'Wereld Biet meer in twee blokken verdeeld'
Surinaamse
ambassadeur
ontslagen
NAVO doet toezeggingen
aan het Warschaupact
VS vrezen agressie Noord- in Zuid-Korea
RUZIE IN KABINET-BEGIN
„De Eendracht"
Cuba wil
niet over
hervestigen
emigranten
overleggen
VRIJDAG 23 MEI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
Professor Schaper over Koude Oorlog:
(Van één onzer verslaggevers)
LEIDEN - Langzamerhand gaan
de machtsverhoudingen in de
wereld zich wijzigen. Door de
geleidelijke interne uitholling
van de beide supermachten, de
Verenigde Staten en de Sowjet-
Unie, en de nieuwe opkomst van
Europa is de tijd dat de wereld in
twee blokken is verdeeld wellicht
snel voorbij.
Dat zei professor B. W. Schaper gis
teren tijdens de lezing 'Hoe staat
het met de Koude Oorlog?' in het
Academiegebouw van de Rijks
universiteit. Schaper was uitge
nodigd door de Federatie van
Historische Disputen in Leiden.
Amerika valt volgens Schaper te
rug in haar oude politiek van iso
latie. Hij verwacht van de huidige
politieke leiders in de Verenigde
Staten nauwelijks enige inspira
tie of zelfbeheersing. Ook de
Sowjet-Unie staat niet meer zo
stevig in de schoenen in de ogen
van Schaper. "De uitkomst van
de generatiewisseling van het
leiderschap in Ruslang is nog on
zeker. En de USSR mag dan mili
tair sterk zijn gegroeid de laatste
jaren. Je moet die militaire rol
ook niet overschatten.
"De recente ontwikkelingen in Af
ghanistan en Iran tonen het on
vermogen van een terreureven-
wicht om de wereldverhoudin
gen in het gareel te houden", al
dus Schaper.
Hij noemt de toestand riskant, om
dat het contact tussen de Ameri
kanen en de Russen moeizaam
verloopt en de militaire machten
waarop men vertrouwt om de
vrede te waarborgen een fatale
uitwerking hebben, wanneer zij
worden ingezet. Daarom vindt
Schaper het niet onlogisch, dat
Frankrijk en West-Duitsland
proberen het contact met de
Sowjet-Unie op gang te houden.
Schaper acht het ook een bewijs
van de wat onafhankelijker posi
tie van Europa, omdat er vanuit
de Verenigde Staten hevige kri
tiek is geweest op de reis van de
Franse president van afgelopen
week. Volgens hem hebben
kernwapens een enorme zuig
kracht op de machthebbers en
dreigt een totale militarisering
van de wereld.
"De crisissituatie heeft echter een
algemeen karakter", aldus Scha
per. "Zowel op economisch, cul
tureel als moreel gebied gaat het
erg slecht. En honger en onder
ontwikkeling worden niet opge
heven door militair machtsver
toon. De wereld heeft alternatie
ven nodig voor de bewapenings
wedloop."
Professor Schaper noemde de ont
wikkeling van het door de
Fransman André Fontaine ge
noemde 'grote projekt' een mo
gelijkheid om de impasse in de
wereldverhoudingen te doorbre
ken.
Dat 'grote projekt' zou de bewape
ningsrace moeten stoppen en de
ze vervangen door een "stabiele
wereldorde gebaseerd op ver
mindering van de wereldonge
lijkheid". Iedereen zou zijn steen
tje aan dit plan kunnen bijdragen.
"Amerika, dat op dit moment erg
is verzwakt is daar vast wel voor
te vinden", aldus Schaper "en
misschien de Sowjet-Unie ook
wel, omdat ook dit land de situa
tie als uitzichtloos ervaart en een
eigen inbreng in het 'grote pro
jekt' kan hebben".
Hij verzette zich trouwens tegen
het idee als zou de 'Tweede Kou
de Oorlog' na de Russische inval
in Afghanistan zijn begonnen.
"Sinds het ontstaan van de Kou
de Oorlog is de dreiging van een
treffen tussen Oost en West nooit
opgehouden. De Détente (ont
spanning) is slechts een fase van
de Koude Oorlog, i
logsdreiging minder j
Over troepenvermindering in Europa
WENEN (Reuter) - De NAVO
heeft de landen van het Pact
van Warschau gisteren de
verzekering gegeven, dat En
geland, West-Duitsland. Ne
derland, België en Canada be
reid blijven hun troepen
sterkte in Europa te vermin
deren, wanneer de Verenigde
Staten en de Sowjet-Unie tot
een eerste besnoeiing van
hun strijdkrachten zijn over
gegaan.
De NAVO deed dit op de confe
rentie in Wenen waar sinds
zeven jaar 19 landen onder
handelen over een wederzijd
se, evenredige troepenver
mindering in Midden-Europa
(MBFR). Volgens voorstellen
van de NAVO moeten in eer
ste aanleg de Amerikanen
hun troepensterkte in Europa
met 13.000 man en de Russen
met 30.000 man verminderen.
Drie of vier jaar nadien zou
den genoemde vijf westelijke
landen 'aanzienlijke' be
snoeiingen aanbrengen in
hun troepensterkte. Over de
vraag hoe groot die zullen
zijn. zou moeten worden on
derhandeld na de eerste te
rugtrekkingen van Amerika
nen en Russen.
Van NAVO-kant was de toe
zegging inzake de genoemde
vier Westeuropese landen en
Canada al eerder gedaan. De
zeven landen van het Pact van
Warschau hadden echter ge
steld dat de NAVO de toezeg
ging had weggelaten, toen zij
vorig jaar herziene voorstel
len ter tafel bracht.
Op de 236ste plenaire vergade
ring van de conferentie ver
klaarde de Belgische ambas
sadeur Luc Smolderen, dat de
bondgenoten van de VS met
belangrijke troepenformaties
in Midden-Europa bereid zijn
tot vermindering hiervan om
te komen tot de voorgenomen
700.000 man als plafond voor
de sterkte van de landstrijd
krachten van elk van de twee
blokken. Smolderen sprak
namens de 12 deelnemende
NAVO-landen.
(Van onze redactie buitenland)
SEOEL, WASHINGTON - Hoewel
er geen sprake is van Noordkore-
aanse troepenbewegingen heb
ben de VS gisteren Noord-Korea
opnieuw gewaarschuwd geen
profijt te trekken uit de binnen
landse troebelen in Zuid-Korea.
Witte Huis-woord voerder Hod-
ding Carter verklaarde dat Was
hington niet zal aarzelen de ver
dragsbepalingen met de regering
in Seoel na te komen, wanneer
sprake is van „agressie van bui
tenaf'.
De onrust in Zuid-Korea, ook giste
ren woedde de opstand in de pro
vinciehoofdstad Kwangjoe in
volle hevigheid en breidde zich
naar steeds rneer steden uit,
wordt in de Amerikaanse hoofd
stad met grote bezorgdheid ga
degeslagen. Uit de woorden van
Hodding Carter blijkt dat de VS
rekening houden met Noordko-
reaanse pogingen om op enigerlei
wijze voordeel te halen uit de
zwakke positie van de regering in
Seoel.
Het 40.000 man sterke Amerikaan
se leger in Zuid-Korea is nog niet
in staat van paraatheid gebracht.
Wel zijn Koreaanse soldaten aan
de gemengd Amerikaans-Kore-
aanse troepenmacht onttrokken
om in Kwangjoe te worden inge
zet. De Amerikaanse ambassa
deur Mike Mansfield zei gisteren
in Tokio dat de VS „zolang als
noodzakelijk is de Zuidkoreaan-
se regering zullen ondersteu
nen". De voormalige senator ver
klaarde ook dat een eerder door
president Carter genomen beslis
sing om een Amerikaanse divisie
uit Zuid-Korea terug te trekken
was herzien omdat Carter door
CIA-rapporten overtuigd was ge
raakt van de groeiende militaire
kracht van Noord-Korea.
De Noordkoreaanse radio heeft het
Zuidkoreaa.ise leger opgeroepen
de „onderdrukking van demon
stranten in Kwangjoe te staken".
In China, dat op zeer vriend
schappelijke voet staat met
Noord-Korea, hebben verschil
lende jongerenorganisaties soli-
dairiteit met de studenten en jon
geren in Zuid-Korea betuigd, al
dus een bekendmaking van het
persbureau Nieuw-China.
Zuidkoreaanse premier
Park Choong-Hoon riep de be
volking gisteren in een televisie
toespraak op kalm te blijven en
zich achter de regering te scha
ren. „Geweld en rellen lossen
niets op", aldus Park, die de be
volking van de door het leger om
singelde stad Kwangjoe aan
raadde de straat te mijden en naar
werk of huis terug te keren.
Geschat wordt dat er 57 doden en
400 gewonden zijn gevallen na
drie dagen opstand in Kwangjoe.
Van een normaal openbaar leven
is geen sprake meer alle verbin
dingen zijn verbroken, winkels
dicht, scholen gesloten. Gisteren
gingen we*r meei den ïooooo
mensen de straat op om te de
monstreren tegen het regime in
Seoel. De opstandelingen eisen
behalve de vrijlating van de op
positieleider Kim Dae-Djong de
executie van Zuid-Korea's wer
kelijk sterke man, generaal Chon
Doe-Hwan, die zy verantwoor
delijk stellen voor de „fascisti
sche dictatuur" in het land. Ook
willen zij opheffing van de staat
Gisteren zouden enkele eisen van
de demonstranten in Kwangjpe
zijn ingewilligd d<«>r de autoritei
ten. Het ging daarbij vooral om
terugtrekking van legereenhe
den uit de stad en de belofte dat
geen repressailles tegen de op
standige burgers zullen plaats
vinden. Tijdens een massale de
monstratie in de stad zouden stu
dentenleiders hebben opgeroe
pen wapens in te leveren bij een
comité van 26 burgers, waartoe
vooraanstaande religieuze lei
ders behoren. Het was nog niet
bekend of aan deze oproep ge
hoor werd gegeven. De demon
stranten hebben in Kwangjoe en
in andere steden de afgelopen
dagen grote aantallen wapens
buitgemaakt op het leger en bij
overvallen op munitiedepots.
maandag t/m vrijdag vanaf 12.00 uur
zaterdag en zondag vanaf 17.00 uur
OOK VOOR RECEPTIES EN PARTIJEN
Gouwsluiseweg Alphen aan den Rijn.
Telefoon 01720-94272.
bar bistro Alpbense molen
(Van onze correspondent Ruud de Wit)
PARAMARIBO - De Surinaamse ambassadeur in Neder
land, W. van Eer is uit zijn functie ontheven en met
onmiddellijke ingang naar Paramaribo teruggeroepen.
De Surinaamse regeringsvoorlichtingsdienst heeft dit
gisteren bekendgemaakt. De maatregel maakt onder
deel uit van een volgens de Surinaamse autoriteiten
dringend noodzakelijke reorganisatie van de buiten
landse dienst.
n de verklaring wordt gesteld, dat
terwijl het aantal personeelsle
den van de ambassade alsmaar
toenam, de prestaties steeds
meer afnamen. Ook tweede se
cretaris Kruisland is uit zijn func
tie ontheven. Het totale perso
neelsbestand zal met een derde
worden teruggebracht omdat alle
Surinamers met een Nederlands
paspoort ontslagen worden. De
economisch attaché, dis. C. La-
mur, zal voorlopig de leiding
krijgen van de ambassade, aldus
de rijksvoorlichtingsdienst.
\annemelijk is dat deze beslissing,
van de regering-China Sen
voortvloeit uit het recente bezoek
aan Nederland van een van de le-
Executies in Iran
THERERAN (AFP) -»In de Iraanse
hoofdstad Teheran zijn gisteren
negen handelaren in verdovende
middelen geëxecuteerd.
De negen waren ervan beschuldigd
lid te zijn geweest van een „inter
nationale bende die in heel Iran
verdovende middelen verkocht
en relaties onderhield met con
tra-revolutionairen in het bui
tenland".
Woensdag werden in Teheran om
dezelfde reden twintig personen
geëxecuteerd.
den van de Nationale Militaire
Raad, sergeant Mijnals. Hij heeft
zich toen met de interne organi
satie van de ambassade heeft be
ziggehouden.
Regeringswoordvoerders in Para
maribo willen nog niet bevesti
gen dat ex-premier Sedney (van
1969 tot 1973) tot nieuwe voorzit
ter van de Surinaamse afdeling
van de CONS (commissie ont
wikkelingssamenwerking Ne
derland Suriname). Het bureau
van de minister-president wilde
niet bevestigen dat met ingang
van 30 mei de personen die nog
steeds in de Memre Boekoeka-
zerne worden vastgehouden,
door de NMR zullen worden
overgedragen aan het ministerie
van justitie.
Toch waren beide berichten eerst
in Paramaribo verspreid. Het is
het zoveelste bewijs van de ge
brekkige communicatie tussen
de regering en de Nationale Mili
taire Raad en hun respectievelij
ke persdiensten. Het vermoeden
bestaat dat het in de bedoeling
van de NMR ligt de overheveling
van de gevangenen naar de rege-
ring-Chin a Sen pas op zondag 25
mei officieel bekend te maken.
Op die dag is er in Paramaribo
een massabijeenkomst georgani
seerd, waar zal worden herdacht
dat drie maanden geleden een
einde werd gemaakt aan de rege-
ring-Arron.
MIAMI - Gelaten kijkt een groep Haitiaanse vluchtelingen hoe een Panamees schipdat hen oppikte, de haven binnenloopt. Grote
aantallen vluchtelingen uit Haïti proberen in de VS asiel te vinden. Maar in tegenstelling tot Cubaanse vluchtelingen, zijn zij
nauwelijks welkom.
correspondent)
JERUZALEM - Een ruzie tussen
Israels minister van defensie
Weizmann en zijn collega van fi
nanciën Horowitz, heeft in Israel
tot een ernstige regeringscrisis
geleid waarbij het voortbestaan
van het kabinet-Begin op losse
schroeven is komen te staan. De
meningsverschillen zijn dit keer
van economische aard, maar vol
gens ingewijden spelen ook poli
tieke overwegingen een rol.
Weizmann heeft geweigerd gehoor
te geven aan het verzoek van de
minister van financiën het afslui
ten van financiële contracten op
te schorten tot de wekelijkse ka
binetszitting, aanstaande zondag.
Horowitz had hiertoe besloten
nadat de afgelopen maand de
prijsstijgingen een nieuw hoog
tepunt van meer dan tien procent
hadden bereikt. Volgens Horo
witz vereist deze prijsstijging een
herziening van de begroting,
waarbij vooral het ministerie van
defensie het slachtoffer dreigt te
worden omdat dit ministerie
eenderde van de begroting op
slokt.
Weizmann heeft laten weten dat bij
een verdere inkrimping van zijn
budget, hij niet langer verant
woordelijkheid wenst te dragen
voor de defensie. Horowitz stelt
Minister Weiz
eventueel de regering ten val zal
brengen. Een vertrek van Weiz
mann kan echter alleen de val van
de regering teweeg brengen als
ook andere ministers hem zullen
volgen. Een opstappen van Ho
rowitz betekent een absoluut fa
len van het economisch beleid
omdat hij al Begins tweede mi
nister van financiën is die juist tot
taak had de zaak te redden.
In de Cheroet-partij werd gister
avond tijdens een vergadering,
ernstige kritiek op de uitspraken
en het eigengereid optreden van
Weizmann geuit. Begin eiste ech
ter van de deelnemers de affaire-
Weizmann niet ter discussie te
stellen omdat Weizmann zelf niet
aanwezig was.
daarentegen dat zonder be
snoeiing van de begroting hij niet
langer verantwoordelijk voor fi
nanciën kan zijn. Ondanks de eis
van Horowitz heeft het ministerie
van defensie gisteren toch han
delsovereenkomsten ter waarde
van tien miljoen gulden afgeslo
ten. Uitstel van het sluiten van
deze overeenkomsten juist in tij
den van inflatie zou, aldus Weiz
mann, enorme verliezen met zich
meebrengen.
Welingelichte bronnen wijzen erop
dat Weizmann deze zaak heeft
aangegrepen om nu echt de rege
ring te verlaten in de hoop dat dit
DRUGS - In Saint Malo in Frank
rijk is gisteren een tweedaagse
conferentie begonnen, waarbij
leden van drugs-bestrijdings-
teams uit de Verenigde Staten,
Canada en Frankrijk wegen pro
beren te vinden de grote stroom
heroïne uit Zuid-Oost-Azië en het
Midden-Oosten in te dammen.
Het hoofd van de Amerikaanse
narcotica-brigade Peter Bensin-
ger zei dat de Verenigde Staten
vastbesloten waren de routes van
de smokkelaars van verdovende
middelen af te snijden.
Succes Sadat
bij referendum
CAIRO (UPI) - De Egyptenaren
hebben gisteren nagenoeg een
stemmig ingestemd met zes
grondwetswijzigingen. Bij refe
rendum had president Sadat zijn
onderdanen om een uitspraak
gevraagd. Hem staat nu de weg
open om president voor het leven
te worden.
De wijzigingen behel/.en verder het
aanvaarden van de Islam als fun
damenteel oriëntatiepunt voor de
wetgeving en leggen de basis
voor een meer-pai tijen-systeem,
waar Sadat al in 1978 aan was be
ginnen te werken.
Naar het staatspersbureau Mena
berichtte blijkt uit de voorlopige
uitslagen dat ..een overweldi
gende meerderheid van het
Egyptische volk met de amen
dementen instemt".
Eind april stemde het parlement
leeds in met de wijzigingen in de
grondwet. De uitslag van de
stemming was toen ook een dui
delijk blijk van vertrouwen in
Anwar Sadat. Functionarissen
zeiden dat het een uitgemaakte
zaak is dat de 12 miljoen Egypti
sche kiezers hun volksvertegen
woordigers zijn bijgevallen.
HAVANA (Reuter) - Cuba wijst een
voorstel van de VS, Engeland en
Costa Rica voor onderhandelin
gen over hervestiging in het bui
tenland van Cubaanse vluchte
lingen af. Het Cubaanse ministe
rie van buitenlandse zaken
noemde het initiatief in een ant
woord dat gisteren werd gegeven
een poging tot inmenging in de
interne aangelegenheden van
Cuba.
Van Amerikaanse zijde had men la
ten weten, dat een groot aantal
landen uit humanitaire overwe
gingen bereid is Cubaanse bur
gers te ontvangen voor tijdelijke
of vaste hervestiging. Voorge
steld werd te onderhandelen over
een ordelijk emigratieprogram
ma. Het ministerie wees dit
overleg af en verklaarde dat emi
gratie een zaak is voor overleg
tussen landen onderling, waar
emigranten uitdrukkelijk verkla
ren naar toe te willen. "Humani
taire overwegingen" hoeven vol
gens het ministerie in geen geval
te gelden, want de mensen die
hebben gevraagd Cuba te kun
nen verlaten pogen niet te ont
komen aan enige economische
politieke dan wel religieuze ver
volging.
In de afgelopen paar maanden zijn
in totaal ruim 65.000 Cubaanse
vluchtelingen in bootjes over zee
naar de VS gestroomd, en de Ver
enigde Staten willen de ongecon
troleerde uittocht ondervangen
door een geregeld evacuatiepro
gramma.
Anderzijds hebben de Verenigde
Staten gister een Cubaanse uit
nodiging afgewezen voor onder
handelingen over normalisering
van de betrekkingen tussen bei
de landen, zoals maandag was
uitgegaan van het- Cubaanse
dagblad "Granma", dat algemeen
wordt beschouwd als spreekbuis
van Havana. Onderhandelingen
zijn volgens een hoge Ameri
kaanse functionaris uitgesloten
zolang Castro weigert orde te
brengen in de uittocht. "Gran
ma" had gezegd, dat Cuba met de
VS in het algemeen wil onder
handelen over bestaande kwes
ties en de betrekkingen en vroeg
zich af waarom Washington wil
spreken over wijzen waarop de
uittocht kan worden geregeld
zonder tezelfdertijd te willen in
gaan op de diepe oorzaken, die
ten grondslag liggen aan het
probleem" in het bijzonder de
economische boycot van Cuba
door de Verenigde Staten.
