Het vrouwenmuziekfestival
W®Ifi)dI®irW©ffLÏÏ)® fffi
EXTRA
PAGINA 25
De groep Wonderwoman uit Groningen bestaat iets meer dan één jaar. Het
is een groep van zes vrouwen die lesbisch-feministische popmuziek
maakt. De drie leden, Fenna Besijn (piano). Marga Lacrois (zang) en
Annemariepim de Vos (drums) zijn begonnen in het Groningse vrou
wenhuis, waar op zondag regelmatig jamsessions werden gehouden.
Marga: ,,Ik ben pas sinds kort bij de groep en heb bewust gekozen om met
vrouwen samen te werken. Ik heb altijd in gemengde cabaretgroepjes
gezongen, maar dat vond ik op den duur erg vervelend. Ik werd door de
mannen gebruikt als showelement en voelde me vaak niet serieus ge
nomen. In een groep met vrouwen heb je minder ellebogenwerk en
iedereen is gelijk. In de gemengde groepen merkte ik dat mannen zich
zelf altijd heel belangrijk vonden
Treden jullie alleen voor vrouwen op?
Fenna: „In eerste instantie wel. Onze doelstelling is om muziek te maken
die een bijdrage levert aan de vrouwencultuur en aan emancipatie".
Annemariepim. „Onze teksten lenen zich ook niet voor mannen en voor
die groep zijn ze ook niet bedoeld".
Jullie maken lesbisch-feministische popmuziek. Wat houdt dat in?
Fenna: „We maken teksten vanuit onze eigen betrokkenheid. We zijn
begonnen met feministische teksten, maar omdat we zelf lesbisch zijn is
het vrij logisch dat ze ook dat karakter krijgen".
Annemariepim: „We maken natuurlijk niet alléén lesbische teksten en
willen ook niet strijdbaar en kreterig daarin zijn. Bijvoorbeeld: liever
lesbisch. Daarmee sluit je een andere groep vrouwen uit voor je muziek.
We verpakken het liever in een andere vorm. Bijvoorbeeld een nummer
van ons dat „herfst-idylle" heet gaat over een getrouwde vrouw die een
verhouding heeft met een andere vrouw. Eén keer per jaar kunnen ze
samen zijn, dan gaan ze op vakantie. Daar zingen we dan over, maar
zullen niet zingen: meid ga toch van die man af'.
NIJMEGEN - Als ik zater
dagmiddag de bus instap
en aarzelend vraag naar
de Centrale Sporthallen,
zegt de buschauffeur la
chend: „Zeker naar het
vrouwenmuziekfesti
val?" Hij heeft deze week
weekenddienst en vrij
dagavond z'n bus al vol
met vrouwen gehad. Pla
gerig zegt hij: „Mag ik ook
mee?' Hij weet best dat
mannen niet toegelaten
worden op dit festival,
want het is alleen be
stemd voor vrouwen. Het
eerste Internationale
Vrouwenmuziekfestival
in Nederland, georgani
seerd door veertig femi
nistische vrouwen in
Nijmegen. Van vrijdag
tot en met zondagavond
j.l. was daar alleen mu
ziek te beluisteren die
vertolkt werd door
vrouwen.
Het complex waar het festijn gehouden wordt ligt ver
buiten het centrum van Nijmegen. Het is nog heel
erg nieuw, in februari van dit jaar geopend en voor
de vrouwen die het festival organiseerden een uit
komst. „We konden nergens anders terecht", zegt
Grace, één van de initiatiefneemsters van dit spek
takel. „De meeste ruimten voor ons doen waren te
klein en we wilden het groot opzetten.
Ons eerste idee was het festiva,
in een tent te houden, maai
dat leverde problemen op mei
de standplaats; we kregen een
afbraakveld aangeboden.
Uiteindelijk bood de gemeen
te ons vorig jaar de, toen nog
niet gebouwde, sporthallen
aan, waarvoor we aan de Nij
meegse Sportstichting ze
venduizend gulden betalen.
Ook aan deze ruimte kleven
nadelen. Zo moeten we bij
voorbeeld vreselijk voorzich
tig zijn met de vloeren, gloed
nieuw zijn ze. Als we iets mor
sen, meteen opruimen. Niet
met naaldhakken betreden,
maar dat is voor ons niet zo'n
probleem. Wel voelen we dat
er heel streng op ons gelet
wordt dat we geen al te grote
rotzooi maken, dat is erg ver
velend".
Streng
Inderdaad wordt er streng op de
vrouwen gelet, de beheerder
van het gebouw zit de hele
dag achter een glazen ruit in
een kamertje „toezicht" te
houden. De Centrale Sport
hallen zijn gigantisch. Zo'n
enorme ruimte kom£ de
akoestiek niet ten goede. Er
gens in het midden zinkt het
„grote" podium, speciaal op
gezet voor de gelegenheid, in
het niet. Alleen binnen een
straal van twintig meter heb
je nog enig zicht op wat er op
het podium gebeurt. Tegen
een achterwand staan tribu
nes opgesteld, hoogstens ge
schikt om even uit te puffen,
maar niet om te kijken naar en
te genieten van de muziek.
Verder is het nog vrij leeg en
kaal, zeker die zaterdagmid
dag, aan een zijkant staan een
paar stalletjes met drank en
boeken, verloren in hét ge
heel. Maar naarmate de dag
vordert komen er meer vrou
wen. De organisatie vindt de
opkomst overweldigend:
vrijdagavond zijn er rond de
2000 vrouwen geweest. Die
zaterdag zullen er ongeveer
3500 vrouwen komen en zon
dag weer 2000. Waarschijnlijk
genoeg om quitte te draaien
voor de kosten die gemaakt
zijn.
Problemen
Met het krijgen van subsidie
voor dit feest waren nogal wat
problemen. Grace: „We heb
ben eerst aan CRM een voor
schot van f30.000 gevraagd
met een garantie tot f 50.000.
Dat houdt in dat als je verlies
draait CRM dat tot 50.000 zal
vergoeden. Bijna een jaar zijn
we met CRM bezig geweest,
brieven geschreven, telefoon
tjes gehouden. Maar steeds
kwam er geen antwoord. Het
ging zelfs zover dat we hier
over vragen in de Tweede
Kamer hebben laten stellen.
Eén week voor de start van
het festival kwam het ant
woord: CRM geeft helemaal
geen voorschotten en was ook
niet van plan een uitzonde
ring te maken. Tot voor een
week dus hadden we nog
eeen eeld. omdat noch de
provincie noch de gemeente
subsidies wilden geven zon
der een subsidie van CRM.
We waren behoorlijk in pa
niek, want de buitenlandse
groepen moeten zekerheid
hebben over een onkosten
vergoeding. Uiteindelijk kre
gen we van CRM een garantie
tot f25.000. Toen van de ge
meente een voorschot van
f5000 en op grond van de
CRM-brief een lening bij de
bank van f 15.000. We hebben
er toen een stichting van ge
maakt: de Stichting Interna
tionaal Vrouwenmuziekfes
tival, zodat we niet persoon
lijk aansprakelijk zouden zijn
voor het geld".
Waarom
- Waarom hebben jullie dit fes
tival georganiseerd?
„De laatste tijd zie je steeds
meer vrouwengroepen op
komen. Het leek ons een goed
idee om die eens allemaal op
een festival te laten optreden.
Vooral om ze te stimuleren
om door te gaan. Ook dachten
we dat het vast een stimulans
zo zijn voor beginnende
vrouwengroepen. Als je ziet
dat andere vrouwen in een
band kunnen spelen, zal je
misschien sneller geneigd
zijn zelf een groep op te rich
ten. Hier kunnen vrouwelijke
muzikanten zich identifice
ren met elkaar, wat zelden
mogelijk is".
Ineke (ook lid van de organisa
tie); „we willen met dit festi
val ook proberen vaste rolpa
tronen in de muziekwereld te
doorbreken. Je ziet bijvoor
beeld in popprogramma's al
tijd vrouwen in een zeer tradi
tionele rol: als bevallige zan
geres of in een achtergrond
koortje. Zelden zie je een
vrouw op een elektrische gi
taar of achter een drumstel
zitten. Hier willen we laten
zien waartoe vrouwen in staat
zijn".
Grace: „Ook bij het organiseren
van dit festival zie je dat de
muziekwereld totaal door
mannen beheerst wordt. We
wilden namelijk voor dit fes
tival alles in handen van
vrouwen houden, dus ook de
techniek. In heel Nederland
konden we nauwelijks vrou
wen vinden die bijvoorbeeld
goed met licht en geluid om
kunnen gaan. Behalve zeven
vrouwen die konden mixen.
Zeven andere vrouwen uit
onze groep hebben daarom
drie maanden stage gelopen
bij Radio Europa om een deel
van de techniek onder de knie
te krijgen.
"De Feeks"
Het is allemaal begonnen met
een paar vrouwen uit Nijme
gen, die tweeenhalfjaar gele
den naar een vrouwenmu
ziekfestival in Kopenhagen
gingen. Hieruit ontstond het
idee om dit ook eens in Ne
derland te organiseren. Acht
vrouwen, sommigen uit het
Nijmeegse vrouwencafé „De
Feeks", bekend om haar radi
cale feministische opvattin
gen, besloten een jaar geleden
stappen te ondernemen voor
de organisatie van ee/i vrou
wenmuziekfestival Het eerste
was ze deden was oproepen
plaatsen in binnen- en bui
tenlandse vrouwenbladen om
te kijken wat men van dit idee
vond. Er kwamen veel en
thousiaste reacties binnen en
ze besloten door te gaan. Het
was vrij moeilijk om adressen
mjï)(5)iM(§>(ïï) m
De Eindhovense groep Pink, Plastic, Panties, heeft een enorm succes op
het muziekfestival. Totaal overdonderd komen ze het toneel af. Het is
een echte meisjesgroep en ze zien er opvallend punk-new wave-achtig
gekleed uit strakke broeken, truien met geometrische figuren. De zan
geres draagt een minirok uit de jaren zestig en heeft het haar in golvende
lokken rond haar geverfde gezichtje. De groep ziet er vrolijk fris en zeer
modieus uit, opvallend op het festival. De groep bestaat uit vijf vrouwen:
drie studentes van de Eindhovense kunstacademie: Manetje Dekker
(piano), Gerbien Fricke (slaggitaar), Hella Hartogs (zang) en Kim Zee-
gers (bas) en José Verspager (drums).
Hella: „Hoe we begonnen zijn? Ik kreeg gewoon een dolle inval om een
groep te beginnen. Ik wilde iets anders doen dan op de kunstacademie.
Daar ben ik voortdurend alleen bezig. Het leek me prettig om nu eens
iets met een groep te doen". Is het voor jullie belangrijk om alleen met
>en band te spelen?
José: „Nee, ik geloof dat dit gewoon toeval is. We vinden het leuk om dit
met een stel vriendinnen te doen. Ik kan me best indenken dat er ook een
man bij ons in de groep zou zitten. We willen ook niet alleen voor
vrouwen spelen".
Hella: „Ik geloof dat dat bij ons niet zo'n bewuste keuze is. We maken
nummers en teksten vanuit ons eigen gevoel en dat zijn natuurlijk tek
sten die een man vaak niet zou maken. Zo hebben we een nummer dat
heet „Protection wat voortkomt uit angst voor verkrachting of een
nummer over exhibitionisme, omdat José zich eens rot schrok van een
exhibitionist".
Jullie muziek heeft duidelijk een punk- new wave-geluid. Zijn jullie daar-
idoor beïnvloed?
Kim: „Ik denk ook dat de punk voor veel vrouwen de weg naar muziek
heeft geopend. De drempel naar popmuziek is gewoon verlaagd. Het is
allemaal niet meer zo ingewikkeld als blues of jazz-rock".
De saxofoniste
dames maken mu:
an de Engelse groep Spoil Sports. De Londense
iek die tussen jazz en soul ligt.
op te sporen van vrouwen
bands, want velen zitten niet
bij een platenmaatschappij
onder contract, zeker in ons
land niet. Wat het buitenland
betrof ging het iets gemakke
lijker en kon de organisatie
via platenmaatschappijen, let
wel feministische, aan adres
sen komen en nodigde groe
pen uit. In Nederland beslo
ten de vrouwen uitnodigin
gen te plaatsen in verschil
lende bladen.
- Hadden jullie speciale eisen
gesteld aan hei type vrou
wenmuziekgroepen?
„De enige eis was dat ze niet an
ti-feministisch moesten zijn.
We hebben in allerlei vrou
wenbladen uitnodigingen ge
zet: in de Margriet, de Viva, de
Libelle, de Vrouwenkranten
etc." Dit alles leidde er toe dat
een groot aantal muzikantes
naar het festival is gekomen:
21 Nederlandse groepen.
Door
Lisette Gottschaik
zangkoren, duo's, zangeres
sen, eén groep uit Denemar
ken, vier Duitse groepen, èèn
groep uit Engeland en uit
Amerika kwam de lesbisch-
feministische zangeres Meg
Christian, de eerste zangeres
die een begin maakte met al
leen voor vrouwen op te tre
den. Vanwege deze enorme
opkomst heeft dc organisatie
in de haast nog een podium
opgezet. Weliswaar klein en
ongunstig gelegen, vlakbij de
ingang, maar toch geschikt
om alle muzikantes een kans
te geven op te treden. Ook be
doeld om bezoeksters te laten
improviseren. Dat lukt aar
dig, al is het geluid soms niet
om aan te horen.
Grace: „We zijn vorig jaar met
acht vrouwen begonnen en
langzaam werd de groep gro
ter. Drie maanden voor het
festival hadden we een groep
van veertig vrouwen. We
hebben ons allemaal opge
splitst in groepen, die elk een
deel van de organisatie voor
hun rekening namen. Zo is er
een pub'iciteitsgroep, een
contactgroep, die alles met de
muzikantes regelt, een tech-
niekgroep etc. Ook is er een
groep die voor het eten en
drinken zorgt. Maar ook dat
gaf weer wat problemen. De
eigenaar van het restaurant in
deze sporthallen wilde alles in
eigen beheer houden. Dat was
jammer, want met consump
ties kun je vaak wat geld bin
nenkrijgen om de kosten te
dekken. Nu strijkt hij de
winst op. We konden alleen
zeggen wat voor eten we wil
den hebben en hebben ge
vraagd of er alleen 1
achter de bar konden staan".
De restauranthouder heeft z'n
best gedaan en van heinde en
ver vrouwelijke familieleden,
vrouwen van vrienden etc.,
opgetrommeld. Als ik'vraag
hoe ze dit festival vinden,
antwoorden ze: heel gezellig
hoor, maar we moeten ons
wel kapot werken. Het is ont
zettend druk, we smeren la
dingen stokbroden".
Leuk
Voor de vrouwen die druk aan
het werk zijn, blijkt het in
derdaad een leuk festival te
zijn. Voor de vrouwen die al
leen komen is er wel het
enorme muziekaanbod varië
rend van punkpop- en rock
groepen tot vrouwenkoren en
zangeressen, maar niet de
aansluiting met andere vrou
wen, iets waar ze ook voor
kwamen. Een Duits meisje
dat in de hal naast me zit,
vraagt of ik Duits spreek. Op
gelucht, als ik bevestigend
antwoord, zegt ze: „Weetje, ik
merk dat ik met ontzettend
weinig vrouwen contact krijg.
Het is voor 't eerst dat ik hier
ben. Eigenlijk overgehaald
door een vriendin, maar ik zie
haar nauwelijks. Ik dacht dat
't wel leuk zou zijn zo'n festi
val met alleen maar vrouwen,
maar velen gedragen zich
enorm afgesloten. Je ziet
groepjes, maar ook veel
VTouwen met hun vriendin.
Soms vergis ik me even, denk
dat er toch een man binnen
geslopen is".
Het publiek is opvallend jong
en opvallend radicaal: de
voorhoede van de vrouwen
beweging. Er zijn weinig ou
dere vrouwen in de massa te
ontwaren. Het ontbreekt op
het festival aan de verschil
lende soorten vrouwen uit
allerlei maatschappelijke
groeperingen.
De vrouwen van de organisatie
merken wel dat er hier en daar
vrouwen doelloos rondlopen.
Van het zelf muziek maken,
buiten de twee podia om,
komt weinig terecht. Hebben
ze dit probleem vooraf ge-
Ineke: „Nee, we hebben wel een
workshop georganiseerd om
muziek uit te wisselen, maar
daar is weinig van terecht ge
komen. We hadden eigenlijk
meer workshops moeten or
ganiseren om zo vrouwen met
elkaar in contact te laten ko
men. maar daar is hier hele
maal geen ruimte voor. Alle
kleedkamers zijn bezet door
de groepen en verder hebben
we alleen maar die grote
hal".
- Zijn jullie van plan om vol
gend jaar weer zo'n festival te
organiseren?
Grace. „Nee. dit is eenmalig. We
denken wel om vrouwelijke
muzikanten op een andere
wijze te stimuleren in hun
werk. Als we namelijk een ba
tig saldo hebben, i
dit
i die
groep willen opzetten,
financieel wat te steu
nen".
Het Vrouwenmuziekcollectief uit Groningen. Speelt muziek
vrouwen uit allerlei tijden.
