Schmidt zegt kleine EG-
landen de
wacht aan
TURKEN LIGGEN DWARS IN KWESTIE-CYPRUS
Pakistan inviteert afgezant Kabul
Grens aan winst uit lidmaatschap
Keukens
van klasse.
poggenpohl
Ghotbzadeh stelt
socialisten
in Oslo teleur
Protest in België
tegen lozing van
radiodactief afval
VRIJDAG 13 JUNI 1980
PAGINA 9
(Van onze correspondent
Frans van Hasselt)
ATHENE - Perez de Guellar, assistent
van VN-secretaris-generaal Waldheim,
is gisteren uit Athene onverrichterzake
naar New York teruggekeerd na een
reis langs de hoofdsteden van Cyprus,
Turkije en Griekemand om een oplos
sing te vinden voor de Cyprus-kwestie.
Hij heeft nieuwe, maar nog niet open
baar gemaakte „ideeën" voorgelegd
voor de hervatting van de onderhan
delingen tussen Grieks- en Turks-Cy
prioten. Deze zijn echter verworpen
door de Turks-Cyprische leider Denk-
tasj.
Aan Turks-Cypriotische zijde blijft men
eisen dat, alvorens de onderhandelin
gen worden voortgezet, twee uit
gangspunten ook van Grieks-Cypri
sche zijde worden aanvaard: het twee
zone karakter van de federale re
publiek Cyprus en de veiligheid van de
Turks-Cyprioten. Denktasj vond in de
nieuwe „ideeën" niet genoeg erken
ning van deze uitgangspunten.
Door openlijk bekend te maken dat deze
keer de Grieks-Cyprioten zijn ideeën
hadden aanvaard en de Turks-Cyprio
ten niet, heeft Waldheims afgezant het
nogal verbruid bij de Turken. Aan zijn
bezoek aan Ankara werd door de Turk
se radio en televisie slechts karig aan
dacht besteed. In Griekenland daaren
tegen stelden alle media zich hartelijk
op. Guellar zelf verklaarde dat „de VN
principieel nooit' aan teleurstelling on
derhevig zijn".
De jongste ontwikkeling, waarbij de
Grieken de „brave" en de Turken de
„dwarsliggende" rol kregen toebe
deeld, heeft op het eiland zelf, binnen
de Grieks-Cyprische interne politiek,
een interessante voorgeschiedenis.
President Kyprianou had de laatste
tijd veel kritiek gekregen op het feit dat
hij zich te negatief opstelde inzake her
vatting van de onderhandelingen.
Dit vond niet alleen de rechtse oppositie
onder Kleridis - die, hoewel ze onge
veer een kwart van de bevolking uit
maakt, niet in het parlement is verte
genwoordigd - maar sinds enkele we
ken ook de communistische AKEL die
Kyprianou aanvankelijk de steun had
verleend die zij ook Makarios nooit had
onthouden.
De AKEL vertegèrjwoordigt zeker 35 a 40
procent van de Grieks-Cyprioten.
Daardoor leek 65 procent zich dus te
gen de, ook fysiek, nogal zwakke Ky
prianou te keren, hoewel diens eigen
partij, de centrumrechtse democraten,
geheel uit elkaar ligt. Kyprianou zelf
sprak van een „monsterverbond" dat
zich tegen hem had gekeerd.
De AKEL is een strikt Moskou-trouwe
partij. En het lijdt weinig twijfel of er
verband was tussen haar opstelling en
de bepaald botte wijze waarop tot
tweemaal toe een bezoek van Kypria
nou aan Moskou op het laatste moment
door de Russen was afgezegd. Deze
week echter mag hij „stage lopen" als
gast in Tsjechoslowakije en Oost-
Duitsland.
Ook AKEL-leider Papaionanou bleek
tijdens een grote meeting op het Vrij
heidsplein in Nicosia wat milder ge
worden. Hij herhaalde dat Kyrianou
zich te schichtig had betoond ten aan
zien van een woord als bizonaliteit (het
instellen van twee zones op Cyprus),
over welke betekenis nog altijd onder
handeld kan worden. De AKEL draagt
geen verantwoording meer voor het
presidentiële beleid, maar wilde hem
het vertrouwen in het parlement - waar
de AKEL 9 van de 35 zetels bekleedt -
nog niet opzeggen.
(Van c
speciale verslaggever Jan Gerritsen)
VENETIË - De Duitse bondskanselier Helmut Schmidt
heeft Nederland en de andere kleine EG-landen de wacht
aangezegd. Er moet een grens worden gesteld aan het
profijt dat deze landen halen uit hun EG-lidmaatschap,
zei Schmidt op de halfjaarlijkse Europese topconferentie
die gisteren in een zonnig Venetië wordt afgesloten. De
Nederlandse regerigsleider Dries van Agt liet de aanval
van Schmidt onbeantwoord.
"Soms is zwijgen het kenmerk van
grote wijsheid", liet Van Agt een
woordvoerder aan de Nederland
se pers meedelen. De Nederland
se premier kon dit standpunt des
te gemakkelijker huldigen omdat
zijn Deense ambtgenoot Anker
Joergensen Schmidt al stevig lik
op stuk had gegeven. Dit bete
kent het einde van het EG-Prin-
cipe van de financiële solidariteit
tussen de lidstaten, aldus de
Deen. Ook Ierland nam formeel
afstand van de Duitse regerings
chef.
De kleine EG-landen ontvangen
aanzienlijk meer uit de Brusselse
EG-kas dan ze er aan afdragen.
Duitsland is daarentegen de
grootste netto-betaler aan de Eu
ropese Gemeenschap, mede om
dat het voor dit jaar e,n voor 1981
een deel van de grote Britse
E.G.-contributie heeft overge
nomen. Ook Engeland en Frank
rijk betalem meer aan de Ge
meenschap dan ze uit de Brussel
se kas ontvangen. Italië is het
enige grote land dat evenals de
kleine EG-landen profijt trekken
van het EG-lidmaatschap, maar
is veel armer dan Duitsland en
Frankrijk.
Plafond
Schmidt wil dan aan de EG-contri-
butie een plafond wordt gesteld,
evenals overigens aan het profijt
dat vooral de kleine EG-landen
dankzij hun florerende landbouw
in de EG-boekeii. Dit betekent
doorbreking van het principe van
de financiële solidariteit dat
sinds het bestaan van de Ge
meenschap door de lidstaten is
gerespecteerd. Voor Nederland
kan dit honderden miljoenen
ADVERTENTIE
Komfort, kwaliteit en door
dacht design. Kenmerkend
voor een Poggenpohl
keuken. Met veel praktische
snufjes. Met vele verborgen
kwaliteiten. Kom eens langs.
Ziet u zelf hoeveel extra's
een Poggenpohl u biedt.
Zonder dat u meer betaalt.
b.v. Gebr. Rolffs Handelmij.
Industrieweg 14 De Grote Polder
Zoeterwoude-Rijndijk
Tel. 071-899206
guldens per jaar verschil gaan
maken.
Terwijl Van Agt zijn heil zocht in
zwijgen, diende de Deense pre
mier Anker Joergensen zijn
Duitse collega fel van repliek. Als
wordt gepraat over financiële sa
nering in de EG, kan ook gedacht
worden aan afschaffing van de
positieve monetair compense
rende bedragen die in de land
bouw worden betaald om de een
heid van de Europese markt te
handhaven), aldus Joergensen.
Duitland profiteert van deze be
dragen, die feitelijk neerkomen
op een subsidie van ongeveer 9
procent voor de Duitse expor
teurs van landbouwprodukten.
Als na Engeland ook Duitsland en
misschien ook Frankrijk aan
dringen op wijzigingen in de fi
nanciering van de uitgaven van
de EG (waarvan vooral Ierland,
Denemarkep en Nederland profi
teren), dan zal dit moeilijk zijn te
gen te houden. De scherpe reactie
van Joergensen contrastreert
scherp met het stilzwijgen van
Van Agt, die zelfs geen melding
maakt van het Nederlandse
standpunt dat de landbouwuit
gaven "maximaal moeten wor
den terruggedrongen".
Onontkoombaar
Een Nederlandse zegsman zei dat
herziening van de financiering
van de EG-uitgaven onontkoom
baar wordt na toetreding van
Spanje tot de EG. Dit betekent
echter een op de lange baan
schuiven, omdat de toetreding
van Spanje niet eerder dan 1983
en waarschijnlijk pas in 1985 zijn
beslag krijgt. Anderzijds lijkt de
EG al in de loop van volgend jaar
geldgebrek te zullen krijgen, zo
dat Schmidts aanzegging niet
kan worden weggewuifd.
De Europese top in het zwaar be
waakte conferentiecentrum op
het eilandje San Georgio tegen
over het Ducale-paleis in Venetië
VJ*nAot zwaait vanuit de boot die hem naar San Giorflio brengt naar de fotografen. De Nederlandse premier
heeft gisteren zwijgend van de plannen van Helmut Schmidt kennis genomen.
begom met een algemene discus
sie over de economische en so
ciale situatie in de Gemeenschap.
Daarbij kwam al snel een tweede
tegenstelling tussen de kleine en
de grote EG-landen aan het licht.
Die heeft betrekking op de
westelijke economische top met
Amerika, Japan en Canada, die
eind volgende week, ook in Vene
tië plaats vindt.
De kleine EG-landen willen dat de
vier grote zich aan duidelijke af
spraken houden bij hun overleg
met Amerika, waarbij onder an
dere het energiebeleid centraal
zal staan. Vorig jaar gingen de
vier EG-groten onder druk van
de Amerikaanse president Carter
in Tokio akkoord met doelstel
lingen over de olie-invoer per
land terwijl de kleine EG-landen
daar van tevoren piet in waren
gekend. Okk ditmaal bleek dat de
grote EG-landen "hun handen
niet willen binden", zoals een
Belgische zegsman zei.
De ministers van buitenlandse za
ken van de Negen bespraken de
veel omstreden nieuwe EG-ver-
klaring over het Midden Oosten.
De Belgische minister Nothomb
liet doorschemeren dat de ver
klaring veel minder ver zal gaan
dan de afgelopen dagen is gesug
gereerd. De "recyclage" van de
Arabische oliedollars (het weer in
omloop brengen van de enorme
Arabische tegoeden met name
ten gunste van Derde Wereldlan
den) moet vooral via het Interna
tionale Monetaire Fonds (IMF)
gebeuren. Voor de EG is hier
slechts een bescheiden rol weg
gelegd, was een van de weinige
conclusies die het beraad ople
verde.
Een kikvorsman in Venetië controleert de fundering van het gebouw,
waar de Europese top bijeenkomst. Er zijn zeer strenge veiligheidsmaatre
gelen op het eiland San Giorgio.
Voor overleg op neutraal gebied
WENEN/NIEUW DELHI/ISLA
MABAD (Reuter/UPI) - De Pa
kistaanse minister van buiten
landse zaken, Agha Shahi, heeft
gisteren in Wenen gezegd dat de
vorige maand gevormde com
missie van drie islamitische mi
nisters van buitenlandse zaken
bereid is een afgezant van de au
toriteiten in Kabul op een neu
trale plaats te ontmoeten om een
politieke oplossing voor Afgha
nistan te zoeken. Dit wel onder
voorwaarde dat dit contact niet
zou worden uitgelegd als erken
ning van het regime in Kabul.
De commissie zal ook de leiders
van de verzetsstrijders in Afgha
nistan horen en op een geschikt
tijdstip naar Moskou gaan om het
standpunt van de Sowjet-Unie te
vernemen, zei hij.
Als neutrale plaats achtte hij We
nen uitermate geschikt.
Shahi, die pas twee weken in func
tie is, vloog gisteren naar Pakis
tan terug na een rondreis waarop
hij ook de Roemeense president,
Nicolae Ceausescu, en de West-
duitse bondskanselier, Helmut
Schmidt, heeft ontmoet, Eind ju
ni bezoekt hij Londen en Parijs.
Het Sowjet-persbureau Tass heeft
de islamitische commissie, die
bestaat uit de ministers van bui
tenlandse zaken van Iran en Pa
kistan, eerder aangevallen.
Uit Nieuw-Delhi werd gisteren ge
meld dat uit Afghanistan berich
ten waren ontvangen over mas
sale tankverplaatsingen naar
strategische posities in Kabul,
om geweldpleging tegen te gaan.
De tegen de Russen gerichte
spanning zou nog steeds groeien.
De versterkingen zouden nog uit
gebreider zijn dan na de opstand
in mei, waarbij zeker honderd
studenten omkwamen.
Woensdag zijn opnieuw vierhon
derd studenten vergiftigd door
zoet ruikend gas dat in het water
op de universiteitsterreinen was
gedaan. Drie mensen zijn erdoor
gedood en sinds zondag zijn nu
meer dan duizend studenten en
leraren in ziekenhuizen opgeno
men, zo is van Afghaanse zijde
vernomen.
Een veel gehoorde verklaring zegt
dat activisten de studenten ver
giftigd hebben omdat zij naar
school gingen in plaats van te
demonstreren. De activisten
zouden willen voorkomen dat de
regering de studenten als spion
nen en propagandisten zou gaan
gebruiken.
Anderen menen dat de regeringen
de studenten heeft vergiftigd als
straf voor de demonstraties tegen
de regering in mei.
Reizigers maakten melding van
ongewoon druk verkeer van mili
tair transport naar het noorden.
Van diplomaten die gisteren in Is
lamabad aankwamen is gehoord
dat in Afghanistan geruchten
gaan over een staatsgreep of min
stens vervanging van Babrak
Karmal als staatshoofd. Tot dus
ver wijst niets daarop en de di
plomaten schrijven die geruch
ten dan ook toe aan de soms hys
terische sfeer in Kabul.
Ook zou niets te merken zijn van
een aanval van de mohamme
daanse verzetsstrijders op Kabul.
De laatste dagen zou het verzet in
de hoofdstad juist zwak zijn en
geen invloed hebben op het da
gelijkse leven.
De spanning was wel sterk geste
gen na het verschijnen van de
tanks op allerlei plaatsen in Ka-
bul, zo schreven zij.
Mijnwerkers
opgesloten
NIEUW DELHI (AFP) - Meer dan
honderd mijnwerkers zitten se
dert woensdag opgesloten in de
genationaliseerde kolenmijn van
de Indiase deelstaat Bihar. Dit
heeft het Indiase persbureau PTI
gisteren gemeld.
Na
OSLO (Reuter/AFP/DPA) - Sa-
deg Ghotbzadeh, de Iraanse
minister van buitenlandse
zaken, heeft de in Oslo bijeen
gekomen leiders van Europe
se socialistische partijen een
teleurstelling bezorgd door te
verklaren dat hij niet met
nieuwe voorstellen in de
kwestie van de Amerikaanse
gegijzelden naar de Noorse
hoofdstad was gekomen.
De socialistenleiders hadden
gehoopt dat Ghotbzadeh niet
met lege handen zou komen,
een verwachting die de Oos
tenrijkse kanselier Bruno
Kreisky vertolkte met de
woorden: „Ik hoop dat hij
(Ghotbzadeh), nu hij hele
maal hier naar toe is geko
men, ons iets te vertellen
heeft".
Maar tegenover journalisten in
Oslo verklaarde de Iraanse
minister. „Het enige doel van
mijn aanwezigheid hier is een
uitwisseling van gezichts
punten. Ik ben bezig de sfeer
tuele oplossing van het
probleem". Hij zei ook dat een
proces tegen de gegijzelden
geen enkel doel zou dienen.
Ghotbzadeh voorspelde dat het
Iraanse parlement waar
schijnlijk volgende maand
over het lot van de gegijzel
den zal beslissen. Hij ver
wachtte niet dat ajatollah
Chomeini dan nog tussenbei
de zal komen.
Gevraagd naar zijn reactie op de
veroordelingen van de gijze
ling door Willy Brandt en
Bruno Kreisky antwoordde
Ghotbzadeh: „Zij waren het
er allen mee eens dat de mis
daden van de sjah dienen te
worden onderzocht".
Tenslotte hekelde de Iraanse
minister de Europese landen
die economische sancties te
gen zijn land hebben, inge
steld vanwege de gijzelings
kwestie, maar niet tegen de
Sowjet-Unie die, zei hij, in
Afghanistan de dood van
honderdduizend mensen
heeft veroorzaakt.
Teheran
In een sportstadion in Teheran
is gisteren zwaar gevochten
tussen aanhangers van de
Mujahedin, een radicaal
linkse moslembeweging en
islamitische fundamentalis
ten. Volgens de politie zijn er
ongeveer driehonderd ge
wonden gevallen. De gevech
ten braken uit toen ongeveer
dertigduizend Mujahedins
het stadion verlieten waar zij
een bijeenkomst hadden ge
houden. Buiten werden zij
opgewacht door enkele dui
zenden conservatieve isla
mieten die hen op een regen
van stenen onthaalden. Bij de
ongeregeldheden werden au
to's in brand gestoken en bar
ricades opgeworpen. De poli
tie, die geen wapens draagt,
trok zich terug, terwijl revolu
tionaire wachters in de lucht
schoten in een poging de
strijdende partijen tot kalmte
te brengen. Tegen het vallen
van de avond keerde de rust
terug.
ZEEBRUGGE (Belga/GPD) - Een
twintigtal personen heeft giste
ren in Zeebrugge gedemon
streerd tegen de lozing van
radioactief afval in zee. Eerder op
de dag was het dumpschip An
drea Smits, dat in IJmuiden eni
ge tijd door de milieugroep
Greenpeace belet werd uit te va
ren, in Zeebrugge aangekomen
om daar ook een lading radioac
tief afval aan boord te nemen. Het
uit België en Zwitserland afkom
stige afval is verpakt in vijfdui
zend vaten, die vóór maandag in
de Andrea Smits moeten zijn ge
laden. Het afval zal dan in de At
lantische Oceaan worden gestort
op een diepte van vijfduizend
meter.
Zeven van de twintig betogers, on
der wie het parlementslid Kuij-
pers, hadden zich vastgeketend
aan een van de 154 goederenwa
gons, die op het spoorwegempla
cement van Zeebrugge staan om
gelost te worden. De politie knip
te de kettingen waarmee de beto
gers zich hadden vastgemaakt
door.
De Belgische zeevaartpolitie pa
trouilleert in de haven van Zee
brugge en de havendam waar de
Andrea Smits gemeerd ligt is af
gesloten.
Het schip van de milieuverdedi
gers, de Greenpeace, ligt in
Zeeuws-Vlaanderen gereed om
tegen de Andrea Smits in actie te
komen zodra doze van plan is
Zeebrugge te verlaten.
De burgemeester van Brugge,
Frank van Acker, heeft de stede
lijke milieudienst en de brand
weer bevel gegeven de nodige
metingen te verrichten in de om
geving van de treinstellen die zijn
gebruikt voor het 'vervoer van
kernafval naar de ANdrea Smits.
Op grond van de meetresultaten
heeft de Brugse burgemeester
beslist dat de afvalstoffen binnen
48 uur het grondgebied van
Brugge moeten hebben verlaten,
dus morgenavond. De volledige
overslag van de lading naar de
Andrea Smits zou pas zondag
avond beëindigd zijn.
De cijfers over de metingen werden
niet vrijgegeven, maar wel wordt
gezegd dat "de radio-actieve af
valstoffen, opgeslagen in het
goederenstation van Zeebrugge,
bij langdurige aanwezigheid ge
vaar zouden opleveren voor de
bevolking".
Van Acker heeft verder persoonlijk
bij de minister van volksgezond
heid zijn beklag gedaan over het
gebrek aan informatie aangaande
het transport van kernafval langs
Zeebrugge. Hij merkte daarbij op
dat zelfs het stadsbestuur niet
werd ingelicht over het transport.
Harold Wilson
geopereerd
LONDEN fAFP) - Sir Harold Wil
son, de gewezen Britse minister
president, heeft in een Londens
ziekenhuis een ingrijpende
darmoperatie ondergaan, zo is
gisteren bekend geworden.
De toestand van de 64-jarige patiënt
is, volgens een woordvoerder van
het ziekenhuis, bevredigend. Hij
zal twee weken in het ziekenhuis
moeten blijven.
■In 1976 trad Wilson onverwacht af.
Hij werd toen opgevolgd door
James Callaghan, die inmiddels
bij de verkiezingen van vorig jaar
mei verslagen werd door de con
servatieven onder leiding van
mArgaret Thatcher.
ADVERTENTIE
