Pottenbakken
in buitenoven
i I
De boer op...
Schatgraven met detector
i
•A\y
Strengere eisen
voor vleeswaren
NORITw^^g^'
Voetstokje is een
handig gereedschap
Combmatiehaak vijf
gereedschappen in een
Slagboormachines
voldoende vermogen
DONDERDAG 26 JUNI 1980
EXTRA
PAGINA 21
Voor kinderenmaar ook voor volwassenen, die normaal nooit op
een echte boerderij of tumdersbedrijf komen is een bezoek aan zo n
bedrijf vaak onvergetelijk. De Stichting Public Relations Land- en
Tuinbouw maakt het voor iedereen mogelijk om eens zo n kijkje te
nemen. Er is een gratis brochure „De boer op waarin per provincie
alle ondernemers van een dergelijk bedrijf vermeld slaan die graag
bereid zijn iedere belangstellende op het bedrijf te ontvangen.
Zo kunt u bijiiooroeeld terecht bij een akkerbouwbedrijf, een rund
veehouderij, een fruitteeltbedrijf, een glastuinbouwbedrijf, een
boomkwekerijvarkensfokbedrijf,een kaasmakerijbloemkwekerij
enz. De brochure kunt u aanvragen bij bovengenoemde stichting,
adres: Postbus 91430, 2509 EA Den Haag, tei. 070 - 835704.
Logeren en kamperen
Tegen betaling kunt u op sommige boerderijen ook logeren of kam
peren. Voor informaties daaromtrent kunt u terecht bij de Stichting
Vakantie op de BoerderijPostbus 2307200 AEZutphen, tel. 05750 -
19355 voor logeren en bij de Stichting Vrije Recreatie, Broekseweg
77. 4231 VD Meerkerk, tel. 01837 - 1516 voor kamperen.
Mogelijkheden genoeg om in de zomervakantie eens gezellig en leer
zaam de boer op te gaan.
De zogeheten combinatiehaak is een nog weinig door
doe-het-zelvers gebruikt gereedschap. Dat is voor
namelijk aan de onbekendheid van dit apparaat te
wijten; waarschijnlijk gedeeltelijk ook aan de prijs
want combinatiehaken waren nogal duur. Tegen
woordig koop je zo n ding al voor weinig geld. En
wanneer je dan beseft dat het eigenlijk een verzame
ling van vijf gereedschappen ineen is, wordt een
combinatiehaak toch een aantrekkelijke uitbreiding
van het dhz-gereedschap.
Het is in de eerste plaats een winkelhaak, waarmee dus
hoeken van precies 90 graden kunnen worden afge
schreven en gecontroleerd. In alle mogelijke situa
ties, want de handle kan over de volle lengte van de
liniaal worden verschoven.
Daarnaast is het een verstekhaak, voor exact afschrij
ven en controleren van hoeken van 45 graden. Door
de handle geheel van de liniaal te verwijderen, kan de
liniaal als zodanig en als maatlat worden gebruikt;
ook handig om er bijvoorbeeld karton, fineer e.d.
langs te snijden.
Een pas nieuwe, helemaal voor de doe-het-zclver ont
wikkelde combinatiehaak van Stanley, die een ad
viesprijs van f 13,75 heeft, voegt daar nog twee func
ties aan toe. In de handle is een libel opgenomen,
zodat het gereedschap tevens als waterpas kan wor
den gebruikt. En ten slotte heeft hij een kraspennetje
waardoor de combinatiehaak als kruishout fungeert;
erg makkelijk bij het haarzuiver afschrijven van bij
voorbeeld houtverbindingen.
De zomermaanden staan voor de deur, de tijd voor allerlei
buitenactiviteiten. Het is gezond, je hebt de ruimte en je
kunt dingen doen die binnenshuis moeilijk of niet te rea
liseren zijn. Een van die typische "buiten-hobby's" is het
bakken van potten in een zaagselo ven. Een uitkomst voor
mensen die geen (keramiek-)oven hebben en toch zelf
gemaakte voorwerpen van klein willen bakken.
Materiaal
U heeft nodig rood- of witbakkende
chamotteklei, mirettes, spatels,
een kleisnijder, houten plank
(deze materialen zijn te koop bij
handenarbeidwinkels), zaagsel
T3cm
Handkneden
De voorwerpen maken we volgens
de eeuwenoude methode van het
handvormen of het handkneden.
Potten, vazen, borden, kruiken,
asbakken e.d. worden beetje bij
beetje opgebouwd uit rolletjes
klei. De klei moet goed kneed
baarzijn. Zet het werkstuk op een
houten plank en draai deze tij
dens het opbouwen regelmatig
rond.
Rol met een deegroller de bodem
van het werkstuk glad. Maak een
aantal kleirolletjes (tussen de
handen), leg ze in een ring op de
bodem in lagen op elkaar zodat er
een wand ontstaat. De kleirol
letjes moeten bij een klein werk
stuk een halve centimeter dik
zijn, bij grotere voorwerpen 1 cm.
Duw ze goed op elkaar en strijk
de klei daarna aan de binnen- en
buitenkant met uw (indien nodig
vochtige) vingers glad.
Handkneden is geen moeilijke
techniek, maar vraagt wel enige
oefening. Ook kinderen vinden
het leuk om te doen. Maak de
wanden niet te dun. Als het werk
stuk klaar is, werkt u oneffenhe
den weg met een spatel of miret-
te. Laat het (de) werkstuk! ken) nu
ongeveer een week gelijkmatig
drogen (niet in de zon!), zodat de
klei zogenaamd leerhard wordt.
De voorwerpen zijn in dit sta
dium erg teer.
De oven
DEN HAAG - Binnenkort komen er strengere richtlijnen voor vleespro-
dukten. Het aantal inspecties moet worden opgevoerd. Hopelijk wordt
de hiervoor noodzakelijke herziening van het vlees- en vleeswarenbe-
sluit nog dit jaar van kracht. Dit schrijft drs. K.L.J. Schuddeboom,
inspecteur voor de volksgezondheid in het blad TNO-Project.
Per kilo vleer.produkt zal minder nitriet en nitraat mogen worden gebruikt
(achtereenv olgens maximaal 200 tot 500 milligram). Onderzocht wordt
of het gehalt»? nog verder kan worden verlaagd.
Ook moet duidelijk worden aangegeven of een produkt "vleesvreemde"
eiwitten (bijvoorbeeld soja-eiwit) bevat en wanneer deze produkten niet
meer met de oorspronkelijke benaming mogen worden aangeduid.
Voorts mag niet meer van mager vlees worden gesproken bij overschrij
ding van een bepaald vetgehalte.
ADVERTENTIE
De potten voorzichtig in het zaagsel zetten
Zo moet de c
i worden "ingericht'
de bovenrand twee rijen gaten,
met een onderlinge afstand van 3
cm. Leg nu een laag zaagsel (ver
krijgbaar bij elke houtzagerij of
DHZ-winkel) van 15 a 20 cm in de
emmer. Vul de potten met zaag
sel en zet ze met de opening naar
beneden in de emmer. Zet bij het
bakken van meer dan één laag de
grootste voorwerpen onderin. De
dikte van de laag zaagsel tussen
de potten moet minimaal 5 cm
zijn; de bovenste laag zaagsel
omgeveer 20 cm. Het zaagsel mag
niet boven de luchtgaten komen.
Bedek het zaagsel met kranten, ge
drenkt in petroleum en strooi
daarover nog wat zaagsel. Steek
dit aan en doe de deksel daarna
dicht. Het zaagsel brandt lang
zaam van boven naar beneden.
Het bakproces kan zo'n 12 tot 36
uur duren. Hoe fijner het zaagsel,
hoe langzamer het branden gaat.
Laat de "oven" tijdens het bran
den dicht. Haal de werkstukken
uit de as wanneer alles afgekoeld
Meer over de verschillende kerami
sche vormtechnieken, gereed
schap en materialen, baktech-
nieken en glazuren kunt u vinden
in het boekje "Keramiek - creatief
vormgeven" van Ewald Stark
(Uitgeverij Helmond). Het boekje
kost J 12,50 en is verkrijgbaar bij
boekwinkels en handenarbeid-
zaken. Het is rijk geïllustreerd
met kleurenfoto's en geeft een
goed overzicht van wat er alle
maal mogelijk is op het gebied
van keramiek.
Wel eens van een voetstokje ge
hoord? Er is nauwelijks nog een"
vakman te vinden die deze ge-
reedschapsnaam kent, laat staan
gebruikt. In officiële catalogi
kom je het voetstokje nog wel
eens tegen. Die aanduiding slaat
op het (veelal zelfgemaakte) latje
van 30 cm (een voet) lang dat
vroeger als meet- en controlege
reedschap werd gebruikt.
Nu kennen we dit gereedschap als
liniaal of maatlat. De handigste
zijn de stalen uitvoeringen, die
immers nagenoeg immuun zijn
voor beschadiging, altijd recht
blijven en zo lekker dun zijn.
Stanley heeft een aantal
„voetstokken" van roestvrij staal
gelanceerd, variërend in lengte
van 15 tot 50 cmm De maatverde
ling is onuitwisbaar ingeétst, aan
één kant zelfs met halve-millime-
teraanduiding. Door de zeer ge
ringe dikte (van 0,4 tot 0,8 mm.
Wie denkt niet een beetje met
weemoed terug aan - allang ver
geten - dromen, als hij het woord
schatgraven' hoort? Inderdaad
'dromen', want schatgraven
kwam alleen maar voor in myste
rieuze verhalen over onbewoon
de eilanden, zeerovers en on
vindbare landkaarten. Zoals dat
voor zoveel dingen geldt, is ook
hier de laatste tijd verandering in
gekomen. Schatgraven is tegen
woordig een interessante en
soms ook lucratieve hobby, die
vooral in Engeland en Amerika al
enige tijd driftig beoefend wordt.
lijke vrijetijdsbesteding lang
zaam aan het groeien.
Het principe is betrekkelijk een
voudig. Allereerst heeft u nodig
een metaaldetector om de 'schat'
in de grond op te kunnen sporen.
Uiteraard reageert deze detector
alleen op metaal en niet op voor
werpen van keramiek, been of
hout, al zijn ze nog zo waardevol.
Verder heeft u nodig een schop,
een schepje, houweeltje, mes,
zeef en grasschaar. De meest
waardevolle attributen zijn ech
ter geduld en doorzettingsver
mogen. Want al heeft u nog zo'n
goede detector, de schatten lig
gen echt niet voor het 'oprapen'!
En als u dan na veel speurwerk
eindelijk iets gevonden heeft,
kan de waarde ervan behoorlijk
tegenvallen: vaak is het niet meer
dan een aantal verroeste kroon-
kurken of oude munitiepatro-
Maar niet getreurd, de aanhouder
wint en er zit in de Nederlandse
bodem voldoende verborgen
(zowel per ongeluk als met op
zet!). Zoeken in het wilde weg
heeft natuurlijk geen enkele zin.
We moeten duidelijk van een be
paald plan uitgaan en ons afvra
gen, waar iemand iets zou begra
ven, wanneer hij iets te verstop
pen heeft. Dat is bijvoorbeeld
t Alleen metalen voorwerpen kunnen op dez<
worden opgespoord.
nooit midden in het open veld,
maar altijd bij een herkennings
punt zoals een boom, muur,
schuur, kippenhok e.d. Tijdens
de afgelopen oorlog is er veel in
particuliere tuinen, parken of
bossen begraven. In veel gevallen
zijn de munten, sieraden, zilveren
bestek en serviesgoed nooit meer
opgegraven, omdat men de juiste
plek toch niet meer kon terug
vinden. In vroeger tijd werden
munten of sieraden verloren op
jaagpaden langs rivieren, bij hei
bergen of op markten. Waar u ook
gaat zoeken of graven, vraag al
tijd eerst toestemming aan de ei
genaar van de grond. Maak tevo
ren duidelijke (schriftelijke) af
spraken over een eventuele ver
deling van de vondst. Dat geldt
zeker in het geval, dat er gezocht
wordt op verzoek (en aanwijzin
gen) van een ander.
Graaf voorzichtig, maak kleine ga
ten en gooi ze daarna onmiddel
lijk weer dicht. Let op het opgra
ven van oorlogstuig en waar
schuw in dat geval de politie.
Het strand vormt voor de schatgra
ver een heel apart zoekterrein: hij
vindt er lege blikjes, kroonkur-
ken, maar natuurlijk ook verlo
ren munten, horloges e.d.
Een groot deel van het succes is af
hankelijk van de soort metaalde
tector. De grootte van de zoek-
schijf, de gevoeligheid voor me
talen, het dieptebereik en de
handzaamheid zijn stuk voor
stuk van groot belang. Erg be
kend is de z.g. C-Scope Detector
Serie, die uit een zestal modellen
bestaat, zowel voor de beginnen
de amateur als voor de profes
sional' De prijzen variëren van
zo'n f175 voor de goedkoopste
scoop-detector tot f 1300 voor de
meest ingewikkelde apparaten.,
Er zijn diverse verkooppunten in
Nederland. Voor inlichtingen (of
een catalogus) kunt u telefonisch
terecht bij de importeur, de fa.
Hakkers te Voorburg, tel.
070-867240
Nu pompend
ontstoppen
Het meest eenvoudige ontstop-
pingsapparaat om wastafels,
aanrechtbakken enz. weer
aan de praat te krijgen, is een
flexibele halfronde rubber
bol op een steel. Het werkt
vaak heel doeltreffend.
Het principe van die ietwat
nostalgische ontstopper is nu
verwerkt in een nieuw appa
raat; het lijkt min of meer op
een fietspomp, maar dan met
een zuignap in plaats van een
ventiel. Door met de hand
greep pompende bewegingen
te maken wordt in de verstop
te afvoerleiding een vacuüm
veroorzaakt dat zelfs vry
hardnekkige proppen in de
leiding doet doorschieten en
afvoeren naar de riole
ring.
Tijdens het ontstoppen moet
even op twee dingen worden
gelet: een eventuele over
loopopening in wastafel of
gootsteenbak moet worden
afgeplakt, en in de bak zelf
moet een laagje water van
minimaal 3 cm staan.
Het van kunststof vervaardigde
apparaat is goed voor een le
ven lang verhelpen van lasti
ge verstoppingen en kost in
de ijzerwaren- en dhz-handel
ongeveer 14 gulden. De im
porteur is Marom Nederland
BV. Bouwerij 92, 1185 XX
Amstelveen.
i
■k De nieuwe ontstopper
Drie verschillende xwetstokjes
afhankelijk van de lengte) is het
exact overnemen van maten erg
gemakkelijk; met bijvoorbeeld
een houten duimstok geeft dat
wel eens problemen als het op
grote nauwkeurigheid aan
komt.
Behalve voor allerlei meet- en af-
schrijfwerk is een stalen liniaal
ook bijzonder handig om er langs
te snijden: papier, karton, fineer,
linoleum enz. Wanneer voor zulk
werk een houten lat wordt ge
bruikt, schiet het mes al gauw in
het hout
Met name voor het op maat snijden
van formica is zo'n stalen liniaal
onmisbaar. Gebruik in dat geval
het speciale formicamesje dat in
het bekende Stanleymes past.
Dat heeft een haakvormige punt
waarmee een kras in het formica-
oppervlak wordt gemaakt, het
materiaal laat zich dan gemakke
lijk langs die kras breken.
De nieuwe roestvrij stalen linialen
(om dat oude „voetstok" dan
maar voorgoed te vergeten) van
Stanley kosten van f2,25 tot
f9,95, dus een verantwoorde
aanvulling op de dhz-gereed-
schapkist.
DEN HAAG - Voor de meest voor
komende boorkarweitjes leveren
slagboormachines voldoende
vermogen. Een traploos regel
baar toerental is daarbij voor de
doe-het-zelver een bijna onmis
baar hulpmiddel. Tot deze
conclusie komt de Stichting Ver
gelijkend Warenonderzoek
(VWO) na een onderzoek van 21
slagboormachines van het 10 en
13 mm type.
Alle boormachines, die in winkel
prijs uiteenlopen van J 160,- tot J
510,-, maken veel lawaai. Een
flink aantal machines geeft sto
ring op radio en televisie. Bij een
machine zit geen gebruiksaan
wijzing in het Nederlands, waar
door een verkeerd (en mogelijk
onveilig) gebruik in de hand
wordt gewerkt.
Sen aantal machines wordt door
Ik i VW(m.'t io duuinam bv-
vonden. Geen probleem voor niet
al te fanatieke doe-het-zelvers,
maar klussers die de boormachi
ne intensief gebruiken, in com
binatie met zaag-, schuur- en-of
sltyphulpetukkan, sfya mat aan
beperkte duurzaamheid niet be
paald gebaat