Westerse top komt met
harde boodschap Moskou
ETA dreigt met terreur tegen toeristen
Schmidt en Carter
zijn het weer eens
Thorn voorgedragen als
nieuwe voorzitter EG
PAUS WIJST VS TERECHT
Noord-Korea noemt
spionage-incident onzin
Rellen in
Antwerpen
MAANDAG 23 JUNI 1980
BUITENLAND
rALilINA W
VENETIË (UPI Reuter) - Jimmy Carter heeft zaterdag in Venetië
gezegd dat bondskanselier Helmut Schmidt van West-Duitsland
zich houdt aan de NAVO-verplichting kernraketten voor de mid
dellange afstand te installeren in West-Europa.
Met Schmidt aan zijn zijde na een onderhoud van een uur en veertig
minuten op zaterdagavond, zei Carter: ..het lijdt absoluut geen
twijfel dat kanselier Schmidt het besluit van de NAVO nakomt
Aan de ontmoeting tussen beide staatslieden waren berichten
voorafgegaan dat Schmidt had voorgesteld dat men gedurende
driejaar geen nieuwe raketten in West-Europa zou opstellen en
dat er intussen zou worden gepraat met de Sowjet-Unic over
beperking van de strategische kernbewapening. Dit was door de
Verenigde Staten gezien als een terugkomen van een binnen de
NAVO aangegane verplichting. Schmidt zou zijn voorstel doen in
Moskou, waar hij op 30 juni president Brezjnjev ontmoet.
Helmut Schmidt zei tegen de verslaggevers in Venetië dat hij de
verklaring van de Amerikaanse president wilde .onderstrepen
Schmidt had zelf om de ontmoeting (aan de vooravond van de
economische top van zeven westelijke geïndustrialiseerde lan
den) gevraagd. Carter begaf zich vrijwel direct na zijn aankomst
uit Rome naar Schmidt. Over het gerucht dat Schmidt met een
ontwapeningsvoorstel naai Moskou wilde gaan had president
Carter hem een brief geschreven die in Bonn niet goed was ge
vallen. In een interview met de ..Washington Post had de
bondskanselier van West-Duitsland zich verbaasd getoond over
de brief. Hij zei nog steeds achter zijn recente voorstellen te staan
met betrekking tot de middellange afstandsraketten. De bonds
kanselier vond het moeilijk te begrijpen waarom deze voorstellen
in Westersè kringen zo n opschudding teweeg brengen.
Schmidt sprak in het interview over het gebrek aan evenwicht op
het gebied van kernwapens in Europa en zei dat dit van een groot
belang was maai eerder politiek dan militair. Al in 19*i 7 heb ik de
toenemende Russische kerndreiging naar voren gebracht aldus
Schmidt. Hij voegde er aan toe dat hij al 20 jaar zo sprak en
schreef dat sommige mensen die later op het toneel waren ver
schenen dan hij niet de hele geschiedenis er achter schijnen te
kennen.
DEN HAAG (GPD) - De liberale
Luxemburgse minister van bui
tenlandse zaken Gaston Thorn is
door de drie Benelux-landen
kandidaat gesteld voor het voor
zitterschap van de Europese
Commissie. Er zal definitief geen
Nederlander kandidaat woiden
gesteld voor deze functie. Wan
neer de overige EG-landen tegen
de kandidatuui van Thorn geen
onoverkomelijke bezwaren heb
ben. zal de Luxemburgse oud-
premier op 1 januari 1981 de Brit
Roy Jenkins opvolgen aan het
hoofd van het uitvoerend orgaan
van de Gemeenschap.
De premiers van de drie Benelux-
landen, Van Agt, Martens (Bel
gië) en Werner (Luxemburg)
werden het gistermiddag tenslot
te eens over Thorn, nadat zij za
terdag in Brussel een bespreking
aan de kwestie hadden gewijd.
Eerder al was door de Negen be
sloten dat de nieuwe voorzitter
van de Europese Commissie zou
worden geleverd door de Bene
lux.
'remier Van Agt heeft, door - zij
het na enige aarzeling - in te
stemmen met de kandidatuur
van Thorn, gehandeld tegen de
wens van een kamermeerder
heid. Vorige week woensdag
aanvaardde de Tweede Kamer
een motie van de D 66 er Brink
horst, die de regering vroeg als
nog te zoeken naar een Neder
landse kandidaat voor het vooi-
zitterschap. Tijdens de debatten
bleek dat de PvdA graag had ge
zien dat oud-minister van bui
tenlandse zaken Van der Stoel
naar voren was geschoven.
n een eerste reactie zei gisteravond
PvdA-fractieleider Den Uyl het
.kleingeestig te vinden van het
kabinet-Van Agt, dat blijkbaar
niet serieus heeft gepoogd te zoe
ken naar kandidaten voor het EC-
voorzitterschap buiten de eigen
CDA-kring. Den Uyl meende dat
Van der Stoel ook internationaal
sterkere papieren zou hebben
dan Thorn. „Het is onbegrijpelijk
dat Nederland deze kans niet
heeft benut aldus Den Uyl.
Bekend is dat Van Agt, in de weten
schap dat Nederland eigenlijk
1 aanmerking
i de
u zitter te
leveren, de oud-premiers Zijlstra
en Biesheuvel heeft benaderd.
Beiden hebben echter geweigerd
zich beschikbaar te stellen voor
de hoogste Europese functie.
Overigens wordt in politieke krin
gen betwijfeld of Van der Stoel
inderdaad voor de grote EG-lan
den een aanvaardbare kandidaat
zou zijn geweest. Hij staat bekend
als een atlanticus iemand die
ook in het Europees beleid de
banden met de VS nooit uit het
oog verliest. Die eigenschap
wordt in Parijs bepaald niet ge
waardeerd. Bovendien zijn de
grote EG-landen in het algemeen
niet zo gecharmeerd van de wijze
waarop Van der Stoel het bui
tenlands beleid placht te presen
teren: eerder ethisch dan prak
tisch.
De mogelijke voorzitter i
Europese Commissie, voorgedragen
door de Benelux: Luxemburgs mi
nister van buitenlandse zaken.
Gaston Thorn.
Ondanks berichten over terugtrekken troepen Afghanistan
(Van onze speciale verslaggever Jan Gerritsen)
"V ENETIË - De zeven grootste westelijke landen eisen de complete terugtrekking van alle
Russische troepen uit Afghanistan. Met deze eis hebben de leiders van Amerika en de
vier grote EG-landen, alsmede Japan en Canada gereageerd op de Russische mededeling
dat een „speciale eenheid" Russische troepen uit Afghanistan is teruggehaald.
„Als dit wordt bevestigd, is deze te
rugtrekking pas een nuttige bij
drage aan een oplossing van de
Afghaanse crisis als ze perma
nent is en voortgezet wordt totdat
alle Russische troepen uit Af
ghanistan zijn verdwenen ver
klaarde de Italiaanse premier
Cossiga na afloop van de eerste
dag van de Venetiaanse top van
de westelijke zeven.
De harde boodschap aan Moskou
was het belangrijkste resultaat
van het westelijk topoverleg, dat
vooral in het teken stond van het
opruimen van misverstanden.
Brezjnjev. De Russische ambas
sadeur in Parijs meldde zich vrij
dagavond al met een „gesproken
boodschap" bij het presidenttële
Elysée. maar Giscard was toen al
naar Venetië vertrokken. Daar
werd hij zaterdag op de hoogte
gesteld.
Het Russische persbureau Tass
kwam pas zaterdagavond laat
met de mededeling dat een Rus
sische speciale eenheid uit Af
ghanistan was teruggetrokken.
Volgens Tass was deze eenheid
„niet langer meer nodig".
cember hun sterkte in Afghanis
tan allleen maar hebben vergroot
weten wij niet of het gaat om
i ouleren van troepen of om terug
trekken daarvan
Botha wil
rassenonrust
hard aanpakken
JOHANNESBURG (UPI) - Pre-
mier Botha van Zuid-Afrika heeft
gisteren gewaarschuwd, dat zijn
regering nu verdere rassenonrust
in het land genadeloos zal onder
drukken. Hij zei verder, dat in de
afgelopen week met opmerkelij
ke terughoudendheid is opgetre
den om een einde te maken aan
de ernstige onlusten in Zuid
Afrika in vier jaar. Botha zei dit in
een TV-uitzending in zijn eerste
officiële uitlating over de recente
onlusten in het land, die volgens
politiecijfers 32 doden en 171 ge
wonden veroorzaakten. "De staat
moest geweld gebruiken en de
staat moest de orde handhaven",
zo zei Botha. Het geweld van de
afgelopen week heeft zware
schade toegebracht aan de eco
nomie. "Als de economie wordt
getroffen, kunnen wij de levens
omstandigheden van de mensen
niet zo verbeteren als wij zouden
willen", zo zei hij. Naar zijn zeg
gen zijn sommige van de grieven
van de niet-blanke bevolking in
het land gerechtvaardigd en legi
tiem, maar dat wordt volgens
hem uitgebuit door revolutionai
re elementen. Waarschijnlijk zal
Zuid-Afrika "lange tijd" met door
deze elementen veroorzaakte on
rust te maken hebben.
Terwijl de premier sprak, was er
scherpe bewaking van oproerpo
litie rond de zwarte woongebie
den bij Port Elizabeth en Uiten-
hage, waar duizenden zwarte ar
beiders m de autoindustrie sta
ken.
De stakingen hebben zich zaterdag
uitgebreid tot 16 fabrieken. In Ui-
tenhage heeft de politie vrijdag
avond met traangas en jachtge
weren een menigte ontevreden
werknemers uiteengedreven. De
politie en het leger zijn in deze
stad ingeschakeld bij het be
schermen van buitenlandse auto-
fabrieken.
In Kaapstad, zo heeft de politie
meegedeeld, is op verschillende
plaatsen brand gesticht, waar
door aanzienlijke schade is ont
staan.
Scepsis
Timing
VENETIË-Veiligheidsmensen racen gewapend met pistolen en machinegeweren door de kanalen inVenetie in
een speedboot. Zij doen dit als onderdeel van een intensieve bewakings-en veiligheidscampagne naar aanleiding
van de top van de zeven belangrijkste Westerse industrielanden en het bezoek van de familie Carter aan de
gondelstad.
VATICAANSTAD (ANP) - In zijn
officiële toespraak tot de Ameri
kaanse president Carter heeft
paus Johannes Paulus 2 zaterdag
Marokko meldt
zwaar verlies
voor Polisario
RABAT (AFP) - Bij een grote actie
tegen het Marokkaanse garni
zoen Guelta Zenmour in het ge
bied van West-Sahara zijn aan de
zijde van het volksbevrijdings
front Polisario zeshonderd do
den en gewonden gevallen al
dus een officieel Maiokkaanse
communique dat gisteravond in
Rabat werd gepubliceeid. De le
den van Polisario zouden uit het
noorden van Mauretanië zijn ge
komen. Aan de zijde van de Ma
rokkaanse strijdkrachten, die
ook de luchtmacht inzetten, zijn
volgens het communique zestien
doden en vijftien gewonden ge
vallen. De aanval van Polisario op
het garnizoen was volgens het
communique s ochtends begon
nen en s middags trokken de
aanvallers zich onder zware men
selijke en materiele verliezen te
rug.
Polisario had gisteren van zijn kant
vanuit Algiers gemeld, dat er bij
de aanval op Guelta Zenmoui
talrijke Marokkaanse militairen
waren gedood, verwond óf ge
vangen genomen
KERNWAPENS - Een demonstra-
tic tegen kernwapens is gisteren
in Londen door zo n elfduizend
mensen bezocht. De betoging
werd georganiseerd dooi de La
bour partij, die in de oppositie is
en was in het bijzonder gericht
tegen het besluit van de regering
160 Amerikaanse kruisraketten
in Engeland te plaatsen.
verklaard, dat de Verenigde Sta
ten zich dienen te onthouden van
elke vorm van manipulatie in
Midden-Amei ika. Evenmin mag
Noord-Amerika stuen verlenen
aan militaire junta s.
Deze terechtwijzing was verpakt in
Vaticaanse diplomatieke taal. De
paus zei namelijk, dat de Midde-
namërikaanse landen vrij dienen
te zijn van „manipulatie van wel
ke macht dan ook Hij sprak
voorts de wens uit. dat Amerika
daadkrachtig eraan zou meewei-
ken. dat de mens. waai ook ter
wereld, een menswaardig be
staan kan hebben. De paus zei let
terlijk: ..Ik hoop dat de Verenigde
Stalen alle inspanningen zullen
ondersteunen, die erop zijn ge
richt de situatie van de in nood
verkerende mensen te verbete-
De paus houdt zich momenteel in
tensief bezig met de problemen
van Midden- en Zuid-Amerika ter
voorbereiding op zijn reis naai
Brazilië begin juli. De bisschop
pen van Latijns-Amei ika hebben
in hun conferenties van Medellin
en Puebla scherp de economi
sche inmenging van de V.S. in
hun landen en de Noordameri-
kaanse militaire steun aan de jun
ta's scherp gehekeld.
De paus sprak zaterdag een uur met
de Amerikaanse president. On
derwerp van gesprek was vooral
de politieke situatie in de wereld,
vooral in Latijns-Amerika, Afrika
en het Midden-Oosten.
Vrijdag had de paus de ongelijke
economische ontwikkeling van
Zuid-Amerika veroordeeld. Hij
deed dit in zijn toespraak tot de
vergadering van de O.A.S., de or
ganisatie van Amerikaanse lan
den, en de Europse Gemeen
schap.
Het duidelijkste bewijs voor een
ongelijke economische ontwik
keling wordt volgens de paus in
Zuid-Amerika gevonden, de in
dustrie maakt daar een bloeipe
riode door. De steden nemen in
omvang toe. Maar op het land
blijft de economische ontwikke
ling achtei. Dit heeft tot gevolg,
aldus de paus. dat in Zuid-Ame-
rika twee maatschappijen naast
elkaar bestaan: een maatschappij
met super-hoge consumptie en
een maatschappij, waarin extre
me armoede heerst.
De Russische onthulling dat een
eenheid troepen uit Afghanistan
is teruggetrokken, werd met veel
scepsis ontvangen. Temeer om
dat Parijs eerder werd ingelicht
dan de andere zes landen, inclu
sief Amerika. Een feit dat door de
Franse regering werd gepresen
teerd als resultaat van de recente,
veelomstreden topontmoeting
tussen de Franse president Gis
card en de Russische leider
Brezjnjev in Warschau.
In een verklaring die premier Cos
siga namens de zeven oplas,
wordt nog eens bevestigd dat de
leiders van Amerika, Japan,
West-Duitsland. Engeland,
Frankrijk en Italië (en Canada,
dat nauwelijks opvalt) de Russi
sche militaire bezetting van Af
ghanistan ..onaanvaardbaar"
vinden. En verder: „We zijn vast
besloten die bezetting ook in de
toekomst niette accepteren Af
ghanistan moet in staat worden
gesteld de zelfstandigheid, de
politieke onafhankelijkheid en
de niet-gebonden status te her
winnen die het bezat, aldus de
verklaring van Cossiga.
De eisen aan de Sovjet-Unie gaan
gepaard met de betuiging van
steun aan de vredesinitiatieven
die de conferentie van islamiti
sche landen onlangs heeft voor
gesteld. Voorts wordt steun toe
gezegd aan de „landen van de re
gio waarin Afghanistan is gele
gen en alles „wat bijdraagt tot de
politieke onafhankelijkheid en
veiligheid
De Britten waren in Venetië het
meest sceptisch over de beteke
nis van deze stap. Een Brits
zegsman: „De timing is doorzich
tig, maar de feiten zijn voor ve
lerlei uitleg vatbaar".
Secretaris-generaal van de NAVO,
Luns, zei over de Russische aan
kondiging bij zijn aankomst voor
de ministerraad van de NA VO die
overmorgen in Ankara begint:
„Wij kennen geen bijzonderhe
den en daar de Russen sinds de-
TOKIO (DPA)- Noord-Korea heeft
het bericht van de Zuidkoreaanse
regering over het tot zinken
brengen van een Noordkoreaans
"spionageschip een verzinsel
genoemd. Dit heeft het Japanse
persbureau Kyodo gisteren ge
meld.
Zaterdag had Kyodo bericht dat
een Noordkoreaans schip door de
marine van Zuid-Korea op 130
kilometer ten zuidwesten van de
hoofdstad Seoel tot zinken was
gebracht. Acht Noordkoreanen
ge
n een Noordkoreaanse verklaring
voor radio Pyongjang wordt het
zogenaamde incident" een ver
zinsel van de Zuidkoreaanse mi
litaire autoriteiten genoemd. Zij
moeten ophouden dergelijke
onjuiste berichten te verspreiden
en in plaats daarvan de weg effe
nen naar vreedzame hereniging
van onze beide landen, aldus de
Noordkoreaanse radio die in To
kio werd opgevangen.
Boycot
Amerika. West-Duitsland en En
geland bevestigden nog eens na
drukkelijk hun boycot van de
Olympische Spelen in Moskou:
een besluit dat overigens door de
Engelse atleten niet wordt ge
tuigd
De westelijke rijen zijn gesloten in
zake Afghanistan, al werd van
Franse zijde dus gewezen op de
eigen communicatie tussen Pa
rijs en Moskou als vrucht van
Giscards ontmoeting met
knuppel om opstandige de
BRUSSEL (ANP) - Een bezoek van
het Belgisch koninklijk paar za
terdag aan Antwerpen is ernstig
verstoord door relletjes die ver
oorzaakt werden door Vlaams-
nationalistische groeperingen.
Koning Boudewijn en koningin
Fabiola keerden een half uur eer
der dan was gepland uit Antwer
pen terug naar Brussel.
Verscheidene onderdelen van het
programma dat koning Boude
wijn en koningin Fabiola in Ant
werpen zouden afwerken, ver
vielen. Zo opende de koning niet,
zoals oorspronkelijk was voor
zien, een feestmarkt en een be-
soek aan het Rivierenhof (een
provinciaal domein) werd afge-
st.
e Vlaams-nationalististhe groe
peringen riepen leuzen, zongen
liederen en trachtten plechtighe
den te verstoren. De politie (er
was rond duizend man op de
been gebracht) voerde enkele
malen charges uit met de wapen
stok en verscheidene demon
stranten weiden gewond. Ook
twee politiemannen liepen ver
wondingen op, toen de betogers
de politie met stenen uit een af
braakwoning onder vuur namen.
Een paar ordeverstoorders zijn
opgapakt,
Vandaag loopt ultimatum af
MADRID - De Baskische afschei
dingsbeweging ETA heeft zater
dag op een persconferentie "er
gens in het Baskenland" aange
kondigd dat er deze zomer op tal
van kustplaatsen aan de Middel
landse Zee bommen zullen ont
ploffen als vandaag voor twaalf
uur niet is voldaan aan de eis om
negentien gevangenen (allen lid
van de ETA; vrij te laten uit de
gevangenis van Soria en als de di
recteur van deze penitentiaire in
stelling niet is vervangen.
De Baskische pressiegroep deelde
mee dat men een jaar aan de f a
bricage van de explosieven, die
ligheidsmechanismen, heeft ge
werkt en dat men alle plaatsen in
de toeristencentra onder controle
heeft. Voorts zei een woordvoer
der van ETA-Politico milit? .dat
bepaalde journalisten tevoren
worden gewaarschuwd waar en
wanneer de bommen zullen ont
ploffen, zodat zij hun persmedia
en andere instanties bijtijds kun
nen waarschuwen.
"Als er zich dan bij de explosies
toch persoonlijke ongelukken
voordoen, dan ligt de schuld dus
duidelijk bij de politie en bij de
minister van binnenlandse za
ken, Juan José Roson". aldus de
pressiegroep. ETA-Politico mili
tar bekende dat de groep de tijd
bom vorige week had geplaatst in
het water vlak bij de nautische
club van Javea. Dit explosief, ge
nummerd met het getal twintig,
stond afgesteld om te ontploffen
op 29 juni. maar werd tijdig ont
dekt.
Het kabinet-Suarez is niet van plan
in te gaan op de chantage van
ETA-Politico militar. Het minis
terie van binnenlandse zaken is
op het ogenblik bezig met de uit
werking van een groots opgezet
anti-terreurplan. Een woord
voerder van de staatsveiligheids
dienst in Madrid heeft zaterdag
verklaard dat de politie in de
kustplaatsen wordt versterkt.
"De toeristen kunnen gerust zijn,
want vanuit hun vakantieverblij
ven kunnen zij de fysieke aanwe
zigheid van geüniformeerde po
litieagenten zien. Daarnaast
kunnen zij er absoluut van over
tuigd zijn dat een groot aantal
politieagenten in burger voor
hun veiligheid instaat", aldus de
woordvoerder, die het anti-ter-
reurprogramma aan de Spaanse
kust niet bekend kon maken
aangezien de vijand er anders zijn
voordeel uit zou trekken
ETA-Politico militar liet vorig jaar
in de maanden juni en juli tal van
bommen ontploffen bij de stran
den van Gerona, Castcllon, Ali
cante en Malaga. Macaber hoog
tepunt van de terreur waren de
bomexplosies op 29 juli op het
vliegveld en twee stations te Ma
drid, waarbij in totaal vijf perso
nen werden gedood en ruim hon
derddertig gewonden vielen. Met
deze acties wilde de pressiegroep
het kabinet-Suarez dwingen de
politie in de gevangenis van Soria
te vervangen door cipiers en alle
Baskische gevangenen in deze
penitentiaire inrichting over de
plaatsen naar gevangenissen in
het Baskenland
Eind juli willigde de regering de ei-
5ep i
de Baskische press
ETA-Politico militar eist de vrijla
ting van negentien gevangenen,
die volgens de terreurorganisatie
vals van het deelnemen aan aan
slagen zijn beschuldigd en daar
door de kans lopen zeer zwaar te
worden gestraft Daarnaast eist
men de vervanging van de ge
vangenis-directeur. omdat het op
13 juni tot een gewelddadige con
frontatie tussen gevangenen en
politie kwam. Hierbij raakten 26
gedetineerd» en drie politiea
genten gewond. Eenendertig ge
vangenen zijn uit protest tegen
het politieoptreden vanaf zater
dag in hongerstaking gegaan.