IS DAT NOU WAT?
Zonnescherm heeft ook aandacht nodig
Veilig ook in
de "vrije tijd
Technisch is alles nog
lang geen „koek en ei"
"Zware jongen"
Eten klaarmaken in de magnetron
jj
FABRIKANTEN BESTORMEN VIDEO-MARKT
Filmen met
geluid geen
heksentoer
PAGINA 14
EXTRA
DONDERDAG 10 JULI 1980
Mesje voor het
fijne werk
Klein, huiselijk hobbywerk is weer
helemaal „in". Misschien komt,
onder invloed van onze nostalgi
sche neigingen, zelfs het aloude
fineer-inlegwerk wel weer tot
nieuwe bloei... U weet wel,
„schilderijtjes" maken van pre
cies in elkaar passende stukjes
fineer in allerlei kleuren.
Papier-, fineer- en kartonsnijden
als uiting van creatieve bezig
heidsbehoeften vergt speciaal
snijgereedschap. In ateliers enz.
worden tientallen soorten mesjes
gebruikt. Dergelijke gereed
schappen worden nu ook voor de
niet-professionele gebruiker ge
maakt, uiteraard in een wat min
der omvangrijk assortiment. Een
nieuwe set van Stanley bevat drie
mesjes (twee met een „potlood-
greep", één met een handvat), die
praktisch de hele behoefte aan
snijgereedschap voor hobbytoe
passingen dekken en die „con
sument-vriendelijk" geprijsd
zijn: van f4,95 tot f8,50. Een bot
geworden mesje wordt
dig vervangen door
De zonneschermen zijn weer in functie, na
een lange winterslaap die misschien een
flink aantal geen goed heeft gedaan.
Wanneer het, op die laatste zonnedag
van vorig jaar, wat vochtig is opgerold,
kan het doek daarvan hebben geleden.
Ook al is het materiaal van de moderne
zonneschermen van betere kwaliteit
(rotvrij), een aantal maanden stijf opge
rold zitten met vocht ertussen (het ge
volg van nat oprollen) doet er geen goed
De huidige zomerperiode is een goede tijd
om wat aandacht aan dat dure zonne
scherm te besteden. Op een warme, zon
nige dag kan het doek schoongemaakt
worden (wassen met water waarin wat
wasmiddel is opgelost, naspoelen en
volkomen droog laten worden voordat
het weer wordt opgerold en tevens kan
eens naar het mechanisme worden ge
keken.
Onder de kap zit misschien opeengehoopt
vuil, wellicht zelfs een restant van een
vogelnestje. Kijk ook de bevestigingen
eens na: zitten ze allemaal nog stevig in
de muur?
Er worden in deze tijd ook weer vele nieu
we zonneschermen aangeschaft. Wan
neer u het zelf bevestigt, zorg dan voor
een absoluut betrouwbare montage. Let
erop dat fcet op de juiste hoogte komt.
zodat u zo weinig mogelijk last hebt van
de uitzetarmen. Maar weer niet te hoog,
want dat vermindert het schaduwvlak
op de ramen.
Een scherm met zgn. „knikarmen", wel
een stukje duurder, is in dit opzicht ide
aal. het kan zó worden opgehangen, dat
niemand zjn hoofd hoeft te stoten wan
neer het uitstaat; de twee bedieningsar-
men zitten vlak onder het doek. De con
structie is zodanig, dat een normale wind
het scherm niet zal doen opwaaien, maar
bij hevige wind moet het knikarmen-
scherm beslist worden opgerold, omdat
het bij een stevige windstoot „de lucht
in" kan. Laat zo'n scherm dus nooit 's
nachts uitstaan.
Een regenbuitje op het doek van een mo
dern scherm k,an geen kwaad, maar laat
het daarna eerst weer drogen voordat u
het oprolt.
Met een beetje zorg en aandacht kan een
zonnescherm vele jaren mee.
De magnetron is natuurlijk niet
nieuw. Al zo'n twintig jaar gele
den werd het principe toegepast
en in restaurants wordt de mag
netron al een jaar of tien gebruikt.
De fabrikanten gaan er nu ook de
consumentenmarkt mee op. En
daarbij kun je je afvragen: voelt
de Nederlandse vrouw en man
wel iets voor "magnetronisch"
koken... en voor het eten van op
deze manier klaargemaakt voed
sel?.
Orn (voorlopig puur persoonlijk)
een uitgangspunt voor het
beantwoorden van die vraag te
vinden, hebben we zelf eens ge
durende een aantal weken mag
netronisch gekookt. In het begin
wat onwennig ten opzichte van
dat kastje dat alleen maar een
beetje ruist en waarin niets van
vuur of andere uiterlijke kente
kenen van warmte te bespeuren
valt. Gaandeweg wordt het ech
ter een avontuur.
Eerst even dit we geloven dat er
destijds, toen de wonderbaarlijke
eigenschappen van de magne
tron in de publiciteit kwamen,
een geweldige psychologische
fout is gemaakt. Er werd name
lijk gesproken over "straling".
Zuiver natuurkundig beschouwd
een juiste term, die echter zwaar
beladen is. Je denkt bij dat woord
meteen aan radioactiviteit of an
dere griezeligheden.
Waar het in de magnetron echter
om gaat, is dat er door een elek
tronenbuis microgolven worden
uitgezonden van een zeer hoge
frequentie. En dat betekent al
leen maar dat de watermoleculen
in het voedsel in een onvoorstel
baar snelle beweging worden ge
bracht, zo'n kleine 2,5 miljard
maal per seconden. Dat levert een
wrijvings warmte op die het
voedsel zeer snel op hoge teme-
pratuur brengt. Hetzelfde effect
als wanneer je je handen stevig
over elkaar wrijft... maar dan wel
in aanzienlijk sterkere mate.
De magnetron heeft dus niets te
maken met radioactiviteit en het
woord straling kan dan ook beter
helemaal worden vergeten.
Een gek ding, zo'n magnetron. Je
moet er vanzelfsprekend wel
even mee leren omgaan, maar dat
moesten we dertig jaar geleden
ook met de televisie leren. Hij is
voornamelijk bedoeld om te ko
ken, te verwarmen en te ontdooi
en.
let erop dat de flessen cp het goede gewicht worden gevuld
Te weinig is niet eerlijk, teveel is gevaarlijk.
grote bruikleen-flessen kunnen beter voor volle worden omgeruild
dan worden nagevuld
tanks en tankjes moeten op een koele, goed geventileerde plaats
worden bewaard. Dus zeker niet in een auto die in de zon staat.
sluit tanks voorzichtig aan op de apparaten. Forceer niets als een
koppeling niet meteen pakt. Gebruik niet meer kracht dan nodig is.
En word vooral nooit driftig.
als de vlam van een gastoestel spontaan uitgaat, lijkt het erop dat de
tank leeg is. Maar dat weet u pas zeker als u de tank hebt geschud en
goed hebt geluisterd.
vervang tanks altijd in de open lucht, ver weg van open vuur. Rook er
niet bij.
als de druk in een gastank naar uw zin te laag (geworden) is, probeer
die druk dan niet op te voeren door de tank te verwarmen. Haal liever
een nieuwe tank. Of ga voor een keertje bij de Chinees eten.
6 In het bijzonder de caravan
Als een gasinstallatie in een caravan niet klopt of ronduit onveilig is,
heeft dat meestal dezelfde oorzaken. Die oorzaken zijn:
het slecht werken van de kachels
en het ontbreken van een vlam-
beveiliging.
een te grote koolmonoxide-vor-
ming door kooktoestellen en
grills.
onvoldoende ventilatie op
vloerhoogte en/of op 1 meter 80
boven vloerhoogte.
het niet gasdicht zijn van de in
stallatie.
het helemaal afgesloten zijn van
de ruimte onder de caravan
waardoor de ventilatie onvol
doende is.
verkeerde opstelling van de gas-
tank(s).
het slecht branden of lekken van
de geiser.
Van het Veiligheidsinstituut was al
een tijdje de brochure „Doe-het-
zelver, doe het veilig" bekend,
een handzaam boekje met heel
nuttige tips over het veilig om
gaan met gereedschappen en ma
terialen. Er zijn nu vier nieuwe
brochures verschenen, die op de
noodzakelijke veiligheidsvoor
zieningen in de vrije ti.jd attende
ren. Het zijn: Een goed begin is de
halve reis; Kamperen in tent of
caravan; Tips voor een behouden
vaart en Trimmen en sporten.
Daarnaast is er ook nog een fol
dertje over „Veilig barbe-
Aan deze uitgaven werd meege
werkt door ANWB, het Nationaal
Brandpreventie Instituut, de Ne
derlandse Sportfederatie en het
Verbond van Verzekeraars. Dat
een degelijk stukje voorlichting
over veiligheid bij vrijetijdsacti
viteiten harde noodzaak is, blijkt
wel uit cijfers over ongevallen.
Door een aantal grote bedrijven is
becijferd dat in Nederland jaar
lijks aan 220.000 werknemers en
werkneemsters een ongeval
overkomt (in dit cijfer zijn dus de
mensen buiten het arbeidsproces
nog niet eens betrokken; het to
tale aantal ligt veel hoger). Van de
genoemde 220.000 ongevallen
gebeurt 40 procent in het be
drijf.
Van die resterende 60 procent komt
19 procent voor rekening van het
verkeer, 33 procent in en rond het
huis, 24 procent bij hobby en dhz-
activiteiten en 24 procent bij
sportbeoefening. Dat zijn
schrikwekkende gegevens.
De brochures kunnen voor een ge
ring bedrag, 1,80 per stuk (de
barbecuefolder f 1,20) bij het
Veiligheidsinstituut worden be
steld. Storten op giro 66788 t.n.v.
„Leef Veilig", Amsterdam, onder
vermelding van de titel van de
gewenste brochure(s). Voor f 5,25
krijgt men de hele serie van 4 toe
gestuurd.
wreven" worden, kunnen niet,
zoals in de sissende boter in de
braadpan, bruin of krokant wor
den. Overigens is daar intussen
weer iets op gevonden: de glas-
keramische grillplaat die in de
magnetron geplaatst kan worden
en die dank zij een onderkant van
energie-absorberend materiaal
heet wordt, zodat bijvoorbeeld
vlees erop dichtschroeit. Waarorrr
zo omslachtig? kun je je afvragen.
Waarom geen gewone metalen
bakplaat met een kluitje boter?
Metaal kan echter niet in de mag
netron. De microgolven ketsen
daarop af (te vergelijken met bij
voorbeeld radar) en dat werkt dus
niet. Vandaar die speciale glas-
keramische grillplaat.
Daar staat tegenover datje wèl rus
tig een plastic of papieren beker
tje met soep in de magnetron
kunt zetten. Zo'n hapje is in één
of twee minuten heet.... en het
bekertje kun je zonder proble
men met de hand aanpakken,
want dat wordt niet heet.
Ontdooien is ook zo'n leuk magne
tronisch experiment. Haal maar
een keihard bevroren biefstuk of
kippetje uit de diepvries, zet het
in de magnetron en in een in mi
nuten te omschrijven tijd is het
voedsel volkomen ontdooid...
Niet alleen aan de buitenkant,
maar tot in het hart. Want de mi
crogolven werken "door en
door".
Het overkwam ons nogal eens dat
vergeten was het vlees 's morgens
op tijd uit de diepvries te halen,
om het tegen de avond te kunnen
bakken. En als we het niet verga
ten, ging soms de poes ermee
vandoor. Met de magnetron is het
een kwestie van: uit het diep
vriesvak halen, even in het kastje,
en dan braden....Al dan niet
"magnetronisch".
Een complete diepvriesmaaltijd
haal je uit het ijs, zet hem in de
magnetron, en een kwartier later
eet je een smakelijke hap. Laat
thuis? U kent het grapje: schat,
staat de bokma koud? Ja, en je
eten ook! Geen nood, zet het bord
met de hap enkele minuten in de
magnetron en het is weer op tem
peratuur.
Wat ons een "extra ster" als gast
vrouw en - heer heeft bezorgd, is
de snelheid waarmee je bij be
zoek een warme hartige hap bij
de borrel (of zelfs een compwete
maaltijd) in enkele minuten ser
veert.
In de dagelijkse "eetpraktijk" is
echter wel het belangrijkste dat
alle voedsel dat in de magnetron
wordt bereid, lekkerder smaakt!
Je zet bijvoorbeeld een glazen
schaal met verse spinazie (één le
pel water erop) in het kastje, en
Met de magnetrón-oven moet je wel leren omgaan.
een minuut of tien later eet je spi
nazie die ook echt naar spinazie
smaakt. Je vergeet gewoon er wat
zout op te doen. Het behoud van
smaak valt bij tal van andere ge
rechten telkens weer op.
Eén gek ding, inderdaad. Je kunt
er, in het begin, mee experimen
teren, in de wetenschap dat er
nooit iets mis kan gaan. Overko
ken, aanbranden en al die ellende
is er niet bij, dat kan gewoon niet.
Er zijn sinds kort speciaal voor
huishoudelijk gebruik gemaakte
magnetrons verkrijgbaar, met
een "doorkijkdeur", tijdklok,
belletje (ping ping, eten is klaar)
en alles wat verder de bediening
vergemakkelijkt.
Is de consument rijp voor de mag
netron? De tijd zal het leren. Onze
ervaring is datje er, na een tijdje
uitproberen, geen afstand van
zou willen doen. Het gasfornuis
brandt heel wat minder. En dank
zij de uiterst korte bereidingstij
den is de magnetron nog lekker
zuinig met energie ook.
Er verschijnen herhaaldelijk
'nieuwe' types boormachines op
de markt, die echter niet zo vaak
iets wezenlijk nieuws hebben.
Met de Skil 1497H is echter toch
weer een aantrekkelijke dimen
sie aan het op boormachinege-
bied verkrijgbare arsenaal toege
voegd.
Dat is nl. een 'zware' machine (500
Watt opgenomen vermogen) die
zijn draaiende en kloppende
boorfunctie paart aan die van de
'boorschroever'. Hij kan links en
rechts om draaien en kan dus
voor het in- en uitschroeven van
schroeven, houtdraadbouten
enz. worden gebruikt. De machi
ne heeft twee mechanisch instel
bare 'gangen', die elk volgens het
nieuwe Vari-Tronic extra sys
teem van Skil resp. van 0 tot 1000
en van 0 tot 2600 toeren per mi
nuut traploos regelbaar zijn.
Deze 'zware jongen' heeft uiteraard
wel een professioneel visitekaar
tje, maar voor veel doe-het-zel-
vers zal hij toch ook zijn aantrek
kelijkheden hebben. De prijs is
f 395 en in een koffer met allerlei
accessoires (waaronder 'bits' om
schroeven, boutén e.d. te ver
werken, Flamco-hulpstukken
voor c.v.-montage e.d.) kost hij
f542,80.
Zélf „sprekende films" maken,
sinds enkele jaren mogelijk, be
gint erg in de belangstelling te
komen. Het is niet zo moeilijk en
ook niet zo duur als menigeen
misschien nog veronderstelt.
Tijdens de opname komen beeld en
geluid naast elkaar op de film
strook; het geluid vormtéén heel
dun spoortje. De filmstrook fun
geert dus tevens als geluidsband,
zoals bij een recorder. Een won
der van techniek, dut in betrek
kelijk weinig jaren vanuit de pro
fessionele wereld naar de ama
teur gebracht is.
Vanzelfsprekend is er een speciale
camera voor nodig, maar zo'n
geluidscamera is al te koop voor
ongeveer 500 gulden en de goed
koopste projectoren zitten ook zo
rond die prijs. Veel duurder dan
„stom" filmen hoeft filmen met
geluid dus zeker niet te zijn. Ook
de films met geluidsspoor maken
de hobby zeker niet te duur, want
ze kosten maar een gulden of vijf
meer dan gewone films.
Filmen met een geluidscamera is
niet moeilijker dan met een ge
wone filmcamera. De uitwendig
aangebrachte microfoon kan bij
sommige types op een lange
„spriet" worden bevestigd. Tij
dens het filmen heb je er geen
omkijken naar; de microfoon
blijft altijd naar voren ge
richt.
Om een geluidsfilm tot een succes
te maken, moeten uiteraard plot
selinge afbrekingen van het ge
luid. onlogische overgangen e.d.
worden vermeden. In feite is dat
een zelfde soort „techniek" als bij
hét maken van een gewone film,
zonder geluid.
Geluidsfilms zijn vooral interes
sant voor het binnenhuisgebeu-
ren. Het is daarbij wel wenselijk
om „van statief' te werken. Uit de
hand is gemakkelijker, maar leidt
vaak tot onrustige films. Verder
is, om tot een werkelijk goede
geluidsfilm te komen, een klein
beetje „regie" gewenst. Afbre
kingen midden in een gesprek
werken even storend als een on
logische beeldwisseling; de me
dewerking van „het publiek" dat
het onderwerp van de film vormt,
is daarbij soms noodzakelijk.
Video schijnt een toverwoord. Fa
brikanten doen alsof alles wat via
het televisiescherm tot ons komt,
onontkoombaar is en straks alle
huiskamers veroverd zal hebben.
Met video bedoelen zij dan -
naast het gewone tv-gebeuren -
ingeblikte programma's. Dat
kunnen amusementsprogram
ma's zijn (de laatste show van
Toon Hermans), educatieve pro
gramma's (waar je iets van kunt
opsteken) of eigen opnamen met
een extra camera.
Technisch is alles echter nog lang
geen koek en ei. Weliswaar zijn
videorecorders ondanks de prijs
al tot een redelijk aantal huiska
mers doorgedrongen, maar zo'n
machine van ongeveer f 3000 was
tot nog toe behoorlijk kwetsbaar.
Na heel wat onderlinge strijd zijn
de fabrikanten het eens gewor
den over drie 'normen' voor vi
deorecorders. die alleen onder
ling uitwisselbaar zijn. De groot
ste producentengroep zijn leve
ranciers van het Video Home
System (VHS), met in Europa een
marktaandeel van 60-70 procent.
Het zijn National-Panasonic,
Akai, Hitachi, Sharp, Mitsubishi,
Saba, Telefunken, Nordmende
en Blaupunkt. Hoewel de VHS-
standaard de laatste jaren nogal
eens is gewijzigd, hebben men
sen die apparaten van deze norm
bezitten, de meeste kans bij hun
buurman hun bandje te kunnen
afdraaien, al liggen de VHS-ver
koopcijfers in Nederland ver
moedelijk wat lager dan in de rest
van Europa.
Nadeel van deze norm is het feit dat
hij - met behoud van de oor
spronkelijke opzet - steeds aan
gepast is aan een langere speel-
duur. De bandsnelheid ging om
laag, waarmee de kwaliteit ook
enigszins terugliep.
Kleurencamera
De Sony-groep is een andere trend
setter wat betreft de normering.
Sanyo, Toshiba, Fisher en Wega
volgden. Sony introduceerde
eind vorig jaar een nieuw model,
met heel veel mogelijkheden,
met name wat betreft versneld en
vertraagd weergeven en het snel
opzoeken van opgenomen passa
ges. Tevens introduceerde men
een Trinitron-kleurencamera, die
direct op de nieuwe recorder Be-
tamax C-7 is aan te sluiten. De
camera is - in twee uitvoeringen -
deze maand leverbaar geworden,
waarmee de videorecorder meer
gebruiksmogelijkheden heeft
gekregen. Wel is het zo, dat een
recorder-cameracombinatie zo'n
f 6000 vraagt. Voorts levert Sony
nog een semi-professioneel sys
teem voor kleine studio's.
Splinternieuw
De splinternieuwe Philips-machi
ne is wel degelijk in produktie.
De VR 2020, zoals hij heet, komt
binnenkort in de winkels. Het is
een technisch hoogstandje: een
totaal nieuw ontworpen machine
met een volstrekt andere casset
te. Trots vermeldt Philips dat
Grundig, ITT (Schaub-Lorenz en
Graetz), Korting, Loewe Opta,
Metz, B en O, Luxor, Zanussi en
Siemens ook voor deze norm
hebben gekozen. Grundig heeft
ook een model klaar. Vandaar dat
beide fabrieken, met steun in de
rug van de anderen, ernaar stre
ven om het 'Video-2000-systeem'
als algemene standaard inge
voerd te krijgen.
Wat Philips en Grundig betreft is de
invoering van de nieuwe stan
daard niet zonder pijn verlopen.
Eerder geproduceerde modellen
zijn rigoureus overboord gezet.
Philips heeft door als eerste een
recorder - de N 1500 op de markt
te willen brengen, met recht leer
geld betaald. De N 1500 en zijn
opvolger de N 1700, waarvan de
produktie ook is gestaakt, zijn
geen bestsellers geweest en heb
ben ook nogal wat gebruiks-
problemen gegeven. Vandaar dat
men binnen het concern de tijd
rijp achtte voor een totaal nieuw
ontwerp, dat zoveel ruimte laat
voor vernieuwing in de nabije
toekomst, dat men met wat fanta
sie spreekt van het 'Systeem
2000'.
Dubbele
speelduur
De doorbraak bij het systeem is na
tuurlijk de dubbele speelduur
van de cassette. Hij is aan twee
kanten te gebruiken, door hem,
net als de geluidscassette, een
voudig om te draaien. De maxi
male speelduur die daarmee valt
te bereiken is 2 x 4 uur. De ma
chine is dus uiterst zuinig met
band.
Philips schat dat de bandprijs per
speeluur zo'n f 10 gaat bedragen.
De aftastkop bijvoorbeeld wordt
elektronisch bijgestuurd. Het
smalle bandspoor dat het resul
taat is van deze nieuwe ontwik
keling, wordt met grote preciesie
afgetast door het toepassen van
nieuwe technieken. Ook trou
wens door een kopverwarming,
waardoor vochtigheids- en tem
peratuursverschillen worden
voorkomen. De uitwisselbaar
heid van banden tussen machi
nes onderling is gegaran
deerd.
Hoewel de slijtageslag tussen de
drie normen (LVR buiten be
schouwing gelaten) nog lang niet
ten einde is, legt Philips Neder
land een opmerkelijk zelfver
trouwen inzake de nieuwe video
recorder aan de dag. Mogelijk
met in gedachten het succes van
de geluidscassette, die het als we
reldstandaard inderdaad heeft
'gemaakt', organiseerde men
eind april voor ruim 2200 radio-
en tv-handelaren een in meer dan
een opzicht klinkende presenta
tie in het toch niet alledaagse
Okurahotel in Amsterdam. „Doe
wel en zie niet om", bijvoorbeeld
naar de onbruikbaar geworden
machinetypen, zal men in Eind
hoven hebben gedacht.
