Beperkingen
Westduitse
vlootopbonw
van de baan
Feestelijk Republikeins
congres in arm Detroit
Anderson werft
joodse stemmen
in Jeruzalem
Aanhangers
Mngabe en
Nkomo slaags
DONDERDAG 10 JULI 1980
PARIJS - De ontmoeting tussen de
Chinese partijvoorzitter Hua
Guofeng en de Amerikaanse pre
sident Carter vanmorgen is, on
danks alle schijn van het tegen
deel, van grote betekenis. Zij
ko#t namelijk precies op het
moment dat de anti-Sowjet-
stemming in de Verenigde Staten
een voorlopig hoogtepunt heeft
bereikt en de bereidheid tot het
zoeken naar een begin van mili
taire verstandhouding met de
Volksrepubliek groter is dan ooit
tevoren. Van een openlijk bond
genootschap kan natuurlijk geen
sprake zijn, maar voor het overige
komen de machtspolitieke be
langen in Azië en de rest van de
wereld wonderwel overeen.
Het is symbolisch dat de eerste
ontmoeting tussen beide staats
lieden plaats vindt bij de uitvaart
van de Japanse premier Ohira,
die destijds als rivaal van zijn
voorganger Fukuda een beslis
sende stoot gaf tot het aangaan
van omvangrijke handelsbetrek
kingen met China. Het was wel
haast onvermijdelijk dat dit laat
ste land daarbij voor zijn grond
stoffen en halffabrikaten uitein
delijk niet alleen hoogwaardige
civiele, maar ook militaire indus-
trieprodukten wilde hebben.
Het was ook welhaast even onver
mijdelijk dat de Amerikaanse
toestemming daarvoor aan Tokio
uiteindelijk beslissend zou bij
dragen tot de normalisering van
de betrekkingen tussen Peking
en Washington. En dat deze vorig
jaar zou worden gevolgd door een
verdere uitbreiding van de recht
streekse handelsbetrekkingen
tussen beide laatstgenoemde
hoofdsteden, en tenslotte vorige
maand door een eerste overeen
komst zo niet inzake wapens dan
toch inzake nauw verwante sys
temen. Tevens is er al enige tijd
sprake van het onderling uitwis
selen van bepaalde inlichtingen
met betrekking tot de militaire
positie van de Sowjet-Unie.
Toch was men anderhalf jaar gele
den bij het bezoek van China's
werkelijke sterke man Deng Xia
oping aan Carter nog niet bereid
zover te gaan. Inmiddels zijn er
echter ingrijpende wijzigingen
opgetreden op het Aziatische po
litieke toneel.
Allereerst is er de toestand in
Zuidwest-Azië. De gebeurtenis
sen in Iran hebben geleid tot een
ingrijpende verslechtering van
de positie van de Verenigde Sta
ten in dit gebied; de gebeurtenis
sen in Afghanistan tot een voor
lopige versterking van de positie
van de Sowjet-Unie. Ten tweede
is er de situatie in Zuid-Azië.
Door de moord op zijn voorgan
ger Bhutto heeft generaal Zia van
het pro-Amerikaanse en pro-
Chinese Pakistan zijn aanhang
nog verder zien slinken, terwijl in
het buurland India de pro-Russi
sche mevrouw Ghandi ondanks
haar dictatoriale neigingen juist
toch democratisch is herko-
Ten derde is er de toestand in Zuid
oost-Azië. Daar blijken de pro-
Westerse regimes in de Philippij-
nen, Indonesië, Singapore en
Maleisfé niet bereid of in staat ge
zamenlijk hun bondgenoot
Thailand te steunen. En blijkt
ondanks de Chinese druk het
pro-Russische Vietnam in staat te
zijn zijn greep op beide kleinere
Indochinese buurlanden Cam
bodja en Laos te verstevigen.
Dit brengt de Verenigde Staten en
de Volksrepubliek er ten vierde
toe hun traditionele geschillen in
Oost-Azië rond Taiwan en Korea
zoveel mogelijk te vergeten en
gezamenlijk de Japanse pogin
gen te steunen om de versterking
van de positie van de Sowjet-
vloot in het noorden een halt toe
te roepen.
Uit deze opsomming blijkt dan ook
dat de Volksrepubliek het laatste
anderhalf jaar vanuit alle win
drichtingen een oprukken van de
Sowjet-invloed heeft gezien. Ook
de Verenigde Staten zijn veront
rust over deze ontwikkeling op
en rond het Aziatische continent
- dat immers de helft van de we
reldbevolking omvat. Tegelijk
twijfelt Washington ernstig aan
het vermogen van Peking om op
lange termijn zonder verdere
steun in de regio tegenwicht te
blijven bieden aan de druk van
Moskou.
De CIA hee'ft onlangs nog eens be
vestigd dat de Chinese bewape
ning volstrekt verouderd is en het
Pentagon heeft nog maar enkele
dagen geleden een studie vrijge
geven waaruit moet blijken dat
het Volksbevrijdingsleger geen
enkele partij is voor een modern
uitgeruste grootmacht en dat
voor het einde van deze eeuw ook
zeker niet zal worden.
Vandaar dat in de Amerikaanse
ministeries van defensie en bui
tenlandse zaken steeds meer
stemmen opgaan voor een ver
dergaande militaire samenwer
king. En het is dan ook vooral
daarover dat in Tokio gesproken
wordt. Het Russische partijblad
Prawda heeft zelfs al geschreven
dat de uitvaart van premier Ohira
slechts als een voorwendsel
wordt gebruikt om te trachten
vooruitgang te boeken bij hot
streven naar een drievoudig
bondgenootschap tussen China,
Japan en de VS in Azië. Dat mag
dan enigzins overdreven zijn;
naar een politieke en zelfs militai
re verstandhouding wordt in elk 1
geval wel toegewerkt.
In zekere zin moeten Hua en Carter
daarbij dan nog voortmaken ook.
De Chinese partijvoorzitter zal
zijn macht bij het aanstaande
Volkscongres namelijk vermoe-
delijk nog verder uitgehold zien.
ook al zullen zijn nieuwe collega's j
waarschijnlijk op dit punt niet
veel met hem van mening ver
schillen. Maar voor de Amen-
kaanse president ligt dat anders. j
Als hij dit jaar van het toneel ver-
dwynt, wordt hy óf vervangen
door zijn Democratische rivaal
Kennedy die bekend staat als een
voorstander van ontspanning
met de Sowjet-Unie, óf door zijn
Republikeinse rivaal Reagan
wiens adviseurs, zo bleek on
langs, grote sommen gelds van de
nationalistisch Chinese regering
op Taiwan hebben ontvangen.
JAAP VAN GINNEKEN I
LONDEN (AFP/Reuter) - De landen van de NAVO zullen
mogelijk binnenkort de beperkingen gaan opheffen op
het bouwen van grote oorlogsbodems door West-Duits-
land. Een toekomstig besluit in deze zin houdt verband
met de sterke groei van de vlootcapaciteit van de Sow
jet-Unie.
De beperkingen op het bouwen van grote oorlogsschepen
werden West-Duitsland opgelegd aan het einde van de
Tweede Wereldoorlog.
NABLOES - Op de schouders
binnengedragen
Burgemeester Sjaka keerde uit Jordanië terug,
geleden verloor hij beide benen bij een aanslag
zijn aanhangers wordt de Palestijnse burgemeester van Nabloes zijn huis
rhij i
i ziekenhuis werd behandeld. Ruim een maand
JERUZALEM (GPD) - De Ameri
kaanse onafhankelijke presi
dentskandidaat Anderson heeft
tijdens zijn bezoek aan Israël felle
kritiek geuit op president Carter.
Hij verklaarde dat als hij gekozen
zou worden, hij in tegenstelling
tot Carter een rustige vredesdi-
plomatie voor het Midden-Oos
ten zou nastreven. Anderson be
schuldigde president Carter er
van te veel nadruk op de Israëli
sche nederzettingspolitiek te
leggen en daarmee andere obsta
kels op de weg naar vrede expres
over het hoofd te zien.
Het bezoek van Anderson leek gis
teren even dramatisch te gaan
worden toen zijn auto op weg
naar een bezoek aan de Israëli
sche president werd aangereden.
Naar in Londen verluidt zijn de
laatste maanden over deze kwes
tie inleidende besprekingen ge
voerd binnen de Westeuropese
Unie. Uit die besprekingen zou
reeds een algemeen akkoord zijn
geresulteerd om de Bondsre
publiek toestemming te geven,
als ze dat wenst, militaire op
pervlakteschepen en onderzee
boten te bouwen met een grote
capaciteit.
De permanente raad van de WEU -
die haar zetel in Londen heeft en
waarbij zeven Europese landen
zijn aangesloten - had gisteren in
Londen een speciale bijeen
komst over deze kwestie moeten
houden, maar om "technische
redenen" werd de bijeenkomst
verschoven naar een latere da
tum, waarschijnlijk 21 juli.
Uit gezaghebbende Britse bron
Kritiek van
Sadat op VS
CAIRO (UPI) - President Anwar
Sadat van Egypte heeft zijn Ame
rikaanse collega Jimmy Carter
verweten dat hij in gebreke is
gebleven bij het beteugelen van
de Sowjet-infiltratie in het Mid
den-Oosten en Afrika. Sadat gaf
verder te kennen bereid te zijn de
politieke en militaire hulp aan
Saoedi-Arabië uit te breiden om
het "wankele" gebied rond de
Perzische Golf te stutten.
Het Egyptische staatshoofd deed
zijn uitlatingen in een vraagge
sprek met een Japans televisie
station. In het interview zei hij
ook dat hij de PLO van Jasser
Arafat in dit stadium nog niet bij
de vredesbesprekingen met Is
raël wil betrekken.
heette het gisteren dat Groot-
Brittannië krachtig voorstander
is van het opheffen van de beper
king voor West-Duitsland en dat
het nu aan de Bondsrepubliek is
een officieel verzoek daartoe in te
dienen.
Als de van kracht zijnde procedure
wordt gevolgd zal een verzoek
van de Westduitse regering om
dergelijke nieuwe gevechtseen
heden op stapel te zetten moeten
worden ingediend by de raad van
de VfEU, na instemming te heb
ben verkregen van het opperbe
vel van de geallieerde strijd
krachten in Europa (Shape).
Krachtens de akkoorden van de
geallieerden had de Westduitse
Bondsrepubliek tot nu toe
slechts toestemming gevechts
schepen te bouwen tot een
maximum-grootte van 3000 ton
en onderzeeboten van maximaal
1800 ton, met uitzondering van
acht torpedobootjagers die een
grootte mochten hebben van
6000 ton en een opleidingsschip
van 5000 ton.
Dergelijke beperkingen gelden ook
voor de produktie door de
Bondsrepubliek van raketten
voor de lange afstand, strategi
sche bommenwerpers en biolo
gische, chemische en nucleaire
wapens. Deze beperkingen zijn
door de geallieerden aan West-
Duitsland opgelegd als voor
waarde voor zijn toelating in
1954.
Tot de WEU en voor zijn lidmaat
schap van de NAVO. In bevoegde
kringen in Londen wordt be
klemtoond dat wat deze laatste
(Van c
correspondent Henk Kolb)
oppervlakkig
menen dat het allemaal wel goed
gaat met de stad.
WASHINGTON - Kosten, noch moeite zijn, zoals dat heet,
gespaard om van het aanstaande dinsdag te beginnen Hulpprogramma
nationale congres van de Amerikaanse Republikeinse
partij een luidruchtig, kleurig Schouwspel te maken.
De conventie in Detroit krijgt een
hoogtepunt in de aanwijzing van
Ronald Reagan als officieel kan
didaat voor het Witte Huis. De
Republikeinse partij, die een
doorgaans met sterren en strepen
gedecoreerde olifant als symbool
voert, gaat eensgezind de verkie
zingen in onder de banier van een
bijna zeventigjarige zonder poli
tieke boodschap van betekenis.
Of het zou zijn voortdurend her
haalde belofte moeten zijn dat hij
het geteisterde Amerika weer
overeind zal helpen, nadat het
tengevolge van vier jaar Demo
cratisch beheer door de knieën
dreigt te zakken.
beperkingen betreft geen wijzi- De Amerikaanse politieke partijen
gingen in de nabije toekomst zijn
De Westeuropese Unie wordt ge
vormd door Groot-Brittannië en
de oorspronkelijke EG-landen
Frankrijk, West-Duitsland, Italië,
België, Nederland en Luxem
burg.
hebben zeer in het algemeen geen
duidelijke ideologie, die gelijk
gezinden kan verenigen. Het feit
dat de Democraten zich gaarne
beroepen op hun zorg voor het
welzijn van de arbeidende bevol
king en de Republikeinen de re
putatie hebben zich vooral te
ATHENE (DPA) - Duizenden mensen zijn volgens officiële mededelingen gisteren door de zware aardbeving in
Thessalië en andere delen van Midden-Griekenland dakloos geworden. Meer dan tweeduizend huizen in talrijke
steden en dorpen zijn zwaar beschadigd. Er zijn enkele tientallen gewonden.
Vierduizend grote tenten, levensmiddelen en medicamenten zijn naar de zwaarst getroffen plaatsen ten zuiden
van Volos gebracht, waar de noodtoestand is afgekondigd. Soldaten helpen bij het opruimen van het puin.
richten op het belang van het
groot-kapitaal biedt geen ruimte
voor noodzakelijke nuances. En
die zijn er wel, want bijvoorbeeld
de scheidslijn tussen conserva
tieve politieke denkers en libe
raler opvattingen, loopt dwars
door beide partijen. Dit gegeven
op zichzelf maakt het nodig om
alle verklaringen over „eenheid"
bij de Republikeinen en „ver
deeldheid" onder de Democraten
met terughouding te benade-
Eenheid
In alle toonaarden zal volgende
week de Republikeinse partij po
gen het Amerikaanse volk een
illusoire eenheid te tonen. Achter
de triomfantelijke Reagan zal
zich een rij van verslagen mede
dingers opstellen, de mannen die
de inleidende en toonzettende
redevoeringen gaan houden,
zullen de man die in zijn vrije tijd
vrijwel uitsluitend onder een
cowboy-hoed en met een zadel
over de arm valt te bezichtigen,
opdissen als het politieke genie
waarop de VS al jaren hebben
gewacht. Vier jaar op zijn minst.
De feiten spreken dat enigszins
tegen gegeven het feit dat Reagan
al bijna twee decennia op jacht is
naar de kans om zijn staatsiepor
tret in alle officiële burelen van
de VS te doen ophangen.
De conventie, de speculaties over
Reagans kandidaat voor het vice-
presidentschap daargelaten (een
keuze die in het licht van zijn leef
tijd grote betekenis heeft) is een
gebeuren zonder wezenlijk poli
tiek belang, een uitstapje voor de
gedelegeerden en hun families.
Een kermis waarbij het meren
deel van de afgevaardigden ten
slotte nauwelijks meer benul
heeft van de vele politieke af
spraken die in de marge worden
gemaakt.
„Detroit enjoys a good party" is het
motto van dit congres en dat
heeft een dubbele betekenis: de
stad houdt van een feestje en is
blij meteen goede (politieke) par
tij. De organisatoren hebben de
bezitters van plezierboten opge
trommeld voor een vlootschouw
op de rivier aan de overkant
i Canada ligt, kortom: een
Niets is minder waar. Tot grote
woede van de Republikeinen is
president Carter dezer dagen een
hulpprogramma voor de geteis
terde auto-industrie komen aan
kondigen ter waarde van een ArrnnpHp
miljard dollar. Dat is niet niks, Armüeue
■eel te weinig vooralsnog. In de New York Times schreef de-
zich hetzelfde verschijnsel voor
als in ontwikkelingslanden die
hun economie schragen op de
oogst van één overwegend pro-
dukt. En met de ontslagen in de
autobedrijven zakt ook het za
kenleven van de middenstand in
en van de toeleveringsbedrijven
die auto-onderdelen maken, etce
tera, etcetera.
Zijn lijfwachten, die meenden
dat het om een aanslag op Ander
son ging. sprongen met getrok
ken pistolen uit de auto. Het
bleek echter om een gewone aan
rijding te gaan en Anderson kon
zijn bezoek ongedeerd voortzet
ten.
De onafhankelijke presidentskan
didaat uit Illinois, die op een 12-
daagse tour naar Europa in het
Midden-Oosten is, heeft gisteren
van zijn voorgenomen bezoek
aan Jordanië moeten afzien. Nog
voor zijn komst naar Israël had
Anderson aangekondigd geen
onderscheid te zullen maken tus
sen West- en Oost-Jeruzalem. Als
gast van Jeruzalems burgemees
ter Koliek en in aanwezigheid
van enkele ambtenaren van bui
tenlandse zaken, bracht de presi
dentskandidaat een bezoek aan
Arabisch Oost-Jeruzalem. Ko
ning Hoessein van Jordanië be
sloot hierop Anderson niet te
ontvangen.
Anderson heeft tijdens zijn verblijf
in Israël gesprekken gevoerd met
regerings- en oppositieleiders.
Daarbij liet hij onder andere we
ten voor het verplaatsen van de
Amerikaanse ambassade naar
Jeruzalem te zijn aan het eind van
de vredesonderhandelingen.
Duidelijk is dat de presidentskan
didaat met zijn bezoek aan Israel
in de eerste plaats uit is op het
verkrijgen van joodse stemmen
in de Amerikaanse presidents
verkiezingen. Vooral zijn ver
gaande verklaringen over Jeru
zalem en zijn bezoek aan het Ara
bische deel van deze stad maken
deel uit van deze indirecte ver-
kiezingscam pagne.
Smerige politiek, roepen de Re
publikeinen, die immers zelf
niets anders hebben aan te bie
den vooralsnog dan beloften en
dan nog vage. Smerige politiek?
In de op vijf na grootste stedelijke
conglomeratie van de VS zijn bij
na 228.000 mensen afhankelijk
van hulp. Ruim 293.000 mensen
krijgen „voedselbonnen", dat wil
zeggen een overheidssubsidie op
hun eerste levensbehoeften. On
der zwarte en gekleurde jongeren
is het werkloosheidspercentage
verbijsterend: 62 procent. Ouden
van dagen kunnen het geld voor
de bejaardentehuizen nauwelijks
meer opbrengen dank zy de infla
tie, anderen staan voor de keus
tussen, elektriciteit gas en water
of eten.
De stad, die zich ooit met trots de
hoofdstad noemde van 's werelds
auto-industrie, is een treurig to
neel voor de bijeenkomst van een
partij die de arbeidende bevol
king nooit veel meer te bieden
heeft gehad dan de verzekering
dat het de arbeider goed gaat als
de onderneming floreert. Een van
de vijf Detroitse arbeiders is zon
der werk en zonder vooruitzicht
op spoedige verbetering, maar
doorgaans wel met een gezin om
te voeden. In de depressiejaren
tussen 1932 en 1936 was de
werkloosheid tussen 17,2 en 24,1
procent. Nu is die 18,4 pro
cent.
De 20.000 Republikeinen die in uit
bundigheid aan hun congres be
ginnen en daarbij doorgaans een
stevige slok drinken en aardige
uitstapjes rr aken. worden gecon
fronteerd met de duizenden in de
lange rijen voor de kantoren waar
de werkloosheidsuitkering
wordt betaald, met mensen die,
met hun arbeid, hun geborgen
heid, zelfvertrouwen en waar
digheid zijn kwijtgeraakt. En met
de jonge arbeiders
zer dagen een student uit Detroit:
„vergeet Detroit niet als op 18 juli
de conventie voorbij is. Detroit is
een meer dan levensgroot sym
bool van de armoede die in vele
andere grote stedelijke gebieden
in het hele land heerst. Gedenk
dat armoede, honger en werk
loosheid zorgen en omstandig
heden zyn, die verdwijnen als de
conventiegangers en de media
hun koffers pakken en naar huis
gaan. armoede is voor sommi
gen wellicht slechts een politiek
probleem dat hen in diepe verle
genheid brengt. Maar voor het
zevenjarige kind in Detroit,
wiens vader en moeder geen eten
kunnen betalen en dat voortdu
rend wordt bedreigd met het op
houden van de werkloosheids
uitkering of het terugvorderen
(van op afbetaling gekochte goe
deren) en het afsnijden van gas,
water of elektriciteit of huisuit
zetting, voor dat kind is armoede
een ontnuchterende en vaak
angstaanjagende werkelijkheid
Aldus de student Kevin
Fobbs.
De republikeinse conventie amu
seert zich intussen met een vloot
schouw van pleziervaartuigen en
onophoudelijk donderend ap
plaus. Voor Detroit is het congres
een soort eerherstel na jaren van
een slechte reputatie. De Re
publikeinen hebben gemikt op
een stad waar Reagan althans een
poging kan wagen een flink stuk
van de stemmen van de arbei
dende massa te verwerven. Het
heeft er even naar uitgezien dat
het zou lukken. Dat is niet langer
het geval evenwel, en het is daar
om verstandig aan de optimisti
sche opiniepielingen die de Re
publikeinen zo gaarne tonen,
voorzichtigheid te knopen. Want
gegeven de omstandigheden is in
Detroit feestvieren nauwelijks
gepast.
SALISBURY (UPI) - Aanhan
gers van premier Mugabe van
Zimbabwe en aanhangers
van de Zimbabwese minister
van binnenlandse zaken,
Nkomo, zijn gisteren met el
kaar slaags geraakt De onlus
ten braken uit toen ongeveer
200 aanhangers van Nkomo
langs het hoofdkantoor van
de Zanu-PF partij van Muga
be liepen met borden waarop
zij hun veroordeling uitspra
ken over de minister van fi
nanciën. Enos Nkala. Deze
Zanu-PF-minister hdd zon
dag verklaard dat hy Nkomo
"zou verpletteren".
Aanhangers van de party van
Mugabe verzamelden zich
buiten het kantoor en er ont
stond een scheldparty, die la
ter uitliep op een handge-
de auto-industrie, die minder dan Aan het ziekbed van het vrije
tien dienstjaren hebben, begint
het eind in zicht te komen van de
uitkeringen die bedrijven en
vakbond betalen, omdat de fond
sen opraken.
n een stad als Detroit die zo afhan
kelijk is van één industrie, doet
erschap kan Ronald Rea
gan geen wondermiddelen te
voorschijn halen uit het kleine
dokterstasje vol paardemiddelen
waarmee hy stad en land in de
afgelopen maanden heeft afge
reisd.
Zege falangisten
BEIROET (DPA) - De bloedige
machtsstrijd in Libanon tussen
de milities van de falangisten en
de Nationale Liberale Partij -
beide rechtse groeperingen - is
gisteren ten gunste van de falan
gisten beslist.
Ze zijn nu baas in het oostelijke en
noordelijke deel van Beiroet dat
voornamelijk door christenen
wordt bewoond.
In kringen van de Nationale Libe
rale Partij is meegedeeld dat er
by de gevechten van de afgelo
pen dagen 142 doden en 743 ge
wonden zyn gevallen.
