'Van Agt werkt
afsplitsing van
CDA in de hand'
Nederlandse
brand in
flatgebouw in
Belgische
badplaats
CDA: daden stellen bij schending mensenrechten
Kamerlid Jan Nico Scholten
„Versnelde plaatsing
kruisraketten na '83
Onderwijzers voelen
zich bedreigd
in gezagspositie
MAANDAG 30 JUNI 1980
BINNENLAND
PAGINA 7
mnkiiw
AUIIICI! U1II IIIJ
Delegaties uit drie partijen stellen beginselprogramma vast
NOORDWIJKERHOUT (GPD) - Het de
bat over de olieboycot van Zuid-Afrika
heeft afgelopen zaterdag ook zijn in
vloed gehad op de CDA-bestuurders die
in Noordwijkerhout definitief het pro
gramma van uitgangspunten van het
CDA vaststelden. Zo werd in de men
senrechten-paragraaf uit het program
ma de wijziging aangebracht dat 'daad
werkelijk' maatregelen getroffen moe
ten worden tegen landen die mensen van
overheidswege ten achter stellen.
De toevoeging 'daadwerkelijk' werd pas.
zaterdag, en op speciaal verzoek van de
KVP-delegatie in de paragraaf aange
bracht. Volgens K VP-voorzitter Piet van
Zeil is dit een direct gevolg van de ge
beurtenissen van afgelopen week in de
Tweede Kamer en heeft men tot uit
drukking willen brengen dat indien in
ternationaal overleg niets oplevert ook
eenzijdige maatregelen mogelijk moe
ten zijn.
Delegaties uit de drie CDA-partijen heb-
WESTENDE, BREDA (GPD) -
Vier Nederlandse meisjes zijn
gistermorgen bij een brand in een
flatgebouw in de Belgische bad
plaats Westende om het leven ge
komen. De slachtoffers, de 20-ja-
rige Bredase Sandra Habryka en
de 18-jarige Marion Jebbink, de
19-jarige Rijsbergense Ludie van
Cuyck en Anja Meesters (18) uit
Galder, brachten met nog drie
vriendinnen hun vakantie door in
een appartement op de zevende
verdieping van het gebouw, dat
eigendom is van de vader van één
van hen.
De brand is even voor half acht gis
termorgen ontstaan, waarschijn
lijk doordat een elektrisch ver
warmingstoestel te dicht bij de
overgordijnen stond, waardoor
deze vlam vatten. De vier meisjes
zijn aan brandwonden en ver
stikking overleden.
De drie anderen, L. Asman, J. Bots
en H. Janse, allen uit Breda, zijn
totaal overstuur opgenomen in
een ziekenhuis te Westende.
Twee van hen zagen kans te ont
snappen door aan de achterkant
van het appartement naar een la
ger gelegen verdieping te klaute
ren, waarbij een van de meisjes
bijna neerstortte. En dat terwijl
de tussenhekjes aan de achter
kant van de flat met een knop ge
opend kunnen worden, zodat de
meisjes zo naar de buren hadden
kunnen lopen. De derde zag kans
alarm te slaan en zich eveneens in
veiligheid te brengen.
Zes van de meisjes waren leerlin
gen van het Mencia de Mendoza-
lyceum in Breda en hadden zo
juist het eindexamen achter de
rug.
WADLOPER - Ongeveer vijfhon
derd meter van de haven van
Lauwersoog is gistermiddag
door een wandelaar bij de dijk het
stoffelijk overschot gevonaen
van de sinds 20 juni vermiste 23-
jarige Irakese wadloper Hasin.
De man maakte deel uit van een
groep van zeventien wadlopers
die onder leiding van een Neder
landse gids een tocht maakten,
maar ten zuidoosten van Ame
land door de vloed werden ver-
rast.
INBRAAK - Bij een inbraak in een
antiekzaak in Oirschot zijn in de
nacht van vrijdag op zaterdag
klokken gestolen voor een totale
waarde van 70.000 gulden.
De dader(s), van wie ik nog elk
spoor ontbreekt, zijn het pand
binnengekomen door de ruit in te
slaan, aldus de politie.
ben vrijdag en zaterdag onder leiding
van CDA-voorzitter prof. Piet Steen
kamp aan het nieuwe beginselpro
gramma (nog niet het verkiezingspro
gramma) gewerkt. Met name kwesties
als de kernbewapening en de plaats van
het gezin in de samenleving stonden
daarbij centraal.
Ook de kernwapenparagraaf werd gewij
zigd en wel in die zin dat gesproken
wordt over maatregelen tot terugdrin
ging van de kernbewapening en bevor
dering van de vrede „met name in bond
genootschappelijk verband". De AR had
de woorden 'met name' door 'bij voor
keur' willen vervangen, maar de delega
ties waren bang dat de indruk zou ont
staan dat men zich van de NAVO zou
willen losmaken.
Volgens de delegaties is daarvan echter
geen sprake. Prof. Steenkamp zei echter
dat deze paragraaf ook in deze bewoor
ding de mogelijkheid van eenzijdige
stappen door Nederland openlaat, in
dien alle pogingen binnen de NAVO zijn
mislukt. Mede daarom staat er ook dat
Nederland initiatieven moet nemen om
tot ontwapeningsovereenkomsten te
komen.
Steenkamp noemde dit een overwinning
voor de AR omdat in KVP en CHU 'har
de standpunten' over deze zaak waren
ingenomen. Nadat AR-voorzitter Hans
de Boer had duidelijk gemaakt dat van
een wens tot uittreding uit de NAVO
geen sprake was, konden ook de andere
delegaties hiermee akkoord gaan. Om
dit verder te benadrukken werd de
nieuwe paragraaf opgenomen dat de
NAVO hoofdinstrument van het beleid
terzake is.
Gezin
De paragraaf over het gezin en andere sa
menlevingsvormen bleek verschillend
te kunnen worden uitgelegd. Voorop
staat dat het gezin van biizondere bete
kenis is voor de opvoeding van kinde
ren. maar dat andere duurzame samen
levingsvormen recht hebben op met het
gezin vergelijkbare rechten en plich
ten.
Hoewel CHU-voorzitter L. van Leeuwen
zaterdag voor de radio zei dat die bepa
ling, met name waar het om het opvoe
den van kinderen gaat. geen gelijkstel
ling van homofiele samenlevingsvor
men betekent, zei hij daar later desge
vraagd over deze punten uit hét pro
gramma als een 'opening' tot homofiele
paren te beschouwen. „Maar die relaties
staan voor ons niet op de voorgrond, in
tegendeel". Volgens de CD A-delegaties
moeten die echter onder omstandighe
den als opvoeders worden aanvaard.
Tenslotte werden ook de paragrafen over
de evangelische grondslag van het CDA
nog gewijzigd. Zo werd uitgesproken
dat het CDA zich richt naar de bijbelse
getuigenis „met de intentie steeds te
zoeken naar de betekenis van het Evan
gelie voor het politieke handelen".
Met nadruk is daarbij, op wens van onder
meer prof. Steenkamp zelf, een aan
hangsel opgenomen waarin staat dat het
CDA zijn politieke handelen echter niet
met die bijbelse getuigenis mag vereen
zelvigen. Steenkamp heeft regelmatig
betoogd dat de CDA'ers de bijbel niet
moeten willen monopoliseren.
Ook werd - op verzoek van de CHU - op
genomen dat de overheid „dienaresse
Gods" is en wordt met name de erken
ning van het eigen recht en karakter van
de kerk in het beginselprogramma op
genomen.
Volgens prof. Steenkamp is. nu de CDA-
delegaties het programma hebben vast
gesteld, de weg vrij naar de fusie van de
drie CDA-partijen op 11 oktober. Hij
sprak lof uit over de wijze waarop de drie
delegaties overeenstemming hadden
bereikt. Ook werden zaterdag in Noord
wijkerhout de nieuwe CDA-statuten
vastgesteld.
HAMBURG - De Westduitse bondskanselier Schmidt rechtsen premier Van Agt snellen naar een gereed
staande auto tijdens een plotselinge regenbui in Hamburg. Van Agt bracht gisteren een bezoek aan zijn Duitse
collega. De regenbui was er de oorzaak van dat een geplande boottocht op het Kielermeer geen doorgang kon
Van Agt na bezoek aan Schmidt:
ROTTERDAM (ANP) - Na 1983 valt
een versnelde plaatsing van
kruisraketten met atoomkop in
Europa te vrezen als de Russen
niet stoppen met het wekelijks
plaatsen van een op Europa ge-
NIJMEGEN (ANP) - Veel leer
krachten op basisscholen voelen
zich in hun gezagspositie be
dreigd door het gedrag van de
kinderen in hun klas, maar ook
door de ouders van de leerlingen.
Een training in sociale vaardig
heden voor aanstaande leer
krachten aan de pedagogische
academies zou dat gevoel van
"bedreigd" te worden behoorlijk
kunnen wegnemen.
Tot die conclusie komt de Nij
meegse sociaal-psycholoog dr. R.
Lamberigts (46) in een proef
schrift over dit onderwerp. Hij
promoveerde vrijdag op deze dis
sertatie aan de katholieke univer
siteit in Nijmegen. Lamberigts
merkt op, dat mannelijke leer
krachten zich veel eerder be
dreigd voelen dan hun vrouwe
lijke collega's.
De "charismatische" onderwijzer,
de man of vrouw die zich dankzij
een zeer geschikte karakterstruc
tuur gemakkelijk staande houdt,
respect afdwingt en aan wie door
de ouders automatisch vertrou
wen wordt geschonken, lijkt een
uitstervend ras, zo schrijft de on
derzoeker. Uitdrukkingen als
"Wie maakt hier de dienst uit?"
en "Wie heeft het hier eigenlijk
voor het zeggen?" rollen regel
matig over de hoofden van de
leerlingen.
Strafmaatregelen hebben meestal
weinig effect. Andere leerkrach
ten blijken tegen de spanning
niet opgewassen en ruimen voor
tijdig het veld, aldus Lamberigts.
Weer andere onderwijzers vluch
ten in eigen hobby's om zo hun
gezag op basis van deskundig
heid te handhaven, een gevaarlij
ke ontwikkeling, meent de pro
movendus.
Veel onderwijzers voelen zich ook
bedreigd door de ouders van hun
leerlingen, zeker in die gevallen
waarin de ouders intensief mee
leven met het schoolleven van
hun kind. Ouders genieten, vol
gens Lamberigts, steeds hogere
opleidingen, terwijl de leerkrach
ten uit steeds lagere opleidings
niveaus worden gerecruteerd. In
de toekomst kan dat tot nog gro
tere moeilijkheden leiden, denkt
hij.
Dr. Lamberigts meent op grond
van zijn onderzoek - dat zich af
speelde bij de aspirant-onderwij
zers van pedagogische academ ies
in Venlo en Nijmegen - dat leer
krachten moeten leren "intérac-
teren". De leerkrachten moeten
zich bewust worden, schrijft hij,
van zowel hun eigen gedrag als
dat van hun leerlingen.
Belangrijk is volgens dr. Lambe
rigts dat op niet-autoritaire wijze
wordt geprobeerd om informatie
van elke leerling te krijgen. Als
voorbeeld vergelijkt hij in zijn
proefschrift twee soorten reacties
van een leerkracht op het te laat
komen van een scholier
"Smoesjes, je weet toch datje op
tijd moet zijn, waarom kom je dan
te laat?" en "Waarom kom je te
laat, is^ er misschien iets ge
beurd?" of "Ga maar zitten,
straks na school praten wij ver
der".
Het kleiner maken van de klassen
levert volgens de onderzoeker in
dit geval weinig op. Ook andere,
louter structurele, maatregelen
van de kant van de overheid zul
len weinig helpen, meent hij.
richte raket. Aan de Westerse
kant komt er geen enkel nucleair
wapen in de vorm van een Pers-
hing of een Tomahawk-raket bij
om de eenvoudige reden dat ze
nog niet leverbaar zijn.
Dit zei minister-president Van Agt
gistermiddag op vliegveld Zes
tienhoven bij Rotterdam na aan
komst uit Hamburg. In deze
Duitse havenstad had hij een on
derhoud met de Westduitse
bondskanselier Helmut Schmidt.
Schmidt betoogde om voor 1983
geen kruisraketten te plaatsen en
met de Sowjet-Unie te onder
handelen over de beperking van
de wapenwedloop. De bonds
kanselier is vandaag vertrokken
voor een bezoek aan Moskou.
Van Agt heeft met zijn Westduitse
collega ook gesproken over de
export van Nederlands aardgas.
Onze oosterburen vinden dat hun
tuinders oneerlijke concurrentie
wordt aangedaan en willen dat
Nederland in ieder geval de aard-
gasprijzen voor de eigen tuinders
verhoogt. Van Agt vroeg zich gis
teren af of het mogelijk is die prijs
te verhogen.
Schmidt toonde begrip voor de
Nederlandse argumenten maar
de twee regeringsleiders zijn nog
niet tot overeenstemming geko
men. De besprekingen kunnen
volgens Van Agt wel in de goede
richting gaan. De helft van het
Nederlandse gas wordt naar
Duitsland geëxporteerd.
Van Agt heeft met zijn Westduitse
collega ook "diepgaand" gespro
ken over de financiële lasten van
de Europese Gemeenschap in de
komende jaren. Duitsland vindt
dat het te veel betaalt in verhou
ding tot wat het land aan op
brengsten ontvangt. Schmidt wil
daarom een "plafond" aan de in
komsten van vooral de Benei ux-
landen. De minister-president
zei gistermiddag dat hij dit
standpunt van Schmidt "niet on
derschrijft".
Hij acht echter wel redenen aanwe
zig voor een grondige herbezin
ning over met name het Europese
landbouwbeleid. De twee landen
praten daar binnenkort op topni
veau verder over, aldus Van Agt.
Ook heeft minister-president Van
Agt de kandidatuu,r van de
Luxemburger Gaston Thorn
"verdedigd" tegenover zijn Duit
se ambtgenoot. Hij wilde hier niet
meer over kwijt dan dat Thorn
"een goede kans maakt".
Haags meisje
(zeven jaar)
gewurgd in
struikgewas
aangetroffen
DEN HAAG (ANP) - Het 7-jaar
oude meisje Maitrie Koeldiep
uit Den Haag, dat sinds vrij
dagmiddag werd vermist, is
zaterdagmiddag dood aange
troffen door een speurteam
van de Haagse politie in de
Westduinen. Het meisje bleek
door messteken en wurging
om het leven te zijn gebracht.
In het onder- en bovenli
chaam liep zij ongeveer tien
messteken op.
Het meisje was met klasgeno
ten van de Terwestenschool
in Den Haag onder leiding
van vijf leerkrachten tijdens
een speelmiddag vrijdag in de
duinen zoekgeraakt. Een uur
later, om drie uur, werd haar
verdwijning gemeld door één
van de leerkrachten aan de
politie.
Een zoekactie, die direct daarop
van start ging, leverde niets
op. Het zoeken werd vrijdag
avond gestaakt en zaterdag
ochtend weer voortgezet.
Volgens de Haagse politie werd
het slachtoffer niet ver van de
speelplaats in dicht struik
gewas aangetroffen.
HILVERSUM (ANP/GPD) -
Het optreden van premier
van Agt is in toenemende
mate een splijtzwam voor
het CDA. Aan de ene kant
leidt het door zijn on
voorstelbare populariteit
tot het aantrekken van
enorm veel kiezers maar
aan de andere kant verla
ten steeds meer principië
le mensen die op evange
lische wijze het politiek
bezig willen zijn dat CDA.
Dat zei het CDA-kamerlid
Jan Nico Scholten giste
ren voor de IKON-radio.
als Goudzwaard en
Von Meyenfeldt en een groot aan
tal anderen zeggen dat zij niet
meegaan met de fusie, dan heeft
dat veel te maken met Van Agt en
het beleid dat hij voert, aldus
Scholten. Het CDA - kamerlid
van AR-huize verwijt Van Agt dat
hij in toenemende mate niet weet
wat de meerderheid van de Ka
mer wil, en als hij het wel weet,
weigert hij eenvoudig daarmee
op een behoorlijke wijze reke
ning te houden.
Scholten vindt die handelswijze
structureel begint te worden en
dat de Kamer dat niet blijvend
kan accepteren. "En dan zou dan
niet op grond van een actueel
punt maar op grond van een bre
dere filosofie moeten leiden tot
een breuk met het kabinet
Zorgwekkend
Het optreden van Van Agt als mi
nister-president, het beleid
waarbij hij bij herhaling belang
rijke Kameruitspraken naast zich
neerlegt noemt Scholten zorg
wekkend. met name voor de
ontwikkeling van het CDA: "Het
leidt tot polarisatie binnen het
'Abortuswet in
Kamer voor
Prinsjesdag'
HILVERSUM (ANP) - Minister De
Ruiter van justitie verwacht dat
een snelle afhandeling van de
eindverslagen van CDA en WD
over het wetsontwerp mogelijk
nog voor Prinsjesdag in de
Tweede Kamer kan worden be
handeld. De Ruiter zei dit giste
ren voor de AVRO-radio.
Volgens de bewindsman zijn de
verschillen tussen CDA en WD
over het ontwerp beslist niet on
overbrugbaar.
De Rutter en Ginjaar (volksge
zondheid) zullen eind augustus
met een nota komen met daarin
hun reacties op het eindverslag.
Ik weet zo goed als zeker dat ook
de regeringsfracties er op uit zyn
de zaak te klaren, zo zei de Ruiter.
Mocht het niet lukken, dan is dat
voor De Ruiter een teken van po
litieke armoede in Nederland.
CDA en tot het vertrek van men
sen uit de party".
Scholten vindt dat Van Agt het zelf
in de hand heeft of er een afsplit
sing van het CDA zal ontstaan.
Wanneer die afsplitsing vijf tot
tien zetels zou halen, dan wordt
het CDA misschien wel m de op
positie gedrongen, een rol die de
partij in snel tempo zou doen af
brokkelen. "Dat wordt een af
gang", voorspelde hij.
Het kamerlid verwijt Van Agt bo
vendien CDA-fractieleider Lub
bers te bruskeren. "Van Agt hield
wel rekening met Aantjes en
moest hem aanvaarden als ten
minste een gelijkwaardige en in
politiek opzicht als zijn meerde
re. Hij heeft Lubbers niet als zo
danig aanvaard en staat kennelijk
op het standpunt dat hij niet al
leen leider van de regering maar
ook leider van het CDA te".
Daarmee kleineert de premier
niet alleen de fractievoorzitter
maar ook de fractie zelf. Dat op
treden zal op enige termijn moe
ten leiden tot een echte botsing
tusLen kabinet en de meerder
heid van de CDA-fractie, zo ver
wacht Scholten.
Scholten denkt dat Van Agt na het
debat over de olie-boycot meer
rekening zal houden met de frac
tie en met de zogenoemde loyalis
ten. "Ik denk dat Van Agt kien
genoeg is om te begrijpen dat de
klok heeft geslagen. Tot dusver
heeft hij de indruk gekregen
"met die jongens hoef ik eigenlijk
niet zozeer rekening te houdén.
Jammer dat hij zo heeft geope
reerd", aldus Scholten.
Bescheiden
CDA-fractieleider Lubbers zei
eveneens voor de IKON-radio te
verwachten dat uitzitten - het
kabinet tot een olie-embargo van
Zuid-Afrika overgaat. De toezeg
gingen in het debat zijn beschei
den, maar er blijft perspectief
voor de toekomst, meent Lub
bers.
Ook KVP-voorzitter prof. Steen
kamp zei zaterdag in Noordwij
kerhout dat er wat gedaan moet
worden aan die stroeve verhou
dingen. "Dit kan niet blijven", zei
hij. Hij zei dat deze ontwikkelin
gen niet goed zijn voor het CDA.
"Maar ik onderstreep dat dit geen
CD A-kabinet, maar een coalitie
kabinet is", daarmee ook een deel
van de verantwoordelijkheid
naar de WD verschuivend. Vol
gens Steenkamp zijn deze ge
beurtenissen overigens niet van
invloed op de CDA-fusie. "Die
gaat gewoon door".
Het AR-Kamerlid Fred Borgman,
een van de dissidenten die tegen
de motie van afkeuring stemde,
zei voor de VARA-tv dat de CDA-
fractie een eenzijdige olieboycot
van Zuid-Afrika zal eisen, wan
neer het kabinet in september
geen succes blijkt te hebben ge
had met de onderhandelingen
daarover met België, Luxemburg
en de Scandinavische landen.
"Want we zijn natuurlijk niet van
ons standDunt af'.
Dagopbrengst
Pasar Malam
in Den Haas
bij inbraak
gestolen
DEN HAAG (ANP) - Bij
braak in een flat .aan de
Parklaan in Den Haag is zater
dagavond voor ongeveer 50.000
gulden ontvreemd. De buit, die
bestaat uit 38.000 gulden in con
tanten en ruim tienduizend gul
den kaacheques en girobetaal
kaarten, was de dagopbrengst
van de in Den Haag gehouden
Indische markt Pasar Malam Be-
sar. Voorts werden sieraden met
een waarde van ongeveer dui
zend gulden gestolen.
De inbrekers verschaften zich met
een breekijzer via de voordeur
toegang tot het appartement.
Volgens de Haagse politie ont
breekt van hen nog ieder spoor.
AMSTERDAM - In het kader van de internationale homosolidariteits-
en bevrijdingsdag 1980 is zaterdag in Amsterdam gedemonstreerd tegen
de discriminatie, vervolging en onderdrukking van homoseksuele mannen
en vrimireri iu Netierh.i nd en in het hiuteuhiud Enkele hundr,len h-
suelen trokken met spandoeken van het Museumplein naar het Am. telveld
waar de betoging met een bijeenkomst werd afgesloten.
