YS en Europa botsen over Midden- Oosten Ruzie in Bonn over EG-eompromis met Britten Gandhi lijkt zeker van winst bij verkiezingen PAUS HOUDT PLEIDOOI VOOR VREDE Carter haalt fel uit tegen Europees initiatief Parlementscommissie laat Cossiga vrijuit gaan Bewoners eiland geëvacueerd MAANDAG 2 JUNI 1980 EG-commissie gaat „klok" stilzetten BRUSSEL (ANP) - De Europe- se Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Gemeenschap, ziet zich ge noodzaakt maatregelen te nemen om te voorkomen dat er een chaos ontstaat in de Europese landbouw. De commissie gaat besluiten de "Europese klok stil te zetten". Dat betekent dat de bestaan de bepalingen voor de Euro pese landbouw tijdelijk ge handhaafd blijven. Tegelij kertijd echter wordt daarmee de mogelijkheid geschapen de Europese boeren, met te rugwerkende kracht tot 1 ju ni, verhoogde prijzen voor hun produkten te geven zodra de nieuwe regelingen in wer king zijn getreden. Nieuwe Europese landbouw prijzen en alle daarmee sa menhangende maatregelen liggen gereed, want de land bouwministers van de negen hebben alle laatste proble men in de afgelopen week uit de weg geruimd. Maar het daadwerkelijk van kracht doen worden- van de nieuwe prijzen en bepalingen in de landbouw hangt af van het goedkeuren door de Europe se regeringen van het com promis dat kortgeleden, na een marathonzitting van 19 uur, door de ministers van buitenlandse zaken werd be reikt. Toen werden afspraken gemaakt over de Britse bij drage aan de EG. Het Ver enigd Koninkrijk wilde niet instemmen met nieuwe land bouwprijzen zo lang het bij- drageprobleem niet geregeld Minister Matthoefer van financiën vindt besluit te duur (Vanc ^respondent Hans Amesz) BONN (GPD) - Binnen de Westduitse re geringscoalitie is een ernstige ruzie uit gebroken. Minister van financiën Hans Matthoefer (SPD) kondigde in het weekeinde aan het volgens hem vrijwel onmogelijk is het besluit van de minis ters van buitenlandse zaken van de Eu ropese Gemeenschap over de bijdrage van Groot-Brittannië aan de EG uit te voeren. De kleinere regeringspartij FDP viel Matthoefer daarop hard aan en ver klaarde dat daarover „het laatste woord nog niet is gesproken". Volgens voorlopige schattingen kost het besluit van Brussel de Bondsrepubliek in de komende twee jaar ongeveer 2,5 miljard mark. Matthoefer: „Ik zie op dit moment niet waar de 500 tot 600 miljoen mark, waarmee de begroting voor dit jaar door het compromis van Brussel ex tra wordt belast vandaan moeten ko- De minister zei dat er geen sprake van kan zijn dat de netto-kredietopname wordt verhoogd. Hij wees erop dat Bonn kort geleden al twee miljard mark moest vrijmaken om nieuwe, ook internatio nale, verplichtingen als gevolg van de Afghanistan-crisis na te komen. Matthoefer zei verder dat het zeer belang rijk is dat Europa in de huidige omstan digheden één blijft. „Ik ben bereid geld voor Europa uit te geven als het erom gaat mensen in economische moeilijk heden in Italië en Noord-Ierland te hel pen, maar niet om alsmaar grotere bo terbergen te financieren", aldus Hans Matthoefer. De bezwaren van de minister van finan ciën tegen het besluit van Brussel wer den zaterdag bekend gemaakt door SPD-fractievoorzitter Herbert Wehner. Na een bijeenkomst van SPD-politici in Bonn had Wehner gezegd dat de Bonds republiek er weliswaar veel belang bij heeft dat de Gemeenschap niet uiteen valt, maar daarom nog niet van plan is zich als „een koe te laten melken". Dat was, aldus Wehner, ook de opvatting van minister Matthoefer. De coalitiepartner FDP reageerde heftig. Minister van buitenlandse zaken en vice- kanselier Genscher, die het besluit van Brussel als een „succes voor Europa" had omschreven, noemde in een inter view op de radio de actie van zijn collega Matthoefer een „ernstige slag voor Eu ropa". Volgens Genscher zou een veto van Matthoefer betekenen dat Europa op alle gebieden van de internationale politiek beperkt wordt in zijn hande len. Minister van economische zaken Otto Graf Lambsdorff. drukte zich nog duidelijker uit: hij vroeg zich op een FDP-congres in Noordrijn-Westfalen letterlijk af wat „de heren Wehner en Matthoefer er in gods naam toe heeft bewogen zich juist vóór de speciale bijeenkomst van het Britse kabinet in Londen vandaag in het open baar vast te leggen". De minister van economische zaken her innerde er bovendien aan dat het vrijdag gesloten akkoord van Brussel de Duit sers minder kost dan het voorstel dat kanselier Helmuth Schmidt enkele we ken geleden op de Europese top in Luxemburg had gedaan. Nadat al zes LG-landen Itt besluit van Brussel hebben goedgekeurd, vergadert het Westduitse kabinet daar woensdag over. In principe beschikt minister van financiën Matthoefer over een vetorecht. Dat kan ongedaan worden gemaakt als de bondskanselier en de meerderheid van het kabinet daartegen zijn. Politieke waarnemers in de Westduitse hoofdstad rekenen er niet op dat Mat thoefer van zijn recht gebruik maakt Dat zou namelijk neerkomen op een re* geringscrisis. De minister van financiën geldt echter als een zeer loyale aanhan ger van Jcanselier Helmuth Schmidt. Matthoefer weet dat hij door zijn aftre den de regeringschef vier maanden voor de verkiezingen ernstige schade zou be rokkenen. Carter wil met Kennedy tegen Reagan samenwerken WASHINGTON - De Amerikaanse president Jimmy Carter heeft se nator Edward Kennedy voorge steld samen te werken om te ver hinderen dat de republikein Ro nald Reagan de presidentsver kiezingen wint in november. In een televisie-uitzending zei Car ter gisteren dat hij zijn rivaal voor de democratische nominatie zal opbellen na de voorverkiezingen van morgen in Californië en ze ven andere staten. Carter dacht dat de verschillen tus sen Kennedy en hem uit de weg kunnen worden geruimd. De president liet zich zeer lovend uit over Kennedy en zei onder meer dat hij bewondering heeft en per soonlijke vriendschap voelt voor zijn democratische rivaal. Twee weken geleden beschuldigde Carter Kennedy nog van valse beloftes te doen en zinloze ver kiezingsleuzen te gebruiken. Edward Kennedy heeft in een tv- gesprek het voorstel van Carter afgewezen. Het is de taak van de hele nationale vergadering en niet die van twee personen een politiek program op te stellen, al dus de senator. Premier Begin voorlopig op post defensie JERUZALEM (AFP) - De Israëli sche regering heeft gisteren offi cieel goedgekeurd dat premier Menachem Begin ook voorlopig de portefeuille van defensie be heert na het aftreden van Ezer Weizman. De premier besloot een wijziging van het kabinet uit te stellen na verzet van de coalitie partners tegen benoeming van de minister van buitenlandse zaken, Yitzhak Shamir, op defensie en aanwijzing van de minister van energie, Yitzhak Modai, op bui tenlandse zaken. Mordechai Zippori zal als vice-mi nister van defensie de dagelijkse defensiezaken behandelen. (Van c z correspondenten) NIEUW DELHI- De Indiase premier Indira Gandhi ontliep gisteren het feestgewoel naar aanleiding van haar verkiezingsoverwinning enige tijd om ha,ar kleinzoon, Varun Gandhi te laten zegenen. De zegening werd uitge sproken door Khan Abdul Ghaffar Khan (90); hij is een tijdgenoot van de vroegere 'vader van de natie K. Gandhi. NIEUW DELHI (Reuter/AFP/UPI) - De Indiase-ministerpresident Indira Gandhi was gisteravond op weg naar een krachtige over winning in de deelstaatsverkie zingen. Haar Congres-partij heeft de meerderheid gehaald in twee van de negen staten die woens dag en zaterdag naar de stembus zijn geweest. In zes andere staten lag ze bij het tellen van de stem men ver voor. Alleen in de zuide lijke staat Tamil Nadoe won een alliantie van oppositiepartijen onder leiding van Ramachand- Bij het geweld tijdens de campag nes en het tellen zijn volgens het Indiase persbureau PTI 60 men sen om het leven gekomen. Meer dan 200 mensen zouden zijn ge wond. De gewelddadigheden wa ren het ergst in Oetar Pradesj en Bihar, ver oudsher politiek roeri ge staten. In Bihar zag de politie zich gedwongen het stemmen op 50 plaatsen uit te stellen. 'Methusalem' overleden BERLIJN (AFP) - De oudste aquariumvis van Europa is zaterdag op 55-jarige leeftijd in West-Berlijn overleden. De methusalem was een snoek- kaaiman uit de Mississippi die samen met een soortge noot in 1927 aan de dierentuin van Berlijn was geschonken. De twee snoeken waren toen beide twee jaar. De dieren overleefden de bom bardementen in de Tweede Wereldoorlog die ook de die rentuin vernielden, doordat zij naar Leipzig warefi over gebracht. In 1953 keerden ze naar (West)-Berlijn terug. De ene snoek overleed in 1976 op 49-jarige leeftijd. ROME (DPA) - Een commissie van onderzoek van het Italiaanse parle ment heeft zaterdag in Rome met slechts één stem meerderheid besloten dat prémier Francesco Cossiga geen verwijt treft in verband met het vermoedelijk doorspelen van vertrouwelijke gegevens over opsporing van terroristen. De tegenstelling over deze kwestie kan echter in het parlement nog een vervolg hebben. Van de twintig senatoren en afgevaardigden, die volgens de grondwet moeten beslissen over een aanklacht tegen regeringsleden, stemden elf voor vrijspraak van Cossiga van de aanklacht dat hij zijn vriend Carlo Donat Cattin op de hoogte zou hebben gesteld van de ophanden zijnde arrestatie van diens 28-jarige zoon Marco, die van terrorisme wordt verdacht. De communisten, linkse onafhankelijken, radicalen en neo-fascisten in de commissie waren voor voortzetting van het parlementaire onderzoek. De discussie over Cossiga en Donat Cattin, die vice-partijleider van de christen-democraten was, maar zaterdag zijn aftreden bekendmaakte, wordt voortgezet omdat nu eenderde van de leden van Senaat en Kamer een openbaar debat in het parlement kan afdwingen. President Carter dreigde met een Amerikaans veto in de Veilig heidsraad tegen een mogelijk Eu ropees voorstel tot wijziging van Resolutie 242. Deze resolutie uit 1967 erkent Israëls bestaansrecht 'binnen veilige grenzen' en voor ziet in terugtrekking van de Is raëlische militairen uit de bezette gebieden. Carter kwam tot zijn uitspraak over een Amerikaans veto tegen een eventueel Europees initiatief, nadat de Franse minister van bui tenlandse zaken Jean Frangois- poncet, op bezoek in Washington, zaterdagochtend vroeg (Europe se tijd) had verklaard dat Europa „binnen een paar weken" met een eigen, evenwichtig vredes plan voor het Midden-Oosten zou komen. De Franse minister, die eerder een vier uur durend ge sprek had gehad met zijn Ameri kaanse collega Edmund Muskie, deed geen mededelingen over de inhoud van het plan. Aangenomen wordt echter dat de Fransen ernaar zullen streven de ze week in het overleg van top ambtenaren van buitenlandse zaken van de negen EG-landen en later deze maand op de Euro pese Raad in Venetië, een nieuwe verklaring over het Midden-Oos ten te laten uitgeven. Intussen liet gisteren het Algemeen Con gres van de grootste Palestijnse organisatie. El Fatah, vanuit de Syrische hoofdstad Damascus al weten dat men geen enkele be hoefte heeft aan een Europees vredesinitiatief.' In hun verklaring zouden de Negen opnieuw een stapje dichter moe ten opschuiven naar het Arabi sche standpunt ontruiming, door Israël, van alle bezette ge bieden (dus ook Jeruzalem, dat met name door Nederland overi gens steeds buiten de voor ont ruiming in aanmerking komende „bezette gebieden" wordt gela ten) en erkenning van het recht van de Palestijnen op een eigen staat. De boosheid van de Amerikanen geldt vooral het feit dat de Euro peanen door een nieuwe verkla- Tijdens weekeinde in Frankrijk PARIJS - Paus Johannes Paulus II heeft tijdens zijn bezoek aan Pa rijs het afgelopen weekeinde met vermijding van Franse intern- kerkelijke thema's een serie hart stochtelijke pleidooien gehou den voor vrede en verdraag zaamheid en ter verdediging van de menselijke waardigheid. Het hoogtepunt van het pauselijke bezoek kwam zondagmorgen met een mis op de startbanen van het oude vliegveld Le Bourget. waar de paus zijn 500.000 luiste raars de vraag voor de voeten wierp: „Frankrijk, oudste doch ter van de kerk, ben je nog trouw aan de beloften van je doop?" Na de zonnige aankomst van de paus afgelopen vrijdag op de Pa- rijse Champs Elysées werden de plechtigheden zondag gehinderd door een ijskoude regen. Het weer wordt als een van de oorza ken aangemeld voor de aanzien lijk geringere toeloop dan de or ganisatoren hadden gehoopt. Op het vliegveld Le Bourget had men het dubbele aantal deelne mers verwacht. Het zaterdagse hoogtepunt van het pauselijke bezoek was de presi dentiële ontvangst op het Elysée waar enige duizenden genodig den geruime tijd in de tuinen moesten natregenen voor ze over de feestzaal en belendende ver trekken van het paleis werden verdeeld. In een van deze ver trekken vond de handdruk plaats waar de Fransen zich het aller drukst over hadden gemaakt, die tussen paus Johannes Paulus en communistenleider Georges Marchais. Ding De onvermoeibare paus stond die zelfde avond op de stoepen van de koning-basiliek in St. Denis, waar hij een naar schatting 10.000-koppig publiek van arbei ders en emigranten toesprak. Met zijn Frans van tegen elkaar schu rende keien riep de paus geëmo tioneerd uit dat de wereld van de menselijke arbeid er een dient te zijn van liefde en niet van haat, en dat de mens niet van brood alleen leeft. Steeds wordt de macht van .de ene mens over de andere nog groter, aldus de paus in St. Denis, terwijl de mens met zichzelf nog niet eens raad weet. En met sten torstem riep de paus op tot de strijd tegen de machten van tota litarisme en imperialisme, waar de mens alleen nog meetelt als een ding. Paus Johannes Paulus, die zelf als arbeider tussen arbeiders heeft gewerkt, vatte het thema van de arbeid herhaaldelijk op. Al tij dens zijn toespraak tijdens de mis op de stoepen van de Notre-Da- me - de dag van zijn aankomst - had hij het in Frankrijk zo tere thema van de priesterarbeiders aangesneden door enige woor den van lof te wijden aan de geestelijke die dit idee kort na de oorlog had gepropageerd. Zeer tot opluchting van de gema tigde Fran-e kerkleiding, waar toe de voorzitter van de bis schopsconferentie, mgr. Etche- garay, en kardinaal Marty van Pa rijs behoren, verklaarde de paus zich tijdens de mis op Le Bourget een tegenstander van alle extre men, zowel in de richting van de orthodoxie als van de interne-re- volutiemakers. Hiermee keerde hij zich zonder het met zoveel woorden te zeggen tegen de be weging van mgr. Lefebvre en zijn verdedigers van de Latijnse In de late avonduren van zondag was de paus in het Parijse 'Pare des Princes', het beroemde sta dion, v/aar hij 55.000 Franse jon geren toesprak. Vandaag hield hij de door hemzelf als een hoogte punt beschouwde rede voor de Unesco, de culturele tak van de Verenigde Naties. Warschau Pi esident Giscard d'Estaing vloog vandaag tevreden naar Helsinki voor een eerste oficieel bezoek aan Finland. Te midden van de baaierd van kritiek op zijn recen te ontmoeting met de Russische staatschef Bre^jnjev in Warschau heeft de Poolse paus tijdens het halve uur privé-conversatie tegen de president gezegd dat hij volle dig achter het initiatief van Gis card d'Estaing had gestaan, naar Warschau te gaan. Oostduitsers pakken Westberlijns jongetje op WEST-BERLIJN (Reuter) - Oostduitse grenswachten hebben zaterdagavond een Westberlijnse jongen opge pakt die over de Berlijnse muur was geklommen om een bal op te halen. Dit heeft de Westberlijnse politie giste ren bekendgemaakt. Volgens de politie was de jon gen die dertien jaar is, aan het voetballen in de buurt van een kindertehuis bij de muur en was de bal aan de andere kant van de muur terecht ge komen. WASHINGTON, JERUZALEM, DEN HAAG - Terwijl tus sen de Verenigde Staten en hun Europese NAVO-bond- genoten de conflicten over de - in Amerikaanse ogen - lauwe Europese reacties op de Russische bezetting van Afghanistan nog allerminst zijn opgelost, ontstond dit weekeinde tussen president Jimmy Carter en de Euro peanen een nieuwe felle botsing, deze keer over een mo gelijk Europees vredesinitiatief in het Midden-Oosten. ring over het Midden-Oosten min of meer officieel te kennen zullen geven dat zij het door de Ameri kanen georganiseerde Israëlisch- Egyptische overleg over het Pa lestijnse zelfbestuur, in het kader van de zgn. akkoorden van Camp David, als mislukt beschou- In die overtuiging staan de Euro peanen niet alleen; nu Egyptena- ren en Israeli's (laat staan Pale stijnen) het niet eens hebben kunnen worden over een vorm van Palestijns zelfbestuur op de Westoever van de Jordaan en in de Gazastrook. Volgens de oor spronkelijke overeenkomst zou men trachten voor 26 mei jl. een akkoord te bereiken over het Pa lestijnse zelfbestuur. In Washington bestaat weinig twij fel over het feit dat president Car ter, bij zijn zeer snelle en krachti ge reactie op het nog niet eens bestaande Europese plan, de stemmen van de joodse kiezers bij de komende presidentsver kiezingen in het achterhoofd heeft gehad. Zowel de republi kein Ronald Reagan als ook Car ters nog steeds niet helemaal als kandidaat afgeschreven partij genoot Edward Kennedy staan bekend als (zo mogelijk) nog meer pro-Israël dan Carter zelf. Overigens lijkt het erop dat de Franse minister op zijn minst voorbarig is geweest met zijn aankondiging van een Europees initiatief inzake het Midden-Oos ten. In elk geval zou een nieuwe resolutie pas in september door de Veiligheidsraad in behande ling worden genomen. Bovendien willen lang niet alle Eu ropese landen zo ver gaan als Frankrijk, bij het tegemoet ko men aan de Palestijnse (Arabi sche) wensen. Dat weet de Franse regering uiteraard ook wel. Daar om nemen sommigen aan dat de Fransen alleen een breed gebaar hebben willen maken naar hun Arabische vrienden, zonder de illusie te hebben dat het ooit echt tot een gezamenlijk Europees ini tiatief zal komen. Rode Khmer beschuldigt Vietnam van vergiftiging BANGKOK (Reuter/AFP) - De Rode Khmers hebben de Viet namese troepen ervan beschul digd levensmiddelen die via in ternationale hulp in Cambodja kwamen, te hebben vergiftigd door er een "chemisch poeder" aan toe te voegen. Volgens hen werd ook op verschillende plaat sen water vergiftigd. Volgens een uitzending van "De stem van domocratisch Cambodja", die gisteren in Bangkok werd opge vangen, hebben de Vietnamese troepen op die manier in mei 125 slachtoffers onder de Cambod jaanse bevolking in het westen van het land gemaakt. De radio, die een communiqué ci teerde van het ministerie van voorlichting van de Rode Khmer, deelde mee dat 125 Cambodjanen "onmiddellijk dood" waren en dat verscheidene honderden an deren" leden aan de gevolgen van het Vietnamese plan tot tiging" van het Khmer-ras. NIEUWE HEBBIDEN (Reuter) - Met drie schepen zijn zondag 500 mensen, onder wie 110 buiten landers, geëvacueerd van Esperi- tu Santo, het grootste en rijkste eiland van de Nieuwe Hebriden dat sedert woensdag in handen is van opstandelingen. De Britse hoge commissaris Andrew Stuart, deelde mee dat bijzon derheden niet bekend zijn door dat de opstandelingen de ra dioverbinding tussen de hoofd stad Port Vila en de schepen hadden verstoord. De rebellen kregen het politiebu reau en andere strategische pun ten in handen op Espiritu Santo, waar ongeveer 5.000 mensen wo nen van de 80.000 inwoners tel lende Nieuwe Hebriden, een ei landenreeks in het zuid. luk deel van de Stille Oceaan die zich uit strekt over een gebied van 800 km. De Nieuwe Hebriden zijn ruim 70 jaar door Groot-Brittan- nie en Frankrijk gezamenlijk be stuurd en zullen op 30 juli onaf hankelijk worden. Na de verkie zingen van oktober vorig jaar toen Fran--: prekende m parad - tische fracties werden verslagen is dit besloten De opstandelin gen willen dat Espiritu Santo on afhankelijk wordt als de eilanden (na 74 jaar Brits-Frans gemeen- schapsbezit te zyn geweest) de onafhankelijke natie Va-u Atu worden. De hoge commissaris had de re bellen zaterdag laten weten dat zij ervoor verantwoordelijk zou den worden gesteld als zij dege nen die Santo willen verlaten, niet zouden laten gaan. De regering van de eilandengroep de Nieuwe Hebriden heeft de Verenigde Naties om militaire steun gevraagd om de opstand op Esperita Santo te onderdrukken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 9