Voortbestaan van kabinet
in handen groepje CDA'ers
Gezellig
"shoppen"
Forse kritiek op
uitleg van Van Agt
Regering: verlaging van
topsalaris pas 1 januari
Raad van State
stuurt Wiegel
boze brief
KORPORAAL ONTSLAGEN UIT DIENST
Na weigering om olieboycot-motie uit te voeren
DONDERDAG 26 JUNI 1980
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (GPD) - Het CDA is
niet bereid een crisis te forceren^
over de aftopping van de topsala
rissen van politici en ambtena
ren. Wel indt de fractie de argu
menten van minister Wiegel
(binnenlandse zaken) om niet
over te gaan tot een voorheffing
op 1 juli nog niet overtuigend. De
christen-democraten vinden
daarom een „nadere gedachten-
wisseling" met de bewindsman
op zijn plaats.
CD A-woord voerder Weijers toonde
zich gisteravond niet negatief
over de brief van Wiegel in deze
zaak. De bewindsman schreef
daarin dat hij geen kans ziet eer
der dan op 1 januari maatregelen
tegen deze hoogste inkomens
door te voeren. In een door de ge
hele Kamer gesteunde CDA-mo-
tie is twee weken geleden nog
aangedrongen op maatregelen
per 1 juli.'
Wiegel heeft overigens ingestemd
met een tweede eis van de Kamer,
namelijk dat de salarissen niet
simpelweg bevroren worden,
maar dat zij stapsgewijs worden
verlaagd. Deze toezegging heeft
ertoe geleid dat het CDA niet on
verdeeld negatief tegenover de
brief is gaan staan. Vandaag zal
de betrokken fractiecommissie
overleggen welke stappen nog
genomen kunnen worden om de
gewenste toezeggingen alsnog
binnen te halen.
Van de andere partijen ziet de VVD,
als mede-regeringspartij, geen
reden minister Wiegel verder
voor de voeten te lopen. De frac
tie gelooft dat Wiegel al het mo
gelijke heeft bereikt. De PvdA
daarentegen is ontevreden. De
socialisten willen een nieuw de
bat, waarin de minister alsnog
gedwongen wordt al op 1 juli met,
zo nodig tijdelijke, maatregelen
te komen.
Het kabinet heeft volgens de brief
besloten de salarissen van de zit
tende ambtenaren en politici iri
vijf jaarlijkse stappen terug te
brengen. Nieuwe topfunctiona
rissen krijgen al onmiddellijk het
lagere salaris.
De voorlopige maatregel, waar de
CDA-motie om vroeg, is volgens
Wiegel technisch onmogelijk. Dit
hangt samen met het nog ontbre
ken van de nieuwe salarisinde
ling. Daarmee is het niet goed
mogelijk nu al te bepalen welk
voorschot mogelijk is van de top
salarissen, aldus Wiegel. Sommi
ge maatregelen moeten ook wor
den doorgevoerd door middel
van een wet, waarbij de minister
salarisverlagingen met terug
werkende kracht „verwerpelijk"
acht.
In zijn brief wijst Wiegel er verder
op dat het kabinet van plan was
geweest de topsalarissen te be
vriezen tot zij door de loonont
wikkeling zouden zijn ingehaald.
Onder druk van de kamermotie
besloot de ministerraad afgelo
pen vrijdag echter tot de drasti
scher aanpak. Dit betekent dat
deze categorieën moeten rekenen
op een nominale salarisverlaging
gedurende een aantal jaren.
DEN HAAG (GPD) - Het voortbestaan van het
kabinet ligt opnieuw in handen van een kleine
groep CDA-kamerleden.
Dit deel van de fractie leek gisteren
en vanmorgen nog niet bereid het
oordeel van het kabinet over t.e
nemen, dat een eenzijdige olie
boycot tegen Zuid-Afrika niet
zinvol is. Daarnaast blijft het ka
binet bij het eerder ingenomen
standpunt dat een dergelijke
boycot vooral negatief zou uit
werken voor de omringende
zwarte landen.
De brief van minister Van der
Klaauw (buitenlandse zaken), die
de Kamer gistermiddag bereikte,
leidde onmiddellijk tot een cri
sissfeer. Ook bij nauwkeurig le
zen bleek dat het kabinet eigen
lijk nauwelijks had toegegeven
op het kritieke punt van de een
zijdige olieboycot. Gisteravond
heeft de „crisisstaf' van het CDA
dan ook langdurig onder leiding
van voorzitter Steenkamp over
de affaire vergaderd.
De fractie zelf heeft nog geen
standpunt ingenomen. De ka
merleden kwamen gisteren in de
loop van de middag voor het eerst
kort bijeen en besloten de zaak
voorlopig te delegeren naar de
fractiecommissie voor buiten
landse zaken. Deze zou uiterlijk
vanochtend om tien uur met een
advies over de nu te volgen han
delwijze komen.
ZEILERS VERDRONKEN - Het
stoffelijk overschot van de sinds
18 juni vermiste 27-jarige Portu
gees, José Luis Flamino da Silva
uit Amsterdam, is gisteren aan
gespoeld op de Uitdammerdijk
aan de noordkant van het IJssel-
meer. Op dezelfde dijk is het li
chaam van zijn evenoude vriend,
de Amsterdammer Koeno Sie-
mons aangespoeld. De twee wa
ren een week geleden met een Ca
tamaran op het IJsselmeer gaan
zeilen. Volgens de rijkspolitie te
water zijn de twee zeilers ver
moedelijk van boord geslagen.
OVERVAL - Twee gewapende
mannen hebben gistermiddag
omstreeks vier uur het hoofd
postkantoor in Delft overvallen.
De beide mannen namen met een
nog onbekend bedrag de vlucht
in een auto. De politie in Delft, die
dit meedeelde, heeft die auto in
middels teruggevonden op en
kele honderden meters van het
postkantoor. De daders zijn nog
voortvluchtig.
Verhoging van
inschrijfgeld
universiteit
uitgesteld
DEN HAAG (GPD) - De verhoging
van het inschrijfgeld voor uni
versiteiten van 100 naar 150 gul
den per jaar gaat pas 1 juni 1981
in. Minister Pais (onderwijs) wil
de de verhoging al dit studiejaar
laten gelden, maar hij boog voor
de meerderheid van de Tweede
Kamer.
vier de grote fracties dienden
gisteren tijdens het debat over de
verhoging van het inschrijfgeld
en de afschaffing van de vrijstel
ling van het betalen van college
geld na vijf jaren studie wijzi
gingsvoorstellen in om de maat
regelen een jaar uit te stellen. De
afschaffing van de vrijstelling zal
overigens wèl dit jaar ingaan.
verschillende sprekers wezen
op de administratieve bezwaren
tegen de onmiddellijke invoering
van de wet. De meerderheid van
de studenten heeft zich immers al
ingeschreven, waardoor de stu
denten zich opnieuw in moeten
laten schrijven als het inschrijf
geld verandert.
minister zwichtte voor de eens
gezindheid van de Kamer.
De ARP'er Faber liet gisteren we
ten dat het kabinet zeker zal moe
ten verdwijnen indien de olie
boycot-motie niet zou worden
uitgevoerd. De spanning in de
CDA-fractie blijkt verder uit de
toenemende onzekerheid van
CDA-fractieleider Lubbers.
In een dagblad-interview liet Lub
bers gisterochtend, voordat hij de
brief gelezen had, weten dat het
kabinet de zaak niet op de spits
zou mogen drijven. „Maar, als het
kabinet op dit punt polariseert,
zit er iets anders achter. Dan
zoekt het problemen met de Ka
mer, omdat het de eigen proble
men niet aan kan, bijvoorbeeld",
aldus de CDA-leider.
Premier Van Agt gelooft daarente
gen dat het kabinet juist wèl de
Kamer tegemoet is gekomen. In
een kort radio-interview zei de
minister-president gisteravond
dat het kabinet twee van de drie
door de Kamer geëiste maatre
gelen wil uitvoeren. Alleen op het
punt van de onmiddellijke boy
cot is de ministerraad tot een an
der oordeel gekomen.
Daarnaast heeft het kabinet beslo
ten tot twee nieuwe stappen: een
aanmerkelijke verhoging van de
hulp aan Zimbabwe en de andere
zwarte grenslanden, en het stre
ven naar de invoering van een vi
sumplicht voor Zuidafrikanen,
die de Benelux willen bezoeken,
aldus Van Agt. Daarmee gelooft
hij dat het kabinet de Kamer te
gemoet komt door het doorvoe
ren van „effectieve maatregelen".
Een boycot vindt hij niet zin
vol.
Dit blijkt ook uit de brief van minis
ter Van der Klaauw. Deze stelt
vast dat sancties tegen Zuid-
Afrika niet los mogen worden ge
zien van de economische positie
van Zimbabwe en de andere aan
Zuid-Afrika grenzende landen.
Vandaar het besluit „aanmerke
lijk" meer geld beschikbaar te
stellen voor de versterking van de
economieën van deze landen.
Omdat een dergelijk programma
slechts kan worden opgezet met
behulp van andere landen, is Ne
derland bereid in dit opzicht het
voortouw te nemen.
Het kabinet wijst er verder op dat
uit nadere informaties in Salisbu
ry (de hoofdstad van Zimbabwe)
blijkt dat ook Zimbabwe zelf er
van uitgaat dat de eventuele sta
king van de olievoorziening via
Zuid-Afrika desastreuze gevol
gen voor dat land zou hebben.
Zoals ook tijdens het debat vori
ge week gebleken was, hecht mi
nister Van der Klaauw (buiten
landse zaken) vooral aan dit laat
ste argument zeer.
Het Comité Zuidelijk Afrika en de
Werkgroep Kairos hebben onder
tussen woedend gereageerd op
de brief van het kabinet. Net als
de grootste oppositiepartij, de
PvdA, noemen beide groepen de
argumenten van het kabinet on
juist en weerlegbaar. Ook is vol
gens hen het kabinetsbesluit in
strijd met de wens van de zwarte
omringende landen, die juist wel
een boycot willen.
Vader schiet
zoon neer
DEN HAAG (ANP) - De 53-jarige
chauffeur A.P. uit Den Haag
heeft gisteren tijdens een ruzie in
de Newtonstraat in Den Haag zijn
19-jarige zoon D.P. neergescho
ten. De jongen is in een zieken
huis opgenomen met drie schot
wonden.
De schietpartij ontstond toen de
vader en zijn twee zoons aan een
pand aan het werk waren. De
zoons gooiden vanaf het dak
dakpannen naar beneden, waar
vader P. stond. Toen de 19-jarige
zoon even later beneden kwam,
haalde vader P. een pistool te
voorschijn en schoot op de jon
gen. De man is aangehouden.
Premier Van Agt, geflankeerd door vice-premier Wiegel, geeft de Tweede Kamerleden uitleg over de hand
wijze van het kabinet aangaande het voorzitterschap van de Europese Commissie.
Voordracht voor Europese Commissie
DEN HAAG (GPD) -- Het kabinet
heeft oud-minister Van der Stoel
(PvdA) niet gevraagd voor de
functie van voorzitter van de Eu
ropese Commissie, omdat het
meende, dat deze de voorkeur
zou geven aan een ministerspost
in een eventueel nieuw kabinet-
Den Uyl.
Dat zei minister-president Van Agt
gisteravond tijdens het spoedde
bat over het feit dat ons land nu is
gepasseerd voor het voorzitter
schap van de Europese Commis
sie. De drie premiers van de Be
nelux besloten afgelopen week
einde de Luxemburger Thorn
voor te dragen.
Van Agt zei dat de Luxemburgse
premier Werner om de post voor
Thorn had gevraagd omdat het
zo'n klein land is en het anders
misschien wel een halve eeuw
zou moeten wachten voor het
weer zo'n geschikte kandidaat
kon leveren.
De oppositie reageerde fel op deze
uitleg van Van Agt. Toch bleef de
door Brinkhorst (D'66) aange
kondigde motie van afkeuring
achterwege. „Het beleid is van
een dusdanig niveau dat daaraan
geen motie behoort te worden
gewijd", zei Brinkhorst.
Bovendien bleek dat CDA en WD
zich bij de kandidatuur neerleg
den, zodat een motie toch geen
meerderheid zou krijgen. Het
CDA betreurt wel dat er geen Ne
derlander gevonden is, maar legt
zich bij de gang van zaken neer.
De WD vindt dat met Thorn de
beste kandidaat is gevonden.
Brinkhorst verweet het kabinet
acht maanden uitsluitend in ei
gen kring naar personen te heb
ben gezocht. Na de suggestie van
de premier, dat de PvdA Van dei-
Stoel vóór de Venetië-conferen-
tie naar voren had moeten schui
ven („tot Venetië hadden wij
geen syllabe over hem gehoord"),
wees Brinkhorst op de verant
woordelijkheid van de regering.
„Wij hoeven toch geen adverten
tie te zetten? De regering had
moeten polsen".
Patijn (PvdA) en Brinkhorst be
twijfelden, of de regering nog po
gingen had gedaan een Neder
landse kandidaat te vinden, na
dat de Tweede Kamer vorige
week bijna eenstemmig een mo
tie had aangenomen, die daarop
aandrong. De regering heeft
daarna wel een kandidaat aange
zocht, maar die heeft geweigerd,
weerlegde Van Agt.
Bij nadere vragen van de oppositie
bleek die persoon al eerder door
de premier - vergeefs - gevraagd
te zijn. De regering heeft dus in
Ex-KNIL: eindelijk erkenning
DEN HAAG (ANP) -
Met de eenmalige
uitkering van 7500
gulden hebben we
eindelijk erkenning
gekregen voor het
vervullen van onze
plicht in de oorlog.
Dat stond voor ons
boven aan de lijst.
Voorzitter Gille-
baard van de stich
ting rechtsherstel
KNIL (waar 14 ver
enigingen van ex-
KNIL-soldaten bij
zijn aangesloten),
reageert hiermee op
de uitspraak van
minister Wiegel gis
termiddag in de
Tweede Kamer.
Wiegel zei daar dat
„de regering van
ganser harte bereid
en in staat is aan de
wil van de Kamer
tegemoet te komen
om een uitkering
aan de gewezen
KNIL-soldaten te
verstrekken".
Voorzitter Gillebaard
noemde de maatre-
het geheel niet bij de oppositie
geïnformeerd.
Van Agt gaf toe in Venetië geen
Nederlandse kandidaat meer te
hebben voorgesteld. Patijn vroeg
de premier hoe dat te rijmen valt
met de uitspraken van minister
Van der Klaauw (buitenlandse
zaken) dat de Tweede-Kamer
motie bij het overleg betrokken
zou worden. Van Agt had hier
geen antwoord op. „We zijn voor
de gek gehouden", reageerde Pa
tijn, „want in Venetië was de zaak
al rond. Dit is een botte schan
de".
DEN HAAG (GPD) - Minister Wiegel (binnenlandse zaken) heeft een
onjuiste voorstelling van zaken gegeven over de procedure rond de
benoeming van minister Scholten (defensie) tot vice-president van de
Raad van State. Volgens inlichtingen waarover de PvdA-fractie in de
Tweede Kamer beschikt, staat dat in een brief die de Raad van State
gistermiddag aan Wiegel heeft gestuurd.
PvdA-fractieleider Den Uyl heeft gisteravond van minister Wiegel geëist,
dat deze de brief van de Raad van State openbaar maakt aan de Tweede
Kamer. De Kamer zou die brief moeten hebben nog vóór er over de
motie wordt gestemd die Den Uyl gisterochtend heeft ingediend.
In die motie stelt Den Uyl dat het kabinet niet de vereiste staatkundige
zuiverheid in acht heeft genomen bij de benoeming van Scholten. 's
Middags leek het er nog op dat die motie het niet zou halen: CDA en WD
lieten toen weten het regeringsbeleid bij de benoeming te steunen.
Volgens de PvdA zijn er nu nieuwe gegevens. De Raad van State zou in een
brief zijn verontwaardiging hebben doen blijken over de manier waarop
minister Wiegel de Kamer heeft ingelicht over zijn beraad met de raad
aangaande de benoeming.
Minister Wiegel reageerde gisteravond zeer boos op het verzoek van Den
Uyl. „De heer Den Uyl suggereert dat ik mij oneerlijk heb opgesteld",
aldus Wiegel. Hij verklaarde zich bereid vandaag met de Tweede Kamer
over de brief te praten.
De brief bevat volgens Wiegel geen kritiek op de benoeming. De schei
dende vice-voorzitter Ruppert heeft hem telefonisch nog eens gezegd
dat naar de mening van de Raad van State de nieuwe vice-voorzitter „uit
de kring van de Raad moet komen". Volgens Wiegel heeft de regering
„kring" in dit geval ruim opgevat en daar ook het oud-Raadslid Scholten
toe gerekend.
De minister schetste gisterochtend hoe hij vorige week woensdag een
gesprek heeft gehad met het oudste lid van de Raad van State, admiraal
Brouwer. Deze heeft, aldus Wiegel, laten weten dat voor de raad alle
leden van die raad, inclusief het oud-lid minister Scholten, in aanmer
king komen.
Daarop, aldus de bewindsman, heb ik Brouwer gevraagd of de raad prijs
stelde op een snelle benoemingsprocedure. Die vraag werd door hem
positief beantwoord. Eén dag later, donderdag 16 juni, deed Wiegel zijn
schriftelijke voordracht.
Over deze voordracht werd weer een dag later door het kabinet een positief
standpunt ingenomen. Nog diezelfde dag tekende koningin Beatrix in
Assen, waar ze op bezoek was, het per koerier gebrachte besluit dat de
benoeming van Scholten regelde.
Volgens de PvdA staat in de brief van de raad dat Brouwer dat helemaal
niet zo heeft gezegd. Brouwer zou hebben gesteld dat uit de Raad van
State, inclusief minister Scholten, twee mensen de duidelijke voorkeur
hebben: de PvdA'er Van der Hoeven en de CDA'er Veringa. Staatsraad
Brouwer, die wij gisteravond laat om een reactie vroegen, heeft laten
weten geen commentaar te willen geven.
Bij het debat van gisterochtend over de benoeming van Scholten had Den
Uyl al gesteld, dat naar zijn informatie het kabinet het advies van de
Raad van State in de wind heeft geslagen. Hij wees er daarbij op dat
Brouwer Veringa en Van der Hoeven als kandidaten had genoemd.
Wiegel had in zijn antwoord in eerste instantie deze namen niet eens
genoemd.
Wiegel gaf in tweede termijn toe dat de namen van deze twee leden van de
Raad van State inderdaad zijn gevallen, maar volgens hem bleef gelden
dat alle leden van de raad, inclusief Scholten, voor de raad acceptabel
wareYi. Het noemen van twee namen kan wijzen op een zekere verdeeld
heid in de raad, zo zei hij verder.
WD-fractieleider Rietkerk betreurde het vertrek van Scholten uit het
kabinet. „Maar wat het zwaarst is, mag ook wel het zwaarst wegen". Hij
verweet Den Uyl nu eens te komen met beschuldigingen van besluite
loosheid aan het adres van het kabinet, dan weer van een te grote
slagvaardigheid.
CDA-leider Lubbers sprak van „een uitermate snelle gang van zaken",
maar hij wees erop dat de raad kennelijk zelf zoveel haast had, dat zij
binnen twee weken na de aankondiging van het vertrek van dr. Ruppert
al met een eigen advies over de opvolging kwam.
Lubbers zei overigens dat advies „merkwaardig" te vinden, omdat tegelijk
voorkeur is uitgesproken voor Veringa en Van der Hoeven, en er verder
werd gesteld dat de kandidaat zou moeten worden gevonden onder de
zittende raadsleden, inclusief Scholten.
D'66-fractieleider Terlouw vroeg zich af, of het parlement niet meer te
vertellen moet hebben bij de benoeming van leden van de Raad van
State. „Als de geest bij dit soort benoemingen niet democratisch is, komt
het moment dat de Kamer het niet langer neemt", zo voorspelde hij.
WINKELCENTRUM LEIDSENHAGE, LEIDSCHENDAM
Ml
Dat kan je in Leidsenhage, reken maar!
Steeds weer blijkt de mensen vinden Leidsenhage
't gezelligste winkelcentrum. En terecht!
Bovendien vindt je er alles wat
je hartje begeert. Terwijl
volop gratis parkeer
ruimte is. Mensen,
wat wil je nog meer?
gel „een grote stap
voorwaarts". Voor
vijfzesde deel van de
betrokkenen bete
kent dit „rechtsher
stel".
het overige deel, offi
cieren en onderoffi
cieren, heeft recht
op meer. Het proces
dat de stichting voor
deze groep al enkele
jaren voert, wordt
dan ook gewoon
doorgezet, aldus de
heer Gillebaard.
WINKELCENTRUM LEIDSENHAGE, LEIDSCHENDAM
ARNHEM (GPD) - Korporaal Max
Kroes (23) uit Den Haag, die on
langs in Libanon overliep naar de
christelijke militie van majoor
Haddad, is gisteren door de Arn
hemse Krijgsraad ontslagen uit
de militaire diefst. Dit was ook de
uitdrukkelijk eis van de auditeur
militair mr. H. Beaumont. De au
diteur vorderde voorts twee
maanden cel. De Krijgsraad leg
de een gevangenisstraf van een
maand op
Kroes meldde zich eind mei tijdens
zijn verblijf bij de Nederlandse
Ünifiltroepen als vrijwilliger aan
bij majoor Haddad. Hij nam het
besluit uit onvrede met zijn func
tie van takelwagenchauffeur
binnen de Nederlandse krijgs
macht.
Na een gesprek met majoor Had
dad trad Kroes in dienst van
diens militie. Door bemiddeling
van d-w Nederlandse ambassade
in Beiroet keerde Kroes echter
uit vrye wil terug naar Neder
land.
In Rome zou Kroes zich later bij de
Nederlandse ambassade hebben
gemeld om een visum voor Liba
non te krijgen. De korporaal ver
telde gisteren dat hij zonder
moeite van het ambassadeperso
neel een aanbevelingsbrief kn eg.
Ditmaal trad Kroes in Libanon in
actieve dienst bij Haddad. Na
ruim twee weken verliet hij ech
ter ook de christelijke militie,
„omdat het erg was tegengeval
len".
De raadsman van Kroes deed een
beroep op de Krijgsraad om
Kroes niet uit de dienst te ont
slaan. „Zijn we.eld zou instor
ten". Verder bepleitte de raads
man een celstraf gelijk aan het
voorarrest
