ZATERDAG 21 JUNI 1980
jMjDy
@§»®ir
p) (o)ir Ka
LEIDEN - "Ik had altijd wat.
Als ik opstond was ik dood
moe en wilde ik eigenlijk al
leen maar terug naar bed.
Als ik thuiskwam van m'n
werk dook ik er vaak maar
weer in. Terwijl ik me nu.
ontzettend goed voel. Ik doe
alles en kan alles".
Het verhaal van Polly Rosier
(35) is één pleidooi voor de
macrobiotiek. "Ik voel aan
den lijve dat het goed voor
me is, voor mij, voor ieder-
een"zegt ze na twee jaar ma
crobiotisch eten.
Haar leven lang had ze last van
allerlei vage kwalen en
klachten. Moeheid. Darm- en
maagklachten. Hoofdpijn.
"Klachten waar je meeNiaar
dokter gaat en die iegt dan:
daar moet je mee leren le
ven" zegt ze wat veront
waardigd.
Bij die dooddoener legde Polly
zich niet neer. Ze ging het in
anders eten" zoeken. Begon
eerst met rauwkost "maar
die kwam na een tijdje m'n
neus uit. Bovendien vóelde
ik, doordat het te eenzijdig
was, mijn conditie op den
duur weer achteruit gaan.
Trouwens, rekening hou
dend met de seizoenen is het
niet wenselijk om ook in de
winter, het jin-klimaat, uit
sluitend rauwkost te gebrui
ken".
Directe aanleiding tot de con
frontatie met de macrobio
tiek was een kennis. Door de
medische wetenschap onge
neeslijk ziek verklaard
kwam die bij het Oost West
Centrum terecht. Dankzij
een macrobiotisch dieet
verdween het kankergezwel
langzaam maar zeker.
Polly veranderde haar eetge
woonten geleidelijk aan.
"Met fanatisme loopt het al
tijd verkeerd af' geeft ze
daarvoor als reden op. In
middels is haar behoefte aan
traditioneel voedsel goed
deels verdwenen. Gebak,
snoep, ze taalt er niet naar.
Neemt het ook niet. Echt fa
natiek wil ze niet zijn. "Als ik
trek heb in een stukje kaas
neem ik het gewoon. Hoewel
ik dat een dag later wel
merk. Ik moet dan m'n neus
door al die slijmvorming
meer snuiten. Ik denk dat
hoe langer je bezig bent met
de macrobiotiek, des te ge
voeliger je lichaam wordt."
Ze is overslank. Ziet er zicht
baar goed uit met glanzend
haar en een gave huid. Zelf
vindt Polly ook dat ze er ver
geleken met een paar jaar te
rug beter uit ziet. De kilo's
vocht die haar lichaam vast
hield zijn allang verdwenen.
Het volgen van een macrobio
tische levenswijze levert
lang niet alleen maar voor
delen op. Het brengt haar so
ciale leven soms aardig in
het nauw. Vooral als ze in een
restaurant eet. "De eerste
hap is nog wel lekker. Maar
op een gegeven moment ga ik
de kleurstoffen echt proe
ven. Na twee happen hoef ik
al niet meer. Je reuk- en
smaakvermogen gaan met
sprongen vooruit. Echt",
zegt ze met overtuiging, "als
ze mij laten kiezen tussen
een schitterende maaltijd en
natuurvoeding kies ik toch
het laatste".
Bij anderen maakt ze er niet
zo'n punt van. "Ik eet wel
wat mee. Ik ben tenslotte
niet ziek, dus ik hóef niet te
weigeren."
Toch houdt ze zich zo conse
quent mogelijk aan de ma
crobiotiek. Polly's geluk is
dat haar man ook meedoet,
zij het meer passief. Ze aar
zelt lang bij de vraag wat ze
zou doen als hij de macrobio
tiek fel zou afwijzen. Zegt
tenslotte dat het "heel
zwaar" zou worden, maar
dat ze toch voor de macro
biotiek zou kiezen.
Ook tijdens de vakanties heeft
Polly het extra moeilijk. In
de meeste landen bestaan
nog geen speciale macrobio
tische restaurants. Zelfs in
Indonesië kon Polly alleen
maar witte rijst krijgen.
Bruine rijst werd daar alleen
aan zieken verstrekt.
De terugslag, eenmaal weer in
Nederland, was dan ook dui
delijk merkbaar. Wekenlang
voelde ze zich moe en apa-
tisch. "Ik hoop dat m'n con
ditie eens zo opgebouwd is
dat ik het nét veertien dagen
kan uithouden zonder na
tuurvoeding". De logische
opmerking volgt dat ze
alleen al voor het eten liever
zou thuisblijven.
Polly besteedt relatief veel tijd
aan het eten. In de macrobio
tiek is de manier waarop het
voedsel wordt bereid name
lijk erg belangrijk. Ze heeft
er plezier in telkens andere,
or ginele combinaties uit te
proberen. Vindt macrobio
tisch eten dan ook allesbe
halve saai. Doorgaans eet
ze 's ochtends misosoep
gemaakt van pasta, die
als bouillon dient) 's mid
dags zuurdesembrood
(brood zonder vet, uit na
tuurlijke granen) en 's
avonds rijst of granen en
groente, aangevuld met zee
wier en bijvoorbeeld tofti
(sojakaas) op tafel.
Polly houdt zich ook bezig met
filosofie die achter de voe
ding steekt. "Je hebt ook
mensen die alleen natuur
voeding gebruiken en de rest
niet belangrijk vinden. Ik
kan er wél achter staan, het
is een levenshouding. Daar
groei je naartoe".
Dat de omgeving soms met
opmerkingen als "flauwekul
en idioot" reageert deert
haar niet in het minst. Het
anders-eten doet haar goed.
Die wetenschap geeft de
doorslag om er altijd mee
door te gaan.
De mens van vandaag
wordt bang. Zijn roep
om een andere, minder
decadente manier van
leven wordt steeds
sterker. De wortels van
de consuriïptiemaat-
schappij worden aange
tast door fenomenen als
yoga, alternatief voed
sel, de goeroes natuur
lijk en allerhande ande
re geneeswijzen. Een
willekeurig en waar
schijnlijk lang niet vol
ledige lijst.
Degenen die zich een weg we
ten te banen door die kretolo
gie zijn ook in de minderheid.
Desondanks wordt bijna elke
nieuwe "leer" die de mens
veiligheid zekerheid moet
bieden door velen kritiekloos
omarmd.
Belangrijke peiler in alternatie-
venland is de macrobiotiek.
Voor een groot aantal zoe
kenden ligt het antwoord bij
het begin: het voedsel dat de
mens tot zich pleegt te ne^
men. Daardoor is de macro
biotiek, zo'n 15 jaar geleden
uit het oosten naar Europa
overgewaaid, voor tiendui
zenden Nederlanders al
begrip, of liever: een levens
filosofie.
Een filosofie, jazeker. Welis
waar is de macrobiotiek toe
gespitst op het voedsel maar
het fenomeen omvat veel
meer dan alleen een manier
van eten. Macrobioten (heten
ze zo?) zijn er niet met het nut
tigen van pakweg een bordje
bruine rijst met granen alléén.
Het is een leefwijze die er
vanuit gaat dat de mens enj
zijn lichaam zoekt naar een
evenwicht: het zogenaamde
Jin-Jang principe. Een begripj
dat in elke cultuur wordt te
ruggevonden. Een bekend
voorbeeld is dat van de krach
ten van zowel aarde als hemel
waar de antroposofie het wat
vaag over heeft.
Granen
Jin heet uitzettend (vrouwelijk)
te zijn, jang samentrekkend.
De granen en (bruine) rijst
bevinden zich in het midden
van de denkbeeldige lijn tus
sen jin en jang. Ze- vormen
dus de basis. De groente moet
in haar gehéél worden genut
tigd. Zoals een plant ook in
haar geheel (wortel, stam,
loof) in evenwicht is. De
spijsverteringsorganen hoe
ven minder hard te werken
dan wanneer het bijvoorbeeld
alcohol of suiker krijgt aan
gevoerd. De fout bij de mees
te mensen, zegt de macrobio
tiek, is dan ook dat op de t
extreme jin (een borrel) 'de
andere.extreme jang (zoutjes)
volgt.
Bij dat zoeken naar het even
wicht geldt dat, Feuerbach zei
het destijds al, de mens is wat
hij eet. En het voedsel dat in
de westerse wereld wordt ge
produceerd is verpest, wie wil
het ontkennen. Behandeld als
het isjloor kunstmest, aller-
hande bestrijdingsmiddelen,
zoet-'en smaakstoffen, kleur
en conserveringsmiddelen.
Het staat nota bene tegen
woordig allemaal netjes op de
verpakkingen in de super
markt.
De macrobiotiek is een sobere
voedingsleer. Een aanhanger
zal geen supermarkt meer be
treden. Hij haalt het eten uit
reformhuizen en andere al
ternatieve winkeltjes. Neem
niet meer dan je nódig hebt,
zo luidt de stelregel. En watje
neemt moet onbewerkt zijn.
Bovendien klimaatgebon-
- den: het dient oorspronkelijk
uit de eigen omgeving te ko
men. Mensen van eeuwen te
rug hadden ook geen moge
lijkheden om aardappels uit
Amerika en uitheemse vruch
ten uit het oosten te halen.
Dan beland je bij de granen,
want die horen in Nederland
Foto links: Om de planten (in dit
geval postelein) niet tebeschadigen
iggen de arbeiders over planken.
Foto rechts: Koeienhoorns wor
den gebruikt voor het vervaardigen
van hoornmest. Een langdurig pro
ces. De hoorns worden met koemest
gevuld, blijven dan een halfjaar in
de grond waarna het binnenste er
uit wordt gehaald. Deze „pitten"
gaan in een houten vat met schoon
water. Een uur lang wordt het ge
heel omgeroerd. De hierna te krij
gen substantie wordt sterk verdund
en over het land gesproeid. Het zou
een heilzame werking hebben op de
gewassen.
w-v'i i ~«*e i3R^'
Onder meer in het biologisch-dynamisch
thuis: rijst, rogge, boekweit
en gerst. Bovendien moet al
les dat maar enigszins de
aanmaak van slechte stoffen
in het lichaam zou kunnen
bevorderen worden verme
den. Vlees bijvoorbeeld ("u
weet best waarom") want dat
bevat cholesterol en purinen
(giftige afvalstoffen).
Toch is het eten van plantaardig
voedsel binnen de macrobio
tiek geep wet. De meeste aan-|
hangers zijn wel vegetarisch
maar het is geen voorwaarde.
"Schok"
Van hetzelfde laken een pak
voor koffie en thee, zij het dat
het effect van beide dranken
weer anders is als dat van
vlees. Door de coffeine en
theïne krijgt het lichaam een
"schok". Daardoor wordt in
eens een hoop energie vrijge
geven. De kater in de vorm
van een terugslag komt later.
De werking van koffie en thee
Hou je ermee op dan kun je na
een paar dagen onthoudings
verschijnselen krijgen. Je
voelt je slap, duizelig, krijgt
hoofdpijn. Als alternatief zijn
er in de macrobiotiek rozij
nen, wortels en koffie van ge
brande granen. Daarnaast is
er de fameuze driejarénthee,
pure thee gemaakt van de ou
de bladeren van de Japanse
theestruik.
Helemaal uit den boze is de sui
ker, vooral de geraffineerde.
Die is zo "puur" dat wanneer
het wordt genuttigd er eiwit
ten, vitamines en mineralen
moeten worden aangespro
ken om het spul te helpen ver
teren. Volgens de macrobioti
sche leer zijn ziektes als kan
ker, suikerziekte, maagzwe
ren, zwaarlijvigheid en zelfs
schizofrenie mede toe te
schrijven aan het gebruik van
geraffineerde suiker. Een
zorgelijk idee. De gemiddelde
Nederlander werkt jaarlijks
toch gauw zo'n 65 kilo suiker,
waarvan een kwart deel pure
suiker, weg.
De andere 75 procent komt uit
allerlei produkten. Zélfs
vruchtesappen die "puur en
ongezoet" zijn barsten van de
geraffineerde suiker. In 96
procent van alle levensmid
delen uit de supermarkt zit
geraffineerde suiker. De ma
crobiotiek ontkent niet dat de
mens het goedje nodig heeft.
Bij alles wat de mens doet
Maar in plaats van enkelvoudi
ge suikers (Mars-geeft-direct-
weer-energie) kan men beter
meervoudige suikers eten.
Die worden niet zo snel om
gezet. Zij laten dus geen spoor
van verwoesting in het li
chaam achter. Deze meer
voudige suikers zitten juist in
granen, bonen, groenten en
zelfs zeewier verstopt.
Een ander, tamelijk opmerke
lijk natuurprodukt dat uit het
menu van een macrobioot
wordt geschrapt is de zuivel.
Krijg je inje jeugd ingestampt
dat melk móet, de witte drank
moet volgens de Macrobio
tiek helemaal niet. Evenmin
als kaas, boter en aanverwan
te produkten. Zuivel zou na
melijk een slijmafzetting
i de darmen. Een af
zetting die zich verhardt
waardoor veel ziektes kunnen
ontstaan. In landen als Ame
rika en Engeland komt men
ook al terug van de bewering
dat zuivel zo gezond is.
De mens van vandaag zou te
veel zittend werk hebben om
alle in zuivel voorkomende
stoffen af te breken. In dat
licht gezien is het ook logisch
dat macrobiotische moeders
hun kind doorgaans langer
dan een jaar moedermelk ge
ven, zonder toevoeging van
flessemelk. "Koeiemelk is
voor beesten, niet voor men
sen" zo luidt de stelragel. Mits
de moeder goed (lees: macro
biotisch) eet is borstvoeding
genoeg.
Macrobioten zijn zo zeker van
hun zaak dat ze medicijnen en
inentingen volstrekt overbo
dige zaken vinden. Als het
voedsel dat je eet goed is,
word je niet ziek, zeggen ze.
Ziekte is volgens de leer niet
iets dat plotseling komt op
zetten maar een gevolg van ja
renlange onderdrukking van
kleine symptomen. Onbete
kenend te boek staande
kwalen als verkoudheid wor
den door macrobioten dege
lijk onderzocht. Heeft een
kind een snotneus dan zal de
moeder gaan zoeken naar de
herkomst. Bij "normale"
mensen zal die verkoudheid
met veel sinaasappels en me
dicijnen worden onderdrukt.
Logisch dat de ziekte dan in
alle hevigheid komt opzetten;
Het gebruik van medicijnen
onderdrukt de symptomen
alleen maar. De oorzaak - de
manier van leven, het voedsel
dat je binnenkrijgt - wordt er
niet door weggenomen. Als je
ziek bent probeert het li
chaam weer in evenwicht te
komen. Wil je dat proces niet
doormaken dan word je nooit
gezond.
Wennen
Voor wie onder de indruk is van
de filosofie van de macrobio
tiek geldt dat er niet van de
ene op de andere dag kan
worden omgeschakeld. Het
proces van vuile stoffen die
moeten worden afgevoerd
kan dan te snel gaan. Het li
chaam moet wennen. Anders
is het bij zieken. Mensen, die
door de artsen zijn opgegeven
gaan, onder begeleiding van
het Oost West centrum, radi
caal over - met frappante re
sultaten.
Intussen draait de macrobioti
sche molen op volle toeren.
De alternatieve winkeltjes
schieten als paddestoelen uit
de grortd. In het Oost West
Centrum in Amsterdam loopt
het storm voor allerlei cur
sussen als kooklessen. Bruine
rijst - het basisvoedsel - is
bijna overal verkrijgbaar.
Ook in de supermarkten, die
in alternatief voedsel een
nieuwe markt zien en daar
haastig op ingaan. In de Lima-
fabriek (Belgiè) maakt men
overuren. Voor graan is Ne
derland grotendeels op
Frankrijk aangewezen. Hol
land is immers een koeien
land geworden. Op den duur
willen de macrobioten in ei
gen land graan verbouwen.
Verder geldt dat Nederland op
ongeveer dezelfde breedte
graad (voedsel uit eigen om
geving!) ligt als Japan, de ba
kermat van de macrobiotiek.
Voor een groot deel (soja, ver
vanging voor kaas; zeewier en
diverse graansoorten) blijft
men afhankelijk van dit land.
Onbespoten groente wordt in
Nederland her en der ver
bouwd, meestal door leef- of
werkgemeenschappen. Du
bieus is en blijft soms of de in
de alternatieve winkels uitge
stalde waren ook zijn wat ze
beogen. Wie garandeert de
goedgelovige klant dat de
(dure) groenten uit de winkels
inderdaad onbespoten zijn?
Wie kan uitmaken of het Oost
West Centrum, uitgegroeid
tot een machtig bolwerk,
geen schatten verdient aan de
kostbare cursussen en de
winkeltjes die het exploiteert
Kritisch
Een kritische aanhanger van
de macrobiotiek za! conclu
deren dat je het oosten niet
naar het westen kunt halen.
L»at je uit de leer moet halen
wat je past, verwerpen wat
onzinnig lijkt. Dat je beslist
niet kritiekloos moet gaan
kauwen wat door het nieuwe
geloof wordt voorgeschoteld.
Het zal in elk geval geen
kwaad kunnen de eetgewoon
ten bewust te veranderen.
Alleen al om het lichaam op
timaal te laten draaien en
dieet-kuren te voorkomen. Al
blijft het - natuurlijk, het is
een open deur - een feit dat de
boer uit de derde wereld brui
ne rijst eet omdat er niet an
ders is. Terwijl men dat hier
doet als "bewuste versobe
ring
