Kritiek PLO en Israël
op verklaring van EG
Coup tegen Gaddafi
in het verschiet?
Ghali: „Tijd nog niet rijp voor nieuwe VN-resolntie"
Oproerpolitie drijft
Soweto-herdenking uiteen
Ambassadeur
Frankrijk
moet
Liberia uit
MAANDAG 16 JUNI 1980
BUITENLAND
PAGINA 15
(Van onze correspondent Jaap van
Wesel)
CAIRO - Na het bezoek van de Is
raëlische minister van buiten
landse zaken Sjamir aan ons land
- aan de vooravond van de Euro
pese topconferentie in Venetië -
doet nu ook zijn Egyptische col
lega ons land aan. Minister van
staat voor buitenlandse zaken
(vergelijkbaar met onze staatsse
cretaris), Butros Ghali, is van
mening dat er voor Europa een
belangrijke rol is weggelegd in
het vredesproces in het Midden-
Oosten. Vlak voor zijn vertrek
naar Nederland had onze corres
pondent Jaap van Wesel een in
terview met Ghali in Cairo.
Butros Ghali is een van de meest
bekende Egyptische intellec
tuelen, die al sinds 1974 in woord
en geschrift vrede met Israël
heeft bepleit als de beste metho
de om het Israëlische gevaar aan
banden te leggen. De strategie op
lange termijn van Butros Ghali
komt hierop neer, dat Egypte het
middelpunt is en blijft van het
Midden-Oosten. De Egyptische
politiek moet erop gericht zijn
om alle omringende landen,
inclusief Israël, in een positie van
afhankelijkheid van Egypte te
brengen.
Vandaar dat Butros Ghali al in 1974
vrede met Israël bepleitte. Door
het wegvallen van de oorlogs
dreiging zou de homogeniteit van
de Israëlische samenleving weg
vallen, en blijken dat Israël in fei
te niets anders is dan een op
geblazen ballon. De meest waar
schijnlijke ontwikkeling is dan,
dat die kunstmatige staat op den
duur zal verdwijnen, alhoewel
Butros Ghali ook toen al geen
problemen had met een klein Is
raël, binnen de grenzen van '67
als permanente factor in het Mid
den-Oosten.
Hongkong-model
Van belang in de filosofie van Bu
tros Ghali is dat de betrekkingen
tussen Egypte en Israël zich ont
wikkelen volgens wat hij noemt
het Hongkong-model: een Israë
lische afhankelijkheid van Egyp
te zoals Hongkong in een hele
boel zaken afhankelijk is van de
Chinese volksrepubliek. Er is dus
geen bezwaar tegen, nee, het is
zelfs gewenst, om Israël energie,
olie en water te leveren, waardoor
een band van afhankelijkheid
wordt geschapen.
Voor Butros Ghali bevindt een ge
kortwiekt Israël, intern verzwakt
door vrede, zich in een vergelijk
bare situatie als de andere landen
in de omgeving. Ook de Arabi
sche landen zijn in Egyptische
ogen min of meer kunstmatige
creaties, gespeend van het lange
historische verleden dat Egypte
kenmerkt. „Tribes with flags"
(stammen met vlaggen) worden
zij in Egypte veelal laatdunkend
genoemd. Het dilemma van
Egypte is dat het afstand neemt
van de Arabische wereld, zijn ei
gen weg gaat, maar er tegelijker
tijd toch ook deel van uit
maakt.
Door zijn eigen weg te gaan, ver
keert de Egyptische diplomatie
telkens weer in het grote dilem
ma dat het de tegenstelling tus
sen de pan-Arabische zaak en de
vrede met Israël glad moet strij
ken, en Butros Ghali kwijt zich
als voornaamste woordvoerder
van de Egyptische diplomatie
van die vrijwel onmogelijke taak
met grote bekwaamheid.
Einddoel
Ghali: „Er bestaan geen strategi-
sche meningsverschillen tussen
Egypte en de Arabische landen.
Alle hebben hetzelfde einddoel,
namelijk vrede, erkenning van de
rechten van de Palestijnen, er
kenning van Israël en veiligheid
voor alle betrokkenen".
- Dat zegt u ook na het Fatah-con-
gres in Damascus, waar de elimi
nering van Israël, de bevrijding
van heel Palestina, en de gewa
pende strijd om dat te bereiken
onveranderd zijn gebleven?
Ghali: „Het Israëlische extremisme
roept Palestijns extremisme
op".
Egypte heeft altijd op de bres ge
staan voor de Palestijnse zaak.
Het heeft de formele erkenning
van de PLO als enige vertegen
woordiger van het Palestijnse
volk ook nooit ingetrokken. Maar
sinds Sadats bezoek aan Jeruza
lem komt de PLO in het Egypti
sche diplomatieke woordenboek
niet voor.
Camp David
Als Butros Ghali dan ook naar de
Egyptische contacten met de
PLO wordt gevraagd, wil hij daar
geen commentaar op geven. Het
Egyptische dilemma wordt na
tuurlijk moeilijk als anderen, zo
als Europa, met formules komen
die de rechten van de Palestijnen
willen erkennen, en daarin ver
der gaan dan Egypte in Camp
David bedongen heeft. Want de
„deelneming bij het bepalen van
hun eigen toekomst", waarvan
Camp David spreekt, is minder
dan het recht op zelfbeschik
king.
Vandaar dat Butros Ghali het
Egyptische verzet tegen een Eu
ropees initiatief een tijdelijke
zaak noemt, tot na de Ameri
kaanse presidentsverkiezingen.
„Wij zijn op dit moment tegen een
nieuwe resolutie, omdat die een
obstakel betekent voor Camp
David. Maar ik leg de nadruk op
de woorden „op dit moment"
Want ik verwacht dat na de Ame
rikaanse presidentsverkiezingen
Amerika zijn handen vrij zal heb
ben. En dan kunnen de beginse
len van Camp David in een nieu
we resolutie worden vastgelegd,
met Amerikaanse steun".
- Dat betekent ddt na de presi
dentsverkiezingen in Amerika
het kader van Camp David dood
is?
„Geen sprake van. Er is geen tegen
stelling tussen Camp David en
een nieuwe Veiligheidsraadre
solutie. Die vullen elkaar aan. In
Camp David is een aantal begin
selen vastgelegd: vrede, veilig
heid voor alle partijen, erkenning
van Israël en deelneming van de
Palestijnen bij het bepalen van
hun eigen toekomst. Als de pro
cedure die daarvoor is vastgelegd
(autonomie - red.) niet tot resulta
ten leidt, dan staan wij open voor
andere ideeën".
Om die andere ideeën te bespreken,
is Butros Ghali nu in Nederland.
Want hij gelooft dat er voor Euro
pa een belangrijke taak is weg
gelegd om in november het niet
langer bij verklaringen te laten,
maar tot actie over te gaan om de
totale vrede te bereiken die Egyp
te voorstaat.
Shigery Jada, een gehandicapte
aanhangers als onderdeel van zijn
kandidaat voor het Japanse Parlement, leidt een groepje van zijn
politieke campagne.
DAMASCUS (Reuter/DPA)
- De Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO
heeft gisteren in een offi
ciële reactie scherpe kri
tiek geleverd op de EG-
verklaring over het Mid
den-Oosten, die is uitge
geven na het topberaad
van de Negen in Venetië.
De EG-verklaring is volgens de
PLO een prödukt van Ameri
kaanse chantage en zij staat vol
tegenstrijdigheden en dubbel
zinnigheden. Zij was een poging
om de akkoorden van Camp Da
vid tussen Israël en Egypte te
redden.
De Europese Gemeenschap, aldus
de PLO, heeft de eerste vereisten
voor een rechtvaardige en duur
zame vrede in het Midden-Oos
ten miskend. De PLO neemt het
Europa vooral kwalijk, dat het de
PLO niet erkent als de enige
rechtmatige vertegenwoordig
ster van het Palestijnse volk.
De PLO zegt dat zij de strijd zal
voortzetten, zowel diplomatiek
als militair, voor de nationale
rechten van het Palestijnse volk.
Ook premier Begin van Israël heeft
scherpe kritiek geleverd op de
EG-verklaring over het Midden-
Oosten, die hij vergeleek met het
akkoord van München van 1938.
"Iedere vrije Europeaan van goede
wil moet begrijpen, dat hij voor
de tweede keer een Münchense
kapitulatie voor dictoriale chan
tage ondersteunt, als hij dat do
cument verdedigt", aldus Begin,
die vooral de oproep van de Ne
gen veroordeelde, de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLO als
partner te erkennen bij het zoe
ken van een oplossing voor het
Midden-Oosten.
Israël zal geen EG-delegatie ont
vangen, die na de besluiten en de
EG-top in Venetië naar het Mid
den-Oosten komt voor contact
met de betrokkenen bij het Ara-
bisch-Israëlisch conflict. Dit is
zondag meegedeeld door een
woordvoerder van het Israëlische
ministerie van buitenlandse za
ken.
Syrië
Syrië heeft zaterdag al de verkla-
ring van de EG afgewezen als
zijnde een 'weerspiegeling van de
vredesakkoorden van Camp Da
vid tussen Egypte en Israël onder
de Verenigde Staten'.
In een communiqué van het minis
terie van buitenlandse zaken in
Damascus stond dat de verkla
ring, aan de oppervlakte blijft
met uitdrukkingen die ook in de
akkoorden van Camp David
worden gebezigd-".
Syrië verwijt de Europeanen dat zij
niet duidelijk uitspreken dat de
PLO rechtstreeks aan onderhan
delingen over het Midden-Oos
ten moet deelnemen, maar vol
staan met een pleidooi voor het
betrekken van de Palestijnen bij
besprekingen.
Carter
De Amerikaanse president Carter
bijft bij zijn weigering de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
PLO te erkennen of met haar te
onderhandelen ondanks het
streven van de EG naar een rol
voor de PLO bij de onderhande
lingen over het Midden-Oosten.
Carter zei tot een aantal Ameri-
kaanse-Joodse journalisten op
het Witte Huis "Wij zullen niet
met de PLO onderhandelen en
wij zullen de PLO-status pas er
kennen wanneer zij het bestaans
recht van Israël erkent en wan
neer de PLO.ook erkent dat VN-
resolutie 242 de basis is voor ver
dergaande vooruitgang naar een
alomvattende regeling".
Japan is ingenomen met de verkla
ring van de EG.
De minister van buitenlandse za
ken, Saboero Okita, zei in een
communiqué dat Japan voldaan
was over de gehele inhoud van de
verklaring van de negen die de
beginselen noemt die zij noodza
kelijk achten voor de vestiging
van een rechtvaardige, duurzame
en alomvattende vrede.
Japan meent dat het noodzakelijk
is dat alle belanghebbende par
tijen, waaronder de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLO
deelnemen aan het vredesproces.
MONROVIA (AFP) - De re-
gering van Liberia heeft
Frankrijk verzocht zijn
ambassadeur in Monrovia
terug te roepen, zo is daar
officieel bekendgemaakt.
Frankrijk heeft gisteren heftig ge
protesteerd bij de Liberiaanse
autoriteiten tegen de arrestatie
van de zoon van de vermoorde
Liberiaanse president Tolbert in
de Franse ambassade in de
hoofdstad Monrovia. In een ver
klaring van het Franse ministerie
van buitenlandse zaken werd het
optreden van de Liberiaanse sol
daten "een openlijke en onaan
vaardbare schending van de sta
tus van diplomatieke missies en
internationale gewoontes" ge
noemd.
De soldaten, drongen volgens de
verklaring de ambassade binnen
toen de ambassadeur niet aanwe
zig was. Adolfus Tolbert hield
zich schuil in de Franse ambas
sade na de staatsgreep tegen zijn
vader van 12 april.
Waarnemers menen dat Tolbert een
proces zal krijgen. Sinds de
staatsgreep zijn dertien leden van
de regering van de pro-westerse
Tolbert terechtgesteld.
ten.
JOHANNESBURG - Ondanks het
verbod van de Zuidafrikaanse
minister van justitie kwamen gis
teren honderden mensen voor de
katholieke kerk Regina Mundi in
Soweto bijeen om de opstand van
vier jaar geleden te herdenken.
Eenheden van de oproerpolitie
dreven de demonstranten uitein
delijk met traangas en politie
honden uitéén.
Een andere groep van zingende
demonstranten, die naar de St.
Franciscus van Assisi-kerk op
korte afstand van de Regina
Mundi-kerk wilde trekken, werd
door de politie tegengehouden en
uiteengejaagd. Volgens de politie
werd niemand gearresteerd en
raakte niemand gewond. In Pre
toria werd wel een jonge blanke
man gearresteerd die twee
brandbommen in een politiebu
reau had gegooid. Een van de
bommen ontplofte, waarna
brand uitbrak; niemand werd
gewond.
De politie verwacht vandaag, de ei
genlijke dag van de onlusten in
Soweto vier jaar geleden, nieuwe
demonstraties en betogingen. De
scholieren en studenten van So-
weteo hebben alle winkeleige-
s gevraagd hun zaken te slui-
Alle herdenkingsplechtigheden,
kerkdiensten en andere bijeen
komsten in verband met de 16e
juni 1976 werden door de Zuid
afrikaanse regering verboden.
Vier jaar geleden begon op deze
dag de opstand van de scholieren
en studenten in de satellietstad
Soweto bij Johannesburg, die
uiteindelijk bijna 600 mensenle
vens kostte. Ook alle politieke
bijeenkomsten in de gebieden
rond Johannesburg, Pretoria,
Port Elizabeth, het Kaapse schie-
reiland, Simonstown, Durban en
andere steden, zijn tot het eind
van de maand niet toege
staan.
De secretaris-generaal van de
Zuidafrikaanse Raad van Ker
ken, bisschop Desmond Tutu,
heeft inmiddels de minister van
justitie, dr. Alwijn Schlebusch,
gevraagd zijn besluit te herzien.
De katholieke priester Tebogo
Maselane van de „Black priests
solidarity group" zei dat het ver
bod opnieuw bewijst hoe ver dit
land - dat zich christelijk noemt -
zich van het christendom verwij
derd heeft.
Tijdens het weekeinde heeft de po
litie in vele gebieden van Zuid-
RUSSEN REDDEN AMERIKANEN
Een Russisch vissersschip heeft gisteren vier Amerikanen opge
pikt die zestien uur op een rubbervlot hadden doorgebracht na
dat ze voor de kust van Alaska hun zinkende schip hadden verla
ten waarmee ze op zalm visten.
Hun schipper wordt vermist. Hij is zaterdag van het vlot gevallen
toen men van boord ging.
Samen met vijf andere vaartuigen hebben de Russen tijdens mist
naar de schipbreukelingen gezocht. Zij zagen tenslotte een vuur
pijl. De Russen zouden de vier onfortuinlijke Amerikanen op een
Amerikaans schip overzetten.
NAAKTE BETOGING
Ongeveer dertig vrouwen en mannen hebben zaterdagavond in
Zürich naakt gedemonstreerd. Zij liepen in een stoet van drie
honderd jongelui, die betoogden voor de oprichting van een
nieuwe jeugdbeweging in Zwitserland. Het dertigtal besloot
geen kleren te dragen om daarmee 'bezitsloosheid' te propage
ren. Toen de avondkoelte inviel trokken de naaktlopers .echter
snel hun kleren aan.
ZWEMMEN IN HET BIER
Zwemmen in het soms modderige water van de rivier de Liffey is
een populaire zomerbezigheid voor de inwoners van de Ierse
hoofdstad Dublin. Een rechtbank kreeg afgelopen week een
aanwijzing omtrent het waarom.
Arthur Guinness ltd. verklaarde dat zij 2 miljoen gulden had be
steed aan het voorkomen van het lekken in de rivier van de sterke
soort bier door poreuze afvoerpijpen van haar brouwerij.
PROSTITUTIE BELAST
De Franse prostituees zijn bereid evenals ieder ander belasting te
betalen mits er een einde komt aan wat zij noemen met systema
tisch lastigvallen door de autoriteiten.
Op een persconferentie zeiden zij dat zij de minister van economi
sche zaken, René Monory, in een brief om een onderhoud hadden
gevraagd.
Carole, een militante prostituee uit Marseille, deelde mee dat de
regering kortgeleden was begonnen met het zenden van "exorbi
tante belastingaanslagen" aan honderden van haar collega's.
"Men schatte mijn inkomsten van de afgelopen acht jaar en eisten
ruim 570.000 francs (ongeveer 260.000 gulden) xelasting".
Mary, woordvoerster van een vereniging van Parijse prostituees,
zei dat de leden van haar vereniging graag evenals ieder ander
belasting wil betalen, maar niet als de politie dagelijks duizenden
keren 400 francs boete wegens tippelen oplegt.
Bankovervallers
MILAAN (DPA) - Met de vrijlating
van ongeveer twintig gegijzelden
is zaterdagochtend in Milaan een
eind gekomen aan een bankover
val die 18 uur tevoren was ge
pleegd.
geven zich over
zag er naar uit dat hij zichzelf een
schotwond had toegebracht.
De overvallers hadden vrijdagmid
dag ruim 30 mensen op de "Ban
co di Roma" gegijzeld. Zij eisten
een groot bedrag aan geld en een
helikopter om te ontsnappen. In
de avond en de nacht waren reeds
enkele gegijzelden vrijgelaten.
SOWETO - Politie arresteert een demonstrant in het Zuidafrikaanse Soweto. De autoriteiten hebben samen
scholingen in deze voorstad van Johannesburg verboden, om herdenking van de opstand m Soweto van iy/b te
Afrika straatversperringen opge
richt en controles uitgevoerd.
Ook de wegen naar Soweto wer
den door de politie gecontroleerd
en de bevelhebber van de politie
in de zwarte voorstad, brigadier
Kobus Hamman, verklaarde dat
alle eenheden voor de 16e juni
zijn gealarmeerd „om degenen te
beschermen die naar hun werk
willen gaan".
Vrijwel alle kranten in Zuid-Afrika
hebben het verbod van de rege
ring veroordeeld. Zij brachten
tegelijkertijd uitvoerige herden
kingsartikelen over de gebeurte
nissen in Soweto vier jaar gele
den. De Sunday Post - waarvan
Percy Qoboza hoofdredacteur is-
brengt, naast verschillende bij
dragen over de slachtoffers van
Soweto 1976 en over het lot van
de studenten en scholieren die de
opstand begonnen en daarna het
land uitvluchtten, ook de resolu
tie van de Veiligheidsraad tegen
het apartheidsregime. De Veilig
heidsraad heeft vrijdagavond
met algemene stemmen een re
solutie aangenomen, waarin het
„racistische regime" in Zuid-
Afrika wordt beschuldigd van
„onderdrukking op grote schaal
van alle tegenstanders van de
apartheid"
LONDEN - Bannelingen die tegen
het regime zijn van de Libische
leider kolonel Gadaffi, hebben
verklaard dat door groepen in
Engeland, West-Duitsland en de
Verenigde Staten in samenwer
king met officieren van het Libi
sche leger een staatsgreep wordt
voorbereid om de kolonel uit het
zadel te wippen.
Als hoofd van deze beweging wordt
genoemd majoor Omar Mideishy,
die tot de officieren behoorde die
in 1969 de staatsgreep tegen ko
ning Idris organiseerden. De dis
sidenten zouden volgens een
zegsman in Londen de steun
hebben van Egypte, Tunesië. Al
gerije, Irak, Marokko en de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
PLO. De zegsman, de Libische
zakenman Ramadan Sultani, zei
dat hij en nog enkele anderen in
Frans protest tegen Britten
PORT VILA (Reuter) - Frankrijk
heeft bij Engeland krachtig ge
protesteerd tegen het zenden van
een Brits militair contingent naar
de Nieuwe Hebriden, zo is van
gezaghebbende zijde in de
hoofdstad van de eilandengroep
in de Stille Zuidzee vernomen.
De Nieuwe Hebriden, die op 30
juni onafhankelijkheid krijgen,
worden door Frankrijk en Enge
land gezamenlijk bestuurd. Gis
teren arriveerde een contingent
van 200 Britse militairen in Port
Vila. Vorige week trok Frankrijk
55 man oproerpolitie terug, die
het 24 uur tevoren naar de hoofd
stad had gezonden.
Het eiland Esperitu Santo is nog
steeds in de macht van plantage
eigenaar Jimmy Stevens en diens
volgelingen, die het twee weken
geleden in handen namen.
De Britse onderminister van bui
tenlandse zaken Peter Blaker, zei
gisteren verbaasd te zijn over de
Franse reactie. Volgens Blaker
hadden onlangs de Britse en de
Franse commissarissen op de
Nieuwe Hebriden een gemeen
schappelijke politiemacht gead
viseerd. Afgesproken was dat
Frankrijk gendarmes en Enge
land mariniers zou zenden.
De minister zei verder dat de mari
niers de opdracht hebben de rust
op de eilanden te herstellen. "Ik
hoop dat de Fransen het met ons
eens zijn de vreedzame onder
handelingen voort te zetten", al
dus Blaker, die hieraan toevoeg
de dat Londen voortdurend met
Parijs voeling houdt over de si
tuatie op de eilandengroep.
Engeland op de lijst van Gadatli
stonden om te worden vermoord.
De bannelingen, voornamelijk za
kenlieden en studenten, hebben
geheime adressen en telefoon
nummers en beschikken over
een aantal onderduikadressen.
De Londense groep wordt op
driehonderd geschat. De Britse
politie is van mening dat een
groep officieren van de Libische
geheime dienst zich ophoudt in
een huis in de sjieke wijk Ken
sington, en dat het deze mannen
zijn die in opdracht van Gadaffi
de aanslagen plegen.
Inmiddels heeft de zogenaamde
„voorzitter van het volksbureau",
Musa Kousa, die blijkbaar aan
het hoofd staat van het comité dat
de Libische belangen in Enge
land behartigt in wat vroeger de
ambassade was, het Britse minis
terie van buitenlandse zaken er
van beschuldigd zonder onder
zoek naar de feiten af te gaan op
leugenachtige krantenberich
ten.
Kousa, die op last van het ministe
rie Engeland binnen 48 uur moet
verlaten omdat hij volgens een
artikel in het dagblad The Times
had gezegd dat er nog twee Li-
biërs in Engeland zouden worden
vermoord en dat hij het daarmee
eens was, heeft in een tweede
verklaring echter gezegd dat de
krant zijn woorden verkeerd
heeft weergegeven.
