Ondergang
van textiel
in Twente
Vijlde van
motoren
Ook Barre w Spanje
en Portugal buiten EG
"Oliebelasting
invoeren in EG"
Graanembargo
Het Amerikaanse ministerie van
landbouw heeft graanhandelaren
in de VS toestemming gegeven
om graan aan de Sowjet-Unie te
leveren dat oorspronkelijk niet
uit de VS afkomstig is. Verder
heeft het ministerie Cargill Grain
Company, een Amerikaanse
graanhandel, meegedeeld dat het
terugkomt van zijn verzoek van
januari om de export van graan
via buitenlandse dochtermaat
schappijen naar de Sowjet-Unie
te staken.
Het laatste verzoek dreigde de
marktpositie van Amerikaanse
handelaren te ondermijnen, zo
voegde een woordvoerder van
Cargill hieraan toe.
Chrysler
Het in moelijkheden verkerende
automobielconcern Chrysler kan
rekenen op een regeringslening
tot een bedrag van 1 miljard gul
den. De weg hiertoe is vrijge
maakt nu de laatste schuldeisen
de banken ingestemd hebben
met uitstel van betaling van de
autogigant, die op twee na de
grootste firma in de Verenigde
Staten is op dit gebied.
Er is haast bij de lening: volgende
week al moet het concern uit
staande rekeningen betalen aan
ongeveer 19.000 toeleveringsbe
drijven.
Uitstapje
Belgische autobusondernemingen
hebben zaterdag werklozen een
uitstapje naar de kust cadeau ge
daan. Met die actie (er waren 25
autobussen mee gemoeid) wilden
de ondernemers hun ongenoegen
uiten over wat zij noemen de
laksheid van het ministerie van
verkeer.
De Belgische ondernemers willen
dat dit ministerie optreedt tegen
buitenlandse (ook Nederlandse,
maar vooral Itaniaanse) buson
dernemers die vrijwel dagelijks
in Oostende reizigers oppikken
en naar allerlei bestemmingen
vervoeren. De Belgische ver
voerders beschouwen dat als on
eerlijke en onwettige concurren
tie.
Bayer: einde
zuurlozingen
in Noordzee
KEULEN (ANP) - Er komt binnen
afzienbare tijd een definitief
einde aan de gewraakte zuurlo
zingen van het Westduitse che
mische concern Bayer in de
Noordzee. Het concern is bezig
aan technologieën die het moge
lijk maken in 1983-84 deze ver
dunde zuren in eigen bedrijf te
verwerken. Hiermee zijn inves
teringen gemoeid van DM 200
miljoen.
Dit heeft prof. dr. H. Grünewald,
voorzitter van de Raad van Be
stuur van Bayer, meegedeeld op
de jaarvergadering in Keulen.
Vanaf 1983-84 zal een systeem zijn
ontwikkeld waardoor een hoe
veelheid verdund zuur afkom
stig uit het produktiebedrijf in
Leverkusen met 100.000 ton per
jaar zal afnemen. Verder zal
vanaf begin 1983 een hoeveel
heid verdund zuur van 130.000
ton tot hoog geconcentreerde
zwaverzuur kunnen worden
omgewerkt.
Reeds vanaf het einde van 1980
hoopt Bayer 50.000 tot verdund
zuur per jaar te kunnen verwer
ken. Met de daartoe benodigde
speciale installatie wordt nu al
proefgedraaid, aldus prof. Grü
newald.
FIETSENPLAN - Het PvdA
Tweede-Kamerlid De Hamer
heeft berekend dat er 350 ar
beidsplaatsen kunnen ontstaan
als er in grote steden bewaakte
fietsenstallingen worden ge
bouwd met daarbij werkplaatsen
waarin fietsen kunnen worden
gerepareerd en gereviseerd.
Het kamerlid heeft een uitgewerkt
"fietsenplan" inmiddels opge
stuurd naar de ministeries van
sociale zaken en van verkeer en
waterstaat.
BRUSSEL (Reuter) - Het lid van de Europese Commissie voor
energiezaken, Guido Brunner, is van mening dat de regeringslei
ders van de zeven Westerse industrielanden die in Venetie bijeen
zijn overeenstemming moeten zien te bereiken over een geza
menlijk beleid ten aanzien van energiebesparing en ontsluiting
van alternatieve energiebronnen.
De Europese Gemeenschap zelf moet volgens Brunner een oliebe
lasting invoeren omdat de komende tien jaar zeker hondervijftig
miljard dollar nodig zal zijn voor investeringen in energieprojec
ten. Brunner zei een en ander op een vervoerscongres in Aken.
De tekst van zijn toespraak werd in Brussel gepubliceerd.
De grote industrielanden moeten nauw samenwerken om te voor
komen dat er een tekort aan energie ontstaat, zo meent Brunner.
Als er tekorten optreden zullen de energie-importerende landen
tegen elkaar gaan opbieden om voldoende ojie en gas te kunnen
bemachtigen en dat zal tot gevolg hebben dat de internationale
handel wordt lamgelegd, de inflatie toeneemt en het protectio
nisme veld wint, pldus het lid van de Europese Commissie.
MAANDAG 23 JUNI 1980
Maandag 23 juni - Andijvie 28-44, peulen
370-400, snijbonen 170-420, stambonen
550-670, tuinbonen 82-89, spits kool
39-70, postelein 108-128, prei 305-340, ra
barber 45-58, spinazie 109-153, waspeen
42-52, witlof 85-140, bloemkool 1x6
85-220, bloemkool 8 st 85-190, bloemkool
10 st 35-85, sla 10-27, bleekselderij 28-61.
bospeen 91-103, boskroot 63-75, radijs
18-23. selderij 27-41, bos uien 48-63.
HEROïNEVONDST- De rijkspoli
tie van Sint Michielsgestel heeft
in samenwerking met de rijkspo
litie Den Bosch zeven kilo heroï
ne onderschept. Het spul lag in
een Turkse vrachtwagencombi
natie. De eigenaar is gearres
teerd. De politie hield de vracht
wagencombinatie al enige tijd in
de gaten, omdat die op veel par
keerplaatsen nogal veel aandacht
trok van Turken en omdat de po
litie een tip had gekregen dat een
vrachtwagen uit Turkije heroïne
ons land had binnengesmokkeld.
TRIER (Reuter) - Volgens premier Raymond Barre van
Frankrijk is het onmogelijk om over de toetreding van
Spanje en Portugal tot de Europese Gemeenschap te on
derhandelen zolang de EG haar eigen problemen niet
heeft opgelost.
Premier Barre: eerst begrotings
problemen oplossen
Hij zei dat in Trier op een bijeen
komst van Westduitse fabrikan
ten. Net als president Valéry Gis-
card d'Estaing vindt Barre dat er
geen serieuze besprekingen met
de twee landen kunnen worden
gevoerd voordat de gemeen
schap haar begrotingsmoeilijk
heden heeft opgelost
stemming heeft bereikt
'Tiet is hier kennelijk een politiek oninteressant gewest'
Textielarbeider Herber
mij he
ENSCHEDE (GPD) - Twente, het land van de onder
gaande textielindustrie, krijgt weer eens harde
klappen. In Enschede wijdt de gemeenteraad een
spoeddebat aan Fibrotex. Te laat: 365 man op straat.
De raad van Oldenzaal vraagt minister Van Aarden-
ne om Ten Cate Fashion te redden. Vergeefs: het
werk van 370 man gaat verloren.
In Den Haag ontbreekt de poli
tieke wil om de textiel te red
den, stellen ze in Twente ver
bitterd vast. Donderdag 29
mei is er in de Tweede Kamer
voor het laatst over gedebat
teerd. Als we daar later over
praten met twee politici, die
in de Kamer de belangen van
hun regio hebben bepleit, is
de machteloosheid nog
merkbaar.
Hessel Kienks (PvdA) zegt: 't
Is te mal dat Van Aardenne
weigert een bedrag van twee
miljoen in Fibrotex te steken.
Het zeer solide bureau dat Fi
brotex heeft doorgelicht, zag
nog wel mogelijkheden op
korte termijn".
Steef Weijers (CDA): Het is van
het grootste belang dat de re
gering ervan wordt overtuigd
dat ze niet met de puinhoop
ook de parels weggooit, die er
in de textiel wel degelijk nog
zijn". En met een andere ver
gelijking: "Er is me de laatste
tijd toch wat teveel graflucht
rond de textiel. Teveel wordt
vergeten dat er in Twente ook
bloeiende bedrijven zijn".
Vergane glorie
Dat laatste mag dan niet onjuist
zijn, de stemming in Twente
is zo somber als het graf. Het
beeld is trouwens al jarenlang
verre van opwekkend. Gigan
tische fabriekscomplexen,
die het beeld van een stad als
Enschede hebben bepaald,
zijn veranderd in kille, leeg
staande gebouwen of met de
grond gelijk gemaakt. Bedrij
ven met een vaak wereldwij
de reputatie als Van Heek, de
Janninks, Spanjaard, de
Menko's en de Ter Kuiles
verloren in een tijdsbestek
van enkele jaren hun be
staansrecht en moesten de
poorten voorgoed sluiten.
Fusies hebben het proces van
afkalving hoogstens ver
traagd. In 1950 werkten er nog
44.000 mensen in de Twentse
textiel, in 1960 nog 39.000, in
1970 24.000. In 1980 zijn het er
nog hooguit 10.000. Er zijn in
derdaad nog gezonde bedrij
ven, maar ook zo n grote als
Nijverdal-Ten Cate is in de
loop der jaren heel ongezond
afgeslankt en het bekende
Schuttersveld heeft zojuist
weer' werktijdverkorting
aangevraagd, terwijl Blijden-
stein-Willink wel heel dapper
"innoveert", maar met een le
ge portemonnee. En de Spin
nerij Nederland, die met zwa
re regeringssubsidie op de
been wordt gehouden, ver
liest met elke sluiting een af
nemer. Er werken in die spin
nerij nu nog 1600 mensen, van
wie gegarandeerd niemand
vertrouwen heeft in de toe
komst.
"Klap op je kop"
We praten daarover met een
textielarbeider, Herbert van
Heemst, die net de sluiting
van Fibrotex heeft beleefd.
"Het is op zo n moment of je
een klap op je kop krijgt. Ik
heb.ze om me heen zien hui
len, grote kerels van veertig,
vijftig jaar. Alles wat we sa
men hadden opgebouwd was
Van Heemst is zo n man, die het
afbrokkelingsproces aan den
lijve heeft ondervonden: "Ik
heb 42 jaar gewerkt zonder
een dag werkloos te zijn.
Eerst in Tilburg. Toen ik daar
in 1959 afscheid nam om naar
Van Heek en Co in Enschede
te gaan, zei m n huisarts:
Van Heemst, je zit voor je le
ven gebakken bij zo n we
reldconcern".
Mammoet-fusie
Het is niet zo dat ze de fouten in
het verleden nooit hebben
onderkend. Herbert van
Heemst maakte eind '64 een
van de mammoet-fusies mee,
die niets oploste: "Negen di
recteuren waren er toen in het
bedrijf, dat al in de grootste
moeilijkheden verkeerde.
Het was een schande. Ze wil
den samen goedkoper gaan
werken, maar in plaats daar
van bleven de kosten hetzelf
de. Er werd op geen enkele
manier efficiënter gewerkt".
Het is echter de vraag of het uit
eindelijk meer zal zijn dan een
randverschijnsel. Textielfa
brieken zullen er altijd zijn,
maar waar? Textiel bloeit op
in ontwikkelingslanden en
Nederland werkt daar via de
EG aan mee door bijvoor
beeld de gesubsidieerde ga-
renproduktie van Turkije te
laten binnenkomen. En wat te
denken van "het gat in Ber
lijn", waardoor Oosteuropese
textiel de Westduitse markt
op komt? Er zijn politieke
oorzaken voor de Twentse
malaise.
Indië viel weg
De grootste is natuurlijk het
opdrogen van de reusachtige
afzetmarkt in Indonesië ge
weest. Voor de Tweede We
reldoorlog nam Nederlands-
Indië 75 procent van de
Twentse produktie af. In eer
ste instantie verliep overigens
de overschakeling naar ande
re markten niet eens ongun
stig. Nederland was nu een
maal lang eën goedkoopte-
eiland in West-Europa. Dat is,
binnen de Europese gemeen
schap, veranderd.
In de jaren zeventig zijn de ar
beidskosten snel gestegen.
De stijging van de waarde van
de gulden had eveneens na
delige invloed. In Twente
wordt echter best begrepen
dat het daaraan ook weer niet
alleen ligt. Tenslotte draaien
vlak over de grens, in West-
Duitsland, ,de textielfabrie
ken nog wel met aantrekke
lijke winsten. Er zijn meer re
denen waarom het klimaat
hier niet deugt. We produce
ren duurder dan de Duitsers,
maar we hebben ook bijvoor
beeld te maken met een vak
beweging die zich volledig in
zet voor de werknemersbe-
langen en minder bedrijfsge
richt denkt dat de Duitse.
Minister Van Aardenne heeft
echter op 17 juni nog eens
duidelijk verklaard dat hij
niets voelt voor een "strate
gisch minimum", dat de tex
tielindustrie voor Nederland
zal behouden (we kon'den het
nog wel. eens nodig hebben).
De markt moet zijn sanerende
invloed maar hebbén. Eerder
al heeft hij verlangens van de
vakbeweging om van Twente
een "noodgebied" te maken,
zoals Oost-Groningen en het
zuidelijke Limburg, van de
hand gewezen. Het aantal
werklozen zou zoiets niet
rechtvaardigen.
Het is, zoals een Twentse bur
gemeester in het dagblad Tu-
bantia zei: "Ik heb altijd ge
dacht, dat het gemakkelijker
was een trein in de rails te
houden, dan een ontspoorde
trein weer op de rails te zet
ten". Die in Twente verschij
nende krant schreef in aan
sluiting daarop: "Het kabinet
denkt daar kennelijk anders
over-en dat kan ook moeilijk
anders, wanneer de minister
president in het Limburgse
voor sinterklaas speelt en de
zak daar volledig leegschudt.
Dan rest voor anderen alleen
nog maar boze brieven schrij
ven, in papier gestolde woede
van een voor deze regering
kennelijk politiek oninteres
sant gewest".
wijze waarop de uitbreiding
de gemeenschappelijke markjt
moet worden gefir
Giscard zei een paar weken geleden
tot hevige verontwaardiging
de regeringen van Spanje en Por
tugal dat Frankrijk de toetreding
van de twee landen, nu voor?
voor 1983, wil uitstellen. Inmid
dels heeft de Europese Commis
sie de Portugese premier, Frari
cesco Sa Carneira, de verzekerinj
gegeven dat als het aan haar lig
de onderhandelingen volgens
schema zullen worden gevoerd.
De commissie is tegen iedere ver
traging.
Voorstander
Ook in Bonn heeft men met de
Franse tegenwerking niets op.
Bondskanselier Helmut Schmidt
is een groot voorstander van
breiding van de gemeenschap tot
Spanje en Portugal omdat hij van
mening is dat dat de democratie
in die landen ten goede zal ko
men. Frankrijk heeft nog niets
gezegd over het Griekse lidmaat
schap van de EG. Het toetre
dingsakkoord met dat land is
trouwens al ondertekend en het
wordt volgend jaar lid.
Barre lichtte het Franse standpunt
in Trier toe door te zeggen dat de
EG zich op een keerpunt bevindt.
Hij verklaarde dat West-Duits-
land en Frankrijk, die tot de op
richters van de gemeenschap be
horen, moeten samenwerken opi
te voorkomen dat de EG-landen
uit elkaar worden gedreven. Hij
voorspelde dat het een heel ande
re EG zal worden als het aantal
leden van negen op twaalf wordt
gebracht. Hij laakte de Britse
houding tegenover de gemeen-
UTRECHT (ANP) - Een vijfde van
de motoren in Nederland is mo
gelijk technisch niet in orde. Dat
is de conclusie van de politie na
een zes uur durend onderzoek za
terdag op en rond het verkeers
plein Oude Rijn nabij Utrecht. Bij
dit onderzoek werden alle moto
ren die dit verkeersknooppunt
passeerden, lil, gecontroleerd.
Bij de controle, uitgevoerd door de
politiekorpsen van Utrecht en
Nieuwegein en de motordienst
van de Algemenë Verkeers
Dienst in Driebergen, bleken 76
motoren geheel in orde. In 16 ge
vallen moest toch een waarschu
wing worden gegeven. Drie mo
toren werden uit het verkeer ge
nomen, omdat ze technisch te
grote gebreken vertoonden. Te
gen 32 motorrijders werd proces
verbaal opgemaakt, waarvan 21
keer wegens technische gebre
ken. In dertien gevallen werd het
kentekenbewijs ingenomen, dat
pas weer terug gegeven wordt als
de motoren na reparatie voldoen
aan alle eisen.
Volgens de politie hadden de tech
nische gebreken vooral betrek
king op de uitlaten. In vrijwel alle
gevallen produceerden de moto
ren te veel herrie. Elf motorrij
ders kregen een bekeuring in
verband met hun verkeersge
drag.
MAANDAG 23 JUNI 1980
Dordlscbe Pfi
Elsevlrr-NDU
Fr. Gron. Hyp.
Pakhotd 1
Pakhoed I
Philips
t VNU
HUH
224,00
6,00
38,70 39.00
17.70 17,60
Robeco 172.00 172,00
Rodamco 109,70 109,60
Rollnco 158,00 158,00
Roreato 112.10 112.50
UnJIcver
88,5
BINNENLANDSE
AANDELEN
Duiker App.
EMBA5
27,00e
14,80
400,00
83,00
24,00
660,00
Nedap 180,00a 175,00a
NEKIT 1075,00 1075,00
I^ed. Scheepshyr 200,00 198,50
Ned. Springs!. 4550,00g 4550,00b
Schuttersi
Smit later
■graaf 67,00e 68,50
tiel Tw. 51,00e 46,80.
Hyp. bk 115.00e 117,8'
Waterl. 945,00
Kebelf. 240,00 240,0
63,50 62,50
'28,00 130,00
BKLKGGINGS-
INSTITUTKN
Tokyo P
Uni-Inv.
Viking
GOUD EN ZILVEI'
Goud: Zilver
0 - 37600 Onbew. 900 - 1003
e 37000 - 37700
BUI"
GEL
ENLANDS
AMSTERDAM (ANP) - De Am
sterdamse effectenbeurs begon
de week rustig. De aandelen
koersen moesten over het alge
meen omlaag. De obligatiesector
daarentegen was wat beter ge
stemd. De staatsfondsen noteer
den 0,1 tot 0,3 punt hoger. Verder
manifesteerde de rentedaling
zich ook bij de prolongatiekoers.
Deze ging van 12 pet naar 11,5 pet,
waardoor het lenen met aandelen
als onderpand goedkoper wordt.
Wall Street was de internationals
niet duidelijk tot leidraad en ook
de dollar bleef onveranderd. Met
daarbij weinig animo van het
publiek om zaken te doen bleven
de internationals dicht bij huis.
Unilever kon tachtig cent oplo
pen tot 116,80. Koninklijke Olie
leed licht verlies op 167,60.
KLM verloor vijftig cent op 60
en Akzo dertig cent op 23,60. De
banken verloren terrein. De NMB
stond rond het middaguur op
227, een achteruitgang van een
rijksdaalder. Bij de hypotheek
banken was WUH zwak gestemd
met een verlies van 3 op 235.
Ook de verzekeraars daalden.
Ennia zakte een gulden op 136.
