NAVO roept
Sowjet-Unie
dringend op
tot overleg
Ramsey Clark leider
onderzoekscommissie
N0RITi^«t*r
Europa erkent
bestaansrecht
van Palestina
herschi/drinks1
Arrestatie joodse extremisten in Israël
farter en Kennedy komen bij elkaar
Bonn akkoord met
compromis van EG
Aanslag op Iraakse
ambassade in Rome
DONDERDAG 5 JUNI 1980
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM, TEL AVIV -
De Israëlische politie is woensdag
opgetreden tegen de extremisti
sche joodse organisatie die eer
der haar sympathie betuigde met
de aanslag op een drietal Pale
stijnse burgemeesters op de be
zette westelijke Jordaanoever.
De naaste medewerker van de fa
natieke Kach-leider Kahane,
Yossi Dayan, werd woensdag
door de Israëlische politie gear
resteerd. Extreem joodse bewe
gingen hebben de verantwoor
delijkheid voor de aanslag op
geëist, maar de erstig gewonde
burgemeester Bassam Shaka van
Nabloes verklaarde een dag na de
amputie van zijn beide benen dat
de aanslagen het werk waren van
de Israëlische geheime
dienst.
De gearresteerde joodse leider
Yossi Dayan heeft ontkend
rechtstreeks betrokken te zijn
geweest bij de aanslagen die bur
gemeester Shaka en zijn collega
Kerim Khalaf van Ramallah ern
stig verwondden. Wel heeft hij
zijn volledige sympathie betuigd
met de terreurdaad. De groep
„Kach", waarin Dayan een lei
dende rol speelt, wil alle Arabie
ren, goedschiks danwel kwaad
schiks uit de door Israel bezette
gebieden verdrijven. De leider
van de groep, rabbi Kahane
wordt al langer door de Israëli
sche autoriteiten vastgehouden
i het beramen tenlandse zaken, Yitzak Shamir, Van der Klaauw heeft Shamir wel
Burgemeester Shaka is ervan over
tuigd dat de aanslagen het werk
zijn van de Israëlische autoritei
ten, „hetgeen een voortzetting is
van hun politiek om mensen als
ik te laten verdwijnen", zo vertel
de hij enkele westerse verslagge
vers in het ziekenhuis. (Een eer
dere poging van de autoriteiten
om Shaka het land uit te zetten
mislukte onder meer door grote
verontwaardiging in het buiten
land). De belofte van Israëls eer
ste minister Menachem Begin de
daders van de aanslag te zullen
vinden boezemt Shaka weinig
vertrouwen in.
De Israëlische minister van bui-
kreeg woensdag in Den Haag v
zijn collega Van der Klaauw de
verzekering dat Nederland bij de
Europese partners niet aan zal
dringen op een eigen Europees
vredesinitiatie f voor het Midden-
Oosten. Van der Klaauw her
haalde zijn standpunt dat de
Camp David-akkoorden tussen
Israel, Egypte en de Verenigde
Staten nog altijd een kans van
slagen hebben en en daarom be
moeienis van de EG niet gewenst
is. In plaats van het door Frank
rijk aangekondigde vredes-initia-
tief is een verklaring" van de
Negen meer waarschijnlijk, zo
deelde een woordvoerder van het
Nederlandse ministerie van bui
tenlandse zaken mee.
de Nederlandse kritiek overge
bracht op de nederzettingenpoli
tiek van de Israëlische regering.
Volgens Van der Klaauw levert
die politiek Israël „een genuan
ceerd negatief beeld" op in Ne
derland. Ook heeft hij Shamir ge
zegd bezorgd te zyn over de Is
raëlische bescherming voor de
troepen van majoor Haddad in
Zuid-Libanon, die de Unifiltroe-
pen veel problemen bezorgen.
Shamir deed geen toezeggingen,
maar herhaalde het bekende Is
raëlische standpunt dat Jeruza
lem er alles aan doet om het func
tioneren van de VN-troepen in
Zuid-Libanon mogelijk te ma
ken.
BODOE (DPA/AFP) - De landen van de NAVO hebben de
Sowjet-Unie gisteren dringend opgeroepen het westerse
aanbod te onderhandelen over wapenbeheersing niet
langer af te wijzen.
GORLEBEN DP A- Een bewoner van het anti-atoomdx>rp bij Gorleben wordt door de politie weggedragen.
Gisteren hebben bijna3.000 Westduitse politiemannen en leden van de grensbewaking het dorp ontruimd. De 3000
tegenstanders van kernenergie, die dit dorp een maand geleden hadden opgezet, boden slechts passief verzet.
Dit staat in een communiqué dat
werd uitgegeven na het tweedaags
beraad van de nucleaire planning
groep van de NAVO in Bodoe in het
noorden van Noorwegen. Daarin
wordt betreiird dat Moskou aan het
wapenbeheersingsoverleg de on
aanvaardbare voorwaarde heeft ge
steld dat de NAVO terugkomt van
haar moderniseringsplannen voor
de strategische nucleaire bewape
ning.
Terzelfdertijd drukten de ministers
van defensie van twaalf in de plan
ning groep vertegenwoordigde
NAVO-staten - Frankrijk, Luxem
burg en IJsland zitten er niet in -
hun bezorgdheid uit over het feit
dat de Russen naast massa-pro-
duktie van de SS-20-raket, de oude
modellen SS-4 en SS-5 niet afvoe-
Op deze manier zal het nucleaire
overwicht van het Oosten in het
midden van de jaren tachtig groter
zijn dan in het Westen werd aange
nomen. De Verenigde Staten willen
hier niet de consequenties aan ver
binden en hun besluit over het te
rughalen van 1.000 raketten uit Eu
ropa ongedaan maken.
Het Westen zal de voorsprong van
de Russen op het terrein van de
middellange raketten pas eind 1983
met de stationering van 572 moder
ne raketten inhalen.
Steun aan VS.
Met hun oproep tot de Sowjet-Unie
willen de Europese bondgenoten
van de Verenigde Staten naar de
woorden van secretaris-generaal
Luns onderstrepen dat zij volledig
staan achter de initiatieven van
Washington voor onderhandelin
gen over wapenbeheersing tussen
de twee supermogendheden. Op
hun tweedaagse overleg hebben de
ministers van defensie van de NA
VO met nadruk verklaard dat zij
vasthouden aan het tweevoudige
besluit van het bondgenootschap
in december van het vorig jaar van
het onderhandelen met Moskou en
tegelijkertijd moderniseren van het
westerse raketsysteem voor en in
Europa.
In het communiqué wordt betreurd
dat de tot nu toe twee Amerikaanse
aanbiedingen aan de Sowjet-Unie
om te onderhandelen zijn afgewe
zen. De Verenigde Staten vroegen
hun Europese bondgenoten daarop
hun stem mede te laten horen en de
Russen te overreden aan onder
handelingen ten gunste van ont
wapeningsonderhandelingen te
bespeuren. Dit zou uit informeel
contact gebleken zijn. De Noren
menen dat het effect van de nieuwe
Amerikaanse atoomwapens de
Russen tot de onderhandelingsta
fel zal brengen.
Op het overleg in Bodoe hebben de
ministers van defensie van de NA-
VO-planninggroep het niet gehad
over eventuele produktie van che
mische aanvalswapens. In de wan
delgangen werd niettemin verno
men dat de Amerikaanse minister
van defensie, Harold Brown, in een
gesprek met premier Thatcher van
Engeland bq de Europeanen heeft
aangedrongen de produktie van
zulke wapens te overwegen, zodat
het Westen gelijke tred met de
Sowjet-Unie kan houden.
BONN (DPA) - Het Westduitse kabinet is gisteren na tien uur
beraad akkoord gegaan met het compromis van Brussel over de
verlaging van de Britse bijdrage aan de EG. Dit betekent ook, dat
nu een besluit als de verhoging van de landbouwprijzen in de EG
met gemiddeld 4,8 procent kan doorgaan.
In Bonn gold gisteravond als zeker, dat het kabinet ook de noodza
kelijke besluiten heeft genomen over de financiering van de 2,6
miljard mark, die West-Duitsland extra aan de EG moet bijdra
gen ingevolge het compromis. Bijzonderheden daarover zou de
Westduitse minister van financiën, Hans Matthöfer, later op een
persconferentie meedelen.
Met de 2,6 miljard mark, die West-Duitsland in 1980 en 1981 in totaal
extra aan de gemeenschap bijdraagt, draait het land op voor
ongeveer veertig procent van wat het Brusselse compromis kost,
dat afgelopen vrijdag werd bereikt.
Matthöfer had aanvankelijk grote bezwaren tegen het compromis,
omdat hij, naar hij zei, niet wist waaruit hij de extra lasten voor de
Bondsrepubliek zou moeten financieren. Bondskanselier
Schmidt had dinsdag inzoverre met hem ingestemd, dat zij het
erover eens waren geworden, dat de regeling niet zou moeten
worden gefinancierd door nieuwe staatsschulden. De financie
ring zou anderzijds niet ten koste mogen gaan van voorgenomen
belastingverlagingen, zodat gisteravond nog de vraag was of de
extra lasten worden opgevangen door bezuinigingen of dat be
paalde accijnzen, zoals bijvoorbeeld op tabak en gedistilleerd,
zouden moeten worden verhoogd. Op berichten over dit laatste
wilden regeringsfunctionarissen in Bonn geen commentaar ge
ven. Als de extra lasten al niet door accijnsverhogingen - wellicht
ook op aardolieprodukten - zouden worden gedekt dan zouden
zij volgens - onbevestigde - berichten uit welingelichte kringen
in Borin kunnen worden gefinancierd door het aandeel van de
centrale overheid in Bonn in<lè door de overheden van de deel
staten geïnde btw te verhogen.
Naar optreden VS in Iran
PARIJS (ANP) - Volksverte
genwoordigers uit zeven Eu
ropese landen, waaronder
Nederland, die zitting hebben
in de Westeuropese Unie
(WEU) hebben aan hun rege
ringen gevraagd de VN-re-
solutie 242 te wijzigen.
Deze resolutie, die de Veilig
heidsraad van de Verenigde
Naties na de zesdaagse oorlog
van 1967 aanvaardde behan
delt de kwestie van het Pale
stijnse volk als een vluchte
lingenprobleem. Volgens de
WEU moet de resolutie na
aanpassing "het onver
vreemdbare recht van de Pa-
lestijnen op zelfbeschikking,
om op de westelijke oever van
de Jordaan en in de Gaza-
strook een eigen vaderland te
vormen" verzekeren.
Eerder deze week reageerde
president Carter fel op be-j
richten vanuit de EG dat Eu
ropa zou proberen het vast
gelopen vredesoverleg tussen
Israël en Egypte nieuw leven
in te blazen onder meer door
middel van aanpassing van de
VN-resolutie. Carter dreigde
met een veto van de VS wan- J
neer de EG-landen zouden)
proberen de resolutie 242 te
wijzigen.
De zeven landen van de WEU
zouden na wijziging van de
resolutie een conferentie
willen beleggen tussen Israël,
alle aangrenzende Arabische
landen, een afvaardiging van
"de werkelijke vertegen
woordigers van het Palestijn
se volk de Verenigde Staten
en Westeuropese landen om
aan het succes van de onder
handelingen over Palestijns
zelfbestuur te kunnen bijdra
gen.
De Engelse conservatief Sir
Frederick Bennet die de ini
tiatiefnemer van het besluit
van de WEU is verklaarde gis
teren dat sinds het aflopen
van de termijn voor de Israë-
lisch-Egyptische onderhan
delingen over Palestijns zelf
bestuur op 26 mei de tijd rijp
is voor Europa om zich met
deze zaak te gaan bemoeien.
Omdat de Verenigde Staten bij
zondere banden met Israël
hebben is volgens Sir Frede
rick alleen Europa nog in
staat een eerlijke en redelijke
oplossing naar voren te bren
gen.
ROME (UPI) - Twee vermoedelijk
uit Iran afkomstige mannen heb
ben gisteren een aanval gedaan
op de Iraakse ambassade in Ro
me. Bij de schietpartij werd een
chauffeur van de ambassade
doodgeschoten, terwijl een van
de aanvallers ernstig werd ge
wond en een bewaker van de am
bassade een lichte verwonding
opliep.
De aanvallers van wie er één
spoorloos wist te verdwijnen, lie
ten een tijdbom met nitroglyce
rine achter in het gebouw. Deze
helse machine kon onschadelijk
worden gemaakt, slechts drie
minuten voordat zij zou ontplof
fen.
Terwijl het Iraakse persbureau
meldde dat de aanvallers Iraniërs
waren, liet in Beiroet de groepe
ring 'Al Moqjahidin Irageene' (de
Iraakse strijders) weten dat zij
verantwoordelijk was voor de
aanslag.
Tegen de middag stapten twee
tentas bij zich had, de paspoort
en visumafdeling van de Iraakse
ambassade in Rome binnen.
Eenmaal binnen het gebouw
trokken zij pistolen waarmee zij
de aanwezigen bedreigden. De
26-jarige Iraakse chauffeur Nada
Sabir kreeg opdracht Iraakse
consulaire ambtenaren aan de
telefoon te roepen. Plotseling be
gon een van de overvallers te
schieten waarbij de chauffeur
werd gedood.
Basken willen
boycot schepen
uit Nederland
(Van onze correspondent Peter
Hattink)
BILBAO - De havenarbeiders in
Bilbao en Pasajes hebben giste
ren hun Baskische collega's op
geroepen om het laden en lossen
van alle schepen onder Neder
landse en Franse vlag te boycot
ten. Zij protesteren daarmee te
gen de uitlevering van de vier
Basken, allen lid van de radicale
Baskische afscheidingsbewe
ging ETA-militair, vorige maand
door de Nederlandse autoritei
ten. In een verklaring hebben de
Baskische havenarbeiders de
Nederlandse en Franse zeelieden
begrip gevraagd voor hun actie,
"een antwoord op de agressie van
de Nederlandse en Franse rege
ring tegen het Baskische volk".
Carlos Garaicoechea, premier van
de Baskische regering, heeft gis
teren na een onderhoud met ko
ning Juan Carlos verklaard dat
hij een voorstander is van onder
handelingen met ETA-militair
over vrede in het Baskenland.
Garaicoechea meent dat de vrede in
dit gedeelte van Noord-Spapje
over drie punten loopt; garanties
voor de uitoefening van een vol
ledig zelfstandig regionaal zelf
bestuur, stopzetting van het ter-
reurgeweld door middel van on
derhandelingen en het bestude
ren van gratieverleningen aan
onder andere leden van de ETA
in het Baskenland.
2Hiaölt je dMiiNccuvK. Mtef. keucld!—
Herschi/Hoensbroek
WASHINGTON (UPI) - President
Carter en senator Edward M.
Kennedy, de twee kandidaten
voor de presidentsnominatie bij
de Democraten, hebben gisteren
afgesproken dat zij elkaar van
avond in het Witte Huis ontmoe
ten ter bespreking van de Demo
cratische campagne voor het pre
sidentschap.
Kennedy schrapte de rede die hij in
Boston zou houden en waarin hij
waarschijnlijk zou hebben ge
zegd het tegen de president te
zullen opnemen op de conventie
van de Democraten in augustus.
"Zij willen het hebben over de toe
komst van het land en de toe
komst van de Democratische
partij in de hoop dat zij ei beiden
beter van zullen worden", zei
Carters perschef Jody Powell.
Kennedy ging op Carters toenade
ringspogingen in nadat hij een
paar telefoontjes van de kant van
laatstgenoemde onbeantwoord
had gelaten.
Ronald Reagan, leker van de Re
publikeinse nominatie, zal na de
conventie van zijn partij in juli in
Detroit, misschien Europa be
zoeken, zo zei zijn campagnelei
der William Casey gisteren in Los
Angeles.
Casey zei een en ander nadat hem
was gevraagd hoe groot Reagans
inzicht in internationale zaken
TEHERAN (Reuter) - De
lige Amerikaanse minister van
justitie Ramsey Clark, heeft er
mee ingestemd de commissie van
onderzoek naar het optreden van
de VS in Iran te leiden, zo is van
daag in Teheran gemeld. Leonard
Weinglass, een van de tien Ame
rikanen die samen met Clark de
internationale conferentie over
Amerikaanse inmening in Iran
bijwoont, heeft verklaard dat
Clark tijdens een onderhoud met
Bani Sadr ingestemd heeft met
het voorstel van de Iraanse presi
dent om dat onderzoek te leiden.
Noch Clark, noch Bani Sadr wa
ren voor commentaar beschik
baar.
Weinglass verklaarde dat de com
missie van onderzoek documen
ten zou gaan bestuderen van
bronnen als de CIA en het Penta
gon. Nadere details over de
commissie wilde hij niet geven.
De revolutionaire leider van Iran,
ajatollah Chomeini, heeft giste
ren gepleit voor een proces tegen
president Carter. Volgens hem
zal Iran liever de wereld een
muur om zich laten bouwen en
zich gevangen laten nemen dan te
bezwijken voor militqire en eco
nomische dreigementen.
De 80-jarige Chomeini zei een en
ander in een boodschap ter her
denking van een opstand in 1963
waarbij ongeveer 15.000 Iraniërs
de dood vonden. Deze opstand
leidde tot de verbanning van
Chomeini. Vandaag werd in ge
heel Iran om de slachtoffers uit
1963 gerouwd.
Chomeini verklaarde dat Carter te
recht moet staan voor een we
reldtribunaal. Uit de strijd tussen
de Afghanen en de Russen die
nog steeds voortgaat, zou Ameri
ka een les moeten trekken.
"Amerika moet niet denken dat
het alles kan doen door militaire
interventie
Kort tevoren had de Iraanse leider
tegenover een "internationale
conferentie over Amerikaanse
inmenging in Iran onomwon
den verklaard dat Iran zijn con
frontatie met de VS niet zal opge-
In een radiorede riep de ajatollah de
Iraniërs op, vandaag te demon
streren. In zijn rede zei hij dat
wellicht eens de linksen de mond
zal worden gesnoerd, wanneer
daartoe wordt besloten.
In Teheran doen al enige tijd hard
nekkige geruchten de ronde dat
militante aanhangers van de
geestelijkheid de betogingen van
vandaag zullen aangrijpen om
druk uit te oefenen op de linksen
en in het bijzonder op de univer
sitaire wereld. De regerende re
volutionaire raad heeft opdracht
gegeven de universiteiten van
daag te sluiten, een maand eerder
dan normaal het geval is. Dit be
sluit werd genomen nadat zich in
april tegen links gerichte ge
welddaden aan verscheidene
universiteiten hadden voorge
daan. Het is niet zeker wanneer
de instellingen voor hoger on
derwijs na de zomer weer open
zullen gaan. De sluiting is be
doeld om islamitische hervor
mingen in te voeren.
Op de internationale conferentie in
Teheran over Amerikaanse in
menging in Iran" is het gisteren
tot een incident gekomen, toen
de leider van de Sowjetdelegatie,
Eugeny Sergejev, kritiek oefende
op het gebrek aan begrip voor het
standpunt van Moskou ten aan
zien van Afghanistan.
De Turkse afgevaardigde Ismail
Salahettin schreeuwde de Rus
toe "haal uw troepen terug uit
Afghanistan". Vele aanwezigen
betuigden met handgeklap hun
instemming met de interruptie
van de Turk, terwijl een Jordaan
se afgevaardigde de Rus steunde.
De Iraanse minister van Buiten
landse zaken, Sadegh Ghotbza-
deh, maande tot stilte. Hij zei dat
de Rus het recht had zijn stand
punt uiteen te zetten en dat dege
nen die het niet met hem eens wa
ren, later het woord zouden krij
gen.
Intussen begonnen Iran en Pakis
tan gisteren overleg over de
kwestie-Afghanistan. Deze twee
landen hebben besprekingen
met het door de Russen in het za
del geholpen regime van Babrak
Karmal in Kabul geweigerd. De
Pakistaanse minister van bui
tenlandse zaken, Agha Shani had
gisteren aan een lunch met zijn
Iraanse collega een gedachten-
wisseling. De besprekingen zou
den vandaag worden voortgezet.
receptie die zijn aanhangers voor hem hadden georganiseerd.
