KERK YAN EN VOOR DE ARMEN
Ballon blaast Vervet' hart nieuw leven in
„Alsjij nog
even een pilsje
uit de koelkast
haalt, let ik wel
op dat ze geen
doelpunt f -i
maken." I M
Dr. Cramer werkt nu weer als
j
Wereldzendingsconferentie Melbourne afgelopen
Paus naar
Frankrijk
WOENSDAG 28 MEI 1980
PAGINA 17
De onvermoeibare paus Johannes
Paulus gaat vrijdag voor een paar
dagen naar Frankrijk, de oudste
maar zeker niet de trouwste
dochter van moeder de heilige
kerk.
Weliswaar zijn 45 miljoen Fransen
(85 procent) gedoopt en dus in
naam rooms-katholiek, maar het
percentage meelevenden ligt
daar heel ver onder. De arbei
dersmassa ging voor de kerk
verloren en de intellectuelen
hebben ook allang weinig bin
ding meer. De kerk heeft alleen
nog vaste voet in de middenklas
se, de bourgeoisie. Progressieve
katholieken zien de trouw van
menig burger aan de kerk echter
meer als een schild ter bescher
ming van eigen positie dan als
een uiting van echt geloof.
De paus kan rekenen op een en
thousiast onthaal, ondanks het
feit dat de verhouding tussen
Frankrijk en het Vaticaan vaak
stroef is geweest. Op het pro
gramma staan ontmoetingen met
de regering, bisschoppen, pries
ters, jongeren en de Poolse kolo
nie. Uiteraard zal de paus ook
weer een aantal missen opdra
De kerken moeten zich richten op de armen. Ze
moeten zich het lot van de armen aantrekken.
Ze moeten kerk van en voor armen worden.
Slotconclusies als deze geven grond aan de ver
onderstelling dat de nu afgesloten wereldzen
dingsconferentie, georganiseerd door de We
reldraad van Kerken in het Australische Mel
bourne, de geschiedenis zal ingaan als de "con
ferentie van de armen".
De conclusies van de conferen
tie zijn vervat in vier rap
porten die ongeveer 48 ge
typte pagina's beslaan. De
rapporten stemmen goed
met elkaar overeen. Hal
verwege de conferentie werd
geconstateerd dat de derde
sectie, over het getuigenis
van het koninkrijk van God,
de meer conservatieve en
theologisch ingestelde deel
nemers had aangetrokken,
terwijl de drie andere secties
(over armen, de menselijke
strijd en machten) de meer
radicale en activistische af
gevaardigden hadden ge
lokt.
Onverschillig
De eerste sectie stelt in haar
conclusie vast dat in veel landen
de kerken onverschillig staan te
genover de armen en zich zelfs
hebben aangesloten bij de mach
ten die de armen arm hebben
gemaakt.
Sectie twee meent dat de kerken
moeten trachten tot een betere
samenleving te komen, maar
daarbij moeten oppassen niet in
de ban van ideologieën te raken.
Volgens de werkgroep dienen de
kerken er vanuit te gaan dat een
economisch systeem on
rechtvaardig is en in strijd met
het koninkrijk van God, als het de
burgers de noodzakelijkste le
vensbehoeften onthoudt.
De derde sectie is van mening dat
de kerken in hun eigen landen
open kerken moeten zijn waarin
nieuwkomers zich thuis kunnen
voelen. De kerken moeten vooral
in hun eigen omgeving Gods ko
ninkrijk verkondigen.
Sectie vier vindt dat de kerken
moeten oppassen dat ze hun
macht in de samenleving niet
misbruiken. Volgens de werk
groep kennen ze zelf ook machts
structuren die mensen kunnen
onderdrukken. De rijke kerken
moeten niet zozeer ontwikke
lingsprojecten voor de arme ker
ken opzetten, maar ze geld lenen
tegen gunstige voorwaarden om
ze niet afhankelijk te maken.
De kerken moeten kritisch staan
tegenover de technologische
ontwikkeling van de medische
wetenschap, zich niet inzetten
voor grote status-ziekenhuizen,
maar hun aandacht meer richten
op plaatselijke gezondheidszorg,
streven naar een vrije en eerlijke
informatievoorziening via de
media en helpen voorkomen dat
die worden misbruikt door
machtsgroeperingen. Ze dienen
zich tevens te verzettén tegen het
bezit en de produktie van kern
wapens en op te roepen tot een
tijdelijke stop op het onderzoek
naar en het gebruik van kern
energie.
Mensenrechten
De conferentie heeft in haar slot
zitting het politie-optreden ver
oordeeld tegen schoolkinderen
in Zuid-Afrika en geprotesteerd
tegen het feit dat zwarten van
huis en haard worden verdre
ven. Deze twee resoluties wer
den met grote meerderheid van
stemmen aangenomen.
Een poging van de delegatie uit Pa
kistan om ook de interventie van
de Sovjet-Unie in Afghanistan te
veroordelen faalde, omdat de ge
delegeerden uit de Sovjet-Unie
daar ernstig bezwaar tegen maak
ten. Een baptist dreigde zelfs met
verbreking van de band met de
Wereldraad van Kerken. De
Oosteuropese afgevaardigden
kregen steun van mensen uit La-
tijns-Amerika, een aantal Afrika-
i uit India. Het ge
volg was dat het Pakistaanse
voorstel werd verworpen met 66
tegen 58 stemmen.
Dit bracht de conferentie ertoe een
resolutie aan te nemen waarin
werd betreurd dat het niet moge
lijk was gebleken, landen waar
mensenrechten met voeten wor
den getreden te veroordelen. De
algemene indruk van de Neder
landse afvaardiging is dat de con
ferentie duidelijke principe-uit
spraken heeft gedaan, maar he
laas niet in staat was om. met uit
zondering van Zuid-Afrika, be
paalde landen te veroordelen om
hun schending van de mensen
rechten.
Een paar cijfers. De Gerefor
meerde Kerken in Nederland zijn
vorig jaar 2309 leden achteruitge
gaan, zo blijkt uit hun Jaarboek
1980. Op 1 januari jl. telden deze
kerken 868.900 leden. In het
grensverkeer met de hei-vormde
en de rooms-katholieke kerk
staan de gereformeerden op
"winst", maar zij verliezen aan de
pinkstergemeenten, de baptisten
en de christelijke gereformeer
den. Naar de "vrijgemaakten"
gingen er ongeveer evenveel als
er uit deze kring kwamen.
Ook de vrijgemaakt-gereformeer-
den kwamen het hun Jaarboek
uit. Deze kerken zijn vorig jaar
met 1787 leden gegroeid. Zij heb
ben nu 98.606 zielen. Op weg dus
naar de 100.000. De vrijgemaak
ten tellen 262 plaatselijke kerken
met 192 dienstdoende predikan
ten. Hun theologische hoge
school in Kampen heeft 7 hoogle
raren, 3 lectoren en op het
ogenblik 113 studenten.
Bcroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepen te Hengelo (Ov.)
W. I. Doude van Troostwijk Eer
beek, te Rijnsburg C. Hakken
berg Lopikerkapel, te Velp F. L.
Krijger Den Haag - Loosduinen;
bedankt voor Wanneperveen A.
M. Langhout Drogeham.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Anjum D. J. Deuze-
man Woudsend.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Zwolle W. G.
de Vries Haren.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Leiden en te
Sassenheim G. C. den Hertog
Kornhorn: bedankt voor Baren-
drecht A. Baars Urk.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Arnhem J. van Haa-
ren Amersfoort, voor Capelle aan
de IJssel N. W. Schreuder Goes.
Afscheid
Ds. J. A. G. van Zanten (60) neemt
Waarnemerin hervormd Oegstgeest
OEGSTGEEST - De kerkeraad
van de wijkgemeente Noord
van de hervormde gemeente
in Oegstgeest heeft dr. A. W.
Cramer gevraagd, enige tijd
"waarnemer" te zijn in de
vacature, ontstaan door het
vertrek van ds. H. O. Sasse.
Dr. Cramer (48) was als remon
strants predikant achtereen
volgens werkzaam in Som-
melsdijk, Nieuwkoop en Lei-
den-Oude Wetering en legde
zijn werk neer toen-hij in 1971
wetenschappelijk hoofdme
dewerker werd aan de suofa
culteit voor psychologie van
de Leidse universiteit.
Vorig jaar kwam hij in het
nieuws door zijn boek over
"Transcendente Meditatie".
De meditatietechniek die de
ze uit het Oosten afkomstige
geestelijke beweging hier
propageerde vond in dr. Cra
mer aanvankelijk een warm
voorstander, ook omdat hij
haar bedoelingen kon vereni
gen met zijn christelijk ge
loof. "Transcendente Medita
tie (TM) en de christelijke tra
ditie bijten elkaar niet", zei hij
toen in een voordracht over
TM. "Deze manier van medi
teren heeft mijn belevings
vermogen opengebroken".
In een later stadium echter
heeft de christen-theoloog
Cramer de beweging van Ma-
harishi Mahesh Yogi, de
charmante monnik uit India",
zijn kritiek niet bespaard.
Zijn ervaringen in dit milieu
en zijn nadere bezinning op
'achtergronden en drijfveren
van TM brachten hem tot een
duidelijke distantie.
„Leiding"
Toen de kleine remonstrantse
gemeente in Alphen aan den
Rijn dr. Cramer een poosje
geleden vroeg, een aantal
uren per week pastorale dien
sten te verrichten, was dat
voor hem een goede gelegen
heid om zijn vroegere ambt
gedeeltelijk weer op te vatten.
Een wens die bii hem steeds
sterker was geworden ging
hiermee in vervulling.
Dat ervaart ds. Cramer ook. nu
hij in hervormd Oegstgeest
als "waarnemer" mag func
tioneren. In het Oegstgeester
Kerkblad schrijft hij:
"Nadat ik acht jaar lang bij de
universiteit werkzaam ben
geweest, volgend op een pe
riode van zestien jaar predi
kant, voel ik het bijna als een
stukje "leiding" dat de vaca
ture die ds. Sasse achterliet
mij de ge1""heid biedt om
nog een.4- •- westelijke" te
werken".
"Acht jaar geleden was ik blij.
mijn tijd voortaan aan weten
schappelijk werk te kunnen
besteden. Als predikant had
ik in toennemende mate last
gekregen van de machteloos
heid van onze kerken en van
onze woorden. Het leek alsof
wij te vaak blijven steken in
het "spelen' van Kerstmis,
Pasen en Pinksteren. Maar
acht jaar onderzoek naar het
geen gehalte en perspectief
geeft aan ons menselijke be
staan heeft mij de zekerheid
gegeven dat alleen de Geest in
ons dat kan. Het heeft het on
behagen in mij achtergelaten
dat het niet goed gaat met de
geest van ons mensen, én het
besef dat alleen de Geest van
God onze geest kan wekken,
vrij kan maken, tot ontplooi
ing kan brengen".
"Het is nodig, de wereld die van
godverlatenheid getuigt te
\yeerspreken en te weerleg
gen, en onze mogelijkheden
Herschepping
Dr. Cramer meent dat ook de
kerk en het Woord dat zij
spreekt machteloos worden
als de Geest van God zich
daar niet openbaart. "Onze
kerken en onze woorden
moeten de herschepping door
de Geest ondergaan om kerk
en Woord te kunnen zijn. Al
leen vanuit het Pinksterge
beuren wordt geloof moge
lijk, levend geloof. Alleen
vanuit Pasen is Pinksteren
mogelijk".
"Het is", zo besluit dr. Cramer
zijn stukje het Oegstgeester
Kerkblad, een voorrecht,
nog eens als "geestelijke" te
mogen werken
zondag (10 uur in de Messiaskerk)
afscheid van de hervormde ge
meente in Wassenaar (Den Deyl).
Hij gaat naar Groenlo. Ds. Van
Zanten, die eerst in Ouderkerk
aan de Amstel en in Bussum
heeft gewerkt, kwam in 1962 naar
Wassenaar. Lange tijd is hij voor
zitter geweest van de commissie
Geldwerving- (Kerkbalans) van
de hervormde synode.
Wegens vertrek naar Amsterdam-
Noord zal ds. J. Bezemer op 22
juni (3 uur) afscheid nemen van
de gereformeerde kerk in Ter
Aar.
Dr. D. van Swigchem neemt op 15
juni (half 3), wegens pensione
ring, afscheid van de gerefor
meerde kerk in Tiel. Hij werkte
van 1951 tot 1956 in Oude en
Nieuwe Wetering.
Waarschuwing. De Vaticaanse
"Congregatie voor de sacramen
ten" waarschuwt de kerkleden in
een document, getiteld: "On
schatbaar geschenk", voor expe
rimenten in de liturgie.
Uit verschillende delen van de we
reld worden "de meest uiteenlo
pende misbruiken" gemeld.
"Talrijke positieve ontwikkelin
gen kunnen de zorg van het Vati
caan daarover niet wegnemen",
aldus het stuk. Ontoelaatbare
experimenten brengen de gelo
vigen in verwarring". In de eu
charistie mogen alleen kerkelijk
goedgekeurde teksten worden
gebruikt.
DEN HAAG (GPD) - Veel
minder bekend dan de ru
zies in de hartchirurgie is
de opkomst v&n een nieu
we behandeling van ziek
ten in de kransslagaderen.
Er zijn nu technieken in
ontwikkeling, gebaseerd
op al wat oudere vindin
gen, die steeds beter kun
nen worden uitgevoerd en
al aardig succes opleveren.
Er worden ook kosten mee
bespaard. Voor Nederland
komen dergelijke behan
delingen in het verschiet,
zo meldt de Stichting Bio-
Wetenschappen en Maat
schappij.
Andreas Gruntzig uit Zurich ver
wierf eind 1977 grote bekendheid
door een techniek op de krans
slagaderen van het hart toe te
passen, waarbij de arts een dun
slangetje. balloncatheter ge
naamd, in de slagader brengt.
Door de ballon op te blazen wordt
de vetophoping, die vernauwing
in de slagader veroorzaakt, tegen
de slagaderwand platgedrukt.
Sinds 1977 zijn in de Verenigde
Staten en Europa ongeveer 300
patiënten met deze methode be
handeld; een jaar na de behande
ling verkeert 90 procent van deze
patiënten nog in goede condi
tie.
Bij nader onderzoek blijkt deze
techniek echter niet zo nieuw te
zijn. Het principe van de behan
deling werd al in de jaren 60 geïn
troduceerd door de Amerikaan
Charles Dotter en sindsdien is de
Dottertechniek verder ontwik
keld op een viertal plaatsen in
Europa. Dr. C. J. van Andel,
werkzaam in het Diaconessen-
huis te Eindhoven, is een van de
pioniers geweest, vooral bij de
behandeling van vernauwingen
in het been en in het bekken.s
Volgens Van Andel komen de re
sultaten van de Dottertechniek
overeen met de resultaten van
een chirurgische behandeling,
terwijl de patiënt er minder door
wordt belast.
Al is in een aantal westerse lanuen
de sterfte door hart- en vaatziek
ten de laatste 15 jaar enigszins te
lichaanissiAq
Gobtcd wan /tun4
tn «Je harlspioi
vaat toidond lol
angina poe tons
Een doorvet versperde kransslagader (rechts) werd tot nu toemiddels
een dure hartoperatie omzeild door het aanbrengen van een wegomleg-
girig nieuwe ader, links). In opgang is nu echter de - veel minder kostbare
- methode om de opeenhoping van vet door te blazen
ruggelopen, toch blijven de her
senbloedingen en hartinfarcten
nog veruit doodsoorzaak num
mer één Een van de problemen
vormen vernauwingen in de
bloedvaten, stenosen genaamd.
Stenosen, veroorzaakt dpor ver
harding en plaatselijke verdik
king op de binnenwand van een
slagader (arteriosclerose) hebben
een slechtere doorstroming van
de organen tot gevolg.
Uiteindelijk kan zelfs afsluiting van
een bloedvat optreden, waardoor
een orgaan van zijn levensbe
langrijke voedsel- en zuurstof
toevoer kan worden afgesneden.
Wanneer dit in de kransslagade
ren van het tere hart gebeurt, kan
in de hartspier een plotseling
zuurstoftekort optreden (angina
pectoris), of er kan een storing in
het elektrisch prikkelsysteem
van het hart ontstaan (hartin
farct).
Waarom zou je bij een wegversper
ring een omleiding aanleggen, als
je die versperring ook kunt op
ruimen":' Deze gedachte moeten
Charles Dotter en Mei vin Jud-
kins in 1964 hebben gehad, toen
zij een methode ontwikkelden
om vernauwingen in bloedvaten
te verwijderen. Zij brachten een
dun slangetje, catheter genaamd,
in een bloedvat. Daarmee duw
den zij de versperring als met een
sneeuwschuiver uiteen.
Dat is mogelijk omdat de afzetting
binnen het bloedvat bestaat uit
een vetmassa en bindweefsel dat
niet elastisch is, zodat de versper
ring zijn oude plaats niet weer in
neemt. In de medische wereld
heet deze methode de 'percutane
transluminal angioplasties,
maar ook de artsen spreken ge
makshalve van 'dotteren'.
Dotteren wordt vooral toegepast
om vernauwingen te verruimen,
soms ook om echte verstoppin
gen te verwijderen. Als alterna
tief voor een chirurgische behan
deling werd de Dottertechniek in
de jaren 70 nog betrekkelijk wei
nig toegepast; maar sinds vorig
jaar lijkt daar verandering in te
komen en wint deze methode
steeds meer veld, ook in Neder
land. In het Diaconessenhuis te
Eindhoven past dr. G. J. van An
del echter al sinds 1973 de Dotter
techniek met succes toe.
„Vooral bij vernauwingen van de
slagaderen in het been en het
bekken hebben wij de laatste ja
ren veelvuldig de Dottermethode
toegepast; de 'dotters in de nie
ren zijn het meest behandeld in
het Academisch Ziekenhuis
Utrecht door prof. Puijlaert. Het
grote voordeel van deze methode
is dat de patiënt minder wordt
belast: er wordt alleen plaatselijk
verdoofd, en meestal kan de pa
tiënt na 48 uur het ziekenhuis al
weer verlaten. Een bijkomend
voordeel is dat er geen potentie-
verlies optreedt; dat is namelijk
nogal eens het gevolg van een
chirurgische behandeling in het
bekkenzegt Van Andel.
Ballon
In 1974 kwam Gruntzig met een va
riant op de Dotter-catheter: de
balloncatheter. Hierbij bevindt
zich om het slangetje een ballon,
die men kan opblazen. Deze bal
lon is voorgevormd; men kan de
ballon als een korset slechts tot
een bepaald formaat opblazen.
De juiste grootte is natuurlijk die
grootte, die een verstopping kan
opruimen zonder de slagader-
wand te beschadigen.
Sinds eind 1977 heeft Gruntzig een
balloncatheter van pvc (polyvi-
nychloi ide - een soort plastic) bij
de behandeling van de kranssla
gaderen van het hart (ook wel co
ronaire arteriën geheten) toege
past. De arts brengt de ballonca
theter in de coronaire arterie en
blaast deze op. Hierdoor wordt de
afzetting in de arterie tegen de
wand platgedrukt. Na een paar
seconden ontlucht de arts de
ballon en verwijdert deze. De pa
tiënt blijft gedurende de behan
deling bij bewustzijn en voelt
geen pijn.
Tot nu toe hebben Gruntzig en zijn
collega's ongeveer 300 patiënten
op deze manier behandeld. Ten
minste een jaar na de behande
ling had 90 procent van de patiën
ten nog steeds een goede door
bloeding van het hart. geen
klachten over pijn in de borst of
aantoonbare hartafwijkingen. Bij
deze methode hoeft de patient
maar ongeveer twee dagen in het
ziekenhuis te verblijven; bij hart
chirurgie kan het wel twee weken
duren.
Ook de kosten zijn aanzienlijk la
ger: in de Verenigde Staten schat
men de nieuwe methode op on
geveer 1000 dollar, terwijl een
chirurgische operatie 12.000 dol
lar of meer kost. Men verwacht
dat ongeveer 10 procent van alle
patiënten die momenteel hart
chirurgie nodig hebben, onge
veer 10.000 mensen, in de toe
komst met de nieuwe behande
ling kan worden geholpen.
Beperkingen
bij het Amerikaanse Nationale
Hart-, Long- en Bloedinstituut
(NHLBI), is in sommige gevallen
de ballonmethodc beter dan in
andere. Zo is gebleken dat de me
thode vaak succesvol is in de ar
teriedie het grootste gedeelte van
de hartspier van bloed voorziet.
Maar andere kransslagaderen
zijn weer beter af met een chirur
gische behandeling. Ook ver
kalkte afzettingen zijn met de
balloncatheter minder goed aan
te pakken, omdat men deze niet
goed kan samendrukken.
Onder toezicht van de NHLBI is in
de Verenigde Staten een experi
ment gestart om in een aantal
medische centra de resultaten
van de behandeling op de langere
termijn te kunnen volgen.
Zo
hoopt men er achter te komen
welke patiënten het meeste baat
vinden bij deze techniek, hoelang
de bloedstroom in de coronaire
arteriën goed blijft, en hoeveel
ervaring artsen nodig hebben om
de methode goed te kunnen toe
passen.
Zonder risico's is de behandeling
van de coronaire arterien niet.
Ongeveer 5 procent van de 300
patiënten belandt toch op de ope
ratietafel. Een hartchirurg, ope
ratietafel en een voorraad bloed
moeten dan ook steeds ter be
schikking staan. De Dottertech
niek, die gewoonlijk wordt beoe
fend door een radioloog uont-
genarts), moet daarom plaatsvin
den in samenwerking tussen ra
dioloog en chirurg. Wanneer een
patient na behandeling met de
Dottertechniek nog klaagt over
pijn in de borst, of de artericwand
zichtbaar helemaal verstopt zit,
moet de patient alsnog een opei a-
tie ondergaan.
Men vermoedt dat de behandeling
kan mislukken, wannen de al
zetting breekt in plaats van uit
een valt. of wanneer de arterie-
wand door de druk van de ballon
breekt en vervolgens een stukje
arteriewand de ingang van het
kapotte bloedvat blokkeert.
Volgens Michael Mock, werkzaam
Heerlijk, helder Heineken.
