Hoogovens
en Albeda
plotsklaps
tot 'feminisme' bekeerd
EISEVIERS
DONDERDAG 26 JUNI 1980
7Vi?(o)(üW(i>[n) wf£te§_
ggMM-
/7C
O O O
Vraag: moeten vrouwen de kans krijgen hetzelfde
werk te doen als mannnen en daarvoor dezelfde
beloning ontvangen?
Wedervraag: w>e haalt het anno 1980 in zijn hoofd om
zo'n vraag te stellen?
Toelichting: vrouwen moeten
niet alleen die kans krijgen, ze
hebben het recht op dezelfde
arbeid tegen dezelfde beloning.
Door
Ton van Brussel
Er is immers een bindende
richtlijn van de Europese Ge
meenschap die het maken van
onderscheid tussen mannen en
vrouwen in het arbeidsproces
verbiedt. De richtlijn is in Ne
derland uiteindelijk toch in een
wet vastgelegd. Wie praat er
dan nog over onderscheid.
Nieuwe vraag: moeten vrouwen
dus ook in de vierploegen-
dienst bij Hoogovens gaan
werken, terwijl iedereen weet
dat die dienst een kwalijke in
vloed heeft op de gezondheid
en het gezinsleven van de be
trokken werknemers.
Actueel
Het is die laatste vraag die duide
lijk maakt dat de problematiek
van de gelijke behandeling van
mannen en vrouwen nog al
lerminst is opgelost. Een ac
tuele vraag ook, nu Hoogovens
deze week bekend heeft ge
maakt minister Albeda van so
ciale zaken een ontheffing te
willen vragen van het verbod
op nachtarbeid voor vrouwen.
Bij Hoogovens werken al vrouwen op de vorkheftruck en als kraandrijver.
hervormd
nederiand
Mr. H. Mobach, docent belastin
grecht aan de rijksuniversiteit
van Leiden, neemt het rapport-
Bijsterveld over belastingfraude
onder de loep: "Moraal speelt
geen enkele rol, enkel de liefde
voor de eigen portemonnee". De
schriftelijke reactie van minister
en staatssecretaris op het rapport
vindt hij niet erg inspirerend.
"Eén van de conclusies behoort te
zijn dat door de omvang van de
fraude en het daaruit gevoede
zwarte circuit de officiële verde
ling van de collectieve lasten
nauwelijks meer serieus is te ne
men. Dat betekent dat de snel
stijgende lasten nog eens extra
zwaar op een paar groepen neer
komen: op de uitkeringentrek
kers en op hen die niet zwart wil
len of kunnen werken".
"Kernafval in oceanen keert onher
roepelijk terug in milieu", aldus
HN in een zeer somber stuk dat
als slotregels heeft: "De
zondvloed na ons bestaat niet al
leen uit water, doch ook uit stra
ling, vergif en een milieu dat niet
meer doet wat het moet het leven
op aarde mogelijk maken".
Zenuwarts Frank van Ree, verbon
den aan het psychiatrisch zie
kenhuis in Vogelenzang, maakt
in een interview een paar mar
kante opmerkingen. Zoals deze:
"Ik zie veel meer ellende door te
goede opvoeding en te goede hu
welijken dan door slechte. Als je
ouders bandieten zijn en ja mis
handelen, kun je daar als kind
gemakkelijker afstand van ne
men dan wanneer je ouders het
goed met je voor hebben en je ver
stikken".
Verder in HN artikelen over de
middenschool en over de racis-
me-conferentie in Noordwijker-
hout ("Kerken zijn meer deèl van
het probleem dan van de oplos
sing").
VRIJ NEDERLAND
VN gaat wat dieper in op de recente
benoeming van minister Schol
ten tot vice-president van de
Raad van State. Volgens het blad
laat Van Agt "geen gelegenheid
voorbij gaan om de socialisten te
bruskeren en de christendemo
cratische machtsposities te ver
sterken".
Van Agt en Wiegel hebben, aldus
VN, pertinent geweigerd de kan
didatuur van de PvdA-er dr. Van
der Hoeven in de ministerraad te
brengen, "wat direct verband
houdt met de komende kabinets
formatie" (de vice-president van
de Raad van State adviseert de
koningin daarbij).
VN meldt verder dat dr. W. de Kort
(oud-fractievoorzitter van de
KVP en "goochelaar met de mil
joenen van het pesioenfonds
PGGM") een hoge Franse onder
scheiding heeft gekregen voor
zijn "doeltreffende acties in het
verzet''
Het weekblad constateert dat "het
bijzonder moedige gedrag van De
Kort in Nederland nooit is opge
vallen, althans nooit is gehono
reerd" en vermoedt dat de onder
scheiding wel iets te maken heeft
met de vele miljoenen van PGGM
die De Kort in een Frans bunga
lowpark heeft gestort.
In Nederland leeft één op de vijf
huishoudens van niet meer dan
het minimuminkomen. VN gaat
na wat je daarvóór kunt doen en
vooral wat je daarvoor moet na
laten. De oud-Leidenaar Jaap
Burgerhout komt in dit artikel
(het eerste van een reeks) aan het
woord. "Als ik toch zie hoe vaak
bij anderen een halve pot thee
door de wc wordt gespoeld. Wat
een verspilling".
Rob Sijmons buigt zich over de ver
re van foutloos werkende kernaf-
val-fabriek in het Franse La Ha-
que, waarmee Borssele een con
tract heeft gesloten.
Pulitzer-prijs winnaar David Hal-
berstamm schrijft over Zuid-
Afrika, over de de instandhou
ding van de semi-slavenindustrie
en over de blanken die in tijd
nood raken.
Amnesty-medewerkster Anne
Burley onderzocht de martel
praktijken in Turkije: "Bijna ie
dereen kent wel iemand die is
doodgeschoten".
Het kleurkatern van VN gaat over
detectives, thrillers, spionage- en
politieromans.
PPR-kamerlid Leo Jannsen neemt
de recente studie van de Weten
schappelijke Raad voor het rege
ringsbeleid over de toekomst van
de Nederlandse industrie op de
korrel. In tegenstelling tot de
meeste politieke partijen is hij
niet enthousiast. Drie iaar gele
den waarschuwde diezelfde Raad
tegen de groeipolitiek. "Het is
ongelooflijk. Met geen woord
verwijzen ze naar hun eerdere
studie: "De komende 25 jaar".
Daarin werd nou juist aangege
ven dat er in Nederland geen
ruimte meer is voor economische
groei-oude-stijl. En dat negeren
ze nu. Zo van: jongens, laten we
het daar maar niet meer over
hebben".
Vertegenwoordigers van de kerken
in alle werelddelen besloten vo
rige week in Noordwijkerhout tot
verheviging van de strijd tegen
het racisme. "Beleid tegen Zuid-
Afrika dient oorlogspolitiek te
zijn en daarbij passen geen weeg
schalen".
Honderddertigduizend vouw- en
toercaravans verplaatsen zich in
deze dagen naar het buitenland.
In tien jaar tijd heeft Nederland
traditionele caravan-landen als
Engeland cn Frankrijk ver achter
zich gelaten. Deze maand wordt
de 400.000 bereikt. "Gods volk
wil best onderweg - in de cara-
Verder artikelen over de revolutie
van Pinochet ("Het nieuwe Chili
is alleen weggelegd voor een eli
te") en over Frans Kusters, "de
Nescio van Nijmegen".
Het omslagverhaal van de Haagse
Post gaat over mr. Elbarta Haars,
de staatssecretaris van justitie.
Een uitvoerig portret van Michiel
Berkel en Emma Brunt ("Hoe
rechtvaardig is Haars").
"Rechtvaardigheid gaat bij haar
voor barmhartigheid", zo oor
deelt haar voorganger, Henk
Zeevalking.
Haars zelf: "Ik ben heus wel emo
tioneel. maar die emoties neem ik
overdag niet met na.u het dfipu -
tement, dan kan ik niet meer
werken. Ik probeer mijn verstand
te gebruiken. De dingen rationeel
te benaderen. Dat moet ik wel. En
verder ben ik bepaald wel harte
lijk. Mijn nichtjes hangen aan
Prof A. v.d. Zwan wordt zwaar aan
de tand gevoeld over de door hem
aangeprezen nieuwe industrie
politiek. "Vernieuwing kun je
niet doorvoeren bij meerderheid
van stemmen, omdat vernieu
wing altijd gevestigde belangen
aantast. Als je altijd maar kiest
voor de inspraak van het georga
niseerde belang, kom je in een
complete verstarring terecht".
België is te beschouwen als "het
kernenergie-paradijs". Terwijl in
Nederland de samenstelling van
de groep die de brede maat
schappelijke discussie over de
kernenergie mag voorbereiden,
nog altijd niet rond is, stampen
onze zuiderburen vlak over de
grens een atoompark uit de
grond. "Mensen die er geen kneit
van afweten, moeten zich er niet
mee bemoeien".
Verder in HP: een reportage uit
Lekkcrkcrk, Botha's laatste kans
in Zuid-Afrika. artikelen over
Elly de Waard, pianist Guus Jan
sen en schrijver Alfred Koss-
Elseviers Magazine schildert per
soon en positie yin de minister
van financien, Van der Stee. De
problemen komen als een lawine
op de natie en dus zeker op hem
af. Hem wacht "de meest on
dankbare taak uit zijn loopbaan,
waarin hij toch al zoveel ondank
bare taken opknapte".
Van der Stee: "Een ding is duide
lijk: de directe belastingen zullen
in 1981 niet worden verhoogd. De
belastingschroef is helemaal dol
gedraaid".
De handhaving van de koopkracht
van de sociale minima acht de
minister "niet het allerbelang
rijkste".
Legale bewoners van een verder
voornamelijk door krakers bezet
pand aan de Amsterdamse Prins
Hendrikkade doen een boekje
open over de ellende waarmee ze
te maken hebben, "üns uitschel
denvoor minstens vier ton
schade toebrengen aan ons ge
meenschappelijk eigendom. Al
les barricaderen en er een grote
puinhoop van maken".
Hun protesten vinden geen gehoor.
"Amsterdams stadsbestuur laf en
bang voor krakers".
De voorzitter van de christelijke
werkgevers. Van Eykelenburg,
spreekt met Alice Oppenheim.
Het kabinet mag van hem ver
trekken. "De ministers zijn slap,
hebben gebrek aan moed om be
slissingen te nemen. Is het niet be
ter voor de verhoudingen in de
Nederlandse samenleving dat er
toch een kabinet met de PvdA
komt?"
Wie van de zomer een duik wil ne
men in de Middellandse Zee, mag
zich wel twee keer bedenken.
"Een op de zeven Middellandse-
Zee-toeristen heeft statistisch
gezien kans op een gemene infec
tie", aldus EM. Het zeeleven is
stervende. Geleerden spn h n al
van een biologische woestijn Er
wordt dan ook jaarlijks een mil
jard kilo vuiligheid in gekieperd
Maar i is hoop. Tt-Rcn 1990 hoopt
men het water weer redelijk
schoon te hebben.
Voorts in EM. "Apartheid onder
vuur", "Moeten homo's demon
streren''" en "De dood van een
aandeelhouder".
RUUD PAAUW
tie Nederlandse Vakbeweging
uiteenlopend wordt gedacht.
In principe
De Industriebond wil in principe
wel akkoord gaan met het ge
ven van de bedoelde vergun
ning aan Hoogovens, als echter
op termijn het invoeren van de
vijfploegendienst bij dit bedrijf
bespreekbaar kan worden in
het cao-overleg. Hoe "hard" die
eis van de industriebond is, is
nog onduidelijk. Het op dit
punt aanmerkelijk terughou
dender vrouwensecretariaat
van de FNV zal de industrie
bond ongetwijfeld scherp in de
gaten houden.
Het Tweede Kamerlid voor D'66,
Elida Wessel, die zich tijdens
het kamerdebat fel keerde te
gen het werken van zowel
mannen als vrouwen in de
vierploegendienst, is niet te
spreken over de houding van
minister Albeda. Ze is boven
dien verbaasd door de toe
schietelijke Industriebond
FNV.
'Als een bedrijf als Hoogovens zo
moeilijk aan personeel kan
komen zo zegt zij, "dan is het
toch onbegrijpelijk dat de vak
beweging die situatie niet ge
bruikt om betere arbeidsvoor
waarden af te dwingen. Die
vierploegendienst is echt heel
slecht voor iedereen. Juist nu
loonstijgingen er door de
loonmaatregel niet inzitten,
zou je toch accenten moeten
gaan leggen op immateriële za
ken als zo'n vijfploegendienst.
Ik heb het idee dat de indus
triebond de consequenties van
zo'n vergunning niet ziet. Het is
een stap achteruit. We hebben
eerst buitenlandse werkne
mers hier naar toe gehaald voor
werk, dat mannen en vrouwen
best samen hadden kunnen
doen. De vrouwen zijn thuis
gebleven. Nu doet zich weer
een situatie voor waarbij vrou
wen een positieve invloed zou
den kunnen laten gelden op ar
beidsvoorwaarden en laat de
industriebond zo'n kans liggen,
althans daar ziet het naar uit".
Vragen
Elida Wessel, die overweegt sa
men met haar partijgenoot Er-
win Nypels de minister vragen
te stellen over het verzoek van
Hoogovens, is het ook niet eens
met de manier waarop minister
Albeda de experimenten met
vrouwen in nachtarbeid vorm
wil geven. "Wij hebben er op
aangedrongen dat in de expe
rimenten de invoering van een
vijfploegendienst als voor
waarde wordt opgenomen".
Overigens werken bij Hoogovens
al ruim honderd vrouwen ge
durende de nacht. Het ministe
rie heeft daar al eerder onthef
fing voor verleend. Daarbij gaat
het vooral om werk als kraan-
dryver.
Dat het bedrijf vrouwen trou
wens ondanks de aanvraag
voor een vergunning, niet de
zelfde capaciteiten toedicht als
mannen, blijkt uit de medede
ling dat het niet de bedoeling is
om de 150 vrouwen het werk te
laten doen, waarvoor in een
eerder stadium de Joegoslaven
nodig waren. Voor dat werk,
"in de zware productiesector",
zijn vrouwen volgens de con
cernleiding minder geschikt.
Die ontheffing zou moeten gel
den voor honderdvijftig vrou
wen, die Hoogovens wil aan
werven om het tekort aan per
soneel terug te dringen. We
kennen dat bedrijf nog van het
voornemen om vijfhonderd
Joegoslaven naar de fabriek in
I Jmuiden te halen voor het ver
richten van zwaar en onaange
naam werk, waarvoor Neder
landers zich kennelijk niet la
ten contracteren.
Het verbod op nachtarbeid voor
vrouwen en jongeren tot 18
jaar, zoals dat in 1919 is vastge
legd in de Arbeidswet, is nog
steeds van kracht. Aan de So
ciaal-Economische Raad (SER)
heeft de regering advie& ge
vraagd over het al dan niet
handhaven van dat verbod. De
SER adviseerde dit jaar ver
deeld. De werkgevers wilden
best van het verbod af, de vak
beweging wilde eerst onder
zoek naar de effecten van een
besluit tot afschaffing en wilde
een herziening van de wet van
1919 uitgaande van de gedachte
dat arbeid voor niemand (man
nen en vrouwen dus) schade
lijk mag zijn voor hun dagelijks
leven.
SER
De derde groep SER-leden, de
onafhankelijke en door de
Kroon benoemde deskundigen
voelden het meest voor de op
vatting van de vakbeweging,
dat een vergunningenstelsel in
de plaats moet komen voor een
verbod op nachtarbeid.
Met andere woorden: dat elk be
drijf die mensen 's nachts wil
laten werken, een vergunning
moet aanvragen en die toe
stemming vervolgens pas
krijgt als aan een aantal belang
rijke arbeidsvoowaarden is vol
daan.
In die richting zal een eventuele
herziening van de arbeidswet
ook wel gaan. Formeel kan de
overheid, uitgaande van de EG-
richtlijn en de eigen bepalingen
nachtarbeid voor vrouwen na-
feminisering van de tot voor
kort in daden bepaald niet
"vrouw-vriendelijke" werkge
vers heeft gezorgd.
Het zo langzamerhand toch wel
erg gedateerde vooroordeel dat
vrouwen in het arbeidsproces
een te onzekere factor vormen
en mannen om die reden bij een
sollicitatie de voorkeur genie
ten, is in met name de met per
soneelsgebrek kampende sec
toren van het bedrijfsleven
naar de achtergrond gedron
gen.
Geen moeite
Het kabinet Van Agt en de geza
menlijke werkgevers, nu niet
bepaald behorend tot het meest
hervormingsgezinde deel van
Nederland, hebben er opeens
geen enkele moeite meer mee
om het wettelijke verbod op
nachtarbeid te schrappen.
Tijdens het debat in de Tweede
Kamer over deze kwestie,
maakte minister Albeda dui
delijk met experimenten te
willen beginnen die vrouwen
en bedrijven de kans bieden
ervaring met nachtarbeid op te
doen. Hoogovens is in dit ver
band door de minister tijdens
een vergadering van de vaste
kamercommissie voor sociale
zaken genoemd als 'n bedrijf
dat voor zo'n experiment in
aanmerking kan komen. De
aanvraag om die honderdvijftig
vrouwen in dienst te mogen
nemen, komt dus niet uit de
lucht vallen.
Opvallend is wel de houding die
de Industriebond FNV heeft
aangenomen en die grond geeft
aan de conclusie dat er ook over
deze kwestie binnen de Federa-
tuurlijk niet blijven verbieden
als deze voor mannen wel is
toegestaan. Wat de overheid
wel kan doen en daar gaat het in
het geval van Hoogovens ook
om, is voorwaarden verbinden
aan het verlenen van toestem
ming.
Voor de vakbeweging is één van
de belangrijkste voorwaarden
voor het opheffen van het ver
bod, de invoering van de vijf
ploegendienst. In de nota "Bij
nacht en Ontij" kiest het FNV-
secretariaat voor vrouwelijke
werknemers ook voor het uit
gangspunt dat er voor vrouwen
in hun streven naar gelijkscha
keling geen enkele reden is, om
ook de slechte keuzes van de
mannen over te nemen. "Laten
we er eerst nog maar eens een
nachtje over slapen" conclude
ren de opstellers van de nota.
Het curieuze in de hele discussie
over gelijke behandeling van
dat de problemen op de ar
beidsmarkt en de economische
teruggang feitelijk voor een it Elida Wessel (D 66); onbegrijpelijk
Gevolgen
In de strijd van de Industriebond
FNV om bij Mobil Oil in Am
sterdam een vijfploegendienst
van de grond te krijgen, is nog
eens duidelijk gemaakt hoe
zeer de kwalijke gevolgen
van het werken in continue-
diensten in vierploegenver-
band ook door uiteenlopende
medici en gedragsweten
schappers worden onderkend.
In het streven naar "vermense
lijking" van arbeid of zoals de
FNV in de Sociaal-Economi
sche Raad al zei: arbeid mag het
dagelijks leven niet nadelig
beïnvloeden, in dat streven,
past een bij Mobil Oil inmid
dels bereikte afschaffing van
het werken in vier ploegen.
