YS en Europa botsen over
Midden-
Oosten
Ruzie in Bonn over EG-eompromis met Britten
Gandhi lijkt zeker van
winst bij verkiezingen
PAUS HOUDT PLEIDOOI VOOR VREDE
Carter haalt fel uit tegen Europees initiatief
Parlementscommissie laat
Cossiga vrijuit gaan
Bewoners
eiland
geëvacueerd
MAANDAG 2 JUNI 1980
EG-commissie
gaat „klok"
stilzetten
BRUSSEL (ANP) - De Europe-
se Commissie, het dagelijks
bestuur van de Europese
Gemeenschap, ziet zich ge
noodzaakt maatregelen te
nemen om te voorkomen dat
er een chaos ontstaat in de
Europese landbouw. De
commissie gaat besluiten de
"Europese klok stil te zetten".
Dat betekent dat de bestaan
de bepalingen voor de Euro
pese landbouw tijdelijk ge
handhaafd blijven. Tegelij
kertijd echter wordt daarmee
de mogelijkheid geschapen
de Europese boeren, met te
rugwerkende kracht tot 1 ju
ni, verhoogde prijzen voor
hun produkten te geven zodra
de nieuwe regelingen in wer
king zijn getreden.
Nieuwe Europese landbouw
prijzen en alle daarmee sa
menhangende maatregelen
liggen gereed, want de land
bouwministers van de negen
hebben alle laatste proble
men in de afgelopen week uit
de weg geruimd. Maar het
daadwerkelijk van kracht
doen worden- van de nieuwe
prijzen en bepalingen in de
landbouw hangt af van het
goedkeuren door de Europe
se regeringen van het com
promis dat kortgeleden, na
een marathonzitting van 19
uur, door de ministers van
buitenlandse zaken werd be
reikt. Toen werden afspraken
gemaakt over de Britse bij
drage aan de EG. Het Ver
enigd Koninkrijk wilde niet
instemmen met nieuwe land
bouwprijzen zo lang het bij-
drageprobleem niet geregeld
Minister Matthoefer van financiën vindt besluit te duur
(Vanc
^respondent Hans Amesz)
BONN (GPD) - Binnen de Westduitse re
geringscoalitie is een ernstige ruzie uit
gebroken. Minister van financiën Hans
Matthoefer (SPD) kondigde in het
weekeinde aan het volgens hem vrijwel
onmogelijk is het besluit van de minis
ters van buitenlandse zaken van de Eu
ropese Gemeenschap over de bijdrage
van Groot-Brittannië aan de EG uit te
voeren. De kleinere regeringspartij FDP
viel Matthoefer daarop hard aan en ver
klaarde dat daarover „het laatste woord
nog niet is gesproken".
Volgens voorlopige schattingen kost het
besluit van Brussel de Bondsrepubliek
in de komende twee jaar ongeveer 2,5
miljard mark. Matthoefer: „Ik zie op dit
moment niet waar de 500 tot 600 miljoen
mark, waarmee de begroting voor dit
jaar door het compromis van Brussel ex
tra wordt belast vandaan moeten ko-
De minister zei dat er geen sprake van kan
zijn dat de netto-kredietopname wordt
verhoogd. Hij wees erop dat Bonn kort
geleden al twee miljard mark moest
vrijmaken om nieuwe, ook internatio
nale, verplichtingen als gevolg van de
Afghanistan-crisis na te komen.
Matthoefer zei verder dat het zeer belang
rijk is dat Europa in de huidige omstan
digheden één blijft. „Ik ben bereid geld
voor Europa uit te geven als het erom
gaat mensen in economische moeilijk
heden in Italië en Noord-Ierland te hel
pen, maar niet om alsmaar grotere bo
terbergen te financieren", aldus Hans
Matthoefer.
De bezwaren van de minister van finan
ciën tegen het besluit van Brussel wer
den zaterdag bekend gemaakt door
SPD-fractievoorzitter Herbert Wehner.
Na een bijeenkomst van SPD-politici in
Bonn had Wehner gezegd dat de Bonds
republiek er weliswaar veel belang bij
heeft dat de Gemeenschap niet uiteen
valt, maar daarom nog niet van plan is
zich als „een koe te laten melken". Dat
was, aldus Wehner, ook de opvatting van
minister Matthoefer.
De coalitiepartner FDP reageerde heftig.
Minister van buitenlandse zaken en vice-
kanselier Genscher, die het besluit van
Brussel als een „succes voor Europa"
had omschreven, noemde in een inter
view op de radio de actie van zijn collega
Matthoefer een „ernstige slag voor Eu
ropa". Volgens Genscher zou een veto
van Matthoefer betekenen dat Europa
op alle gebieden van de internationale
politiek beperkt wordt in zijn hande
len.
Minister van economische zaken Otto Graf
Lambsdorff. drukte zich nog duidelijker
uit: hij vroeg zich op een FDP-congres in
Noordrijn-Westfalen letterlijk af wat „de
heren Wehner en Matthoefer er in gods
naam toe heeft bewogen zich juist vóór
de speciale bijeenkomst van het Britse
kabinet in Londen vandaag in het open
baar vast te leggen".
De minister van economische zaken her
innerde er bovendien aan dat het vrijdag
gesloten akkoord van Brussel de Duit
sers minder kost dan het voorstel dat
kanselier Helmuth Schmidt enkele we
ken geleden op de Europese top in
Luxemburg had gedaan.
Nadat al zes LG-landen Itt besluit van
Brussel hebben goedgekeurd, vergadert
het Westduitse kabinet daar woensdag
over. In principe beschikt minister van
financiën Matthoefer over een vetorecht.
Dat kan ongedaan worden gemaakt als
de bondskanselier en de meerderheid
van het kabinet daartegen zijn.
Politieke waarnemers in de Westduitse
hoofdstad rekenen er niet op dat Mat
thoefer van zijn recht gebruik maakt
Dat zou namelijk neerkomen op een re*
geringscrisis. De minister van financiën
geldt echter als een zeer loyale aanhan
ger van Jcanselier Helmuth Schmidt.
Matthoefer weet dat hij door zijn aftre
den de regeringschef vier maanden voor
de verkiezingen ernstige schade zou be
rokkenen.
Carter wil
met Kennedy
tegen Reagan
samenwerken
WASHINGTON - De Amerikaanse
president Jimmy Carter heeft se
nator Edward Kennedy voorge
steld samen te werken om te ver
hinderen dat de republikein Ro
nald Reagan de presidentsver
kiezingen wint in november. In
een televisie-uitzending zei Car
ter gisteren dat hij zijn rivaal voor
de democratische nominatie zal
opbellen na de voorverkiezingen
van morgen in Californië en ze
ven andere staten.
Carter dacht dat de verschillen tus
sen Kennedy en hem uit de weg
kunnen worden geruimd. De
president liet zich zeer lovend uit
over Kennedy en zei onder meer
dat hij bewondering heeft en per
soonlijke vriendschap voelt voor
zijn democratische rivaal. Twee
weken geleden beschuldigde
Carter Kennedy nog van valse
beloftes te doen en zinloze ver
kiezingsleuzen te gebruiken.
Edward Kennedy heeft in een tv-
gesprek het voorstel van Carter
afgewezen. Het is de taak van de
hele nationale vergadering en
niet die van twee personen een
politiek program op te stellen, al
dus de senator.
Premier Begin
voorlopig op
post defensie
JERUZALEM (AFP) - De Israëli
sche regering heeft gisteren offi
cieel goedgekeurd dat premier
Menachem Begin ook voorlopig
de portefeuille van defensie be
heert na het aftreden van Ezer
Weizman. De premier besloot een
wijziging van het kabinet uit te
stellen na verzet van de coalitie
partners tegen benoeming van de
minister van buitenlandse zaken,
Yitzhak Shamir, op defensie en
aanwijzing van de minister van
energie, Yitzhak Modai, op bui
tenlandse zaken.
Mordechai Zippori zal als vice-mi
nister van defensie de dagelijkse
defensiezaken behandelen.
(Van c
z correspondenten)
NIEUW DELHI- De Indiase premier Indira Gandhi ontliep gisteren het feestgewoel naar aanleiding van haar
verkiezingsoverwinning enige tijd om ha,ar kleinzoon, Varun Gandhi te laten zegenen. De zegening werd uitge
sproken door Khan Abdul Ghaffar Khan (90); hij is een tijdgenoot van de vroegere 'vader van de natie K.
Gandhi.
NIEUW DELHI (Reuter/AFP/UPI)
- De Indiase-ministerpresident
Indira Gandhi was gisteravond
op weg naar een krachtige over
winning in de deelstaatsverkie
zingen. Haar Congres-partij heeft
de meerderheid gehaald in twee
van de negen staten die woens
dag en zaterdag naar de stembus
zijn geweest. In zes andere staten
lag ze bij het tellen van de stem
men ver voor. Alleen in de zuide
lijke staat Tamil Nadoe won een
alliantie van oppositiepartijen
onder leiding van Ramachand-
Bij het geweld tijdens de campag
nes en het tellen zijn volgens het
Indiase persbureau PTI 60 men
sen om het leven gekomen. Meer
dan 200 mensen zouden zijn ge
wond. De gewelddadigheden wa
ren het ergst in Oetar Pradesj en
Bihar, ver oudsher politiek roeri
ge staten. In Bihar zag de politie
zich gedwongen het stemmen op
50 plaatsen uit te stellen.
'Methusalem'
overleden
BERLIJN (AFP) - De oudste
aquariumvis van Europa is
zaterdag op 55-jarige leeftijd
in West-Berlijn overleden.
De methusalem was een snoek-
kaaiman uit de Mississippi
die samen met een soortge
noot in 1927 aan de dierentuin
van Berlijn was geschonken.
De twee snoeken waren toen
beide twee jaar.
De dieren overleefden de bom
bardementen in de Tweede
Wereldoorlog die ook de die
rentuin vernielden, doordat
zij naar Leipzig warefi over
gebracht. In 1953 keerden ze
naar (West)-Berlijn terug. De
ene snoek overleed in 1976 op
49-jarige leeftijd.
ROME (DPA) - Een commissie van onderzoek van het Italiaanse parle
ment heeft zaterdag in Rome met slechts één stem meerderheid besloten
dat prémier Francesco Cossiga geen verwijt treft in verband met het
vermoedelijk doorspelen van vertrouwelijke gegevens over opsporing
van terroristen. De tegenstelling over deze kwestie kan echter in het
parlement nog een vervolg hebben.
Van de twintig senatoren en afgevaardigden, die volgens de grondwet
moeten beslissen over een aanklacht tegen regeringsleden, stemden elf
voor vrijspraak van Cossiga van de aanklacht dat hij zijn vriend Carlo
Donat Cattin op de hoogte zou hebben gesteld van de ophanden zijnde
arrestatie van diens 28-jarige zoon Marco, die van terrorisme wordt
verdacht.
De communisten, linkse onafhankelijken, radicalen en neo-fascisten in de
commissie waren voor voortzetting van het parlementaire onderzoek.
De discussie over Cossiga en Donat Cattin, die vice-partijleider van de
christen-democraten was, maar zaterdag zijn aftreden bekendmaakte,
wordt voortgezet omdat nu eenderde van de leden van Senaat en Kamer
een openbaar debat in het parlement kan afdwingen.
President Carter dreigde met een
Amerikaans veto in de Veilig
heidsraad tegen een mogelijk Eu
ropees voorstel tot wijziging van
Resolutie 242. Deze resolutie uit
1967 erkent Israëls bestaansrecht
'binnen veilige grenzen' en voor
ziet in terugtrekking van de Is
raëlische militairen uit de bezette
gebieden.
Carter kwam tot zijn uitspraak over
een Amerikaans veto tegen een
eventueel Europees initiatief,
nadat de Franse minister van bui
tenlandse zaken Jean Frangois-
poncet, op bezoek in Washington,
zaterdagochtend vroeg (Europe
se tijd) had verklaard dat Europa
„binnen een paar weken" met
een eigen, evenwichtig vredes
plan voor het Midden-Oosten zou
komen. De Franse minister, die
eerder een vier uur durend ge
sprek had gehad met zijn Ameri
kaanse collega Edmund Muskie,
deed geen mededelingen over de
inhoud van het plan.
Aangenomen wordt echter dat de
Fransen ernaar zullen streven de
ze week in het overleg van top
ambtenaren van buitenlandse
zaken van de negen EG-landen
en later deze maand op de Euro
pese Raad in Venetië, een nieuwe
verklaring over het Midden-Oos
ten te laten uitgeven. Intussen
liet gisteren het Algemeen Con
gres van de grootste Palestijnse
organisatie. El Fatah, vanuit de
Syrische hoofdstad Damascus al
weten dat men geen enkele be
hoefte heeft aan een Europees
vredesinitiatief.'
In hun verklaring zouden de Negen
opnieuw een stapje dichter moe
ten opschuiven naar het Arabi
sche standpunt ontruiming,
door Israël, van alle bezette ge
bieden (dus ook Jeruzalem, dat
met name door Nederland overi
gens steeds buiten de voor ont
ruiming in aanmerking komende
„bezette gebieden" wordt gela
ten) en erkenning van het recht
van de Palestijnen op een eigen
staat.
De boosheid van de Amerikanen
geldt vooral het feit dat de Euro
peanen door een nieuwe verkla-
Tijdens weekeinde in Frankrijk
PARIJS - Paus Johannes Paulus II
heeft tijdens zijn bezoek aan Pa
rijs het afgelopen weekeinde met
vermijding van Franse intern-
kerkelijke thema's een serie hart
stochtelijke pleidooien gehou
den voor vrede en verdraag
zaamheid en ter verdediging van
de menselijke waardigheid. Het
hoogtepunt van het pauselijke
bezoek kwam zondagmorgen
met een mis op de startbanen van
het oude vliegveld Le Bourget.
waar de paus zijn 500.000 luiste
raars de vraag voor de voeten
wierp: „Frankrijk, oudste doch
ter van de kerk, ben je nog trouw
aan de beloften van je doop?"
Na de zonnige aankomst van de
paus afgelopen vrijdag op de Pa-
rijse Champs Elysées werden de
plechtigheden zondag gehinderd
door een ijskoude regen. Het
weer wordt als een van de oorza
ken aangemeld voor de aanzien
lijk geringere toeloop dan de or
ganisatoren hadden gehoopt. Op
het vliegveld Le Bourget had
men het dubbele aantal deelne
mers verwacht.
Het zaterdagse hoogtepunt van het
pauselijke bezoek was de presi
dentiële ontvangst op het Elysée
waar enige duizenden genodig
den geruime tijd in de tuinen
moesten natregenen voor ze over
de feestzaal en belendende ver
trekken van het paleis werden
verdeeld. In een van deze ver
trekken vond de handdruk plaats
waar de Fransen zich het aller
drukst over hadden gemaakt, die
tussen paus Johannes Paulus en
communistenleider Georges
Marchais.
Ding
De onvermoeibare paus stond die
zelfde avond op de stoepen van
de koning-basiliek in St. Denis,
waar hij een naar schatting
10.000-koppig publiek van arbei
ders en emigranten toesprak. Met
zijn Frans van tegen elkaar schu
rende keien riep de paus geëmo
tioneerd uit dat de wereld van de
menselijke arbeid er een dient te
zijn van liefde en niet van haat, en
dat de mens niet van brood alleen
leeft. Steeds wordt de macht van
.de ene mens over de andere nog
groter, aldus de paus in St. Denis,
terwijl de mens met zichzelf nog
niet eens raad weet. En met sten
torstem riep de paus op tot de
strijd tegen de machten van tota
litarisme en imperialisme, waar
de mens alleen nog meetelt als
een ding.
Paus Johannes Paulus, die zelf als
arbeider tussen arbeiders heeft
gewerkt, vatte het thema van de
arbeid herhaaldelijk op. Al tij
dens zijn toespraak tijdens de mis
op de stoepen van de Notre-Da-
me - de dag van zijn aankomst -
had hij het in Frankrijk zo tere
thema van de priesterarbeiders
aangesneden door enige woor
den van lof te wijden aan de
geestelijke die dit idee kort na de
oorlog had gepropageerd.
Zeer tot opluchting van de gema
tigde Fran-e kerkleiding, waar
toe de voorzitter van de bis
schopsconferentie, mgr. Etche-
garay, en kardinaal Marty van Pa
rijs behoren, verklaarde de paus
zich tijdens de mis op Le Bourget
een tegenstander van alle extre
men, zowel in de richting van de
orthodoxie als van de interne-re-
volutiemakers. Hiermee keerde
hij zich zonder het met zoveel
woorden te zeggen tegen de be
weging van mgr. Lefebvre en zijn
verdedigers van de Latijnse
In de late avonduren van zondag
was de paus in het Parijse 'Pare
des Princes', het beroemde sta
dion, v/aar hij 55.000 Franse jon
geren toesprak. Vandaag hield hij
de door hemzelf als een hoogte
punt beschouwde rede voor de
Unesco, de culturele tak van de
Verenigde Naties.
Warschau
Pi esident Giscard d'Estaing vloog
vandaag tevreden naar Helsinki
voor een eerste oficieel bezoek
aan Finland. Te midden van de
baaierd van kritiek op zijn recen
te ontmoeting met de Russische
staatschef Bre^jnjev in Warschau
heeft de Poolse paus tijdens het
halve uur privé-conversatie tegen
de president gezegd dat hij volle
dig achter het initiatief van Gis
card d'Estaing had gestaan,
naar Warschau te gaan.
Oostduitsers
pakken
Westberlijns
jongetje op
WEST-BERLIJN (Reuter) -
Oostduitse grenswachten
hebben zaterdagavond een
Westberlijnse jongen opge
pakt die over de Berlijnse
muur was geklommen om
een bal op te halen. Dit heeft
de Westberlijnse politie giste
ren bekendgemaakt.
Volgens de politie was de jon
gen die dertien jaar is, aan het
voetballen in de buurt van
een kindertehuis bij de muur
en was de bal aan de andere
kant van de muur terecht ge
komen.
WASHINGTON, JERUZALEM, DEN HAAG - Terwijl tus
sen de Verenigde Staten en hun Europese NAVO-bond-
genoten de conflicten over de - in Amerikaanse ogen -
lauwe Europese reacties op de Russische bezetting van
Afghanistan nog allerminst zijn opgelost, ontstond dit
weekeinde tussen president Jimmy Carter en de Euro
peanen een nieuwe felle botsing, deze keer over een mo
gelijk Europees vredesinitiatief in het Midden-Oosten.
ring over het Midden-Oosten min
of meer officieel te kennen zullen
geven dat zij het door de Ameri
kanen georganiseerde Israëlisch-
Egyptische overleg over het Pa
lestijnse zelfbestuur, in het kader
van de zgn. akkoorden van Camp
David, als mislukt beschou-
In die overtuiging staan de Euro
peanen niet alleen; nu Egyptena-
ren en Israeli's (laat staan Pale
stijnen) het niet eens hebben
kunnen worden over een vorm
van Palestijns zelfbestuur op de
Westoever van de Jordaan en in
de Gazastrook. Volgens de oor
spronkelijke overeenkomst zou
men trachten voor 26 mei jl. een
akkoord te bereiken over het Pa
lestijnse zelfbestuur.
In Washington bestaat weinig twij
fel over het feit dat president Car
ter, bij zijn zeer snelle en krachti
ge reactie op het nog niet eens
bestaande Europese plan, de
stemmen van de joodse kiezers
bij de komende presidentsver
kiezingen in het achterhoofd
heeft gehad. Zowel de republi
kein Ronald Reagan als ook Car
ters nog steeds niet helemaal als
kandidaat afgeschreven partij
genoot Edward Kennedy staan
bekend als (zo mogelijk) nog
meer pro-Israël dan Carter
zelf.
Overigens lijkt het erop dat de
Franse minister op zijn minst
voorbarig is geweest met zijn
aankondiging van een Europees
initiatief inzake het Midden-Oos
ten. In elk geval zou een nieuwe
resolutie pas in september door
de Veiligheidsraad in behande
ling worden genomen.
Bovendien willen lang niet alle Eu
ropese landen zo ver gaan als
Frankrijk, bij het tegemoet ko
men aan de Palestijnse (Arabi
sche) wensen. Dat weet de Franse
regering uiteraard ook wel. Daar
om nemen sommigen aan dat de
Fransen alleen een breed gebaar
hebben willen maken naar hun
Arabische vrienden, zonder de
illusie te hebben dat het ooit echt
tot een gezamenlijk Europees ini
tiatief zal komen.
Rode Khmer
beschuldigt
Vietnam van
vergiftiging
BANGKOK (Reuter/AFP) - De
Rode Khmers hebben de Viet
namese troepen ervan beschul
digd levensmiddelen die via in
ternationale hulp in Cambodja
kwamen, te hebben vergiftigd
door er een "chemisch poeder"
aan toe te voegen. Volgens hen
werd ook op verschillende plaat
sen water vergiftigd. Volgens een
uitzending van "De stem van
domocratisch Cambodja", die
gisteren in Bangkok werd opge
vangen, hebben de Vietnamese
troepen op die manier in mei 125
slachtoffers onder de Cambod
jaanse bevolking in het westen
van het land gemaakt.
De radio, die een communiqué ci
teerde van het ministerie van
voorlichting van de Rode Khmer,
deelde mee dat 125 Cambodjanen
"onmiddellijk dood" waren en
dat verscheidene honderden an
deren" leden aan de gevolgen van
het Vietnamese plan tot
tiging" van het Khmer-ras.
NIEUWE HEBBIDEN (Reuter) -
Met drie schepen zijn zondag 500
mensen, onder wie 110 buiten
landers, geëvacueerd van Esperi-
tu Santo, het grootste en rijkste
eiland van de Nieuwe Hebriden
dat sedert woensdag in handen is
van opstandelingen. De Britse
hoge commissaris Andrew
Stuart, deelde mee dat bijzon
derheden niet bekend zijn door
dat de opstandelingen de ra
dioverbinding tussen de hoofd
stad Port Vila en de schepen
hadden verstoord.
De rebellen kregen het politiebu
reau en andere strategische pun
ten in handen op Espiritu Santo,
waar ongeveer 5.000 mensen wo
nen van de 80.000 inwoners tel
lende Nieuwe Hebriden, een ei
landenreeks in het zuid. luk deel
van de Stille Oceaan die zich uit
strekt over een gebied van 800
km. De Nieuwe Hebriden zijn
ruim 70 jaar door Groot-Brittan-
nie en Frankrijk gezamenlijk be
stuurd en zullen op 30 juli onaf
hankelijk worden. Na de verkie
zingen van oktober vorig jaar
toen Fran--: prekende m parad -
tische fracties werden verslagen
is dit besloten De opstandelin
gen willen dat Espiritu Santo on
afhankelijk wordt als de eilanden
(na 74 jaar Brits-Frans gemeen-
schapsbezit te zyn geweest) de
onafhankelijke natie Va-u Atu
worden.
De hoge commissaris had de re
bellen zaterdag laten weten dat
zij ervoor verantwoordelijk zou
den worden gesteld als zij dege
nen die Santo willen verlaten,
niet zouden laten gaan.
De regering van de eilandengroep
de Nieuwe Hebriden heeft de
Verenigde Naties om militaire
steun gevraagd om de opstand op
Esperita Santo te onderdrukken.