Radio Club Holandeseen
klantenbinder aan Costa's
'Ik hoop dat
het publiek
de dubbele
bodem ziet'
op rates...
kun je oak
gewoon
lopen
toege/lcht
[^^Rrögmmma]
Peter Schat over 'Aap verslaat de Knekelgeest'
RADIO
DONDERDAG 5 JUNI 1980
AMSTERDAM (GPD) -
„Christendom, islam, hin
doeisme en marxisme, dat
zijn de kinderziekten
waaraan de mensheid
lijdt. En daartegen moet
nodig een d-k-t-p-injectie
worden gegeven. Zo'n
cocktail die je je kinderen
ook geeft. Alleen moet het
serum voor de kinderziek
ten van deze wereld dan
wel worden aangemaakt
in de ateliers van de kun
stenaars".
Aldus spreekt de componist Peter
Schat, gezeten naast een niet al te
groot soort circustent, die is
neergezet in de Amsterdamse
Stadstuinderij Frankendael in de
Watergraafsmeer. Het terrein is te
bereiken met tramlijn 9, uitstap
pen Middenweg halte Franken
dael.
Deze aanwijzing is bepaald niet
overbodig voor degenen die een
voorstelling willen bijwonen uit
de reeks van Schats nieuwste
opera, „Aap verslaat de Knekel
geest" geheten. Want deze strip
opera, zoals het werk is aange
kondigd, zal daar in de tent z'n
première beleven.
- Wordt het een opera voor het ge
hele volk?
„Dat hoop ik wel, maar ik weet het
niet. Dat zal blijken. Ik denk - dat
deed Schönberg ook - en dat
klinkt misschien hooghartig,
maar ik vind wel dat ik zo ten
minste eerlijk ben, én voor mezelf
én voor het publiek".
Wie en wat zijn de Aap en de Kne
kelgeest. De componist in zijn
inleiding tot deze opera: „De ope
ra bevat een episode uit het Chi
nese klassieke werk. De bede
vaart naar het westen van Wu-
Cheng-En- en Wang Hsingdaei.
Deze in China zeer populaire ro-
i uit de zestiende eeuw bevat
Peter Schat (rechts) en Floris Guntenaar voor de tent, i
opgevoerd zal worden.
i de strip-opera Aap verslaat de knekelgeest'
meer dan honderd verhalen, sati
res, sprookjes, allegorieën rond
om de figuur Aap, geboren uit
een stenen ei, bevrucht door de
wind".
„In de zeventiende eeuw tekenden
Chao Hung-pen en Chien Hasaio-
tai in in 110 afbeeldingen de epi
sode met de Knekelgeest. Deze
beeldroman werd in 1964 in Pe- -
king opnieuw gepubliceerd en
bereikte ook het Westen. De te
keningen leggen nadruk op het
bovennatuurlijke van de gebeur
tenissen, bijvoorbeeld door de
afwezigheid van een horizon, of
door het gedramatiseerde land
schap. Zij vormen de basis van
deze opera".
Het verhaal zelf, dat, zoals het een
goede opera betaamt, nogal ge
compliceerd is, bevat duidelijk
veel symboliek en heeft ook een
sterk mythologische inslag.
Peter Schat „Maar het is beslist
niet geheimzinnig of zo. Het is
ook bepaald niet esoterisch en ik
zelf ben gewoon een reëel com
ponist, die zich niet tot een pries
terkaste rekent. Natuurlijk hoop
ik wel dat het publiek een dub
bele bodem in het gebeuren ziet,
ik hoop zelfs dat het er meer in
ziet dan ik als componist heb ge
daan".
De Aap, de Knekelgeest, het zwijn
tje en andere monsters en apen
staan onder muzikale leiding van
Ed Spanjaard, en worden gere
gisseerd door Anne Marie Prins;
decors en kostuums zijn van Flo
ris Guntenaar.
Hoezeer de Nederlandse Opera
stichting zich ook inzet voor het
krijgen van een eigen huis, deze
instelling heeft toch ook, mede
met. anderen zoals dé overheid,
Floris Guntenaar in staat gesteld
zich te wijden aan een onderzoek
naar de mogelijkheid van een
„reizende opera". Dus niet op reis
met alleen de decors en mede
werkenden, maar een opera die
helemaal compleet te vervoeren
is. Gelijk ook een circus dat
En zo hebben Floris Guntenaar en
Peter Schat elkaar in dit project
gevonden: Aap verslaat de Kne
kelgeest zal dan tien voorstellin
gen in het kader van het Holland
Festival beleven, Floris. Gunte
naar en Peter Schat hopen wel,
dat deze opera in de toekomst het
land zal doorgaan. Op de manier
van een circus, maar dan met éen
geheel andere lading.
Peter Schat over de muziek: „Je
kunt mijn uitgangspunt om
schrijven als een twaalftoons-
pentatoniek".
Dat is natuurlijk een tegenspraak in
een term. Maar wat Schat bedoelt
is toch wel duidelijk. De pentato-
niek - simpel gezegd het zich be
perken tot vijf tonen, bijvoor
beeld a-c-d-e-g, wordt ook nu
nog, mits er op de juiste wijze ge
kleurd wordt, als Chinese muziek
ervaren. Schat heeft deze penta-
toniek - „Ik laat geen steek van
Schönberg vallen" - weer inge
bed in het twaalftoonssysteem
zoals dat door Schönberg is ont
wikkeld.
Er is tussen de repetities door niet
veel tijd te vinden voor een vlot
doorlopend gesprek. Peter Schat
wil ook over de inhoud verder
liever niet zoveel zeggen. „Ik
wacht op de interpretatie van het
publiek".
Maar bij'het afscheid zegt hij op
eens terwijl hij om zich heen kijkt
naar de gezellige rommel bij de
tent „Toch vind ik het niet juist,
dat Moskou zo direct op Amster
dam kan schieten, maar dat Am
sterdam alleen maar via Was
hington kan terugschieten".
Deze ontboezeming, die absoluut
niet te rijmen is met de omstan
digheden waaronder die gedaan
wordt - een middag in de warme
zon op een stadstuinderij naast
een circustent - houdt waar
schijnlijk toch wel zoiets als een
sleutel tot de opera in. Wie is de
Aap, wie is de Knekelgeest? Op 8
juni krijgen we het antwoord.
MARBELLA (GPD) - Er
zijn landgenoten die op
hun zuidelijke vakantie
met een wijde boog om de
krantekiosken heen lopen,
waar ook Nederlandse
dagbladen te koop zijn.
Die willen even niets met
'thuis' te maken hebben.
Benzineprijs weer om
hoog, arbeidsconflicten,
een nationaal inkomen dat
slechts een kwart procent
steeg: allemaal- zorgen
voor later. Weer anderen
blijven, ook enkele dui
zenden kilometers ver van
huis, graag de gebeurte
nissen in Nederland vol
gen en kopen op hun
Spaanse vakantiestek al
leen al een Nederlandse
krant om te weten wat
voor weer het in eigen land
is. Dat weerbericht beves
tigt in negen van de tien
gevallen het gelukzalige
gevoel, dat die vakantie
ganger het daar onder de
Spaanse zon toch maar
goed heeft, vergeleken
met familie, buur en ken
nis, die thuis bij de ver
warming zitten te kleu
men.
Radio Club Holandes, het sinds 1
maart opererende nieuwe Ne
derlandse radiostation in Span
je, maakt daar handig gebruik
van door in de dagelijkse uitzen
ding 's morgens tussen tien en elf
uurhet weerbericht in Neder
land onmiddellijk te laten volgen
door de weersverwachting aan de
Spaanse Costa. Altijd goed voor
een momentje gniffelen. Het
weer in Nederland: zwaar be
wolkt met buienkansen, tempera
tuur acht graden. Het weer aan
de Costa del Sol: Flinke zonnige
perioden, temperaturen om
streeks 21 graden". Daar krijg je
als Nederlandse luisteraar, ver
blijvend in Torremolinos, Mar-
bella of Fuengerola een aardige
kick van.
Veel Nederlanders in Spanje krij
gen er ook een warm gevoel van
om 's morgens om tien uur te
worden gewekt dopr een lacheri
ge Ron Brandsteder, u weet wel
van 'hartelijk goeieavond', uit de
Showbizzkwiz.
Hij is om de andere dag de presen
tator van het uurtje van Radio
Club Hollandes. En om dat ge
voel van 'ver weg en toch thuis'
nog eens extra te accentueren,
worden er tijdens die dagelijkse
uitzending overwegend Neder
landstalige lichte nummertjes
gedraaid. Dat betekent wel een
uur lang een soort van 'Op volle
toeren', maar dan zonder beeld.
En dat op je nuchtere maag!
Maar volgens de initiatiefnemers
achter de omroep is het een ijzer-
sterke formule, een stevige klan
tenbinder, vooral voor de in
Spanje overwinterende Neder
landers, die het een verademing
vinden bij die overdaad aan fla-
menco-muziek en dat zeurderige
gezang dat door eveneens luid en
duidelijk te ontvangen zenders
aan de overkant van de Middel
landse Zee, in Marokko wordt
geproduceerd.
Radio Club Hollandes onder
scheidt zich van in diezelfde con
treien te ontvangen programma
van Radio Nederland Wereldom
roep door het feit, dat het hier om
een commercieel station gaat, dat
bij de uitzending gebruik maakt
van een krachtige FM-zender, die
een goede ontvangst waarborgt,
wat van de programma's van ra
dio Nederland wereldomroep nu
niet altijd gezegd kan wor
den.
Na een aanloopperiode van enkele
maanden is Radio Club Hollan
des ook in andere druk door Ne
derlanders beklante Spaanse
stekken te beluisteren. En daar
mee komt deze legale zender niet
alleen vanuit Marbella via Radio
Costa del Sol in de lucht, maar
ook via Radio Alicante aan de
Costa Blanca, radio Gerona aan
de Costa Brava en Mallorca op de
Balearen, alle aangesloten bij
Radio Cadena Espanola, de over
koepelende organisatie van 71 le
gale Spaanse regionale radiosta
tions.
De nieuwe radiozender richt zich
op de ongeveer twee miljoen Ne
derlanders en Vlamingen die
jaarlijks in Spanje te gast zijn. Het
zijn de overwinteraars, de zomer-
vakantievierders en die mensen
die zo maar tussendoor eens op
een zonzekere plaats willen toe
ven. Daarnaast zijn er de hon
derdduizenden Nederlander en
Vlamingen die zich blijvend
hebben gevestigd in Spanje.
Initiatiefnemer is de Tilburgse
journalist Claessen, die bij con
tacten met een Nederlands toe
ristenpastoraat aan de Costa del
Sol werd geconfronteerd met het
probleem, dat de Spanjegangers
wel zeer tevreden zijn met het
klimaat daar aan de Middelland
se Zee, maar dat er toch sprake is
van een zekere eenzaamheid,
omdat de Spaanse taal voor veel
vakantievierders een muur
vormt.
Bindmiddel
Claessen beschouwt zijn geestes
kind als 'een bindmiddel'. „Via
zo, uitzending kunnen we de Ne
derlanders elke dag opnieuw
klanken en informatie van 'thuis'
toespelen. Tegen kwart voor tien
gaat men dan bij elkaar op visite
en dan wordt er bij een kopje kof
fie in de zon naar de radio geluis
terd.
De programma's van Radio Club
Holandes worden in een Neder
landse studio opgenomen. De
banden gaan per vliegtuig naar
Spanje. Kort voor aanvang van de
uitzending wordt vanuit Neder
land het laatste nieuws in Ne
derland en België en het weerbe
richt doorgebeld. Ook Spaans re
gionaal nieuws over gebeurtenis
sen die voor de Nederlandse ver-
blijfsgasten van belang zijn
wordt vanuit Nederland inge
sproken.
Costa del Sol is ten kantore van de
makelaar Paco Serrano het con
tactadres van de Nederlandse le
gale commerciële zender geves
tigd. Medewerkster Rosemarie is
er gastvrouw. Zij haalt ook steeds
de programmabanden op van het
vliegveld Malaga. Zij en de
Spaanse contactman van de Ne
derlandse zender, makelaar Ser
rano vertellen hoe 'puur mense
lijk' deze commerciële zender
kan functioneren.
Er belteen Nederlandse op, die ver
telt dat haar moeder drie weken
aan de Spaanse zuidkust zit. Maar
nu is er een telefoontje binnen
gekomen dat ze ziek is. Of er een
plaatje voor haar gedraaid kan
worden. Haar wens wordt ver
vuld. Een noodoproep gericht
aan Nederlandse bloeddonors
om een landgenoot te hulp te
komen levert enkele tientallen
reacties op. Een bericht over een
bijzondere kerkdienst wordt uit
gezonden: de kerk puilt uit van
de vele bezoekers. Deze zomer zal
er verder nauw worden samen
gewerkt met de ANWB Alarm
centrale.
Overleg
Inmiddels wordt er druk overleg
gevoerd tussen Radio Club Ho
landes en Radio Nederland We
reldomroep. Er zijn plannen tot
samenwerking, een zinvol stre
ven als men weet dat beide om
roeporganisaties vrijwel op de
zelfde tijd uitzenden. Een eerste
vorm van samenwerking kwam
tot stand tijdens de uitzending
van de troonswisselingsplech
tigheden op de dertigste
april.
Fanmail is er ook voor de nieuwe
omroep. Gastvrouw Rosemarie -
noem mijn achternaam maar
niet, want die is zo moeilijk
Frans, zegt de Belgische - leest
een paar brieven voor van en
thousiaste luisteraars.
„Ja, dit hebben we genoeg", zegt
Rosemarie, wijzend naar het
bakje brieven met tevreden
heidsbetuigingen. „Maar we
moeten dit hebben". En ze
maakt, duim en wijsvinger op el
kaar wrijvend, het bekende in
ternationale geldgebaar...
ADVERTENTIE
nieuwe ryn42 leiden
DONDERDAG 5 JUNI
NEDERLAND I -
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.40 - Paspoort voor Turken (NOS)
18.50 - Emilie (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Tom and Jerry (KRO)
19.10 - Zing met ons mee in... (KRO)
20.00 - Goudtransport (Ride the high country), speelfilm (KRO)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Het leven van een misdadiger, filmreportage (KRO)
22.45 - Den Haag vandaag (NOS)
23.05 - Journaal (NOS)
NEDERLAND II -
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.25 - Het menselijk lichaam, 2e cyclus, les 9 (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - De TROS Top-50 (TROS)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Ik, Claudius, tv-serie (TROS)
22.10 - Aktua TV (TROS)
23.00 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
20.00 Joum. 20.15 Lucüla, tv-film.
21.45 Filmreportage. 22.30 Actual.
23.00 Reportage. 24.00 Joum. (Reg.
progr. NDR: 18.00 Inform, progr.
18.30 Actual. 18.45 Kleuterserie.
18.55 Polizeiinspektion 1, tv-serie.
19.25 Reg. magaz. 19.59 Progr. overz.
WDR: Geen progr.-opgave.).
DUITSLAND II
18.15 Reportage. 19.00 Joum. 19.15
Filmreportage. 19.30 Showprogr.
e Wogen, tv-spel. 0.25 Joum.
DUITSLAND ID WDR
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Uursus na
tuurkunde. 19.00 Jeugdprogr. 19.45
Popmuz. 19.55 Journal 3. 20.00
Joum. 20.15 Du solist mein Glucks-
stern sein (Singin' in the rain), Amer.
speelfilm. 22.00 Hobbymagaz. 22.45
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.30 Emiüe. 16.35 De schelmen
streken van Forri (Forri le diable),
avonturenserie. 19.25 De natuur in
Nederland, serie. 19.35 Meded. en
morgen. 19.45 Joum. 20.10 Melaties
(A family affair), tv-serie. 21.00 Pa-
Van 18.00 tot 20.10 uur zie Net I
20.10 Premiere: filmkroniek. 21.00
Internat, toernooi biljarten per ploeg
uit Antwerpen.
Joop Crouwers (52) heeft naar schatting 25 jaar van zijn leven
achter de tralies doorgebracht. Voor de meest uiteenlopende mis
drijven is hij voor de rechter geweest. Behalve voor seksueel ook
tegen het leven gerichte misdaden. De Amsterdamse free-lance foto
graaf Ad van Denderen ontmoette Joop twee jaar geleden in het
huis van bewaring in Amsterdam. Joop Crouwers viel Van Dende
ren, die in opdracht van het Amsterdams Historisch Museum de
inmiddels verdwenen gevangenis fotografisch vastlegde,op omdat
hij één van de oudste was en een ervaren indruk maakte.
Van Denderen stapte met zijn idee om over Joop een documentaire
te maken naar de KRO, die wel brood in zijn idee zagHet resultaat
zendt deze omroep vanavond onder de titel „Het leven van een
misdadiger" uit.
Joop Crouwers heeft zelf de titel van de film bedacht. Wal hem
betreft had het ook „Een geboren misdadigerof liever nog ,Jk
klaag aan" mogen heten. Het is een film over het leven van Joop
buiten de gevangenis.
Joop komt uit een naar zijn zeggen normaal gezin. Zijn vader
werkte in de haven van Nijmegen en het ontbrak de familie, be
staande uit vader, moeder en vier zoons aan niets. Als een van de
weinigen in de buurt de onderstad) hadden ze elekt risch licht en als
Joop het nodig had hoefde hij maar te kikken en hij kreeg het.
Desalniettemin stal Joop op 14-jarige leeftijd tijdens een kinderma
tinee zo'n 1600 gulden uit een openstaande kas. A rrestatie volgde en
Joop kreeg kinder-tbr.Hij werd geplaatst in een tuchthuis dat naar
de naam Huize Welkom luisterde. Joop zelf denkt dat zijn leven een
gevolg is van wat hij daar heeft doorgemaakt. „Later ging je je
tegen de maatschappij afzetten voor watje daar had meegemaakt.
Niets deugde meer voor je".
Sinds twee jaar heeft Joop nu niet meer in de gevangenis gezeten.
Een record in zijn leven. Met alle macht tracht Joop uit de vicieuze
cirkel wanrin hij zijn hele leven heeft gezeten, te ontsnappen.
Joop heeft van zijn straf niets positiefs geleerd. „Voor moordenaars
en dergelijke vind ik vrijheidsstraffen wel juist. Maar voor mensen
zoals ik, die hier en daar wat stelen, de souteneur uithangen of iels
dergelijks, leer je in de gevangenis niets dan rottigheid en vuilig
heid. Je krijgt innerlijk goed de tijd om te overdenken wat je fout
hebt gedaan en hoe je het in de toekomst beter kan doen. Ik zou best
bewaarder kunnen worden. Ik weet tenslotte waar de schoen
wringt. Wat dat betreft ben ik vast mijn roeping misgelopen
Joop Crouwers maakt nu een periode van bezinning door. Op een
afgeleefde kamer in Amsterdam wacht Joop. Waarop weet hij niet.
Joop is op zijn 52-jarige leeftijd een afgeleefde manHet liefst zou h ij
trouwen en een gezinnetje stichtenZijn 28-jarige vriendin Hannic
verdient haar geld op het Rembrandtsplein in de hoofdstad om haar
dagelijkse portie heroïne te kunnen kopen.
Ad van Denderen: ,Joop is een beetje de vertrouwensman van de
Rembrandtplein-hoertjes.Zelf probeert hij een beetje uit de vicieuze
cirkel te komen maar zoals hij ook zelf zegt, hij zit er diep in. Dus is
hij in feite nog net zo ver".
(Nederland 1,2155 uur)
"THIJL" - NOS. Vanavond op Hilversum 2 om 1930 uur. In het
kader van het Holland Festival een rechtstreekse uitzending van de
opera Thijl" van Jan vanGilse.Dit werk werd gecomponeerd in de
periode 1938-1940. Tijdens de pauzes in de opvoering worden voor
de radio-uitzending gesprekken gevoerd rond het programma van
deze avond. De rol van Thijl wordt vertolkt door John' Broche Ier.
DONDERDAG 5 JUNI
HILVERSUM I
NCRV: 18.11 Hier en nu. 18.20 (S|
Kerkepad. 18.45 (S) Leger des Heils-
kwartier. 19.02 (S) De wereld zingt
Gods lof. 19.55 (S) Op de man af.
20.03 (S) Amus.muz. 21.02 (S) Ker
korgelconcert. 21.40 (S) Literama-
donderdag. 22.02 (S) Bij de tyd.
NOS: 23.02 (S) Met het oog op mor
gen. KRO: 0.02 (S) De Nachtspiegel.
1.02 (S) Tussen de hoezen. 3.02 (S)
Herrie of Harry op 1.6.02 (S) Country
time. 6.50 Het levende woord.
HILVERSUM II
IKON: 18.05 Kleur.
OVERH.VOORL.: 18.35 Tekst en
uitleg. P.P.: 18.50 Uitz. van de WD.
AVRO: 19.00 Frans op z'n Brusse.
19.12 Lichte gramm.muz. NOS:
19.30 (S) Holland Festival: Thijl,
zangspel van Jan van Gilse. 23.55
HILVERSUM III
NOS: 18.03 (S) De Avondspits met
de Nat Hitparade. TROS: 19.02 (S)
Poster. 20.02 (S) Ferry Maats's Soul
Show. 22 02 Sesjun. 23.02 (S) Wim
van Putten met lp-werk.
VRIJDAG 6 JUNI
HILVERSUM I
Ieder heel uur nieuws. KRO: Y.U3
Echo. 7.13 Even na zeven. 9.03 Ge-
var. progr. 12.03 Licht progr. 14 02
5x3. 15.02 Op de valreep. 17.02
En zo hoort het ook!
HILVERSUM II
VPRO 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym.
7.20 Radionieuwsdienst VPRO.
(7.03. 8.00 en 8.30 Nws 9.00 Gym
voor de vrouw. 9.10 Waterstanden.
9.15 Expres-VPRO. NCRV: 9X 1 is 1
progr. over Europese samen
werking, NOS: 10.45 Werkbank
10.55 NOS-Progr overz AVRO:
Schoolradio. TROS: 11.20 Week in -
Week uit 12.26 Meded. voor land - en
tuinbouw. 12.30 Nws. 12.36 Aktua
NOS: 13.00 Nws 13 11 Meer over
minder. 14.20 Op de zeep
kistkomt u maar 14 45 t Kan van
nut zijn. (14.45 Rechtoprecht. 15 00
Stad en Land, waarin de NOS-Vis-
rubriek. 15.15 KnoUen voor citroe
nen.). 15.30 Van onze redaktie. bin
nen-en buit. politiek. VOO: 17.00 In
fo-Radio. (17.30 Nws
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. EO: Rond uit
op drie. 8.03 EO-Metterdaad-Memo.
8.05 Tijdsein. 9.03 De muzikale
fruitmand. 10.03 Te elfder
NCRV 1103 Pop non stop 12.03
Goeiemiddag. VOO: 14.02 Tippara-
de. 15.20 Popjourn. 15.30 Top-40
(16.45 Concert
HILVERSUM IV
NOS: 7 00 Nws. 7 02 Vroeg klass.
9.00 Nws. 9.02 Vrijdagmorgen con
cert. VOO 11 00 Muziek voor Mil
joenen. (12.00 Nws. NOS: 12.02 Hol
land Festival Joum.). EO 13 00
Klass. klankjuwelen. 14.00 Nws.
14.02 Theologische verkenningen.
14.20 Orgelbespeling. 14.45 Plaat-
praat VPRO 15 00 Muziek-op-vier
De Muziekwerdstrijd Koningin Eli
sabeth.
