Luchta any allen
op dorpen
in Afghanistan
Sfeer van Hollywood herleeft in Detroit
REGEN PLAAGT FEESTENDE FRANSEN
Israël en
Egypte
eens over
één punt
op agenda
Opnieuw massale
executies in Iran
Nederlandse ambassade
toevallig in Jeruzalem
DINSDAG 15 JULI 1980
BUITENLAND
Republikeins trompetgeschal heeft weinig met politiek te maken
)Van
2 correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - Detroit heeft zich de afgelopen dagen uit de voegen ge
werkt om de verheffing van Ronald Reagan tot officieel presidentskan
didaat van de Republikeinse Partij tot een bewijs te maken voor rehabi
litatievan destad,die in 1974 nog bekend stond als de moorddadigste ter
wereld.
De stakende vuilnisdienst is op het
nippertje en ten koste van 25 pro
cent loonsverhoging in drie jaar
weer tot werken overgehaald,
hetgeen Detroit, tot grote opluch
ting van zijn Democratische bur
gemeester, Coleman Young, van
de stank der verrotting heeft
verlost, nog voordat Reagan gis
termiddag per olijfgroen vlieg
tuig werd aangevoerd naar de
plaats van zijn grootste politieke
triomf tot nu toe.
In de Joe Lewis Arena is de 32e Na
tionale Conventie van de Re
publikeinse Partij gister keurig
op tijd begonnen, ook al maken
de politieke omstandigheiden dit
congres politiek geheel overbo
dig. De ruim 1900 gedelegeerde
en hun plaatsvervangers zijn
vooral opgetrommeld om de
„grand old party" aan het kie
zersvolk als een eenheid te pre
senteren, zelfs al is die dan tot
stand gebracht doordat de ideo
logisch conservatieve meerder
heid van de partij aan de wat
minder strakke denkers nadruk
kelijk en soms hardhandig een
geluiddemper heeft opgezet. Wat
er niettemin aan meningsver
schillen is blijven bestaan na de
beraadslagingen over het partij
programma zal al dan niet van
harte worden opgeofferd aan het
partijbelang.
Traditie voert de boventoon, de
blik terug naar betere tijden van
toen heeft geleid tot een visie op
de toekomst waaraan geen voor
uitzien te pas lijkt te komen. Zo
doende was voor de officiële
opening van het congres op een
met veel rode en witte anjers ver
sierd podium dan ook de zanger
Pat Boone uitgenodigd voor het
uitspreken van de eed op de vlag,
een artiest die evenmin als de
kandidaat uitmunt door ver
nieuwingsdrift.
Hoewel Reagan volgens de traditie
eerst op de laatste dag van de par
tijvergadering, donderdagavond,
in de immense vergaderruimte
met al zijn nu nog ietwat lege rode
stoelen zal verschijnen, gebeurt
er tijdens de Conventie niets
zonder zijn voorkennis. Op het
podium zullen velen zich uitput
ten in retoriek van voorspelbare
kwaliteit, terwijl Reagan zich in
zijn hotelsuite het hoofd breekt
over de keuze van een kandidaat
voor het vice-Presidentschap. Hij
weet, zei hij in een televisie-inter
view, nog steeds niet wie hij zal
aanwijzen, doch de namen van
verslagen tegenkandidaat Geor
ge Bush en van parlementariër
Jack Kamp worden het meest
gehoord. Kemp is behalve een
jong doch doorwrocht conserva
tief ook mede-auteur van een
plan om de belastingdruk te ver
minderen.
Senator Richard Lugar, een van
degenen die als kandidaat voor
het vice-Presidentschap worden
genoemd, zie in een eerste speech
dat president Carter Amerikanen
van hun vrijheid heeft beroofd
door een zwak en niet doeltref
fend beleid. Zelfs, zei Lugar,
heeft Carter zodoende de kans op
oorlog vergroot, en waar Reagan
het al heeft over een 'kruistocht'
die in Detroit moet beginnen, is
de toon voor de conventie na
drukkelijk bepaald.
Reagan heeft ook gezegd, dat hij
het niet noodzakelijk vindt om
een enigszins gematigd denkend
kandidaat voor het vice-Presi
dentschap aan te wijzen teneinde
de kandidatuur van de Republi
keinse Partij voor het Witte Huis
enigszins in evenwicht te bren
gen.
Reagamkende kort na aankomst in
Detroit, toen hij in zijn hotel door
een tierende menigte werd ont
vangen, al een eerste benard
moment. H ij moest wat zeggen en
begin met de befaamde woorden
van dominee Martin Luther
King, de martelaar van zwart
Amerika: „Ik had een droom..."
Er viel een onthutste stilte. Rea
gan, de conservatief, die verte
genwoordiger van een partij
maar enkele percenten zwarte
aanhang, met de woorden van de
Democraat King uit een van
diens meest bezielde redevoerin
gen op de lippen? Maar „Good
Old Ronny", ofte wel „Ronny
Wonder" vervolgde glimlachend
en soepel: „...ik droomde dus dat
Jimmy Carter mij vroeg waarom
in zijn baan wilde. Ik zei: ik wil
jouw baan niet. Ik wil president
zijn'.
En ronald Reagan kan zulke grap
pen voordragen. Het behoort tot
zijn techniek die even gepolijst is
als het pommadehoofd dat hij
ooit in zijn filmcarrière mocht
vlijen aan zulke opmerkelijke
borsten als die van de toenmalige
sexbom Dorothy Malone. Rea
gan, moet een ieder tot zijn ver
bazing vaststellen, is in al die ja
ren nauwelijks veranderd. Zijn
stem, zijn intonatie, zijn gelaat
suitdrukkingen zijn allemaal
ontleend aan het brede repertoire
van het Hollywood uit de tijd van
de grote studio's.
Ronald Reagan, zoon van een han
delsreiziger in schoenen, werd in
1937 door Warner Brothers inge
huurd om de vastberaden rond
borstige aantrekkelijke jonge
man te spelen die slechts het
goede wenste, en die rol heeft hij
nooit meer losgelaten. Politiek
satiristen echter hebben aan de
oogst van doorgaans uiterst mid
delmatige rolprenten een goud
mijn overgehouden. Want wat te
zeggen van een kandidaat die an
no 1951 of daaromtrent vooral
bekendheid genoot vanweg een
televisieserie „Bedtijd voor Bon
zo", waarij naast een goed opge
voede chimpansee op het tweede
plan fungeerde. Desondanks was
Reagan als acteur steeds een po
pulair man. die echter als politi
cus immers de last heeft moeten
torsen van een langzaam naar
rechts verschuivende reputatie.
De partij echter die hem nu kan
didaat gaat stellen tijdens die
bombastische orgie van toespra
ken, schettermuziek, plechtige
ogenblikken en feestjes, is nog
rechtser dan Reagan op het
ogenblik.
Ze zijn dan ook weer gekomen met
zijn allen, naar Detroit. De mid-
- mtazmsxMiïk.
De Republikeinse conventie: sombrero's,cowboyhoeden en platte strooien hoofddeksels op middelbare hoofdenJ
delbare dames en heren die zich
tooien met potsierlijke plastic af
gietsels van de ouderwetse platte
strohoed. De mensen die een gro
te roze olifant meetorsen om
levende olifant die moedeloos
achter een touw ergens in Detroit
met een rood-wit-blauwe lap over
de rug van de dikhuid staat te
zijn. Detroit houdt er naar schat
ting 20 miljoen dollar aan over.
De drie grote televisiemaat
schappijen alleen besteden elk
aan de twee conventies (van Re
publikeinen en Democraten) 15
miljoen dollar. Hun nederzettin
gen in de Joe Louis-arena tellen
drie verdiepingen en bevatten
genoeg hout om er minstens twee
flinke huizen van te kunnen
neerzetten.
Detroit, op weg naar eerherstel,
heeft de autowrakken van de
straten gehaald en 1000 politie
mannen rond de conventie op
post gezet. Want men is daar nog
niet vergeten dat een Republi
kein schamper zei dat hij de eer
ste blanke uit Mississippi was
geweest die naar (het voor 56 pet.
zwarte) Detroit was gegaan en
geen enkele ambitie had om ook
de tweede te worden. En Detroit
weet ook nog van die andere Re
publikein, die de aanbeveling dat
het conventiecentrum maar tien
i lopen van zijn hotel was,
beantwoordde met de opmerking
dat bij zijn weten nog nooit ie
mand dit uitstapje had overleefd.
Zodoende zijn er 10.000 bomen en
struiken geplant, werden 30 ver
vallen gebouwen neergehaald en
bevatten de omvangrijke wel
komsgiften voor de gedelegeer
den voorzichtheidshalve ook wat
aspirines. De 20.000 gasten zullen
in Detroit misschien wel 50 mil
joen dollar uitgeven. Voor zo'n
bedragje wil een Democratische
stad wel even glimlachten en
vrolijk doen. De taxionderne
mingen hebben daar trouwens
voor de chauffeurs een dienstop
dracht van gemaakt.
CAïRO (Reuter/UPI) - De Egypti
sche en Israëlische onderhande
laars over autonomie voor de
Paleslijnen in de bezette gebie
den zijn het gisteren op een bij
eenkomst van drie uur eens ge
worden over één punt op de aan
te houden agenda.
De Egyptische delegatieleider,
Boutros Ghali, zei dat zijn delega
tie en die van de Israëlische mi
nister van justitie Samuel Tamir,
hadden besloten op de agenda
van het te hervatten overleg te
zetten oprichting van een zelfbe-
stuursraad voor de 1.200.000 Pa-
lestijnen op de westelijke Jor-
daanoever en in de Strook van
Gaza.
Dit onderwerp werd verwezen naar
een sub-commissie van juridi
sche deskundigen en volgens Is
raëlische kringen hielden dezen
gisteren een vruchtbare vergade
ring.
De jongste onderhandelingsronde
tussen de Egvptenaren en Israë
liërs over de Palestijnen in de be
zette gebieden hegon zondag
avond na een onderbreking van
twee maanden.
De dag was begonnen met een hef
tige woordenwisseling tussen
Ghali en Tamir over de status van
Jeruzalem. Israël wil de stad niet
meer afstaan en tot hoofdstad van
het land maken. Egypte zag in
deze houding aanleiding het Pa-
lestina-overleg in mei af te bre
ken.
Ghali zei dat de twee partijen nu
tussen de twintig en dertig on
derwerpen hebben aangedragen
die zij op de agenda van de juridi
sche commissie willen zetten.
NIEUW DELHI (Reuter/AFP/UPI) - De Russische lucht
macht heeft de afgelopen tien dagen met steun van
grondtroepen grootscheepse aanvallen uitgevoerd op
Afghaanse dorpen nabij Kabul en in de zuidoostelijke
provincie Gazni. Daarbij zouden "verscheidene duizen
den" mensen zijn gedood en gewond, zo is gisteren uit
diplomatieke bron in Nieuw Delhi vernomen.
Duizenden dorpelingen hebben
geprobeerd naar Kabul te vluch
ten, maar Afghaanse troepen
verhinderden de meesten langs
het veiligheidskordon te gaan dat
op 20 kilometer van de stad is ge
legd, zo verluidt uit genoemde
bron. Zo'n 50 tot 60 dorpen zou
den bij de aanvallen zijn ver
woest.
De russen maakten bij hun aanval
len gebruik van MI-28 helikop
ters en MIG-straaljagers. De
grondtroepen zouden met een
nieuw voertuig zijn uitgerust dat
het midden houdt tussen een
pantserwagen en een tank. Het
nieuwe voertuig heeft, zo zeggen
diplomaten in Nieuw Delhi, de
zelfde vuurkracht als een tank
maar is minder lang en hoog en
veel mobieler.
Volgens de diplomaten is de Sow-
jet-Unie van tactiek veranderd
bij de recente aanvallen, die gis
teren nog voortduurden, zou het
de Russen eerder zijn te doen om
intimidatie dan om represailles.
De Sowjets zouden met hun
"zoek- en vernietigingsacties"
langdurige gevechten met de re
bellen willen vermijden. Het gro
te aantal staehloffers zou worden
verklaard door het feit dat de
dorpelingen niet door de rebellen
konden worden gewaarschuwd.
Materieel
Reizigers die uit Kabul in Nieuw
Delhi aankwamen en ook diplo
maten hebben verklaard dat het
aantal Sowjet-transportvliegtui-
gen die militairen en uitrusting
aanvoeren de afgelopen vier da
gen aanzienlijk is toegenomen.
Het militaire materieel wordt in
Kabul uit onder andere Iliushin-
765 toestellen overgeladen in
kleinere vliegtuigen en onmid
dellijk naar de provinvies over
gevlogen. Gezegd werd dat
westelijke waarnemers in Kabul
van mening waren dat de schat
ting van de Amerikaanse rege
ring van 80.000 Russische militai
ren in Afghanistan te laag was.
Moskou maakte vorige maand be
kend dat het verscheidene dui
zenden militairen uithet land had
teruggetrokken, maar reizigers
die uit Kabul in Nieuw 'Delhi
aankwamen, zeiden dat de Sow-
jet-Unie hen vervangen schijnt te
hebben door oudere, meer erva
ren bestrijders van guerrillera's.
Het is niet mogelijk bevestigd te
krijgen of de verse troepen die
nen voor vervanging of verster
king.
iV
TEHERAN (DPA AFP) - Tenmin
ste 25 mensen zijn gisteren in Iran
terechtgesteld na door revolutio-,
naire rechtbanken schuldig te'
zijn bevonden aan handel in ver
dovende middelen, corruptie, on
tucht, collaboratie met contrare
volutionairen. gokken en han
delwijzen indruisende tegen het
belang van de islamitische re
publiek Iran.
Alleen al in Teheran werden zeven
personen geëxecuteerd.
Andere steden waar terechtstellin
gen plaatshadden, waren Hama-
dan, Masjad en Jabris.
De zeven veroordeelden in de
hoofdstad werden in het open
baar gedood 'om als voorbeeld te
dienen'. Onder de terechtgestel
de Iraniërs.was generaal Hoes-
jang Hatam. een ex-stafchef in
het militaire kabinet van generaal
Azjari in de laatste maanden van
het bewind van de sjah.
Aan alle grenzen van Iran is de toe
stand van paraatheid afgekon
digd om te voorkomen dat deel-
Intussen lijkt de activiteit van de
Islamitische verzetstrijders niet
verminderd. Een Afghaanse rei
ziger die vanuit Kabul in Pakis
tan was aangekomen, verklaarde
dat hij langs de weg van Kabul
naar Jalalabad een groot aantal
vernielde Russische militaire
voertuigen had gezien. Hij ver
telde ook dat het konvooi waarin
hij reisde afgelopen donderdag
door rebellen was aangevallen.
Het konvooi, dat uit honderden
bussen, jeeps, vrachtwagens en
personenauto's bestond en door
een Russisch en Afghaans pant
servoertuig werd begeleid, werd
25 kilometer ten oosten van Ka-
bul tot stoppen gedwongen door
met machinegeweren gewapen
de rebellen. Het konvooi kon
worden ontzet door hulp van zes
of zeven Russische gevechtsheli
kopters. Er zou één persoon zijn
gedood en een viertal gewond.
Vliegtuigongeluk
MOSKOU (Reuter) - Vorige week
maandag is bij de Russische stad
Alma Ata een Russisch verkeers
vliegtuig verongelukt. Alle pas
sagiers en bemanningsleden zijn
daarbij om het leven gekomen.
Het vliegtuig was op weg van Alma
Ata, de hoofdstad van de cen-
traal-Aziatische Sowjetrepubliek
Kazakstan, naar Simferopol op
de Krim. Noch het vlietuigtype
och het aantal slachtoffers werd
genoemd.
Koningin
Margarethe
bij opening
vrouwen
conferentie
KOPENHAGEN (DPA/Reuter) -
De secretaris-generaal van de
VN, Kurt Waldheim (rechts),
heeft gisteren in Kopenhagen de
tweede vrouwenconferentie van
de VN geopend. In zijn ope
ningswoord zei Waldheim dat
analfabetisme een van de gr ot-
ste problemen is waarmee vrou
wen worden geconfronteerd.
Twee op de drie mensen die niet
lezen of schrijven kunnen, zijn
vrouwen, aldus Waldheim.
De opening van de conferentie ge
schiedde in aanwezigheid van
koningin Margrethe van Dene
marken (links) en de Deense
premier Anker Jörgensen. De
conferentie, die tot 30 juli duurt,
De voornaamste thema's zijn: ge
lijkheid. ontwikkeling en vrede.
Op deze tweede vrouwenconfe
rentie zal gediscussieerd worden
over de vooruitgang die is ge
maakt sinds de eerste in Mexico
in 1975 op het gebied van gelijke
rechten v
(Van onze correspondent Jaap van Wesel)
JERUZALEM - Nederland is één van de landen die met sancties
door de islamitische wereld worden bedreigd, als ons land niet
bereid is de Nederlandse ambassade in Jeruzalem te verplaatsen
naar een andere stad in Israël. Dat blijkt uit het slotcommuniqué
van de conferentie van ministers van buitenlandse zaken van 42
islamitische landen in de Jordaanse hoofdstad Amman, die zon
dag werd besloten.
Dat de Nederlandse ambassade juist in Jeruzalem staat berust in
wezen op puur toeval. Toen de Nederlandse regering op 16 janua
ri 1950 als laatste westerse land Israël officieel erkende en het
Nederlandse consulaat-generaal in Jeruzalem tot gezantschap
werd verheven, liet de nieuwe Nederlandse gezant E. Neder-
bracht (tot dan consul-generaal voor Jeruzalem) aan de regering
in Den Haag weten dat hü alleen in Israel wilde blijven, als hij in
Jeruzalem mocht blijven wonen. Zo niet, dan moest het ministe
rie van buitenlandse zaken maar een ander zoeken.
Nederbracht was een gelovig christen, die veel van de heilige stad
Jeruzalem hield, maar behalve zijn persoonlijke voorkeur waren
er ook zakelijke argumenten. Hij zou in Tel Aviv nieuwe facilitei
ten moeten zoeken en - een belangrijke overweging van Buiten
landse Zaken - een verhuizing zou nogal duur uitvallen. Boven
dien heerste er een bij nader inzien ongerechtvaardigd optimis
me dat een politieke oplossing voor het omstreden Jeruzalem
niet lang meer op zich zou laten wachten en dan zou er weer een
keer verhuisd moeten worden. Zo werd de diplomatieke formule
geboren dat Nederland Jeruzalem niet erkent als hoofdstad van
Israël, maar er in afwachting van een definitieve regeling wel een
ambassade heeft, zonder dat daaruit politieke conclusies mogen
worden getrokken. Maar dat doen de Israeli's natuurlijk toch
het kort geleden ont
dekte complot vluchten. Dit
heeft radio-Teheran gisteren be
kendgemaakt.
In een communiqué werden orde
troepen en de bevolking opge
roepen "tot de grootst mogelijke
waakzaamheid aan de grenzen te
land, ter zee en in de lucht, met
name in de provincie Koerdistan
bij de grens met Irak. Voorkomen
moet worden dat de samen
zweerders die nog in vrijheid zijn
na het mislukken van het com
plot dat door imperialisme en
contra-revolutie gesmeed was,
ontsnappen".
Voorts wordt de "samenwerking
van Iraanse reizigers met de orde
troepen gevraagd om de wegen in
het land te controleren". Gewaar
schuwd wordt tegen eventuele
"terreurdaden" in het hele land
en vooral tegen "aanvallen door
medeplichtigen van de samen
zweerders op de plaatsen waarde
Amerikaanse gegijzelden wor
den vastgehouden".
BELGISCHE
KONING IN
ZIEKENHUIS
BRUSSEL (ANP) - Koning Bou-
dewijn van Belgie is gisteren, op
het eind van de ochtend, 'voor
een observatie van korte duur', in
een ziekenhuis opgenomen. De
Belgische koning, die in zijn pa
leis in Brussel verbleef, voelde
zich niet goed. De arts van de ko
ning heeft toen een korte opname
in het ziekenhuis aanbevolen.
Boudewijn zal daar. naar men aan
neemt, 48 uur blijven.
De koning heeft, als gevolg van zijn
ongesteldheid, een gesprek met
eerste minister Wilfried Martens
moeten afzeggen. In hofkringen
werd later gezegd dat de vorst last
had van storingen in de bloed
somloop.
Koning Boudewijn is 49 jaar oud.
Op 7 september wordt hij 50. Hij
voelde zich gisterochtend niet in
orde, nadat hij de eerste minister
van Zaïre had ontvangen. Aan het
begin van het jaar werd de Belgi
sche koning in het Sint-Janshos-
pitaal opgenomen, waar hij voor
een ischias werd geopereerd. Op
19 februari werd hij uit die kli
niek ontslagen.
(Van c
correspondent Rudolph Bakker)
PARI JS- De militaire parade op de Champs
Elysées ter gelegenheid van Frankrijks
nationale feestdag, de veertiende juli, vol
trok zich onder zondvloedaehtige regen
buien. President Giscard d'Estaing, pre
mier Barre en de hen omringende gene
raals en admiraals waren als sponzen
doorweekt tijdens de optocht, waaraan
6300 manschappen en 2500 man bedien-
dend personeel van tanks en andere ge
wapende voertuigen deelnamen. In de la
te avonduren van de feestelijke maandag
trok de bewolking iets weg en begonnen
in Parijs en vele provinciesteden de dans
feesten onder lampionlicht.
De honderdste viering van de Quatorze
Juillet stond tijdens de militaire parade in
het teken van de geschiedenis. Het viel
daarbij op dat het onderdeel van de Fran
se krijgsmacht dat de belastingbetaler h"t
meeste geld kost - dat is de nucleaire be
wapening - schitterde door afwezigheid.
Evenals bij vorige gelegenheden ontbrak
op het appèl een afvaardiging van de be
manningen van de atoom-onderzeeboten,
die de trots van het Franse strategische
afschrikkingswapen uitmaken. Ook het
zogenaamde 'Plateau van Albion' in de
Provence, waar de Franse atoomraketten
staan opgesteld, leverde geen delegatie
naar de parade.
Op zijn perseonfer
26 |i
i had pre-
ard aangekondigd dattege
nucleaire bewapening op het
i Albion - door de vijand met
éen enkel goedgericht schot binnen een
halve minuut na het uitbreken van de
derde wereldoorlog te vernietigen - zal
worden vervangen door atoomraketten
op voertuigen. Het was niet alleen deze
hele problematiek die op deze 'feestelijke'
parade ontbrak. Door het slechte weer
moesten zelfs de sterke staaltjes van de
luchtmacht achterwege blijven.
Ook al het vorig jaar - toen de president
eveneens geheel doorweekt van de parade
naar zijn paleis moest terugkeren - kon
den de 'AlpHa-jets' en de 'Super Enten
darts' zich op 14 juli als gevolg van laag
hangende bewolking en drenzerige regen
et geheel ontplooien. De 'Super Enten-
zijn bommenwerper
darts'
deel uitmake:
nucleaire bewapening. In de
tactische
functie
hadden ze. als deel van de parade, de enige
bijdrage kunnen leveren tot het grote de
bat dat langzaam op gang komt over een
ander tactisch wapen: de neutronen
bom.
Overigens heeft de Franse ambassadeur in
de Sowjet-Unie gisteren niet. zoals de ge
woonte, een redevoering op de Russische
televisie gehouden ter gelegenheid van de
Franse nationale feestdag De verklaring
hiervoor is, volgens gezaghebbende Fran-
M bron. -i.,t de tek I die Henri Fkomonb
meurice had willen uitspreken niet door
de russische autoriteiten werd goedge
keurd. Volgens welingelichte bronnen
kon een deel van de redevoering dat over
Afghanistan ging. de goedkeuring van de
Russen niet wegdragen.
