'Niets-muziek'
nieuwe trend
in popmuziek
Een oerschreeuw
ZATERDAG 17 MEI 1980
EXTRA
PAGINA 25
Fer Abrahams (28) is
popfanaat, popmuziek-
journalist en platen
producent. Hij regelde
onder meer de produk-
tie van de goed verko
pende plaat 'Uitholling
Overdwars', waarop
twaalf Nederlandstali
ge nummers staan. Al
sedert acht jaar houdt
hij zich het grootste
deel van zijn tijd bezig
met pop-, rock-, jazz-,
punk-, new wave-,
funk- en wat dies meer
zij-muziek. Abrahams
organiseert popconcer
ten en begeleidt begin
nende groepen. Hij
werkt voor de Muziek-
krant Oor en verwacht
binnenkort vast als pla
ten-producent aan de
slag te kunnen gaan.
Rob Overtoom (31) is de popfo
tograaf met op dat gebied de
snelst stijgende ster van dit
ogenblik in ons land. Heeft de
voor mensen in dit vak on
misbare eigenschap van een
geweldige reislust. Vereeu
wigt popgroepen op gevoelig
celluloid voor platenhoezen
en voor in (voornamelijk) mu
ziekbladen. Vond zijn weg
naar de liefde voor de popmu
ziek via blues- en klassieke
muziek. Is bij dit alles een
onmiskenbaar levensgenie
ter. die weigert het leven van
welke regenachtige kant dan
ook te nemen.
Dit razende tweetal Amster
dammers vloog kort geleden
per Boeing 747 de Atlantische
Oceaan over om in het land
van Uncle Sam gedurende
een kleine maand te onder
zoeken hoe hardnekkig de
geluiden in werkelijkheid zijn
die per satelliet ook in ons
land een nieuwe vorm van
popmuziek aankondigen. Ze
doen tegenover mij verslag
van hun excursie in de ruimte
van kunstenaarssociëteit De
Kring nabij het nu zomers
aandoende Leidseplein in
Amsterdam. Abrahams
houdt ietwat krakkemikkig
kantoor naast de soosruimte,
ver boven het mondaine ter
rasjes-gebeuren in onze
hoofdstad.
James White in actie: de grote
voortrekker van de no-wave-
muziekbeweging. Komende
week in Nederland op verschil
lende plaatsen te aanschouwen.
Hoewel men zich er geen zorgen
over behoeft te maken dat
Overtoom en Abrahams het
prima naar de zin hebben ge
had in Amerika, merkt de eer
ste toch enigszins beteuterd
op: 'Die nieuwe muziekstro
ming wordt gekenmerkt door
weinig lol. Alles gaat er vre
selijk serieus aan toe. Er leven
allerlei schuldgevoelens on
der de musici. 'Gilt, gilt, gilt',
zingt Lydia Lunch van de
groep Eight Eyed Spy (Acht
Ogige Spion, red.) keer op
keer. Pijn zoeken bij jezelf en
jezelf pijnigen, is haar devies.
Lunch staat op de hoes van
haar nieuwe plaat met een
strak jasje aan waaruit ter
hoogte van haar borsten al
lemaal spijkers steken. Op het
toneel toont ze echter niets
van die masochistische in
stelling. Ze staat voortdurend
met een naar achteren gesto
ken kont naar het publiek. Zo
van: accepteren jullie me
maar zo, of verdwijn.'
Taboes doorbreken
Lydia Lunch is één van de in de
grote Amerikaanse steden
redelijk bekende en vele
minder bekende vertegen
woordigers van deze gloed
nieuwe trend in de popmu
ziek, die klinkt als een woe
dende mensenmenigte. De
gene die de vernieuwing in de
popmuziek op gang heeft ge
bracht is Glen Branca met
zijn groep Theoretical Girls
and The Static.
Deze maken zware, metaalach
tige rockmuziek, die bestaat
uit enkele rare ('freaky') gi
taaraanslagen, een monotoon
bespeelde basgitaar en een
wat stotterende drum. Branca
legt geregeld zijn gitaar op het
podium en bewerkt het hevig
geteisterde instrument dan
danig met alles dat hij voor
handen krijgt. Dat geeft ge
luid en Branca noemt het
hardrock-muziek.
Een uiterst belangrijke no-wa-
ve-muzikant is James White
met zijn tegenwoordig uit
steeds wisselende leden be
staande band The Contor
tions (de "verdraaiingen' of
verwrongenen Hij is dezer
dagen op drie plaatsen in ons
land te zien en te beluisteren.
White kwam in de tweede helft
van de jaren-zeventig als
saxofonist uit de provincie
naar New York. Hij kwam in
aanraking met muzikanten
uit een nieuwe jazz-vorm: de
loft- (is: zolder) jazz. Deze
werd niet in clubs maar op
zolders beoefend, omdat er
nog weinig belangstelling
voor bestond en er dus weinig
geld in omging.
Rob Overtoom (links) en Fer Abrahams op no-u
zichzelf en zijn kompaan gefotografeerd vanaf e
Abrahams vertelt: 'De jazzmu
sici mochten White niet, om-
dat-ie zo zijn eigen ideeën
over muziek heeft en een
klein etterbakkie is. Hij
zwierf van de ene band naai
de andere. Zo liep hij een fan
tastische hoeveelheid frustra
ties op, iets dat prima is voor
een popmuzikant: hoe meer
frustraties hoe beter, is iets
dat geldt voor dat soort men-
"White kwam dus inderdaad in
aanraking met popmusici.
Onder andere met de toen
malige groep Teener Jesus
and The Jurks (de Mafkezen)
van de 16-jarige Lydia Lunch.
Haar opzet was gedichten in
rockmuziek-vorm te brengen
en daar wilde White het nodi
ge aan veranderen. Het resul
taat was dat hij eruit werd ge
gooid en met zijn Contortions
begon. Daar kon hij eindelijk
met zijn visie op hoe muziek
eruit dient te zien uit de voe
ten".
'Deze band bestaat uit zwarte
musici met veel ervaring en
uit blanken die nog nooit een
instrument hebben aange
raakt. Wat White met hen wil,
heeft hij eens als volgt sa
mengevat: als je enige goeie
mensen hebt om een ritme te
maken - eei
bassist, een ritmegitarist - en
anderen die niet kunnen
spelen en daardoor onbevan
gen tegenover muziek staan,
dan krijg je als groep ideeen
waarop ervaren musici nooit
zouden komen.'
Abrahams enthousiast daar
over: 'Er waren vaak uren en
uren repeteren voor nodig om
iets te vinden dat paste: Zo
ontdekte men geheel nieuwe
accoorden die onwaarschijn
lijk goed klonken. Op deze
manier hebben White en zijn
mensen én ook andere no-
wave-groepen taboes door
broken van de geijkte muziek
uit de popwereld.'
Masochisme
Groepen als Mars en DNA hou
den het geheel bij deze vol
maakt concessieloze vorm
van experimentele muziek.
Met name James White met
zijn Contortions echter deden
stappen verder. Zij voerden
bijvoorbeeld een vorm van
'melodie' in door als refrein
bij een bepaald nummer het
overdonderende geluid van
een opstijgend straalvliegtuig
op te nemen. Echt een bele
dat
Abrahams. Het begint te lij
ken op wat wij omschrijvt
als popmuziek. Wat bijvoor
beeld Mars doet, een ware ka
kofonie van geluiden die de
meest persoonlijke ervarin
gen bij de luisteraar teweeg
brengt, kun je eigenlijk geen
popmuziek in de ware zin van
het woord meer noemen.'
Dat White ook op het podium
kiest vooreen masochistische
(je graag laten pijnigen) ma
nier van acteren, heeft na het
opnemen van zijn tweede
langspeelplaat 'Buy The Con
tortions' tot volop tweespalt
met zijn begeleidingsgroep
geleid. Het viel niet best dat
de kleine White, de Lou Reed
van de jaren-tachtig - gehuld
in oberjasje en getooid met
een vervaarlijke spuugkuif -
nogal bonkeng optrad. Hij
liet en laat zich in het publiek
vallen, laat zich daar vrijelijk
slaan en wordt aan het slot
van concerten weggedragen.
Dat alles wekt agressie op en
The Contortions waren het
daarmee oneens. Het gevolg:
de vaste krachten vlogen er
uit en White huurt momenteel
mensen in voor telkens een
aantal optredens Onder hen
is op het ogenblik bijvoor
beeld de blanke bongo-speler
Bradley Fields, die zo weinig
kan dat zijn geluid niet eens
Nederland kan volgende week al kennis maken met een nieuwe
stroming in de popmuziek die in Amerika langzaam maar zeker
vorm begint te krijgen: de no-wave, vrij vertaald de niet^mu-
ziek. Kenmerken ervan zijn: een kakofonie van zwaar, ritmisch
geluid die associaties oproept met een oerschreeuw.
Een van de belangrijkste, zo niet dé belangrijkste vertegenwoor
diger van deze trend, James White en zijn tienmansgroep The
Contortions, speelt morgenavond 18 mei in jongerencentrum
De Effenaar aan de Dommelstraat 2 te Eindhoven. Op woens
dagavond 21 mei is de groep te zien in Exit te Rotterdam.
Nederlandse representanten van deze stroming zijn er inmiddels
ook al. En dat terwijl de no-wave eigenlijk nu pas vaste voet
onder de grond begint te voelen in Amerika.
Drie van deze nieuwlichtende groepen van eigen bodem zijn op
vrijdagavond 23 mei te beluisteren en te zien in De Melkweg
nabij het Leidseplein te Amsterdam. De drie zijn: Puber Chris
tus uit Nijmegen, The Young Lions uit Amsterdam en The
Rooftop uit Den Haag. Naar verluidt is de 23ste ook James
White in De Melkweg te zien.
wordt versterkt door de ge
luidsinstallatie van zijn baas
White.
Disco
Waar de nieuwe muziektrend
uiteindelijk in uitmondt, zo
verwacht Abrahams, is ge
spierde ritmische muziek
waarop is te dansen, met
naast gitaren en drums ook
blazers op koperinstrumen
ten in de begeleidingsgroep.
Abrahams noemt het jazz-
disco-new wave.
Zijn verwachting is gebaseerd
op drie omstandigheden.
Twee daarvan vallen onder de
stappen-verder die White
binnen de no-wave heeft
durven doen. Hij heeft de el
pee 'Off White' met vreemde
('weard') discomuziek opge
nomen: een ritmische basis
met glijdende gitaarsolo's,
amateuristisch orgelspel en
free-jazz-saxofoonspcl. En
daarnaast is hij niet wars van
invloeden van de loftjazz-
muziek, die hij enkele jaren
terug beoefende. Zo is duide
lijk dat aan de ene kant White
en aan de andere kant de
jazzmusici Joseph Bowie (in
juni te horen tijdens het
Northsea Festival in Scheve-
ningen) en James 'Blood'
Ulmer (deze zomer aanwezig
tijdens de Groningse jazzma-
rathon) ideeën van elkaar
Op de derde plaats is daar de
commercie. De zaak moet
verkoopbaar zijn, geld in het
laatje brengen bij met name
platenbonzen. En daarom is
men, aldus Abrahams, wel
verplicht om naar dansbaar
heid van de no-wave toe te
werken.
Commercie
Met die commercie komen
Overtoom en Abrahams bij
een tweede nieuwe tendens in
de Amerikaanse popmuziek
die hun tijdens hun tournee in
taxi's, vliegtuigen en gehuur
de automobielen is opgeval
len.
'Er is een opleving van de com
merciële stroming aan de
gang in de Verenigde Staten,
waarbij Beatles-achtige mu
ziek het uitstekend blijkt te
doen. Groepen als The
Knack, The Romantics en
Paul Collins' The Beat trek
ken volop publiek in hun ei
gen werelddeel. Ook is er in
Amerika een langzaam
groeiende interesse voor En
gelse groepen als The Police,
Elvis Costello, Joe Jackson
en The Cars. Verder begint
Blondie nu aan te slaan in
haar eigen VS, waardoor
groepjes rond een dame als
paddestoelen uit de grond
schieten: Sue Saad and The
Next, Pat Benator, de veel
belovende Pearl Harbor and
The Explosions (die over eni
ge tijd ook wel naar Neder
land zullen komen door een
beginnende hit op dit mo
ment in de VS), noem maar
op
'Het gaat om vrolijke, gemak
kelijk in het gehoor liggende
muziek waarvan de Ameri
kaanse versie nogal glad is en
de Engelse, de echte new wa-
ve-muziek, veel intelligenter
overkomt', aldus Rob Over
toom, drager van de button
Shut up and dance' (motto
van Pearl Harbor and The
Explosions) op de smalle re
vers van de ietwat krap zit
tende blaser.
Striptiseuze
Een absoluut unicum binnen
die commerciële stroming is
niet zozeer de (goed geluim
de) muziek alswel het sensa
tionele toneelwerk dat vooral
de zangeres, Wendy, van de
groep The Plasmatics voor
het voetlicht brengt. Deze
voormalige striptiseuze, die
wordt gesponsord door een
groep New Yorkse nacht
clubeigenaars. gooit haar hele
fraai gebeeldhouwde lijf te
gen een letterlijk en figuurlijk
explosieve toneelact. En dat
alles met als doel maar zoveel
mogelijk kijkers (en daarmee
entreegelden) te trekken.
'Punk met een rietje; The Tu
bes of Alice Cooper in de
overtreffende trap', noemen
Rob Overtoom en Fer Abra
hams het werk van deze
groet»
Wendy gaat met een elektrische
kettingzaag een gitaar te lijf
en klieft het instrument onder
een luid geknetter in stukken.
Een in een lichtblauw tu-
tuutje gekleed groepslid as
sisteert by het tot ontploffing
brengen van een peperdure
Cadillac (de 'Amerikaanse
Rolls Royce') op het podium.
Wendy begeeft zich met ont
blote borsten onder het
publiek en weet daar een jon
geman met enige overre
dingskracht te bewegen zyn
broek uit te trekken.
Kortom sex en sensatie, die nu
alleen nog in New York en
omgeving zyn te aanschou
wen. maar waai Nedciland
mogeljkerwijs over eén of
twee jaar van kan gaan huive-
Nfi en of genieten.
