Schoolstaking in
Zuid-Af rika
eist twee doden
VS-ambassadrice twijfelt
aan trouw bondgenoten
Veilinggebouw
1 AMSTELVEEN
Iraanse studenten zeggen
parlement de wacht aan
Kroonprins Fahd
komt terug
op uitspraken
Kabul zou
met VS
willen
praten
„Carter speelde
Russen in kaart"
Carter in juni
naar Belgrado
DONDERDAG 29 MEI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
DEN HAAG (GPD) - Nederland en
de andere Europese NAVO-
bondgenoten zullen meer aan de
defensie moeten doen, opdat zij
het Amerikaanse volk ervan
overtuigen dat het niet bezig is
een onevenredig deel te dragen
van de last van de verdediging
van West-Europa tegen de Sow-'
jet-Unie. Deze boodschap bracht
de Amerikaanse ambassadrice in
Den Haag, mevrouw Geri M. Jo
seph, gistermiddag over aan haar
gehoor tijdens een toespraaak die
zij hield voor de Amerikaanse
Kamer van Koophandel in Ne
derland.
Ambassadeur Joseph gaf aan, dat
de Verenigde Staten 31 jaar een
trouwe NAVO-bondgenoot zijn
geweest en dat er in de VS geen
krachtige beweging bestaat die
het land wil losmaken van West-
Europa. Aan de andere kant
hoort het Amerikaanse volk de
laatste tijd van vele zijden waar
schuwingen over Europa, dat op
drift zou zijn naar neutralisme.
Vooral vergelijkingen over de de
fensieuitgaven van Amerika met
die van de Europese NAVO-
bondgenoten, afgezet tegen de
relatieve economische kracht,
versterken de indruk bij veel
Amerikanen, dat zij moeten op
draaien voor de verdediging van
Europa. Een voorbeeld: het in
komen per hoofd van de bevol
king in Nederland is 89 procent
van dat in de VS, de defensieuit
gaven per hoofd zijn 55 procent
van die in de VS.
De Amerikaanse ambassadrice
waarschuwde vooral tegen een
haars inziens te lichtvaardige
houding tegenover de Russische
inval in Afghanistan. Zij wees er
op dat de eerste oorlogsdaad
voorafgaand aan de Tweede We
reldoorlog de Italiaanse inval in
Ethiopië was, in 1936 - ook een
invasie in een betrekkelijk on
belangrijk, arm en al sinds jaren
onafhankelijk land, dat ogen
schijnlijk voor de vrije wereld
onbelangrijk was.
Volgens mevrouw Joseph deed de
Sowjet-Unie in de zeventiger ja
ren naar schatting in totaal 30
procent meer militaire uitgaven
dan de Verenigde Staten. Mede
als gevolg van die uitgaven is vol
gens deskundigen het Warschau
Pact nu sterker dan de NAVO op
verschillende essentiële gebie
den, zoals met name de lange-af-
stand tactische nucleaire wa
pens.
Daardoor en door de dreiging die
uitgaat van het Sowjet-beleid ten
aanzien van Afghanistan in het
bijzonder en Zuidwest Azië in het
algemeen - de olieroute van het
Midden-Oosten naar Japan,
West-Europa en ook de VS - is de
geest van de ontspanning, zo niet
de ontspanning zelf, in de waag
schaal gesteld, zo meende me
vrouw Joseph. ,,De buitengewo
ne groei van de militaire macht
van de Sowjet-Unie, boven elke
denkbare defensieve noodzaak,
en de aangetoonde bereidheid
die macht buiten de eigen gren
zen te gebruiken, maken duide
lijk dat wij aan een zeer gevaarlijk
tijdperk zijn begonnen".
Tegen deze achtergrond toonde de
Amerikaanse ambassadrice zich
nogal bitter over de kritiek die
vanuit West-Europa te horen is
op de VS en op de felle Ameri
kaanse reacties na de bezetting
van Afghanistan, terwijl ander
zijds in de VS opmerkingen wor
den gehoord over het „klimaat
van zwakte" en de „geur van toe
geeflijkheid tegenover de tegen
stander", vanuit Europa.
„Als we niet beter wisteisten, zou
den we uit al deze klachten de
conclusie trekken dat het belang
rijkste conflict in de wereld van
daag de dag woedt tussen de Ver
enigde Staten en hun bondgeno
ten, of, zoals onze ambassadeur in
Parijs onlangs opmerkte, dat
sommigen van ons hebben verge
ten aan welke kant wij staan in de
schijnbaar eindeloze worsteling
tussen vrijheid en tirannie".
RIAD (Reuter/AFP) - Kroonprins
Fahd Ben Abdelaziz van Saoedi-
Arabië heeft verklaard dat zijn
uitspraken in een vraaggesprek
met de "Washington Post' zijn
"geïnterpreteerd en zijn bedoe
lingen zijn vervormd". Dit heeft
gisteren het nationale persbu
reau van Saoedi-Arabië gemeld.
De kroonprinses zei dat Saoedi-
Arabië geen enkele initiatief zal
nemen tot oplossing van het Ara-
bisch-Israëlisch conflict zonder
dat de Arabische wereld het
daarmee eens is. Volgens hem
waren zijn uitlatingen tegenover
de Washington Post verkeerd
uitgelegd, in die zin dat men er uit
had geconcludeerd dat zijn land
WENEN (Reuter) - De Afghaanse
regering is bereid te onderhan
delen met de Verenigde Staten
over de crisis in Zuidwest-Azië.
Dit heeft een hoge functionaris
van de regerende Democratische
Volkspartij van Afghanistan gis
teren gezegd in Wenen.
Mahmoed Barialai is lid van het
centraal comité van de door Mos
kou gesteunde Democratische
Volkspartij. Hij zei dat Afghanis
tan op twee niveaus wil onder
handelen over de crisis. Op re
gionaal vlak wil zijn regering pra
ten met Iran en Pakistan. Op in
ternationaal vlak met de Ver
enigde Staten en de Sowjet-Unie.
Tijdens deze besprekingen zou
den alle aspecten van de crisis
aan de orde moeten komen, zoals
de spanning in de Perzische Golf
en de Indische Oceaan. Volgens
Barialai zal de Afghaanse rege
ring geen voorwaarden vooraf
stellen.
Barialai die in Wenen een conferen
tie over ontwapening en ont
spanning bijwoont, zei dat zijn
regering van de Verenigde Staten
de garantie wil hebben dat Was
hington en haar bondgenoten
zich niet bemoeien met de bin
nenlandse aangelegenheden Af
ghanistan Afhanistan en ook
geen agressie tegen zijn land ple
gen. "Als we deze internationale
garanties krijgen, is het niet meer
nodig dat de Sowjet-troepen in
Afghanistan blijven", zei hij.
De Russische president en partij-
leider Leonid Brezjnjev vindt dat
de recente voorstellen van de re
gering in Kabul tot een politieke
regeling van de Afghaanse crisis
een serieus antwoord waard zijn.
De voorstellen vormen "een con
creet program voor een politieke
regeling", aldus de Russische
leider.
Brezjnjev sprak tijdens een diner
ter ere van de Zuidjemenitische
president Ali Nasser Moham
med, die een bezoek brengt aan
de Sowjet-Unie. Het was zijn eer
ste commentaar in het openbaar
op de suggesties die twee weken
geleden in Kabul werden gedaan
om tot een oplossing van de Af
ghaanse situatie te komen. In die
suggesties was sprake van een te
rugtrekking van de Russische
troepen uit Afghanistan, gekop
peld aan de garantie van de Ver
enigde Staten dat deze geen sub
versieve activiteit tegen Afgha
nistan zouden ondernemen, ook
niet vanuit derde landen.
"Dit zijn gezonde voorstellen" al
dus Brezjnjev. "Ze vereisen een
serieuze benadering en zakelijke
onderhandelingen". De Russi
sche leider deed een beroep op
Pakistan, een buurland van Af
ghanistan, als eerste op de voor
stellen te reageren. Volgens hem
kan over de terugtrekking van de
Russische troepen worden be
slist binnen het kader van deze
voorstellen en met "gepuste in
ternationale garanties dut alle
vormen van inmenging van bui
tenaf worden beëindigd en niet
hervat".
(Van onze correspondent Karl Breyer)
JOHANNESBURG - De schoolstaking in Zuid-Afrika
heeft gisteren zijn eerste dodelijke slachtoffers geëist:
in de voorstad Elsiesrivier bij Kaapstad opende de poli
tie het vuur op een groep met stenen gooiende scholie
ren. Twee kleurling-schoolkinderen werden gedood,
drie andere gewond.
De scholieren hadden sinds dins
dag herhaaldelijk auto's met
blanke bestuurders met stenen
bekogeld, totdat gistermiddag
een politiepatrouille de kleurlin
genwoonwijk binnenreed om de
orde te herstellen. Volgens een
mededeling van de politie moest
de patrouille vuurwapens ge
bruiken om zichzelf te verdedi
gen.
Inmiddels neemt de onrust op
scholen, universiteiten en fabrie
ken in heel Zuid-Afrika met de
dag toe. In het kader van de be
staande Zuidafrikaanse veilig
heidswetten werden sinds zon
dag minstens 65 mensen gearres
teerd. De arrestaties worden ge
zien als een poging van de rege
ring om de nu zes weken durende
schoolstaking onder controle te
krijgen.
In totaal werden sinds het begin
van de onlusten aan de kleurling-
scholen meer dan 1200 mensen in
hechtenis genomen. De meesten
werden echter weer vrijgelaten
en zullen op een later tijdstip voor
de rechter moeten verschijnen
wegens overtreding van de vei
ligheidswetten.
In de nabijheid van Uittenhage bij
Port Elizabeth werden gisteren
meer dan 280 scholieren in hech
tenis genomen, toen zij probeer
den een demonstratie te organi
seren. In de meeste scholen in
Oost- en West-Kaapland ver
scheen minder dan 20 procent
van de leerlingen. In Kimberley,
Johannesburg en Durban wor
den de meeste kleurlingscholen
geboycot. In Oost-Kaapland
worden tien kleurlingscholen en
27 zwarte scholen geboycot.
Tegen
Aan de universiteit van Zoeloeland
werden gisteren de colleges her
vat, na een boycot van twee da
gen. De regeringsleider van
Zoeloeland, hoofdman Gatsha
Buthelezi, is tot nog toe de enige
zwarte leider die zich tegen de
schoolstaking uitspreekt. Hij
Minimumloon
in Zimbabwe
SALISBURY (UP1) - De regering
van Zimbabwe heeft gisteren
minimumlonen voor verschil
lende categorieën werknemers
bekendgemaakt. In verschillen
de gevallen bedraagt het nieuwe
minimumloon minder dan het
geen om meer loon stakende -
zwarte - werknemers nu verdie
nen.
De minister van arbeidszaken,
Kumbirai Kangai maakte het
loonbeleid bekend op een pers
conferentie. Hij verklaarde dat
het een tijdelijke maatregel be
trof om de regering tijd te gunnen
de arbeidsomstandigheden in het
algemeen te bestuderen. De
nieuwe minima worden 1 juli van
kracht en op 1 januari 1981 zullen
verhogingen worden aangekon
digd.
Huisbedienden, waar tot nu toe
geen minimumloon voor gold,
hebben recht op een salaris van
minimaal 30 Zimbabwesc dollar
(circa 95 gulden) per maand. Voor
hen betekent dit veelal een voor
uitgang.
verklaarde dat alle studenten, die
gisteren nog aan de boycot deel
namen, geschorst moeten wor
den. Voor zijn parlement in de
hoofdstad van Zoeloeland,
Ulundi, verklaarde Buthelezi dat
zijn regering nu wel genoeg ge
duld met studenten en scholieren
gehad heeft.
In verschillende delen van de pro
vincie Natal en Kaapland zijn in
tussen stakingen begonnen. Zes
duizend textielarbeiders in het
plaatsje New Germany bij Dur
ban, die sinds enkele dagen sta
ken, werden gisteren door de di
rectie ontslagen. Ook in andere
gebieden in Zuid-Afrika groeit
de sociale onrust, vooral nadat
bekend werd dat vanaf morgen
melk, boter en kaas en transport
kosten met minstens vijftien pro
cent zullen stijgen.
Knuppelpartij in
Zuid-Portugal
LISSABON (AFP/UPI) - Bij bot-
singen tussen de Nationale Re
publikeinse Garde en arbeiders
op een collectieve boerderij in de
streek Alentejo in Zuid-Portugal
zijn dertig landarbeiders ge
wond. Dit heeft het nationale
Portugese persbureau, ANOP,
meegedeeld.
Twee gewonden zijn er ernstig aan
toe. Volgens de arbeiders van de
collectieve boerderij wilden de
gardisten hun olijfoogst stelen.
De garde zegt met knuppels in ac
tie te zijn gekomen toen zij hoor
de dat de boeren op particuliere
grond een collectieve boerderij
naar Sowjet-model wilden stich
ten.
bereid was tot een eenzijdig ini
tiatief in het Midden-Oosten.
Eerder had de Israëlische radio gis
teren gemeld dat premier Mena-
chem Begin de kroonprins heeft
uitgenodigd naar Jeruzalem te
komen en daar het Israëlische
parlement toe te spreken, kenne
lijk als reactie op de publikatie in
de Washington Post.
In het vraaggesprek dat dit blad
zondag publiceerde, had prins
Fahd gezegd dat Saoedi-Arabie,
als Israël zich uit alle Arabische
bezette gebieden terugtrekt, zijn
uiterste best zal doen om de Ara
bieren ertoe te bewegen dat zij
meewerken aan een volledige
oplossing van het conflict.
In het gesprek van gisteren met het
Marokkaanse persbureau (MAP)
verklaarde de kroonprins dat het
standpunt van zijn land ten aan
zien van het Arabisch-Israelische
conflict duidelijk, vastomlijnd en
bekend is. "Het is gebaseerd op
een Arabische eensgezindheid,
namelijk dat de kwestie Palestina
de kern van het probleem in het
Midden-Oosten is en dat er geen
rechtvaardige en veelomvatten
de regeling kan zijn zonder dat
Israël zich uit alle Arabische ge
bieden die het sinds 1967 bezet
houdt, terugtrekt met inbegrip
van het heilige Jeruzalem.
De vertegenwoordiger van Pakis
tan bij de Verenigde Naties heeft
gisteravond als voorzitter van de
Islamitische conferentie officieel
gevraagd om een spoedzitting
van de Veiligheidsraad om te
spreken over Jeruzalem.
In een brief aan de voorzitter van de
raad, Ide Oumarou uit Niger,
werd het besluit van de recente
conferentie van islamitische lan
den in Islamabad geciteerd.
Daarin werd gezegd dat de Vei
ligheidsraad de gevaarlijke situa
tie zou moeten bestuderen die
voortvloeide uit de jongste be
slissing van de Israëlische autori
teiten de heilige stad Jeruzalem
te annexeren en haar uit te roe
pen tot hoofdstad van Israel.
De Veiligheidsraad, aldus de brief,
moet de gevaarlijke en ernstige
consequenties van die besluiten
van Israël onderzoeken, alsmede
hun weerslag voor de pogingen
om een alomvattende rechtvaar
dige en duurzame vrede in het
Midden-Oosten, in overeen
stemming met de duidelijke re
soluties van de Verenigde Naties,
tot stand te brengen.
AjatoLlah Behezti en president Bani-Sadr naast elkaar tijdens de opening van het Iraanse parlement. De twee
zijn felle tegenstanders van elkaar.
TEHERAN (Reuter) - De moham-
madaanse "studenten' die in Iran
de Amerikaanse gegijzelden
vasthouden hebben gisteren te
gen het voor het eerst bijeenge
komen islamitische parlement
gezegd, dat dit een eventueel be
sluit tot vrijlating van de gegij
zelden tegenover de natie zou
moeten rechtvaardigen.
In een verklaring over de Iraanse
radio, zeiden de studenten: "De
leider van de revolutie (ajatollah
Chomeini) heeft verklaard dat de
gegijzelden niet eerder worden
vrijgelaten dan nadat de sjah en
zijn bezittingen aan Iran zijn te
ruggegeven. Elk nader afwijkend
besluit moet tegenover het Iraan
se volk met redenen omkleed
worden gerechtvaardigd".
De studenten waarschuwden in
hun verklaring tegen toegeven
aan Amerikaanse druk en zeiden
NEW YORK (UPI) - De manier waarop president Carter van de
Verenigde Staten de Iraanse en Afghaanse crises behandelde
leidde tot scheuren in het Westers bondgenootschap waarvan de
Sowjet-Unie gebruik heeft gemaakt om haar positie te verstevi
gen. Dit werd gisteren geopperd in een gezaghebbend rapport
dat in Washington verscheen.
Het Research Institute on International Change (RIIC) van de Co-
lumbia-universiteit in New York, verklaarde dat de Russische
inval in Afghanistan de gevoelens van de Koude Oorlog oprakel
de en een einde maakte aan president Carters politiek van wa
penbeheersing en zelfbeheersing door de supermogendheden in
de Derde Wereld.
"De Iraanse en Afghaanse crises die volgden op het dispuut binnen
het bondgenootschap over invoering van nieuwe Amerikaanse
kernwapens voor gebruik op het slagveld, deden oude scheuren
in de NAVO opnieuw openbreken", aldus het rapport.
In West-Europa bestond algemeen argwaan over de wijsheid van
militair optreden als middel van aanpak van de Iraanse crisis,
evenals over de bekwaamheid van de Verenigde Staten om met
succes in het gebied te opereren en omtrent het vermogen van de
regering van president Carter om te komen tot toepassing van
een samenhangend beleid, vervolgt het rapport.
"Carters openhartige en schaamrood op de kaken brengende be
kentenis dat Afghanistan hem de ogen voor de Russische moti
vering had geopend, was voor de NAVO-bondgenoten niet alleen
niet geruststellend, zij werden slechts in hun bestaande opvat
ting gesterkt dat de Amerikaanse president en zijn met vele
monden sprekende omgeving niet wisten wat er omging in de
wereld", aldus de deskundigen van het RIIC.
Toenemende Russische militaire macht, vervolgen zij, heeft het
Kremlin wellicht het vertrouwen gegeven dat het verder in de
Derde Wereld kan doordringen zonder dat tegenmaatregelen van
het Westen geducht behoeven te worden.
Het Sowjet-streven de NAVO te neutraliseren is door de waar
neembare onenigheid tussen de Verenigde Staten en hun grote
bondgenoten in Europa over defensie op globale schaal, ver
sterkt, aldus het RlIC-rapport.
dat de afgevaardigden niet moe
ten geloven dat het blijven vast
houden van de gegijzelden mili
tair risico voor Iran oplevert.
Chomeini heeft aan het Iraanse is
lamitische parlement de taak
toebedeeld de voorwaarden te
bepalen voor de vrijlating van de
Amerikanen. Dezen bevinden
zich in handen van de islamiti
sche studenten sinds zij op 4 no
vember van het vorig jaar de
Amerikaanse ambassade bezet
ten.
"Een besluit over de gegijzelden
moet genomen worden ongeacht
Amerikaanse invloed en de uit
vluchten van de grote satan (de
Verenigde Staten)," aldus de be
zetters.
Zij voegden hieraan toe dat zij zich
zouden neerleggen bij onver
schillig welke beslissing van het
parlement. "Wij zijn daar reli
gieus en juridisch aan gehou
den", zeiden ze erbij.
De studenten zeiden tegen de af
gevaardigden: "De aanval van
het agressieve en wilde Amerika
op Iran, die werd afgeslagen door
God, mag niet het denkbeeld
doen ontstaan dat de voortgaan
de gijzeling van de gegijzelden
dergelijke gevaren voor Iran in
houdt. De vijand zal niet eerder
tevreden zijn dan nadat hij ons tot
slaaf heeft gemaakten daarom zal
een besluit omtrent de gegijzel
den dat voortkomt uit angst en
bedreigingen door Amerika
slechts uiteindelijk tot gevolg
hebben dat wij ons aan de Ver
enigde Staten overgeven'
De afgevaardigden verder aanspo
rende tot een hard standpunt, be
sloten de studenten in hun ver
klaring met: "Het besluit over de
gegijzelden is de grootste proef
waarvoor de islamitische natio
nale vergadering gesteld wordt
en waaruit de macht van de islam
tegen godslastering zal blijken".
In Teheran is gisteren het eerste is
lamitische parlement van Iran
geopend met citaten uit de Koran
door twee jonge voorzangers en
voorlezing van vertalingen in het
Perzisch.
De tot dusver gekozen 241 af
gevaardigden - er moeten er nog
29 gekozen worden - gaven met
een goedkeuring aan een voorzit-
terscollege van zes man, waarvan
ook deel uit maakt oud-premier
Mehdi Bazargan.
Economie
President Bani-Sadr schilderde in
zijn rede een somber beeld van de
Iraanse economie, afhankelijk als
zij volgens hem is van het bui
tenland. "Noodmaatregelen zul
len alle problemen niet oplos
sen", zei hij.
Volgens de president is oplossing
van het vraagstuk van de afhan
kelijkheid van de Iraanse eco
nomie een van de fundamentele
en eerste taken van het parle
ment.
Wanneer voorbereidingen worden
getroffen voor het bereiken van
economische onafhankelijkheid,
zei Bani-Sadr, twijfel ik er niet
aan dat wij nog meer ontberingen
aankunnen.
WASHINGTON, BELGRADO
(Reuter/UPI) - De Ameri
kaanse president Carter zal
volgende maand bezoeken
brengen aan Joegoslavië, het
Vaticaan, Italië, Spanje en
Portugal. Dit heeft het Witte
Huis gisteren bekendge
maakt. Volgens de Joegosla
vische regering zal Carter op
24 en 25 juni in Belgrado zijn.
De rondreis van de Amerikaan
se president vindt plaats di
rect voor en na de economi
sche topconferentie van de
zeven belangrijkste indus
triestaten op 22 en 23 juni in
Venetië.
Er gingen al weken geruchten
dat Carter in deze tijd een be
zoek zou brengen aan Belgra
do met name omdat zijn af
wezigheid bij de begrafenis
van president Tito heftige kri
tiek had uitgelokt in het Wes
ten en teleurstelling had ge
wekt in Joegoslavië.
In het communiqué van de Joe
goslavische regering wordt
het bezoek van Carter aan
Belgrado omschreven als een
bewijs van "de voortzetting
van de dialoog en de voortdu
rende daadwerkelijke ont
wikkeling van de betrekkin
gen tussen de twee staten".
Belangrijk onderdeel van de
rondreis van de president is
tevens de economische top
conferentie in Venetie met
Japan. Engeland. Frankrijk,
West-Duitsland, Italië en Ca
nada. Ook de Europese Ge
meenschappen zullen op de
bijeenkomst vertegenwoor
digd zijn. Het is de eerste
ontmoeting tussen de staats
hoofden sinds het ontstaan
van de crises in Iran en Af
ghanistan die van grote in
vloed zijn geweest op de in
ternationale betrekkingen in
de afgelopen maanden.
ADVERTENTIE
<a©*Qh; uOKsV v
l ZATERDAG 31 MEI GROTE VEILING TE ALPHEN a/d RIJN
In de St. Jozefzaal, Paradijslaan 6, t.o.v. gerechtsdeurwaarder H. van Arkel
Veiling van diverse goederen w.o antieke kaarttafels, kapspiegels, tin, enkele kaptafels, ladenkasten.r
gstaande horloges, tafel - en hangolielampen, schilderden, Biedemeier tafel en stoelen, pendules, ovale spiegels. w
joude platenbijbels, oude buffetten, antieke pathéfoons, wang - en oortafels, oude barometers, diverse prenten,
>litho' s en etsen, schommelstoel, spinkoptafels, cilinderbureaus, Biedemeier linnenkasten, hoekkasten, eetkamer- y
stafels met tussenbladen, hoekstoeltjes, portemanteau, secretaires, schoorsteenspiegels, thonet stoelen, oude
i camera's, diverse schrijftafels, piipenkastjes, diverse tapijten, amerikaanse schommelstoelen, harmonium, pionala',
dressoir met spiegelopstand, bordenkasten,diverse hele mooie tafelklokjes en wat verder ter tafel gebracht zal j
GELEGENHEID TOT BEZICHTIGING VANAF 13.00 UUR INLICHTINGEN 020-473004
AANVANG VEILING 14.00 UUR.
•XSwQ/'» '\2mQr*
