onderhan
delingen in het kader van
SALT 3 (over beperking van
strategische wapens). Warren
Christopher legde er de na
druk op dat de besprekingen
met Moskou in een eerste fase
geconcentreerd zouden moe
ten worden op de Eurostrate-
gische wapens. De Sowjet-
Unie heeft gezegd ook de
vooruitgeschoven Ameri
kaanse kernwapens (de zoge
naamde forward-based sys
tems) er bij te willen betrek
ken. Christopher vatte dit
echter niet op als een voor
waarde vooraf, maar eerder
als een verklaring welke posi
tie de Sowjet-Unie bij het be
gin van de besprekingen zal
innemen. De VS blijven van
mening dat deze vooruitge
schoven kernwapens buiten
de voorbereidende bespre
kingen moeten vallen. Een
van de grootste problemen bij
de besprekingen zal zijn, zo
voorspelde hij, vast te stellen
wat precies onder dit systeem
valt.
(Van onze correspondent Hans Amesz)
BONN - Voor de eerste keer in de geschie
denis van het Westduitse „radikalenbe-
sluit" van 1972 is iemand door een privé-
onderneming ontslagen omdat zij lid is
van de Duitse communistische partij
(DKP). Het betreft de 29-jarige alleen
staande moeder Uta Stahl. Op 20 juni
vertelde de directeur van de „Stuttgarter
Zeitung", dr. Mossnér, haar dat zij moest
verdwijnen omdat zij DKP-kandidaat
was voor de gemeenteraadsverkiezin
gen.
Uta Stahl, die tot dan toe tot volle tevre
denheid op de afdeling honoraria had
gewerkt: „Ik was stomverbaasd. Toen
zei de directeur tegen mij dat ik het beste
zelf ontslag zou kunnen nemen en daar
weinig ophef van moest maken. Ik be
greep dat ik niet alleen ontslagen was,
maar dat ik ook van mijn rechten moest
afzien. Uitsluitend om een getuigschrift
te krijgen waarin misschien zou staan
dat ik goed heb gewerkt. Toen werd ik
heel boos en zei hem heel duidelijk: „Ik
neem geen ontslag".
Uta Stahl heeft inmiddels bezwaar aange
tekend bij de rechtbank. Krantendirec
teur Mossner wil desgevraagd niet meer
zeggen dan dat vele berichten in de
Duitse pers op zijn minst onvolledig zijn.
„Wij geven geen informatie. Het gaat
hier om een interne zaak", aldus Moss-
De zaak-Stahl is des te opvallender en
schrijnender omdat de Stuttgarter Zei
tung bekend staat als een liberale krant,
die altijd veelvuldig kritiek heeft uit
geoefend op de praktijk van het zoge
naamde beroepsverbod. Volgens het
redactiestatuut is de „Stuttgarter" een
„onafhankelijke, boven de partijen
staande liberale krant, die zich inzet voor
de verwezenlijking van de mensenrech
ten, de binnenlandse en buitenlandse
vrede, de Europese samenwerking,
staatsburgerlijke vrijheid en sociale ge
rechtigheid".
Uta Stahl zegt dat dit weliswaar alleen
maar voor redacteuren van de krant
geldt, niettemin vindt zij dat de krant al
deze mooie woorden in de goot gooit.
„Hoe is het dan met mijn vrijheid als
burger gesteld als ik niet eens meer voor
de gemeenteraad kandidaat kan zijn
zonder dat ik word ontslagen".
De ondernemingsraad en de redactie zijn
het met haar eens. Ruim 35 journalisten
en evenzovele administratieve krachten
hebben een protestbrief ondertekend,
waarin onder andere staat „Als werk
nemers alleen al worden ontslagen om
dat zij zich voor een partij inzetten, die
tot nu toe door geen enkele rechtbank
verboden is, dan beschouwen wü dat als
in strijd met de liberale opvatting die de
ze krant altijd heeft verkondigd".
Directeur Mossner is daar niet erg van on
der de indruk. En de redactie hult zich
nu eveneens in zwijgen. Uta Stahl: „Het
is ongelooflijk schadelijk voor het aan
zien van de krant als de praktijk in eigen
huis alle mooie woorden uit hoofdarti
kelen logenstraft."
Modernisering kern
bewapening aanslag
op Britse schatkist
LONDEN (AFP/Reuter/GPD)- Groot-Brittannië heeft be
sloten zijn strategische kernbewapening te modernise
ren door de aankoop van Amerikaanse Trident-1 raket
ten en de bouw van vier of vijf atoomonderzeeërs waar
vanaf de raketten moeten worden gelanceerd. Dit heeft
de Britse minister van defensie, Francis Pym in het La
gerhuis bekendgemaakt.
Het "Trident-systeem" zal in de ja
ren negeritig de vier met Polaris
A-3 uitgeruste onderzeeërs moe
ten gaan vervangen. Minister
Pym kondigde aan dat de ver
vanging van de Polaris vijf mil
jard pond (ongeveer 23 miljard
gulden) gaat kosten. De onder
zeeërs zullen in Groot-Brittannië
worden gebouwd evenals de
atoomkoppen waarmee de Tri
dent wordt uitgerust. Over de
bouw van een vijfde onderzeeër
zal pas over twee of drie jaar wor
den beslist.
In de Britse Labourpartij is op
nieuw een conflict ontstaan tus
sen de linker- en de rechtervleu
gel over de plaatsing van de om
streden Kruis-raketten in Enge
land. De Labour-schaduw-minis-
ter voor defensie William Rod-
gers, heeft in een brochure de
Conservatieve regering gesteund
in het voornemen 160 van deze
raketten in de komende driejaar
op Britse bodem te stationeren.
Rodgers werd onmiddellijk aange
vallen door de linkervleugel van
zijn partij, die nu zijn aftreden
heeft geëist op een bijeenkomst
van veertig leden van de zgn. Tri
bune-groep. Er is zelfs een offi
ciële motie ingediend, die de ko
mende week ter discussie wordt
gesteld en waarin door ex-pre
mier James Callaghan formeel
om Rodgers' aftreden wordt ge
vraagd.
De brochure van Rodgers bepleit
grotere steun voor de NAVO,
maar tegelijkertijd neemt het een
geserveerde houding aan in de
kwestie van de vervanging van de
Polaris-raketten, maar alleen
omdat de vernieuwing van de
huidige generatie Polaris-wa-
pehs de Britse schatkist te veel
zou kosten. Het boekje zegt ook
dat wanneer de Sowjet-Unie be
reid zou zijn de bewapenings
wedloop en de modernisering
stop te zetten, Engeland hetzelf
de zou doen.
Inmiddels heeft volgens de La
bourpartij een opiniepeiling uit
gewezen dat twee derde van de
ondervraagden in Engeland het
ermee eens is dat er ten behoeve
van de Britse defensie raketten in
Engeland worden gestationeerd,
en dat maar een vijfde daartegen
was. De Britse deelneming aan de
NAVO, aldus Rodgers, gebeurde
op initiatief van de Labourpartij
en hij wilde de indruk voorko
men dat zijn brochure gezien zou
worden als een pacifistisch do
cument.
Het conflict tussen hem en de lin
kervleugel van ex-minister Tony
Benn illustreert opnieuw dat de
Labourpartij zich in een belang
rijke fase bevindt van mogelijke
veranderingen die het aanzien
van Engeland drastisch kunnen
veranderen, mocht Labour weer
aan de macht komen.
DETROIT (Reuter) - De vroe
gere Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, Hen
ry Kissinger, heeft gisteren op
de Republikeinse conventie
in Detroit zijn steun gegeven
aan Ronald Reagan als kan
didaat voor het president
schap en gezegd dat deze be
kwaam is op het gebied van
de buitenlandse politiek.
Reagan, die vandaag officieel
kandidaat van de Republi
keinen wordt, heeft geen er
varing op het terrein van de
buitenlandse politiek en heeft
zich in het verleden krachtig
gekeerd tegen die welke door
Kissinger werd voorgestaan.
Maar, op een persconferentie na
een gesprek met Reagan ge
vraagd of deze iets van bui
tenlandse politiek afwist en
ermee om kon gaan, ant
woordde de oud-ministen
"Ja".
Reagan, maar hij vindt het
hoog tijd worden dat er in het
nationale belang een rege
ringswisseling in Washington
tot stand komt en wel een Re
publikeinse in plaats van een
Democratische.
In brede kring is gespeculeerd
dat Kissinger een plaats wil
hebben in Reagans kabinet,
maar de oud-minister zei gis
teren dat hij daarvoor niet in
Detroit was. Hij had hier met
Reagan ook niet over gespro
ken, zei hij. Een kandidatuur
van Kissinger zou trouwens
door de rechtervleugel van de
Republikeinse partij met ge
joel worden begroet, want hij
heeft altijd moord en brand
geschreeuwd over Henry's
voormalige politiek van ont
spanning met de Sowjet-
Unie.
Hetzelfde soort ongenoegen
zou Reagan opwekken als hij
George Bush, oud-ambassa
deur bij de Verenigde Naties,
zou kiezen tot zijn kandidaat
voor het vice-presidentschap.
Bush is ook directeur van de
CIA geweest. Van Reagan is
overigens gezegd dat hij twij
felt aan de bekwaamheid van
Bush voor het ambt. Een en
quête in Detroit heeft uitge
wezen dat ongeveer de helft
van de Republikeinse af
gevaardigden hem goed ge
zind is.
Eerste ronde Israël - Egypte:
Twintig doden
bij botsing
twee treinen
in Spanje
MADRID (AFP/DPA) - Als gevolg
van een botsing tussen een pas
sagiers- en een goederentrein zijn
gisteren in Noord-Spanje twintig
mensen om het leven gekomen.
Van de 50 gewonden zijn er twee
ernstig aan toe.
Even buiten het station van Torral-
ba del Moral in de provipcie Soria
botste de sneltrein Barcelona-
Madrid op een goederentrein. De
voorste wagons van de passa-
gierstrein werden volledig ver
nield.
Oorzaak van het ongeluk is waar
schijnlijk een verkeerde stand
van het sein, die weer het gevolg
kan zijn van een hevig onw<
de streek gisteravond trof.
AARDBEVING - In de Midden-
griekse streek rond Volos, die vo
rige week door een zware aard
beving werd getroffen, heeft zich
opnieuw een aardbeving voorge
daan. Volgens de Griekse ster
renwacht in Athene had deze
schok een kracht van 4,8 op dc
schaal van Richter.
KOPENHAGEN (Reuter/AFP) -
Op de tweede dag van de wereld
vrouwenconferentie van de VN
in Kopenhagen hebben alle Ara
bische delegaties, gevolgd door
een aantal andere, de zaal verla
ten, toen mevrouw Sadat, echt
genote van de Egyptische presi
dent, gisteren het woord nam. De
Egyptische presidentsvrouw was
nog maar nauwelijks begonnen
met haar rede, of ongeveer 25
pro-Palestijnse delegaties verlie
ten de zaal. Allereerst vertrokken
de Arabische landen, al gauw ge
volgd door de afgevaardigden
van de Oosteuropese landen, Iran
en Albanië. Ook de delegaties van
Cuba en enkele Afrikaanse lan
den, waaronder Angola en Oe
ganda, vertrokken. Zij wilden
hiermee protesteren tegen de on
dertekening van het vredesver
drag tussen Egypte en Israël.
Een Palestijnse vertegenwoordiger
verklaarde later dat het pretest
niet tegen mevrouw Sadat per
soonlijk was gericht. De Arabi
sche vertegenwoordigers gaven
een verklaring uit waarin zij
Egypte er van beschuldigden de
positie van de Palestijnse vrouw
schade toe te hebben gebracht
door het ondertekenen van de
akkoorden van Camp David.
"Het Egyptisch-zionistisch ver
bond heeft een negatief effect op
de positie van de Palestijnse
vrouw, zowel binnen als buiten
het bezet gebied", aldus de ver
klaring.
In haar toespraak, waarvoor de
overgebleven afgevaardigden
luid applaudiseerden. zei me
vrouw Sadat dat de
ferentie van belang is voor het
behoud van de wereldvrede, met
name in Zuid-Afrika en de door
Israël bezette Arabische ge
biedsdelen waar de politieke si
tuatie de vrouwen kwelt. Zij
sprak dê hoop uit dat de Egypti
sche pogingen uiteindelijk zullen
leiden tot een "rechtvaardige,
volledige vrede" voor alle volken
in het Midden-Oosten.
De voorzitster van de conferentie,
de Deense Lise Osterdaard. bood,
na afloop van de rede van me
vrouw Sadat haar verontschuldi
gingen aan voor het tumult.
De vrouw van president Marcos
van de Filippijnen, kondigde op
de conferentie aan dat haar land
op 17 juli de conventie zal onder
tekenen om alle vormen van dis
criminatie van vrouwen tegen te
gaan. De regering van de Filip
pijnen heeft een uit tien punten
bestaand programma aangeno
men ter verbetering van het on
derwijs aan vrouwen en voor het
afschaffen van discriminerende
wetgeving.
CAIRO (Reuter/UPI) - Egyptische
en Israëlische afgevaardigden
hebben gisteren drie dagen van
vrijwel vruchteloze besprekin
gen over Palestijnse autonomie
in Cairo afgesloten met een
openbare redetwist over de sta
tus van Jeruzalem.
De 14 maanden geleden begonnen
onderhandelingen die negen we
ken geleden door Egypte opge
schort werden, waren zondag
hervat met een bijeenkomst van
de juridische commissie. In een
gezamenlijk communiqué werd
gezegd dat partijen het eens wa
ren over een incomplete agenda
van drie punten maar dat zij over
andere punten geen overeen
stemming konden bereiken. Op
toekomstige bijeenkomsten zul
len zij proberen een volledige
agenda op te stellen.
Op een persconferentie zei de
Egyptische minister van staat
voor buitenlandse zaken, Boetros
Ghali, dat Israël in het geheel niet
over Jeruzalem wilde spreken en
bespreking van veiligheidskwes
ties wilde uitstellen.
Israëlische minister van justitie,
Shmoeel Tamir, zei toen dat "Je
ruzalem geheel de hoofdstad van
Israël is en een integraal deel van
zijn soevereiniteit uitmaakt.
Daarom is het geen zaak waar
over op het autonomie-overleg
onderhandeld kan worden".
De Arabische landen willen op een
speciale spoedzitting van de al
gemene vergadering van de Ver
enigde Naties over de Palestijnse
kwestie een resolutie indienen
waarin een tijdschema wordt
aangegeven voor de terugtrek
king van de Israëlische troepen
uit de in 1967 bezette gebieden.
Dit heeft de permanente waar
nemer van de Arabische Liga bij
de VN, de Libanees Clovis Mak
soud, gisteren bekendgemaakt.
De dooi de Arabische landen ver
langde spoedzitting zou op 22 juli
moeten beginnen. Maksoud ver
klaarde dat de Arabische landen
al een ontwerp-resolutie hebben
voorbereid. Hij wilde hierover
geen bijzonderheden geven maar
zei slechts dat het Arabische ini
tiatief gericht is een "kwalitatieve
ontwikkeling" op gang te bren
gen in de inspanningen van de
VN voor een oplossing van het
Palestijnse vraagstuk.
LONDEN (UPI) - Hoewel het ei
genlijke feit pas 4 augustus
plaatsheeft, heeft het populairste
lid van het Britse koningshuis,
koningin-moeder Elizabeth, gis
teren haar tachtigste verjaardag
gevierd. De hele natie vierde met
haar mee.
In Londen waren naar schatting
250.000 mensen op de been om de
'Queen-mum', zoals ze in de
volksmond wordt genoemd, toe
te juichen.
Koningin Elizabeth had voor de
gelegenheid ruim baan gemaakt
voor haar moeder en haar voor
een rit van Buckingham Palace
naar de St. Paulskathedraal en te
rug niet alleen een staatsierijtuig
afgestaan, maar ook een escorte
van de 'household cavalry." de in
schitterende tunieken geklede
koninklijke lijfgarde.
De dankdienst in de St. Paulska
thedraal - waarheen de koningin-
moeder was vergezeld door haar
oudste kleinzoon en troonopvol
ger prins Charles - was oecume
nisch. Voorganger was de bis
schop van Londen, in wiens ge
zelschap zich bevonden de pri
maat van de Anglicaanse kerk en
aartsbisschop van Canterbury,
dr. Robert Runcie, de rooms-ka-
tholieke primaat en aartsbis
schop van Westminster kardinaal
Basil Hume en de moderator van
de generale synode van de kerk
van Schotland.
Dr. Runcie hield een lofrede waarin
hij zei dat de koningin-moeder in
een tijdperk van cynisme haar
idealen had hooggehouden. Hij
zei dat hij nog veel meer zou kun
nen zeggen over de hoedanighe
den van de vrouw die sinds 1923,
'op het midden van het schouw
toneel" staat, maar hij citeerde
liever haar eigen woorden in het
voorwoord van een boek: "Wat
uit het hart komt is zo moeilijk
onder woorden te brengen".
De queen-mum, even beroemd om
haar glimlach als om haar grote
hoeden met veren en bloemen,
stelde het publiek ook gisteren
niet teleur noch wat het een noch
wat het ander betrof. Haar hoed
was groot en was er een met ve-
Na terugkeer van de dankdienst ir)
de kathedraal verschenen de ja
rige, de koningin, prins Philip, de
prinsen Andrew en Edward,
prinses Anne, prinses Margaret
en de hertogen van Gloucester en
Kent en hun hertoginnen op het
balkon.
Koningin-moeder Elizabeth werd
verschillende keren teruggeroe
pen en toen iemand op het plein
het volkslied aanhief, werd dat in
een machtig koor overgenomen.
Prins Philip, gemaal van konin
gin Elizabeth, hief zijn armen op
en deed of hij de maat sloeg.
Queen vrijdag
terug naar VS
WASHINGTON (AFP/UPI) - Ri
chard Queen, de vorige week
door Iran vrijgelaten voormalige
vice-consul van de Verenigde
Staten in Teheran, keert vrijdag
naar Amerika terug. Dit heeft
Edmund Muskie, de minister van
buitenlandse zaken, gisteren in
Washington meegedeeld.
Tijdens een toespraak op zijn mi
nisterie vertelde Muskie dat Hij
met Queen had gebeld. Deze ver
blijft op het moment in een mili
tair ziekenhuis in het Westduitse
Wiesbaden. De specialisten heb
ben vastgesteld dat hij lijdt aan
multiple sclerose.
Queen blijkt niets geweten te heb
ben van de mislukte Amerikaan
se poging tot bevrijding van de
gegijzelden in Teheran.
Het onderwerp kwam terloops ter
sprake in een gesprek met zijn
vader, en Richard was zeer ver-
GROOTSCHEEPSE ZUIVERINGSCAMPAGNE IN ZUID-KOREA
SEOEL (Reuter) - De door militai
ren gesteunde Zuid-Koreaanse
regering heeft de grootste zuive
ringscampagne aangekondigd
die ooit in het overheidapparaat
heeft plaatsgehad. De minister
voor binnenlands bestuur, Jim
Jong-Hiu, verklaarde dat 476U
functionarissen van ministeries
en administratieve organen in het
ringscampagne" waren ontsla
gen wegens corruptie en ineffi
ciënt werken.
Vorige week maakte de speciale
commissie voor maatregelen
voor de nationale veiligheid het
ontslag bekend van 232 hoge
functionarissen uit uitvoerende,
gerechtelijke en wetgevende or
ganen wegens corruptie en ande
re onregelmatigheden. Onder
hen bevinden zich de minister
voor handel en industrie. Chung
Chea-Suk en zes onderminister*.
De door militairen gedomineerde
commissie zei dat de ontslagen
nodig waren om de staat te be
veiligen. het recht op overleven
van de bevolking te beschermen
en de sociale stabiliteit te waar
borgen.
Dc uit 25 leden bestaande Cw.nuna-
sie werd kort na de opstand in de
zuidelijke stad Kwangjoe in mei
van dit jaar ingesteld.
De meeste ontslagen in de jongste
zuiveringscampagne vielen bij
het ministerie van binnenlandse
zaken, waar bijr.a 3000 mensen
het veld moesten ruimen, onder
wie meer dan 1300 politicfunc-
